|
2000
|
|
|
Penagarria da euskaldun askok Eguberriak kartzelan pasa beharra eta bai kristautasunaren aldetik, bai gizatasunaren aldetik, presoak etxera ekartzea gauza handia izango litzateke Euskal Herriarentzat. Baina hori dena hala
|
izanik
ere, esan behar da herri bezala asko aurreratu dugula. Garai batean ez genituen nortasunak ere gurekin ditugu:
|
|
|
Hala ere, Iñarmeakan terrenoa leunduko da eta pagadi ederren lasaitasunaz gozatu dugu. Ezkiringo lepoa iragan ondoren, Aizkolegi aldera joko dugu, Bertizko gailurrik altuena
|
izanik
. Bertan, Aizkolegiko jauregi zaharra begiztatuko dugu.
|
|
|
Hola
|
izanik
ere, hainbeste urtez herriz herri eta bidez bide kantuz aritu ondoren, Guk desegitea erabaki zenuten. Edo ez al da desegin Guk taldea?
|
|
|
«eta hala segituko dugu gainera. Herritarren% 80 euskalduna
|
izanik
. Azken hamar urteotan gainera, ikastetxeetan eredua baino ez dago.
|
|
|
Kirola ardatz
|
izanik
ere, ordu laurdeneko informatiboa oso ikusia da herrian, baita asteburuari begira egiten den saioa eta «Herriko semeak» izenekoa ere, non adineko jendeak garai bateko Zarautz hizpide hartzen duen.
|
|
|
Ez du ez ahots eta ez beste musika tresnen laguntzarik. Hain instrumentu sinplea
|
izanik
ere, armonia jantziak osatzen ditu. Horrela, doinu nagusi eta garbiaren azpitik, akordeek laguntza lana egiten diote.
|
|
|
Liburuxkaren arabera, jabe bakoitzak gutxienez 100 sagarrondo landatu behar ditu. Derrigorrez, gutxienez bost sagar mota aukeratu behar dira, bakoitzeko portzentajea% 20koa
|
izanik
. Errezil sagarraren kasuan sagarrondoen% 25 izatea ere onartzen da, baserritarrek sagar hau baitute gogoko.
|
|
|
A autobideak, Bilbo Behobia bezala ere ezagutzen denak kilometro baino zertxobait gehiago
|
izanik
, 1998ko ustiapenean 17.206 milioi pezetako dirusarrera izan zuen, aurreko urteko 15.065 milioi pezetak nabarmen gaindituz. Kopuru horretako 16.542 milioi pezeta bidesariekin lortu ziren, eta gainerakoa dirusarrera erantsien bidez. Bere etekinak 11.000 milioi pezetakoak izan ziren.
|
|
|
Bilbo Zaragoza autobideak, A kilometro inguru
|
izanik
, 1997an 14.666 milioi pezetako dirusarrera izan zuen eta 1998ko ustiapenean 16.521 milioi pezeta bildu zituen, 16.348 milioi pezeta bidesariekin lortuz. Zerga ondorengo bere etekinak 1.325 milioi pezetakoak izan ziren 1998an.
|
|
|
. Tabernak Yoyes ezagutu ez bazuen ere, belaunaldi berekoa
|
izanik
, oso gertukoa sentitzen du.
|
|
|
Erabat gutxitutako hizkuntza
|
izanik
, onarpenaren borroka basamortuan oihu egitearen antzekoa da. Aragoiko Autonomia Estatutuak erkidegoan dauden hizkuntza aldaerak zaindu beharra aipatzen du, baina horretara mugatzen da.
|
|
|
jo nuen egun hartan, euskal artzainek zerura begira jarririk eta belatzen hegaldia imitatuz ahoz ziztukatzen zituzten doinu librez osatua. Bera ere artzaina
|
izanik
, maiz begiratzen duelako zerura eta han igarritakoa transmititu nahi izan digulako ardiak baino memelagoak garenoi. Disko batzuk eta neuk prestatutako pailazo sudur gorri bat erregalatu nizkion.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeko Biztanleria Batzordeak egindako azterketa demografikoek etorkizun kezkagarria iragartzen dute Europarentzat. Azkenaldi honetan Europan, eta bereziki azken asteotan Almerian, gertatzen ari diren xenofobia eta arrazakeria gertakariak kontuan
|
izanik
, ez dirudi biztanleria oso prest dagoenik etorkinei behar den harrera egin eta integratzen laguntzeko. Hala ere, etorkinak geroz eta beharrezkoak izango dira Europan, eta beraz Euskal Herrian, egungo ongizate estatua mantendu nahi bada.
|
|
|
Hori kontuan
|
izanik
, eta XXI. mendea euskararen mendea izatea nahi baldin badugu behintzat, 1998ko irailean abiatu zen prozesu politiko berriaren aurrean euskalgintzak ere jarrera bultzatzailea izan behar duela eta bere baliabide guztiak martxan jarri behar dituela ohartzen gara. Gogoeta honek presoenganako elkartasuna adieraztera bultzatu gaitu, horixe baita momentu honetan prozesua oztopatzeko Paris eta Madrilgo Gobernuek darabilten jukutria, hau da, Euskal Herriak demokratikoki erabakitzeko duen eskubideari jartzen dioten traba.
