|
2000
|
|
|
Birao bat bota zuen, gordina, sakrilegoa, errepikaezina. Begiak igurtzi zituen badaezpada ere, zakar eta sasoiz, loaren orratzak kentze aldera, baina igurtzaldiak ez zion hark espero zuen fruiturik eskaini, eta gorri gorri utzi zituen, gau guztia negarrez pasatu
|
izan
balu bezala. Gauzak bere onetik ez ateratzea erabaki zuen, desarrazoiaren sareetan ez erortzearren, gehiegikeriei eta mamuei kalipuz uko egitea.
|
|
|
Elizan, argizari hori batzuk zeuden lurrean piztuta, eta beltzez jantzitako andre batzuk belauniko eta negarrez, nork bere nahigabea ezpainen mugimendu azkarrean arindu nahi
|
izan
balu bezala.
|
|
|
erdi erdian, esku bildu baten tamainako zulo biribil bat zabaltzen zitzaion. Eta zuloak, alde batetik begiraturik, zirkulu perfektua osatzen zuen, nola esango nuke, laranja batenaren antzekoa; baina beste alderditik buztina kanporantza zabaltzen zen, zati ttikitan, zerbaitek buztin puska zeharkatu, eta, irtetean, materiala kanpo aldera lehertu
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Neure harridurarako, barreka ari zena Karmelo zen eta, piztean, Tom ikusi dut esku minberari gora eta behera eraginez. Larriturik, berehala beste bidailagun batzuk ere etorri dira Preterito makila batekin ez, baina bideoarekin agertu da; eta Ruben gerritik gora biluzik, iskanbilak eranzten harrapatu
|
izan
balu bezala, eta handik gutxira Dan bera. Baina eraso egin didan piztiaren izena Tom zen eta, sorbaldak jaso bitartean," Sorry, txatxita" esan, eta buztana hankartean zuela joan da.
|
|
|
Patxi inoiz ez bezala ikusi dut: abaildua eta kopetilun, guztiz kopetilun, nire jokamoldea mespretxugarritzat hartu
|
izan
balu bezala. Ez zuen inondik ere zerikusirik hitzordura agertu den Patxi beltzaran, apain eta kalakariarekin.
|
|
2001
|
|
|
Lehen esan bezala, aho literaturak euskal literaturan axola edo ardura gehiago
|
izan
du inguruko erdal literaturetan baino. Halaz ere, eta honetara ezkero, gauza bat esan behar dut:
|
|
|
Ez zen, bestalde, euskal idazle suharra izan. Euskarazko liburu bakar baten berri
|
izan
dut, eta ez dakidan besterik baldin bada, barka eta eskua jaso. Harako Azti beguiaz ari naiz, delako Bassaburutarrak Ziberou herri maitiari Parisetic igorririk beste hanitchen aitzindari arguibidean goiz izarra, 1834, delakoaz.
|
|
2002
|
|
|
Hitz egin ahala, harrotuz joan zen Fernando, eta laineza hartutako ume baten jarioarekin mintzo zitzaion, barrenak etenda, arratsalde  guztia hura esateko gogoz baina esan ezinda igaro
|
izan
balu bezala. Horregatik ez zen konturatu, gainean izan zituen arte, izkinako bi gizon gazteak baxoerdia edan eta kanpora irteten ari zirela.
|
|
|
Josu R k, lurrera begiratuta, eguzki errai  nu baten erdian atzeman zituen bere oinak, eta bere baitara bildu zen, mehargune horixka hartan gogoetarako motiboren bat bilatu
|
izan
balu bezala. Berak bazekien errainu hark oinetako gainak, praka barrenak eta jakaren beheko aldea nabartzen zizkion errainu hark ez zuela egun osoan bere distira erakutsi ahal izan; eta ezagutzen zuen, halaber, noraino zen urrakaitza, lainoek tartekatutako oztopoaren sendotasuna, distira hura kaleko asfaltoraino irits ez zedin.
|
|
|
Orain arratsaldeko saihets itzal hura beste aldera mugitu du mahai gaineko argiak, gurekin batera ibili nahi
|
izan
balu bezala. Kontatu dizut odol beroak ginela gu, zu orain zaren modukoak esan nahi dut, eta berotasun horrek eman zigula indarra abentura berri honetan sartzeko, forever young ginela, egia izan gabe, esan baitzigun Dylanek.
