|
2001
|
|
|
Guraso batzuen kezka eta informazio falta direla eta, egoera hobetu beharrean, luzatu egin daiteke. Jateko gogorik eza edo jateko gogorik eza, elikagai
|
jakin
batzuk jateari uko egitea…, obesitatea eta haurren arrisku kardiobaskularra. Egoera horiek elikadura ohiturei buruzko ikaskuntza desegokiaren ondorio direnean, arreta berezia behar dute gurasoen aldetik, eta, batzuetan, eskarmentu handiko adituen aholkularitza.
|
|
|
Jolas ordua une egokia da jarduera fisikoren bat egiteko (futbolean jokatu, konbaren gainera jauzi egin…). Gutako bakoitzak nahi duen kirola probatu eta praktikatu behar du. 10 Gogoan izan ez dagoela elikagai onik, eta ez zarela errudun sentitzen elikagai
|
jakin
batzuk jateagatik. Hori bai, saihestu gehiegikeriak, eta ziurtatu zure dieta orekatua izateko bezain askotarikoa dela.
|
|
2004
|
|
|
Helduen arazoen jatorria haurtzaroko elikadura izan daiteke, hala nola obesitatea, gaixotasun kardiobaskularrak, hipertentsioa, diabetesa, txantxarra, elikadura alergiak edo zenbait minbizi mota, Aranceta doktoreak azaldu duenez. Aldiz, elikagai
|
jakin
batzuk jatea onuragarria izan daiteke, adibidez, mineralak eta C, D eta bitaminak, zeinak zenbait patologia prebenitzen baitituzte, hala nola 1 motako diabetesa edo kaltzioa, nutrizio babesa baita osteoporosiarentzat. Nutrizioa haurtzaroan Aste honetan aurkeztuko den “Haurren eta gazteen elikadura” azterlanaren arabera, Espainiako haur eta gazteek kaloria, koipe eta sodio gehiegi kontsumitzen dute, mineral eta bitaminen kaltetan.
|
|
2005
|
|
|
Batzuetan, arauak ezarritako legezko kontrola baino zerbait gehiago behar izaten da, eta kontsumitzaileari behar bezala informatu behar zaio elikagai
|
jakin
batzuk jateak ekar ditzakeen arriskuei buruz, ez bakarrik agintari eskudunek, baita arraina edo hortik eratorritako produktuak merkaturatzen dituenak ere azken kontsumitzaileari. Orain, Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziak (AESA) etxean kontsumitzeko manipulazio jarraibide sinple batzuk eskaini ditu, anisakirik ez izateko.
|
|
2006
|
|
|
Nola eragiten dio dietak minbiziari? Ba al dago elikagai
|
jakin
batzuk janez halako edo minbizi baten garapena prebenitzerik? ‘Milioitik’ Bai minbizi motak bai elikagaiak asko direnez, eta gaixotasun honetan beste ingurumen faktore batzuek eta, jakina, genetikoak ere parte hartzen dutenez, minbiziaren eta dietaren arteko ikerketak emaitza onak emateko modu bakarra lagin oso zabala izatea da.
|
|
2009
|
|
|
Amaren esneak prebiotiko horiek eduki ditzan, elikagai
|
jakin
batzuk jan behar ditu, horien bitartez agertzen baita esnetan: txikoria, alkatxofa, baratxuria, porrua, tipula, zainzuria eta platanoa.
|
|
|
Eta gutizia horrek, janari
|
jakin
batzuk jateko nahi bizi horrek, betekadak egitera eraman gaitzake.
|
|
|
Jokabide horrek ez du azalpen erraza; are gehiago, zenbait psikologok ikusi dute elikagai
|
jakin
batzuk jatea debekatutakoan juxtu horiek jateko gogoa areagotu egiten dela pertsona batzuetan. Depresioa duten pertsonetan ere maiz ikusten da elikagai jakin batzuk jateko apeta dutela, hala nola txokolatea, alkohola, izozkia, patata frijituak, hanburgesak...