|
|
|
Azken gai honi, kongresuari, lotuko natzaio artikulu honetan eta lehendabizi esan behar dena zera da: kongresua, jardunaldiak, mintegia edo dena delako topaketak izan daitezkeela, helburua euskalgintzak dituen erronkei bide berriak bilatzea eta zalantza nahiz desakordioen inguruan eztabaidatzea
|
izanik
.
|
|
|
Hori dela eta, euskal gaiei heltzen diegun ekoiztetxeak batzen saiatuko gara gure lanak munduan barrena sal ditzagun. Gai unibertsalak
|
izanik
, Japonia eta Korean alegia, erraz saldu ditugu».
|
|
|
neurri hauek onak ala txarrak dira. Txarrak badira, ez lirateke inorentzat martxan jarri behar, baina onak
|
izanik
, nolatan ez dituzue administrazioan ere aplikatzen?
|
|
|
Proposamen zehatzak akaso ez zituzten eman, baina mairuen aurka denak balio zuen. Konfliktu honetan betiko lez ahulenei dagokie kalterik handiena, ia ezer ez daukatela jakitun
|
izanik
, gosea eta miseria larra, heriotza eta zigorrak bezain kaltegarriak izan daitezkeela.
|
|
|
Almuniaren proposamenaren arabera neurri batean Alemaniako esperientzian oinarriturik, martxoaren 12ko hauteskundeen ondoren boterea eskuratzen badute, bi zentralik zaharrenak, Garoña eta Zorita, aurten bertan itxiko lirateke. Garoña Burgosen dago, Euskal Herritik hurbil 1971az geroztik dago jardunean, eta haren jabetza Iberdrola eta Endesaren artean banatzen da, bakoitzak% 50
|
izanik
. Gaur egun duen potentzia elektriko gordina 466 megawattekoa da.
|
|
|
Namibia hirugarren munduko herria da definizioz. Irakaslea
|
izanik
, hemen egunero ikusten dut nola haurrek borragomak zulatu eta arkatzak hausten dituzten. Han boligrafoak eskatzen dizkizute...
|
|
|
Eszenaratzea txukuna da halaber; erritmo egokia du eta jarraitzen da kontaketa. Hala ere, zenbaitetan, testua sobera teatrala ez
|
izanik
, testuaren gibeletik doala iruditzen zaio ikusleari, gertakariekin batera joan edo aurre hartzeko parada galaraziz. Eskertzekoa litzateke beraz, bien arteko solasek antzerkiaren molde garbiagoa balute, ikusleok dena narratzailearengandik jaso beharra izan ez dezagun.
|
|
|
Hauek elkartzean sortzen duten haranean eraiki zuten herria leitzarrek. Hiru mila biztanle inguru
|
izanik
, jarduera nagusia industria dute; manufaktura industria, papergintza eta eraikuntza, baina zerbitzuetan eta nekazaritzan lana egiten duenik ere bada. Abeltzain gehientsuenek behiak dituzte eta lurrak larre, zuhain eta basogintzarako erabiltzen dira.
|
|
|
Horiek hola, ez dut esango arabarra
|
izanik
harro edo lotsaz nagoela: garenak gara, eta asumitu behar, baina amorrua ematen dit euskalduntasunean gure lekua normaltzen ari denean, politikan horrelakorik jasan behar izatea.
|
|
|
Eredu horren arabera, lortutako bitarteko ekonomikoak Euskal Herri osoko euskaltegietan berdintasunez birbanatu dira geroztik, batetik bestera zeuden aldeak murriztuz. Bada, sistemaren balorazio baikorra eginik ere, AEK barruan lanak eta ardurak ezberdinak
|
izanik
, berdintasun ereduak moldaketak jasango ditu etorkizunean.
|
|
|
Ipuin hauek nahiko tristeak
|
izanik
, zergatik dute hainbesteko arrakasta?
|
|
|
Euskaldunak elgarrekin laguntzeko sortu zen Eskual Etxea. Giro politikoa
|
izanik
ere, ez da politika mugimendurik izan. 1968ko maiatza famatuan izan zen politika aire bat.
|
|
|
Minuturen bat norbaitek hitza eskatu arte. Bilerako zaharrentxoenetakoa
|
izanik
, izotza haustera ausartuko zela gizona. Hitza hartu eta proposamena bota:
|
|
|
Abiapuntua dramatikoa eta erromantikoa
|
izanik
, nobelan bilakaera bat sumatzen da eta ironiak gero eta toki handiagoa hartzen du.
|
|
|
Aurrekontua osatzeko diru iturri bakarra publizitatea
|
izanik
, halako gorakada batekin aise igartzen da iragarleek datu hauei kasu egiten dietela. " Garbi dago bi gauza zeharo ezberdinak garela.
|
|
|
Sexualitatea alderdi anitzak dituen errealitatea
|
izanik
, zeharkako metodologian oinarritzen da. Hezkuntza eredu demokratikoa, zientifikoa eta irekia ditu.
|
|
|
Egoera horrela
|
izanik
, azaroaren 1etik aurrera presoek urrats berri bat ematea deliberatzen dute: gose greba mugagabe bati hasiera ematea, bi gobernuekiko presio maila areagotzeko helburuarekin.