|
|
2003
|
|
|
Kontua da nola hala nabarmentzea. Pare bat urte egon zen EEBBetan ingelesa ikasten, eta horrek halako batean lizentzia eman zion abertzaletasuna bidaiatuz sendatzen da eta antzeko sinplekeriak esateko, Jainkoaren errebelazio bat aditu
|
izan
balu bezala. " Tira", esan du berekiko," arnegatu eta neokonbertsoen entusiasmoa...".
|
|
|
Ez du apenas elurrik bota bi egun hauetan, baina hotzera egin du nabarmen zerua oskarbi dagoenetik. Toki ospeletan izotz dezente aurkitu dute, gainera, eta nahiko lan
|
izan
dute motxila, Kalashnikova eta guzti lurrera ez joateko. Jonek batez ere.
|
|
|
Gizon bat itotzen ari da! oihukatu zuen Manuelek altxor lurperatu bat aurkitu
|
izan
balu bezala.
|
|
2005
|
|
|
alabak maistra ikasketak egitea lortu zuen, eta senarraren irudia nolabait berpiztu egin zuen horrekin. Adela lanean hasi eta gero, amak ez zuen urtebete ere iraun bizirik, bere egitekoa amaitu eta atsedena hartu
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Adela ez zuten ukitu, eskuren baten babesak kalte orotatik libratu
|
izan
balu bezala. Julioren eskua ikusten zuten denek auzoan; mihi gaiztoenek ziotenez, orain libre zuen bidea, maistrarekin txortan berak bakarrik egiteko.
|
|
|
Edo betiko joandako gaztaroaren lehen mina adierazi nahi zigun, osasuna gero eta kaxkarrago zeukalarik? Besterik gabe, iruditzen zait aita bere izen ezkutua adierazten ari zitzaigula, izen horren letretan zizelkaturik zeuden istorioak erakutsi nahi zizkigula; alabaina, harako susmo hura handitu egin zitzaidan, oinarrizko zerbait kontatu gabe utzi baligu bezala, hutsune handi bat zaindu nahi
|
izan
balu bezala, eta, hala, esan gabe utzitakoak are tamaina handiagoa hartu zuen nirekiko. Zer ezkutatzen zen aitaren jarrera barnebilduaren atzean?
|
|
2006
|
|
|
Gizonezkoak aise zeraman golf zakua eskutik, kirolzale baten itxura bipila baieztatuz. Emakumezkoa argal argala zen, kilo mordoxka galdu
|
izan
balu bezala dieta gogor bat igarotakoan.
|
|
|
Kartoizko kutxatila bat zeukan eskuan. Ordurako, argiak piztuta zeuzkan hiri osoak, Elvisen jantzi zuri eta pitxiaz betea ipini
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Lodi samarrak zituen ezpainak. Begi tristeak, txikitan negar handia egin
|
izan
balu bezala. Bostekoa luzatu nion adiskidetsu.
|
|
|
Txokolateak orban txiki bat utzi zion musuan mutilari, ezpain lapitzez margotu
|
izan
balu bezala. Une hartan turista aldra bat hurreratu zitzaien, kasinoko autobus txiki batetik irtenda.
|
|
|
" Ba al dago irtenbiderik?", galdetu nion nik saioa amaitzean, ordaindu bitartean. Ezetz erantzun zidan Madame Margueritek, baina haren ahotsean zer edo zer sumatu nuen, zalantzaren antzeko zerbait, ezetz irmo horrekin zerbait ezkutatu nahi
|
izan
balu bezala. Une hartan hain aztoratuta nengoen ezen ez baitzitzaidan ezta burutik pasatu ere egin berriz galdetzea, eta alde egin nuen sorginaren kontsultatik.
|
|
|
Bat batean, amona zutitu egin zen, lanean hasteko presa sentitu
|
izan
balu bezala. Gauza gutxik gogobetetzen zuen, sinestuna izanagatik ez zen sinesmenak itsutzen zuen emakume bat, nik hala gogoratzen dut, behintzat?, baina behin zerbait argi ikusiz gero, ez zuen ezergatik ere atzera egiten.
|
|
|
Eta amak pasadizoa kontatu zuenean munduko balentriarik handiena egin
|
izan
balu bezala, auzo lotsa sentitu nuen. Ama, inor engainatu nahian.
|
|
|
Oroitzapenotan murgilduta nengoela, puta bat irten zen horma zarpiatutako ezkaratza ilun batetik, eta brastakoan hartu ninduen, tranbiaren astinaldi batek nire gainera bota
|
izan
balu bezala. Zerbitzuaren prezioa esan zidan.