|
|
|
Jokabide horrek ez du azalpen erraza; are gehiago, zenbait psikologok ikusi dute elikagai jakin batzuk jatea debekatutakoan juxtu horiek jateko gogoa areagotu egiten dela pertsona batzuetan. Depresioa duten pertsonetan ere maiz ikusten da elikagai
|
jakin
batzuk jateko apeta dutela, hala nola txokolatea, alkohola, izozkia, patata frijituak, hanburgesak... Antzeko jokabidea izaten dute emakume batzuek hilekoaren aurreko egunetan.
|
|
2010
|
|
|
Horien artean, zenbait sendagai aipatzen dira, errezetarekin eta errezetarik gabe, landarez egindako erremedioak eta nutrizio osagarriak, legez kanpoko drogez gain. Pertsona bakoitzak bere erritmoa badu ere produktu horiek prozesatzeko eta metabolito toxikoak kentzeko, beste faktore batzuek, hala nola erretzeak, alkohola edateak eta elikagai
|
jakin
batzuk jateak, sendagai eta landare batzuen toxikotasuna areagotzen dute. “C Support Project” hepatitisetik, medikamentuak ahotik irentsi ondoren, horiek hestetik gibelera garraiatzen direla jakinarazten da; han, substantzia kimiko aktibo eta produktu eratorri (metabolito) bidez metabolizatzen dira.
|
|
|
). Erretzeak, alkohola edateak eta elikagai
|
jakin
batzuk jateak sendagai eta sendabelar batzuen toxikotasuna areagotzen du. Osagarri dietetiko jakin batzuekin antzeko zerbait gertatzen da.
|
|
2012
|
|
|
Izerdia, berez, usaingabea da, eta usainik baldin badu, elikagai
|
jakin
batzuk jan direlako izaten da (baratxuria edo sardinak, adibidez), edo sendagai batzuk hartu direlako (zenbait psikofarmako eta antibiotiko); horiek aldatzen dute guk jariatzen dugun usaina.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu zenbaitetan ez dutela janari
|
jakin
batzuk jan nahiko, eta garai batzuetan jateko gogo gutxiago izango dutela. Hezitzaileek tolerantziaz tratatu dituzte egoera horiek.
|
|
2013
|
|
|
Guraso askok presioa egiten diete seme alabei, txikiak direnean, jan dezaten. Batzuek gehiago jaten dute, eta “plater garbia” uzten dute; beste batzuek, berriz, modu hertsian debekatzen dute elikagai
|
jakin
batzuk jatea. Haurrak behartu egiten ditu, halaber, haurrak hobeto jan dezan (elikagai osasungarri gehiago), eta haurrak behartuta daude “dena” edo “zenbat eta gehiago, hobeto” jan dezaten.
|
|
|
Baysek dioenez, ikerketa askok erakutsi dute «ikusmena oso indartsua dela elikadura portaeran eragiteko, eta asetasun seinaleak ere baliogabetu ditzake». Zer neurritan eragiten digu alderdi horrek elikagai
|
jakin
batzuk jateko. Irudia:
|
|
|
Adibidez, zapore gozoagatiko lehentasuna jaiotzetikoa dela eta bizirik irauteko, espeziea mantentzeko joera genetiko batek zehazten duela aztertzen da. Espezialistak elikagai jakin batzuen premia organikotzat hartzen du gosea, elikagai
|
jakin
batzuk jateko: txokolatea, azenarioak, almendrak (eta ez beste fruitu lehor batzuk), gazta, sardina latatuak… Era berean, ohartarazi du «gorputzak behar bezala funtzionatzeko eskatzen duela, nahiz eta gutariko gehienok eskatzen ari zaiguna entzuteko gaitasuna galdu dugun», jokabide horiek «antojo» gisa identifikatzen baitira.
|
|
2015
|
|
|
Egarria oinarrizko sena da, eta organismoan ur maila jaisten denean edatera bultzatzen du. Baina egarri sentsazioa areagotu egin daiteke elikagai
|
jakin
batzuk jaten direnean, hala nola oso gaziak edo oso gozoak. Hurrengo artikuluan azaltzen da zein diren egarri gehien sortzen duten elikagaiak eta zein gomendatzen diren hidratazio egoera ona bermatzeko.
|