|
|
|
Vicente Urrabieta Ortiz bere aita Euskal Herritik (inork ere ez daki zehazki nondik, menturaz nafarra?) Madrila joana zen bizimolde hobe baten bila. Antza, oso pertsona ona
|
izanik
ere, talentu gutxi zuen marrazkilari modura. Ama berriz, Iparraldekoa zuen.
|
|
|
Bizitza zinez harrigarria ukan zuen gainera. Artista bohemioa
|
izanik
, Parisko Sena ibaiaren ertzean lotuta zeukan itsasontzia zuen bizileku eta" gozategi" (emagalduak lagun minak zituen). Oldartsua ere bazen, gaur egungo gerra argazkilarien antzera aritzen zen-eta.
|
|
|
1936ko Gerra Zibilak, ordea, hazkundea finkatzeko itxaropenak apurtu zituen. Aurrerago, kostaldeko hiria
|
izanik
, Castrok ere nozitu zuen 60ko hamarkadako boom turistikoa, baina 70eko hamarkadako krisiak berriro arazoak ekarri zituen hirira. Castroar mordoa hurbildu zen orduan Bilbo Handira lan bila eta egun oraindik, askok du bizibidea Bizkaian.
|
|
|
Iaz 400 etxebizitza domotizatu eraiki ziren EAEn. Eusko Jaurlaritzako Lurralde, Etxebizitza eta Ingurugiro Saileko Visesa enpresa publikoak beste 96 ipiniko ditu aurki Donostiako Intxaurrondo auzoan, honelako lehen promozio publikoa
|
izanik
. Domotika gutxi zabaldua egotearen arrazoi garrantzitsuena bere prezioa da.
|
|
|
Aurrerapen informatikoek ez dakarte PCa azkarrago ibiltzea soilik. Informatika garbigailu, telebista eta ile lehorgailuetan barneratu da, gure bizitza erraztea helburu
|
izanik
. Ordenagailua ez da jada gure komunikazio zentroa.
|
|
|
Baldin eta helmugari buruz ados bagaude, abiapuntua non dagoen definitu behar dugu. Gaur egungo markoaren zilegitasun eza kontuan
|
izanik
, baina dituen ahalmenak eta eragina ahaztu gabe. Hutsegite guztietatik ikasiz, behin behineko sasibide faltsuetan ezin gara berriro murgildu.
|
|
|
Zerikusi handia du horretan Tele 5eko akziodun nagusi den Correo taldeak (BBVAko Ybarra familiarena nagusiki), ez baitu saioa begi onez ikusten. Etekinen aurrean ordea, ez dirudi haien kritikek eragina izango dutenik, are gutxiago Mikel Lejarza zuzendari orokorra saioaren alde
|
izanik
. Halaxe, udazkenean" Gran Hermano" ren jarraipena izango den saioa prestatzen hasiak dira.
|
|
|
Orain arte SPRIk hainbat agente izan du Europako Ekialdean, bereziki Polonian, Txekiar Errepublikan, Hungarian, Eslovenian eta Errumanian, baina agente hauek ez zuten esklusiban Eusko Jaurlaritzaren menpeko Industria Elkartearentzat lan egiten. Asmoak burura eraman eta Polonian euskal ordezkaritza bat kokatzen bada, askoz ere handiagoa izango da euskal enpresek berriro ere Europako Ekialdeko merkatu horietan muturra sartzeko izango duten aukera, biztanle kopuru handia kontuan
|
izanik
lehen mailako merkatuak izan baitaitezke.
|
|
|
Alabaina, Arrakalaren apustua entzuleria zabaltzea da, Lekeitiar guztientzako irratia izan dadin. Hain zuzen, irrati librea
|
izanik
ere, ez dago adin mugarik, horregatik nahi dute nagusiak hurbiltzea euren saioak egin ditzaten.
|
|
|
Herrialde boteretsua baldin bada, emigrazioari esker izan da. Europan berriz, ezinezkoa da europar bihurtzea kanpotarra
|
izanik
; Madrilen luzaroan bizi den Mohamed beti izango da" mairua" eta Italian Malik beti izango da zambiarra," afrikarra" italieraz primeran eginda ere. Brasilen ere askoz errazagoa da" brasileiro" bilakatzea finlandiarra edo euskalduna baino.
|
|
|
Manolito zale porrokatuak izan gara beti, gazte literatura dirudien arren, helduentzat ere badelako. Hasieran sinetsita geunden eskubideak emanda zeudela, Alfaguara argitaletxeko libururik salduenetakoa
|
izanik
, irratian ere entzule ugari zuen, eta hori gutxi balitz, filma ere prestatzen ari ziren. Baina ez.
|
|
|
Kasetea ez bezala mehatxu digitala da gainera formatu honek diskoetxeei ekarri diena. Diskoen kopiak egitea hain erraza
|
izanik
, CDen salmentak behera egitearen beldur dira. Horren erakusle da Diamond Multimediak bere Rio erreproduktorea merkaturatu ez zezan industriak eginiko ahalegina.
|
|
|
Arabako hizkuntza euskara dela erakusteko asmoz, hirugarren aldiz izango dugu jai erraldoi hau Laudion, Aiarako bailaran. Hezkuntza proiektua sendotzea helburu
|
izanik
," Txikia zainduz handitu" leloari eutsiko diote.