|
|
|
Abaildurak jota zegoen, polizien itaunketa bere azalean bizi
|
izan
balu bezala. Ez nuen uste barrua izango zuenik niri kontu hartzeko.
|
|
|
Irriñoa eragin zioten nire hitzek. Gero eta lasaiago zegoen, gainetik zama astun bat kendu
|
izan
balu bezala: apurka apurka, ikusten ari zen ez ninduela etsai bat.
|
|
|
Emakume dontsu horrek Erika zuela izena eta, oker ez banago, bera izan dela hi hona bidali hauena. (Arnasa hartu zuen, ordu arte kontatu zidanak ikaragarri nekatu
|
izan
balu bezala). Ulertzen duk orain zergatik hagoen hemen?
|
|
|
So egin zidan ni kontuak ateratzen hastea espero
|
izan
balu bezala. Ez nion, jakina, ezer esan.
|
|
|
" Hau aterako al da liburuan?", galdetzen dit bat batean batek, nire asmoa irakurri
|
izan
balu bezala. Ezin liteke.
|
|
2007
|
|
|
Bizkitartean, blu argi, berde hits, hori apalezko zurezko etxe ttipittoetan ez da nehor sumatzen. Zori gaitzak dena isiltasunean perlesiatu
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Momentu horretan berean, hain urrundik zerbait sendi
|
izan
balu bezala, Marko, gaueko amets luzearen erdian, Genovako presondegian iratzarri zen. Tonokameko zuhaitz bakarra, baratze miresgarria, Aloadin, Asasinoen printzea eta Zandandaneko errege krudelaren gutizia gaiztoa buruan nahasten zi  tzaizkiola.
|
|
|
Ile ezti kolorezkoak zeramatzan artoski trentzatuak eta buruaren inguruan bilduak, saia Brugesko satin berdez zuen egina, gipoina urre perleriaz eta soinean zuen kapa urrezko hari eta zeta berde damazatuaz. Hainbertze edertasunez suntsiturik, Armeniako Printzea amorostu zen han berehala aire gaiztoak burutik beheiti jo
|
izan
balu bezala.
|
|
2008
|
|
|
Barre algarak holako ideia baten aurrean. " Inoiz ikusi al duzu halako bat haizearen bila biraka, ala?", egin zenioten barre, astakeriarik handiena esan
|
izan
balu bezala. Krak krak krak, asko kostata, geldiro geldiro bere ardatzaren inguruan biraka dabilen halako errota erraldoi bat imitatu zuen Jeffek.
|
|
|
Ez zegoen egun okerragorik Parisera joan behar izateko. Norbaitek nahita egin
|
izan
balu bezala. Norbaitek gauzak zail jarri nahi izan balizkio bezala, Parisen nahitaez egon behar izan duen bitartean, bere ondoan nahi zuen pertsona jaitsi da Danimarkatik Berlinera.
|
|
|
Etxepare Ernazimentuko poeta humanista peto bihurtu dut, eta hari egotzi dizkiot Danteren Jainkozko komediaren bertso lerro batzuk, Florentzia Baiona bihurtuz, eta Beatrice Begoña izenarekin birbataiatuz. Pruden Gartziaren liburuxkari jarraiki, eta hura gaindituz?, kasik Cervantesen pareko egin dut Lazarraga, ez da komeni gehiegi esajeratzea?, eta, edonola ere, On Kixoteren ideia jatorriz arabarrarena izan zela ziurtatu diet, eta orobat idatzi zituen artzain nobela ugariek La Galateak baino arrakasta eta edizio gehiago
|
izan
zituztela, hori ez da, onartzen dut, urrunegi joatea, La Galatea ez zelako arrakasta komertzial itzela izan, bere garaian?. Zuberoako pastoralak Molièreren komediekin parekatu ditut, hala publikoan sortzen zuten zaletasunean nola umore eta dinamismoan, jakingo balute!?, eta, Axular bigarren mailako sermolaritzat jo ondoren, eta hala litzateke zinez, garaiko euskal literaturan horren autore gutxi egongo ez balira?, zenbait euskal idazle berri asmatu ditut XVII. menderako, eleberri pikareskoaren arloan batik bat, poesia kultua alde batera utzi gabe noski:
|
|
|
Barrutiak bere galtzetan ezin kabiturik dirudi aurkikuntza bat egin
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Rosak baino zorte gehiago
|
izan
dut bizitzan, hori esatea da zuzenena. Ez dago, bada, inolako nagusitasun usterik Rosari egiten nizkion galderetan.