|
|
|
Haur hezkuntzatik hasi eta batxilerra arteko ikasketak eskaintzen dira, beraz, aurtengo Araba Euskaraz antolatu duen zentro horretan. Hasierako helburuei eusten die orain ere ikastolak, hezkuntza proiektua sendotzea behinena
|
izanik
. Ildo horretatik, 1990an HSAOL eta LOGSE etortzear zeudela, Etxaurren Ikastola abiatu zuen bailarako ikastolekin batera, batxilergoa bertan ezarri zutelarik.
|
|
|
Nahiz eta oraindik datu ofizialik ez dagoen, upelaren batez besteko prezioa 25 dolarrekoa izan dela kontuan harturik, 1999an 170.000 milioi inguru dolarreko (30 bilioi pezeta, 1,2 bilioi libera) dirutza bildu zutela esan genezake. 1997an, upelaren batez besteko prezioa 19,40 dolarrekoa
|
izanik
, 161.600 milioi dolar bildu zuten. 1998an, Asiako krisiaren urtean, kopuru hori 103.700 milioi dolarretara jaitsi zen.
|
|
|
Birfintzeko gaitasunari dagokionez, berriz, egunean 81 milioi upel birfintzera hel daiteke. Birfintzeko gaitasuna eta salmenta kontuan
|
izanik
, munduko petrolio enpresarik handiena Estatu Batuetako Exon Mobil da.
|
|
|
Bai. Baina liderrak ez du zertan luma hobea
|
izanik
. Koadriletan bezala da; berak dauka gogo gehien, ez dio nagirik ematen autoa hartu eta Donostiaraino gidatzeak.
|
|
|
Beste ertzan, ordea, Plentziako abanikoa edo Isuskiza izenez ezagunak diren meandroa eta ibai lurmena zabaltzen dira, egitura geologiko hauen sorrera eta bilakaera ulertu eta aztertzeko gaur egun aurki dezakezuen adibiderik argienetakoa
|
izanik
. Inguru honek ere, azken urte hauetan urbanizazio itzela ezagutu duen arren, uretatik hurbilen dauden aldeetan egitura naturala eta berezko landarediaren ordezkaritza oparoa azaltzen duten padura eremu zabalak mantendu dira.
|
|
|
baina hori ere ez da ahuntzaren gauerdiko eztula. Latitude horietara itzuli behar dut, negu minean
|
izanik
ere (orduan usuago agertzen dira), berdin zait Nunavut, Yukon, Jakutia nahiz Groenlandiara, hauxe baita" amazing", argiok gauero huts ematen baititut.
|
|
|
Batasun europarra, batez ere, ekonomikoa eta monetarioa da. Ordea, hauek inportante
|
izanik
ere, zer nolako batasun politiko egin nahi dugun zehaztea falta da. Batasun politikoa oso ahula da oraindik.
|
|
|
Izan ere, urte horietan berrikuntza gutxi ezagutu zuen burdinaren erauzketa metodoak; Behe Erdi Aroko eskuzko sistema erabiltzen zen oraindik. Eskulan ugari eta merkea eskura
|
izanik
mekanizazioak behar zuen inbertsioa ez zen errentagarri. Eskulan merke eta ugaria Bizkaiatik etorriko da hasieran, Euskal Herri osotik gero eta XIX. mende amaierarako Espainiatik langile ugari hurbilduko da.
|
|
|
Bestalde, Euskal Herrian zehar eginiko ibilaldiak saioaren muina
|
izanik
ere," Festaburu" ko platoak zenbait lagun hartuko du gonbidatu. Anabel eta Iñakirekin solas arinean arituko diren famatuen artean, Klaudio Landa, Xabier Euzkitze, Iñaki Perurena, Ilazki Serrano esataria eta Mikel Laskurain aktorea ditugu, besteak beste.
|
|
|
Datu hauek ezagutu ondoren galdera bat egin behar diogu gure buruari. Errealitatea
|
izanik
Nafarroako populazioaren bi herenek elebitasunaren aldeko apustua egiten duela, zergatik aurkitzen dugu euskararen kontrako jarrera bortitza?
|
|
|
Modu honetan gainera, guk erabaki dezakegu zer kontatu, zeinekin eta nola; horrek bultzatu gaitu Dar Dar sortzera". " Helburu nagusia antzerkitik bizibidea ateratzea
|
izanik
, merkatu eta ikusle guztiengana iritsi beharra dago, hori hasteko. Bestetik, kalitatezko lan garaikideak egin nahi ditugu, gure obrak ahal den gehien mugituz herri txikienetatik handienetara".
|
|
|
Gai hori mamitzeko, emakume baten inguruko istorioa asmatu du Mikel Elortzak. Garbitokia
|
izanik
sasoi ezberdinei lotura ematen diena, hiru agerralditan banatuko da obra, emakumearen gaztarotik gaur egun arte, alegia, garbitokia biribilune bat egiteko suntsitzen duten arte. Halaber, 30eko hamarkadan, faxistak harrotuta zeudeneko sasoia berpiztuko da.
|
|
|
Hemendik aurrera, eta EAJk eta EAk proposamen honen aurkako jarrera dutela eta abstentzioa eskatu zutela kontuan
|
izanik
, ikusi egin da zer jarrera hartzen duten erreferendumak aurkako aukera onartu ondoren. Ezin da ahaztu neurri horretako proiektu batek behar dituen inbertsioak aurrera ateratzeko, erakunde pribatuen eta publikoen erabateko laguntza dela.
|
|
|
Premien programa hori kontuan
|
izanik
osatu zen Plan Berezia, eta haren burutzapen urratsetan sortu da azken plan aldatua. Bi antolamendu gunetan eratu da:
|
|
|
Hori aspalditik datorren kontua da eta nire ustez topikoa. Egoera giza-politikoa desberdina da lurraldez lurralde eta batzutan planteamenduak berdinak
|
izanik
ere, azaltzen diren arabera bere ñabardura hartzen dute. EAJn argi dugu burujabetzaren bidea gizartearekin bat eginda landu behar dela.
|
|
|
Gobernagarritasunagatik bakarrik balitz, ahaleginduko ginateke Jaurlaritzakoa beste modu batekoa izan zedin, berdin aldundietan, edo Bilboko udaletxean. Bilboko kasuan EAJk eta EAk bederatzi zinegotzi ditugu, guk zortzi eta EAk bat, eta ICVko bi zinegotziekin gobernatzen dugu; Euskal Herriko hiririk handiena
|
izanik
, gobernagarritasunagatik bakarrik arituko bagina, beste moduren batera egin zitekeen.
|
|
|
Telesaila grabatzea lan lehiakorra eta zintzoa izan da. Denbora luzez, errealizazio taldeak Euskal Herriko bazterrak miatu zituen, zubiak, kableak eta argidorreak non zeuden kontuan
|
izanik
. Pilotuaren abileziak eta aparteko irudiak lortzeko grinak bestalde, estualdiak pasarazi zizkien, alegia, helikopteroa haitz artean sartu edo tsasoko olatuek helikopteroaren patinaren kontra jo zutenekoa.
|
|
|
Ez naiz liburuak saltzen ari. Aspaldi aurkeztu ziren, eta liburuek gaur egun duten bizi esperantza gero eta laburragoa kontuan
|
izanik
(hamabost egun, hilabete?) ezin esan bi liburuok gazterik hil zirenik.
|
|
|
Gertakarien ibilbidea aldatuz historia egitea aukeratzen dutenek abantaila dute aldaketaren emaitzen zain egotea erabaki dutenen aldean" esan zuen Jose Maria Arizmendiarretak egun MCC (Mondragon Korporazio Kooperatiboa) dena eskualdean sortu zuelarik. Nahiz eta MCCren baitan ez dagoen, goiburu hori bere egin du Goienak, berez, kooperatiba
|
izanik
.
|
|
|
Ez ditugu ezagutzen beren giroan eta beren xaltxan. Nik neronek, sagardo errikoa
|
izanik
jaiotzez, ez nuen askorik ezagutzen" zioen pasarte batean. Gero, ezjakintasun horri konponbidea ematen saiatzen zen, eta ez nolanahi!
|
|
|
Mauriac ahalegindu zan bihotzez gure erriaren eta gizonen alde. Gutxi bezala irten zan Euskalerriaren alde" eta hori" goitik behera frantziarra
|
izanik
, euskaldunak eta Euskalerria maite" zituelako. " Gure estu aldietan alde jarri zitzaigun eta ez negar egiteko, arpegia aurrez aurre emateko baizik", zioten gero.
|
|
|
Inolako zalantzarik gabe, langileen heriotzak eta langileek jasan beharreko ondorio larriak dira lan istripuen alderdirik lazgarriena, baina, hori horrela
|
izanik
ere, ezin dugu ahaztu eragiten duten kostu ekonomikoa. Eta, lehenengo aldiz, modu ofizialean ezagutzera eman da EAEn lan istripuek 1999an eragindako kostu ekonomikoa.
|
|
|
Inasmetek, irabazi asmorik gabeko interes publikoko erakundea
|
izanik
, 92 milioi pezetako emaitza izan zuen iaz, 1998an lortutakoa baino %23 gehiago. Mozkin onuragarri hauei esker fondo propioak eta 571 milioi pezetatako balantzearen maniobrarako fondoa sendotzeko aukera izango du.
|
|
|
Hala ere, aurten deia Ipar Euskal Herrira ozenago iritsi zedin saiatu dira antolakuntzako kideak. " Deialdi nazionala
|
izanik
haiek ere kontuan hartu behar ditugu, eta batik bat jakinda herri dantzetan aberastasun handia dutela beraiek eta erakusteko gauza asko dituztela esparru horretan", dio Juantxo Maya Ereintzako lehendakariak. Horregatik, aurtengo egitarauaren berrikuntzarik nagusiena Lapurditik dator.
|
|
|
Antxietakoek antzezlan berriak egiteko irrika zuten eta baita beste taldeekin euren esperientziak elkartrukatzekoa. Euskarazko antzezlanak zabaldu eta antzerkigileen lan berriak eta zaharrak ezagutzera ematea helburu
|
izanik
, euskarazko antzerkiaren gune izan nahi zuen Azpeitiak. Hala, udalaren laguntza jaso zuen eta 1983ko lehen ekitaldi hartan sei talde amateurrek hartu zuten parte.