|
|
|
Begirada sumindua du, bekozkoa ilun. Inondik espero ez zuen zerbaitek jo
|
izan
balu bezala dago.
|
|
|
Ahotsa beti bezain hotza atera zaio. Rosak, ordea, dardarazko zirkin bat egiten du, tonuak izoztu egin
|
izan
balu bezala, Tomasek oso bakanetan galdetzen baitio amagatik. Barraren bukaerako hormara begiratzen du Rosak.
|
|
|
Etxera igo eta bainugelan sartzen da. Ispiluari begiratzen dio eta arnasa biltzen du, sakon, sekulako lasaitua hartu
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Hasieran, Rosak esandakoak entzutean edo irakurtzean, denborak atzera egin
|
izan
balu bezala sentitzen nintzen. Ni orainal  dian banengo bezala, eta Rosa, Inazio eta Tomas iraganeko hiru txotxongilo triste zirelakoan.
|
|
|
Zer ordutan atera ginen erregistrotik ezin esango dizuet, arestian aitortu bezala dena lausoturik agertzen baitzait, dena nahastuta, norbait nire oroitzapenen ganbaran sartu eta bildutakoa hankaz gora utzi
|
izan
balu bezala. Argazki ofizial bat atera genuen Garazi gabe âfuntzionarioek debekatu zioten Txinako familia liburuan ager  tzeko eskubideaâ, jarraian argazki ez ofiziala atera genuen laurok batera âederki kostata atera ere, Enara ez baitzen geldirik egotenâ, zaintzaileari opari bat egin genion âadopzioetako protokolo ez idatzi batek hala egin behar dela dioâ, eta erregistro hartan bete beharrekoak ahal izan genuen moduan bete genituen eta handik aurrera gogoratzen dudan hurrengoa zera da, hotelera iritsi eta bainuontzian sartu genituela bai Garazi eta bai Enara ere.
|
|
2009
|
|
|
Agureak beste behin zuzendu zituen begiak leiho aldera, solasean interesa galdu
|
izan
balu bezala. Bandoneoia entzun zen berriro ere, baina bietako inork ez zion jaramonik egin.
|
|
|
SÃ, hombre, natural de Hermosilla, Burgos, que estudió el bachillerato en Lekeitio y en Sarria, Lugo. Gris gazteak atzera egin zuen, deabrua ikusi
|
izan
balu bezala, eta ziztu bizian irten zen galdeketa gelatik. Gris nagusiak, aldiz, borra hartu eta Carlos buruan jotzeari ekin zion; eta lan hartan segitu izango zukeen, gainerako poliziek galarazi ezik.
|
|
|
Etxera bueltan. Alde Zaharrean ez zebilen ia inor?, Santiagoko katedralaren atari zolua gurutzatu eta kale mehar batean barrendu ziren. Bat batean, Carlos geldi geldi geratu zen, zut, erne, zurrun, tximistak jo
|
izan
balu bezala. Metro batzuk aurrerago, euren kontrako norabidean, lau lagun zetozen, bi eta bi, besotik helduta, kontu kontari, eskaparateak ikusten.
|
|
|
Anandaren gorputzak astindu nabarmena egin zuen, tximista batek jo
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Hurrengo atalean luzatuko diogu begirada euskarak hogeita bost urteotan izan duen bilakabideari, baina, gerorako utzi gabe, argi eta garbi esan dezagun, aldi honetan, euskarak euskal gizartean izan duen bilakaera positiboa izan dela. Edozein prozesu sozialetan gertatzen den antzera, honetan ere gazi gozo ugari izan da, baina prozesuak oro har gozotik askoz gehiago
|
izan
du gazitik baino.
|
|
|
Besteok, bitsa garagardoan ezin hobeto dagoela iritzita, askatasun gehiago
|
izan
dugu familia moldea geure gogo, izate edo beharren arabera eraikitzeko. Ez dut sekula izenpetu hainbat soziologok, borondate oneko akademikok, edo poltsiko zabalagoko politikariek dioten hori, gurea dela posible den mundurik hoberena.
|
|
|
Argizariaren kolorea zuen haren aurpegiak. Aura baketsu halako bat ikusten zitzaion aurpegi osoan, sekulako pisua kendu
|
izan
balu bezala gainetik. Bulda mordoa zeukan gorputz gainean, ia gorputz osoa estaltzeraino.
|
|
|
kantua berritzearekin batera bertan irudikatzen den hileta ere berritu egingo zuela uste zuen, uste zuen heriotzari dei egitea dela ordu arte guztiz xaloa zitzaion testua kantatzea. Pentsatu
|
izan
balu bezala, kantua baztertuz gero, heriotza uxatuko zuela, sufrimendua baztertu, negarra bridatu.
|
|
|
Baina umeak betiko gorde zuen pasadizo asmatua: amak ereindako beldurrak baino indar gehiago
|
izan
zuen putrearen kontakizunak semearen irudimenarentzat.
|
|
|
" bekatu mortala" deituko liokete gustura, inori beldurrik emango balio! Aste honetan hainbat hildako, laneko nahiz errepideko ezbeharrez, tirokatuak ere bai, bikote" maitasuna" ere ero kutsadura bihurtu digutenean... eta, ia dozena hildakok baino denbora eta iruzkin gehiago
|
izan
du ETAren bonba zuloak. Zuloaren kaltea gehiago inporta zaie nonbait, hainbat hildako baino.
|
|
|
–Baina... , erantzun zidan indarge, nire kolpeak arnasarik gabe utzi
|
izan
balu bezala.
|
|
2010
|
|
|
Elkarri begira gelditu ginen, Sara Xianek geuk ere ez genekien zerbait deskubritu
|
izan
balu bezala. Teresaren aurpegian aurkitu nuen patxada eta atseginak ez zuen bezperan lehenengoz harreman bat izan duzun pertsonarekin izaten dena ematen, aspalditik elkar hartuta dauden pertsonena baizik.
|
|
|
Kolpea irensten bortitza izan bazitzaion, are nekezagoa izan zen aitarena jakin zuen momentua. Xoxotek aita Raimundo zuela entzun zuenean, ametsetan ala esna zegoen ziurtatzeko kaskarrekoa jotzeko eskatu zion andreari aurrena eta gero isilik gelditu zen, egiaren zamak lurperatuta utzi
|
izan
balu bezala. Horrela pasatu omen zituen minutu batzuk, aurrean zeuzkan guraso berriei begira, malko lodi batzuk isuri eta aitaren besoetan leher eginda erori zen arte.
|
|
|
Oinekin kolpetxo bat jo zidan mahaiaren azpitik eta begira gelditu zitzaidan: begiekin dena esan zidan, isiltasunetik, bat batean zoriontasunaren aldapan gailurrera iristeko malkar puska eder bat irentsi
|
izan
balu bezala, buruan bueltaka zerabilen sentimendu nahasketa hari azkenerako irtenbidea aurkitu balio bezala.
|
|
|
Marratako alkandora neraman jantzita, koloretakoa, Longaronenean erosten nituenetakoa. Igandeetarako alkandora zuririk ez al neukan galdetu zidan, berealdiko txistea kontatu
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Lurraren kontra jo zuteneko kolpeak amets batetik ateratzen ariko balitz bezala sentiarazi zuen; bueltarik gabeko lurraldera iritsi zela iruditu zitzaion, ordu arte laino artean ibiltzeak oraindik mundu errealetik babestu
|
izan
balu bezala. Lur haren gainean aurkituko zituen berriro sustraiak, gurasoak eta ahizpa.
|
|
|
Bata Txinako umezurtz etxean zegoela atera ziotena zen, hamar bat hilabete zeuzkala, masailak gizenduta eta gorri gorri eginda. Irribarre gozo batekin begiratzen zion kamerari, gauza atseginen bat entzun
|
izan
balu bezala. Atorra zahar bat zeraman jantzita, urratu bat baino gehiago bistan, pobrea.
|
|
|
Moztuta gelditu nintzen, alaba ere izan zuela naturaltasunez kontatzeko beharrezko adorerik izango ez banu bezala. Zorionez, Manuelak nik baino grazia gehiago
|
izan
zuen nire esaldia bukatzeko.
|
|
|
Jendea ugaritzen ari zen neurrian, Alberto orduan eta lokalaren atzeko alderago zihoan, ihesi egin nahian edo. Daniela berarekin arrastaka eraman
|
izan
balu bezala, aretoaren azken muturreraino iritsi ziren solasean. Han larrialdietako ate bat zegoen, ordu arte Danielak ikusi gabea.