|
|
|
Joan den mendeko langile mugimenduko ereduak erabiltzea, etorkizuneko Europako gizarte mugimendua egituratzeko baliagarri gerta badaiteke ere, gaur egun ez litzateke oso komenigarria izango, Europako gizartearen egitura sozialak oso aldaketa sakonak izan baititu. Aldaketa garrantzitsuena, inolako zalantzarik gabe, industrian bertan eman den langile kopuruaren jaitsiera gaur egun" operadore" deitzen zaienekiko, eta kapital kulturalean aberatsago
|
izanik
, antolamendu modu berriak eta borrokarako arma berriak sortzeko eta lanbide arteko elkartasun berrietan sartzeko gai izan daitezke.
|
|
|
ETAren su etena mantendu zen bitartean posibilitate hori bazegoen. Prozesua hasi berria
|
izanik
zaila zen balorazio bat egitea. Hipotesi bat zen, baina ez baikortasun itsu batez hartzeko modukoa.
|
|
|
Bideoak jolasak eta abestiak entzun eta ikusteko aukera emango du, horrela jolasak ikasteko bidea erraztuz. Aldi berean, istorio bat
|
izanik
, film bat ikustea bezalaxe da. Horregatik, ikastetxean zein etxean ikusteko moduko bideoa da.
|
|
|
Azkenik, bat egitea onartu behar duen Espainiako Gobernuak eragiketa honen inguruan erantzun beharreko galdera bat hauxe da: bi enpresa horien arteko bat egitea gauzatzen denean, zer gertatuko da Administrazioak, sektorearen liberalizazioaren konpentsazio gisa, enpresa elektrikoei joan den urtean" opari emandako" bilioi eta erdi pezetarekin, kontuan
|
izanik
kopuru horren ia hiru laurdenak bi enpresa horien artean banatu zirela. Bat egitea gauzatzen bada, zentzuzkoa litzateke Iberdrolari eta Endesari egokitu zitzaien kopurua altxortegi publikora itzultzea berriro.
|
|
|
Pertsonaia ezagun batek eramango du eta han geratuko da kutxa aste pare batean edo. Euskaraz ahozkotasuna hain aberatsa
|
izanik
poesia errezitaldiak, kantu saioak, ipuin kontalarien emanaldiak... antolatuko ditugu. Gainera, Herri Irratiko" Komatxo artean" saioa ere hor dugu literatura bultzatzeko.
|
|
|
Bada, uste dena baino askoz gehiago, kiroltasuna zer den transmititzen dakien jendez inguraturik badaude, Aingeru Epaltzaren" Baloika" ko protagonistak erakusten duten bezala. Neska motiko hauek, futbito talde bateko partaide
|
izanik
guztiak, kiroltasuna ondotxo dakite zer den, jokoan eta lehian gogo biziz ari diren arren. Eta aurkakoak azpijokoetan hasten zaizkienean, ahatik ez dira sekula maltzurkeria berdinean eroriko, benetako pistolei eta beraietako baten bahiketari aurre egin beharrean badira ere.
|
|
|
Tamalez, askotan ikusi dut poema horretan Euskal Herrian bizi dugun egoeraren isla. Poliziak komunista atxilotzean, disidentzia eta erantzun oro zapuztearekin mehatxatzen zuen tresneria geratzeko astia
|
izanik
, gizarteari prozesua noiz geratu behar zuen erakusteko baliagarria zelakoan nengoen. Poemak duen moraleja ulertzen nuelakoan nengoen.
|
|
|
X. Biltzarrerako ponentzian biltzen diren aipamen batzuk ekarri nahi ditugu orri hauetara, datozen urteei begira sindikatu abertzaleak izango dituen erronka nagusiak ezagutzeko. Erronka horiek zein izango diren jakiteko globalizazio neoliberalak ezarritako egoera aztertu dute, langileriaren indarguneak galera bat sumatzen ari direla kontuan
|
izanik
.
|
|
|
Eroski Taldeak argitaratzen duen aldizkarian adierazten denez, igaro berri den urrian Espainiako Estatuan jadanik milioi eta erditik gora pertsonek zuten euskarri digitalen bat kontratatua. Hil horretan Canal Satelite Digitalek ia milioi bat abonatu zituen, eta Via Digitalek, berriz, 600.000 Kontutan
|
izanik
abonatu bakoitzak hilero eta gutxienez 3.700 pezeta (148 libera) ordaindu behar dituela negozioa begi bistakoa da.
|
|
|
Ikerketak salatzen duen arazo bat bi euskarrien arteko bateraezintasuna da, hau da, bai Canal Satelitek zein Via Digitalek satelite ezberdin banarekin funtzionatzen dutela, eta, ondorioz, baten batek biak kontratatu nahi baditu bi antena paraboliko eta bi dekodagailu desberdin izan dituela. Kontutan
|
izanik
antena baten instalakuntzak 20.000 pezeta (800 libera) inguru kostatzen duela eta honi izen emate bakoitzeko beste 15.000 bat pezeta (600 libera) gehitu behar zaizkiola, erabakia argi dago, bata ala bestea aukeratu behar da, biak batera sekula ere ez.
|
|
|
Batetik, askotan oso multzo garbiak egiten ditugu abertzale eta espainolisten artean... eta hori baino askoz ere harreman konplexuagoak daude, badira abertzale
|
izanik
euskaldunak ez direnak eta topikoak bazkatzen dituztenak. Esaterako, jende askok uste du euskaraz oraindik ere literatura kostunbrista egiten ari garela.