|
|
|
Alderdien estrategietara hobekien egoki daitezkeen irakurketa politiko interesatuak alde batera utzita, errealitatea ukaezina da: Eusko Alderdi Jeltzaleak irabazi ditu hauteskundeak; boto eta aulki gehien lortu ditu, guztira 400.000 boto eta 30 aulki; hau da, bigarren indarra izan den Alderdi Sozialistak baino 80.000 boto eta bost aulki gehiago
|
izan
ditugu eta hirugarren indarra izan den Alderdi Popularrak baino 254.000 boto eta 17 aulki gehiago.
|
|
2011
|
|
|
Bi poliziak hizketan ari ziren bitartean, Doksy ko auzitegiko medikua ailegatu zen, eta inoren baimenik eskatu gabe, linterna baten laguntzarekin emakumearen gorpua aztertzeari ekin zion gertu gertutik. Gizon handi eta potoloa zen, eta arnasestuka zebilen altxatzean, neke handia hartu
|
izan
balu bezala. Onera etortzeko edo, oxigeno inhalagailua eraman zuen ahora.
|
|
|
Sarrerako poliziak jakinarazi zien Jan Voget beranduago heltzen zela normalean, eta aulki batzuk seinalatu zizkien, bertan itxaron ziezaioketela adieraziz. Jan hamar eta erdietan azaldu zen; hilobitik atera berria zela ematen zuen, hain zegoen argal, azken egunetan barau egin
|
izan
balu bezala. Egia esateko, Franen eta Annaren tankera ere ez zen askoz hobea:
|
|
|
Asko pozten zela, baina, totelik gabe, ez omen nintzaion iruditzen Madrilen ezagutu zuen euskaldun jaitsi berri bera. Ia ez nintzela bere oroimeneko Gorka, inpostore bat baizik, eta kar kar egin zuen, inpostore bat nintzela esanda txiste berebizikoa egin
|
izan
balu bezala. Barrea ahitutakoan, herrira ekarri zuen motiboari heldu zion berriro ere.
|
|
|
Ez da inor pasatzen, autorik ikusten, txitxarrena beste soinurik entzuten. Burutik pasatzen zait katastrofe batek dena berarekin eraman
|
izan
balu bezala dela, munduan ez dagoela gu beste inor, gu garela mundu hondamendi orokor batetik onik atera garen bakarrak.
|
|
|
Nekatuta nago, akidurak bertan goxo egin
|
izan
balu bezala nire soin atal guztietan. Arrotza egiten zait Agustinen jakin mina, haren interesa jada ez da nirea.
|
|
|
Arrain lehorra, haragi gazitua eta gailetak izaten ziren gauzarik ohikoenak. Dena dela, Cadizen geundela, ordu arte ezagutzen ez genuen jateko baten berri
|
izan
genuen: arroza zeritzan.
|
|
|
Ez zen ezer ikusten eta errepide ondoko baserriaren paretaren kontra pasa ginen karabineroaren postutik hogei metrora. Mendia oso ongi igo genuen eta oso goiz iritsi ginen, ia ordubete gehiago
|
izan
zuten atsedena hartzeko. Arakamarekin joan ziren eta buelta ere azkar egin genuen.
|
|
|
Eta hala izan zen, eskema hori garbi geratu zen, eta nik uste dut gainera ondo aplikatu zela. Baina ez da pentsatu behar Imanol Murua nire entzule soila zenik, nik esaten niona egiten zuenik, ez, Imanol Muruak berez, bere kasa, bere kabuz, guk denek baino askoz ere iniziatiba gehiago
|
izan
zituen eta oso garrantzitsuak izan zirenak eta oso urte gutxitan sustatu eta gero garatzera eraman zituenak. Adibidez, Gipuzkoan orain dauden zenbait kultur zerbitzu puntakoak, eta ez bakarrik ohore bat direnak Euskal Herriarentzat baizik eta Espainia guztian, Estatu guztian erreferente bezala hartuta daudenak, konkretuki Arteleku arte zentroa eta Koldo Mitxelena kulturgunea, ba hori Imanol Muruaren ideia izan zen, eta gainera ideia bortizki defenditua eta zailtasun askoren erdian, ez baitzeuden denok oso ados.
|
|
|
Antton Valverdek egin izan ditu gauza, eta egin ditu gauza oso oso onak, batez ere, bereziki eta konkretuki bi: Lauaxetaren olerkiekin egin zuen diskoa, hura oso interesgarria izan zen eta oso irakasgarria izan zen jende askorentzat, eta gero Lizardiren urtaroekin egin zuen diskoa, niretzat beti izan da disko oso ona, musikalki bikaina eta oso ondo sentitua, oso ondo konposatua eta oso ondo taxutua, eta Antton Valverdek konposiziorako, berak esaten duen bezala, gaitasun gehiago dauka eta afizio gehiago
|
izan
du kantaritzarako baino. Kantari, urduri bezala sentitu izan da eta ez zaio gehiegi gustatu izan jende aurrean manifestatu behar izatea.
|
|
|
Nolanahi ere, ezker abertzalearen hezurdura sozio politikoan gizartegintza alternatiboak ez du aski indarrik izan nazio aldarriekin lehiatzeko. Garapen ereduari azken bi paragrafoak eskaini zaizkio gehienetan, azken unean norbaitek ezker aldean atximurka egin
|
izan
balu bezala, gogoraraziz" ez ahaztu hau ere bagarela". Independentziaren ametsak markatu du agenda, Aitaren Etxean morroi izateari uzteko nahiak egin du nagusiki kultura politiko hori; alegia, gure herriaren forma administratibo territorial politikoak.
|
|
|
Zuhaitz, etxe edo kaleko zalaparta, guztia iruditu zitzaidan ederragoa, biziagoa. Den orok erabaki
|
izan
balu bezala egun hartan bere xarma osoa ospatzea, bere iragankortasunaz jakitun.
|
|
2012
|
|
|
Entsegu hartan ederki asko arindu zuen barrua Inasek, gorputzeko giharrak ere askatuta atera zen gelatik. Eta aurrerantzean, orduko hartan bidea aurkitu
|
izan
balu bezala, hartarakoxe erabiliko zuen biolina, arduratuta edo artega zegoenetan barrena eta gorputza asaskatzeko. Lagunari eman zion erantzuna halabeharrez lotesletzat ezarri ziolako edo bere buruari, kimika bilakatu zen ordutik aurrera, urte batzuetan gutxienez?
|
|
|
–Esku artean erabili ohi ditudan agiri eta testuetatik urruti samar egon daitekeen arren, nahi al duzu iker dezadan? , eskaini zion Luisek, jokoz kanpo harrapatu
|
izan
balu bezala sentitzen zela.
|
|
|
Horrenbestez, denbora gehiago
|
izan
du ibilaldirako. Burua nekatuta daukanean, eta aste honetako gorabeherekin, nola institutuko hala kaleko edo etxekoekin, nahikoa betea dauka?
|
|
|
Ez zuen inolako harridurarik azaldu Margaritaren erabakia entzundakoan. Eta aldez aurretik pentsatuta
|
izan
balu bezala?: Horrela Inas deituko diogu, aitxitxerengandik bereizteko, erantsi zuen, hartarako eskumena berea balu bezala.
|
|
|
Aulkia hurbildu zuen eta eseri egin zen. ...baino irakurri ez zituelarik burura etorri zitzaion lehenbiziko gauza izan zen ergel eta inozo galanta izan zela amarekin; etxea utzi zuenetik ikastera joateko, amarengandik urruntzen joan zen ezari ezarian, eta, aldi berean, urteak iragan ahala, bere burua nolabait haren gainetik zegoela sentitzeraino iritsi zen, herrian ezagutzen ez ziren garai berrietara moldatzeko gai ez zen koitadutzat edo jo
|
izan
balu bezala ama. Irentsi egin zituen bi koadernoak, bata bestearen atzetik.
|
|
|
Jaiotzatik zituen oinazpiko malformazioengatik, ibilera berezia zeukan Galok: oin bat lurrean jartzean gorantz egiten zion gorputzak, malguki antzeko bat zapaldu
|
izan
balu bezala. Horrexegatik, saltoka moduan ibiltzen zelako, deitzen zioten Txoria, giro jakin batzuetan baino ez bazen ere eta inoiztxo ere ez bera aurrean zegoela.
|
|
|
Itzultzean idatzita ekarri zuen bigarren abizena aitarena izan zen. Gertaera haren berri
|
izan
zuenaz batera eskatu omen zion Galoren gelan zegoen aitak semeari bera, hau da, aita bera, izango zela aterako zena beren izen abizenak (berberak baitziren) esan zitzatenean goizalderen batean. Aita, nonbait, ez zen fidatzen semeak halako unean zer egin zezakeen eta ondoan etzaten zitzaion gauetan.