|
|
|
Ikuspuntu honen muturrean, kultura eta nortasuna jadanik espazio jakin bati loturik ez daudela defendatzen dute batzuek. Hauen iritziz, orain arte kultura eta nortasuna (salbuespenak salbuespen) lurraldeari atxikirik egon badira, gaur egungo teknologiari esker askatu egin da erlazio hori, posiblea
|
izanik
, adibidez, ia erabat txinar izatea Londresen bizi izanik: etxean txineraz hitz egin, lankide txinarrekin aritu auzune txinarrean, gustuko dituzun jaki txinarrak erosi, Txinako telebista irratia egunkariak ikusi entzun irakurri, eta seme alabak eskola txinarrera bidali.
|
|
|
Ikuspuntu honen muturrean, kultura eta nortasuna jadanik espazio jakin bati loturik ez daudela defendatzen dute batzuek. Hauen iritziz, orain arte kultura eta nortasuna (salbuespenak salbuespen) lurraldeari atxikirik egon badira, gaur egungo teknologiari esker askatu egin da erlazio hori, posiblea izanik, adibidez, ia erabat txinar izatea Londresen bizi
|
izanik
: etxean txineraz hitz egin, lankide txinarrekin aritu auzune txinarrean, gustuko dituzun jaki txinarrak erosi, Txinako telebista irratia egunkariak ikusi entzun irakurri, eta seme alabak eskola txinarrera bidali.
|
|
|
Euskara alde batetik zein bestetik egurtzen ari diren une hauetan, unibertsitateak apustu sendoa burutu lukeela iruditzen zaigu arlo honetan, azken finean goi mailako ikasketak euskaraz aurrera eramateko gaur egun dugun tresna bakarrenetarikoa baita. Euskarak duen garrantzia
|
izanik
, jakintza gisa bederen, EHUk bere gain hartu luke Euskara sendo mantentzeko ardura, beste zenbait elkarte edo erakundek hartzen duten gisara.
|
|
|
Hau horrela
|
izanik
, unibertsitatean irakasgaien aldetik dauden gabeziak betetzen saiatzeko sortu zen taldea dugu Laia, Euskal Herriaren inguruko jakintzetan apur bat sakontzeko asmoz. Ikasleen artean sorturiko taldea dugu, baina gure nahi beretsuak dituen edonorentzat irekita dagoen taldea da.
|
|
|
Hau horrela
|
izanik
, hasteko Euskal Herriaren historiari buruzko ikastaro bat antolatzea erabaki genuen, nahiz eta beste arlo batzuk lantzeko asmoa ere izan aurrera begira. Historia oinarrizko gaia zela iruditu zitzaigun, ondorengo ekinaldietan beste arlo batzuk jorratzerakoan kontuan hartu beharreko gaia.
|
|
|
Nafarroako euskaldun gehienak abailduta sentitzen gara azken garaiotan eta baditugu honela egoteko arrazoiak; izan ere, oraindik txikiak
|
izanik
eta botere gutxidunak, eraso handia jasotzen ari baikara, zorigaiztoko egoera sozial eta politiko bati probetxua atereaz, erdal kultura eta irakaskuntzaren munduaren eragile sozial batzuen aldetik eta zenbait alderdi politiko eta Instituzioetatik.
|
|
|
Batu egin du, bere erara eta bere kasa. Zehatza inor baino zehatzagoa
|
izanik
, aberastasunak dakarkio berba egokia leku egokian idatzi ahal izatea. Josebak lortu duen sintesia harrigarria da.
|
|
|
Alde horretatik narrazio hauek bere aurreko eta ondoko idazlan poetikoekin dute zerikusi nabarmena: Ithakara iristear dagoela, etengabe bidaiatzea hobe duela erabakitzen duen Ulisses dugu Izuen gordelekuetan barrena liburukoa, Itaka beti gogoan duelarik, helburua hara iristea
|
izanik
ere, harantzako bidaian presarik ez duena, bidaia bera izango baita aberasgarria. Beti ere, bidaiez bidai, bere ziutatea gainean eramango duela dakien bidaiaria da halere," nire ahaleginak oro zapuztu egiten dira hemen" bere hirian, baina balu ere" ez duzu beste lehorrik ez beste itsasorik aurkituko" gogoratzen dio Kavafis ek.
|
|
|
Joan San Martinen(" Joseba Sarrionandia...", Egan, 1986, 3 alea, 203 or.) iruzkinak liburuaren balorazio orokorra egitera jotzen du. Alde batetik, darabiltzan gaiak askotarikoak
|
izanik
, gure mendeko kezkak sakontzen, aztertzen eta planteatzen dituela esaten du, baina ez direla saio sakonak aurreratzen du, azaletik eginak, subjektibotasunez beteak direla dio eta hausnarketa sakonak baino gehiago, iradokizunak direla esaten du. Gaiek eta ideiek elkartasunik ez dutenez," kuriositatez beteriko liburua" dela esaten du baina zehaztasuna eta sakontasuna falta zaiola gehienetan.
|
|
|
Han
|
izanik
hona naiz (Elkar, Donostia, 1992) narrazio eta bestelako testu epigramatikoak tartekatuz eginiko liburu bat da genero hibrido honetan sailkatzeko zioa ematen duelarik. Aipamen edo kritika gutxi jaso ditu, horien artean, Gerardo Markuleta(" Deserriko eruditoen jolas berriak", Zabalik, Diario Vasco,) eta Manu Lopez Gaseni rena(" Joseba Sarrionandiaren Han izanik hona naiz (Elkar 1992)", Egan, 1993, Donostia, 251 or.)
|
|
|
Han izanik hona naiz (Elkar, Donostia, 1992) narrazio eta bestelako testu epigramatikoak tartekatuz eginiko liburu bat da genero hibrido honetan sailkatzeko zioa ematen duelarik. Aipamen edo kritika gutxi jaso ditu, horien artean, Gerardo Markuleta(" Deserriko eruditoen jolas berriak", Zabalik, Diario Vasco,) eta Manu Lopez Gaseni rena(" Joseba Sarrionandiaren Han
|
izanik
hona naiz (Elkar 1992)", Egan, 1993, Donostia, 251 or.)
|
|
|
Lopez Gasenik dioenez, istorio guztietan zehar noizbehinka errepikaturik agertzen da esaera hau" batasun ia erlijiosoa ematen diolarik liburu osoari". Arnaut Oihenartek Atsotitz edo errefrauak bilduman jasoriko Han
|
izanik
hona naiz esaera ilunaren azalpena euskal idazle hark azaltzen zuen modura, bi txoriren arteko elkarrizketa egoeran kokaturik ulertu behar da: " Txori batek, bere habia epelean dagoela, heldu berria den beste txori bati emandako erantzuna da, heldu berriak Orhi aldean eguzkiak bero jotzen duela eta hara joateko gonbitea luzatzen dio; kabi epelean dagoen txoriak, aldiz, iruzurra sumatzen du eta ezetz erantzuten dio" han izanik hona naiz" esanez.
|
|
|
Arnaut Oihenartek Atsotitz edo errefrauak bilduman jasoriko Han izanik hona naiz esaera ilunaren azalpena euskal idazle hark azaltzen zuen modura, bi txoriren arteko elkarrizketa egoeran kokaturik ulertu behar da: " Txori batek, bere habia epelean dagoela, heldu berria den beste txori bati emandako erantzuna da, heldu berriak Orhi aldean eguzkiak bero jotzen duela eta hara joateko gonbitea luzatzen dio; kabi epelean dagoen txoriak, aldiz, iruzurra sumatzen du eta ezetz erantzuten dio" han
|
izanik
hona naiz" esanez. Alegia, Orhi aldean izana dela eta han berorik ez zuela ikusirik, bere habiara itzulia dela.
|
|
|
Han
|
izanik
hemen naiz. Elkar, Donostia, 1992.
|
|
|
Espazialitate postmodernoaren kontzeptu horrekin lotuta dago bidaiaren metafora Uriberen hitzetan, eta bidaiaren gaia aldiz, aurreko liburuei buruz hitz egiterakoan etengabe aipaturiko irudia izan da, eta exilioa den bidaiarena da beharbada liburu honetan hartzen duen funtsezko tornua, Han
|
izanik
hemen naiz liburuari jarraiki. Azkorbebeitiak ere" bizitza erbestea da" zitatzen du eta bat dator J.L. Otamendirekin(" Nora itzuli?, Argia, 1996, 1.566, 96 II)", esatean poesia liburu honetan" erbesteak kategoria sinbolikoa eta metafisikoa hartzen duela." (J.S.
|
|
|
Izan ere, bere lehen eleberrian giroak eta inguruak bideratuko dituzte pertsonaien sentimendu eta bilakaerak; oraingo honetan, ordea, gertaera jakin batek sortaraziko du bereziki amaren oinazea. Gainera, Ni naizen hori eleberrian pertsonaien garapena zehazki irudikatzen du, bilakaera nabarmena
|
izanik
. Bigarren eleberri honetan, ostera, sentimenduak adierazi arren, ez dugu aldaketarik antzematen amaren izakeran.
|
|
|
Jon Benitok dioen bezala," zinez poliki irakurri eta ahoan gozatzeko modukoa baita, batzuetan kontzientzi ernagarri bilakatu daitekeen arriskua
|
izanik
." (Gara VI) Gainera, Jose Jabier Fernandezekin bat eginez," liburu honetan helburua edota helmuga baino bidea baita garrantzitsu eta interesgarriagoa". (Egunkaria VII) Agi denez, aukeraturiko edukia hausnarketa eta sentimendu jariorako aitzakia baino ez da.
|
|
|
Garbi dago bidaia guztiak, munduan zeharkakoak
|
izanik
ere, munduaren larruan batera edo bestera jotzen dutenak, barnekoak ere badirela neurri haundian, denboran aurrera eta atzera egiten baitute. Geure baitatik ihes egiteko, edo bestela geure burua aurkitu ahal izateko, egiten dugu bidaia.
|
|
|
bere lehen ipuin bildumaren ildotik jarraituz, etsipena, heriotza, ezinegona, inguruarekiko gatazka,... Fikziozko kontakizunak dira, aurreko bildumaren antzera, gehienetan amaierak ustekabeak
|
izanik
. Ipuin hauek gai aldetik harilkaturik egoteaz gain, bada denak lotzen dituen beste ezaugarri bat ere.
|
|
|
Aholkuren bat ematekotan, hauxe esango nioke nik: aniztasunerako ahalmena
|
izanik
ere, agian indar gehiago eduki dezakeela obra batek estilo edo motibo aldetik batasun puntu batetik abiatuz gero. (Jakin)
|