|
|
|
Baina lege orokorretan, salbuespena Euskal Herria izanik, batzuetan behintzat azaldu zen. Aldundi foruzaleek, karlisten aurka hirietako eta herrietako giroa defendatzeko ahaleginean, nahiko lan
|
izan
zuten. Karlistek, 1872an, boterea lortzeko, hauteskunde eta Parlamentuaren bidezko aukerari uko egin zien eta agintea arma bidez lortu nahi zuten.
|
|
2018
|
|
|
Nekez eta herrenka zetorren, oinez. Gizonak Olivier ikusi duenean, bere makuluari begira geratu zaio, izoztuta legez, polizoiak berak ere Olivier ezagutu
|
izan
balu bezala. Polizoia berarenganaino heldu da, erdi arrastaka, zutitzen ahalegindu eta alkandoratik heldu dio.
|
|
|
–Oso interesgarria da, ez nau harritzen gazte horiek, horren berri
|
izan
badute, sakontzen segi nahi izateak: Oasix txiki uzten du.
|
|
|
Unibertsitateko kafetegian bazkaltzen ari da. Neska bat eseri zaio ondoan, eta misterioak ebaztea gustatzen zaiola esaten dio," ze eguraldi beroa" esan
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Charcoten aginduari jarraikiz, neskak gela zeharkatu zuen oinutsik, eta ohean etzan zen, paseotxo hura hamaika aldiz errepikatu
|
izan
balu bezala. Blokeoa zela-eta, sekulako arazoak zeuden Parisen egurra lortzeko, baita udaberrian ere, eta, horren ondorioz, parkeetako arbola asko, handiak eta txikiak, moztuta ageri ziren, herritarren aizkoren eta zerren bazka; hala eta guztiz ere, ohe ondoan pizturiko burdinazko estufa batek gelako giroa epeltzen zuen.
|
|
|
Zapala zuen sudurra, xanpain kortxo baten modukoa, eta ezpain lodiegi batzuk, aurpegi berez arrunt hura gehiago itsusten zutena. Irribarrea egiten zuen apurretan, urrezko letagin bat erakusten zuen; eta ibili, bizitza guztia zaldi baten gainean egin
|
izan
balu bezala ibiltzen zen. Tabako xehe paketetxo bat atera zuen poltsiko batetik, eta zigarro bat bildu zuen.
|
|
|
Ostera ere ohera hurbiltzen ari zela, estropezu egin zuen, eta lurrera bota zuen botilatxoa. Apurtu zenean, isuri garden bat zabaldu zen lurrean, eta, harekin batera, kirats jasangaitza hedatu zen gelan, deabruak berak ahoa zabaldu
|
izan
balu bezala. Barruko guztiek sudurra zimurtu zuten segituan, eta soldadu batzuek atzera egin zuten, ahoa eskuarekin estalita.
|
|
|
Ezpata atera nuen tximinia ondoan zintzilikatutako zorrotik. Arrotzak inolako espanturik gabe begiratu zidan, une hartan huraxe egingo nuela espero
|
izan
bailuen.
|
|
2019
|
|
|
Itzuli beharra dauka. Arin sentitzen naiz, Ottok bere gain hartu
|
izan
balu bezala zure heriotzaz gero nire gorputzak jasan duen zama guztia. Jaikitzeko gogoa daukat, kalera irten, paseatu.
|
|
|
Urkoren atzealdean zeuden errezel argitsuetan begirada galduta eman zuen une bat Reyesek, denboran atzera egin
|
izan
balu bezala. Berehala jarraitu zuen.
|
|
|
Zorigaitzez, denboraz justutxo nabil... Zigarreta bat erre  tzeko astia besterik ez dut, axola ez badizu âamaitu zuen betazalei ohi baino gehiago eraginez, urpean igerialdi bat egin
|
izan
balu bezala.
|
|
|
Zakur emeak, oinetan lo sustan zegoela, batzuetan ulu egiten zuen urrutirantz, burua altxatuta. Nagusia etxean ez zeukanetik sarri egiten zuen ulu hala, hoska ari balitzaio bezala; bere abere arimak, kontsolaezinean, ezerk ere ezabatzen ez duen oroitza zera hori gorde
|
izan
balu bezala berak ere.
|
|
|
Ia erori zen gela hango algarekin eta sortu zen iskanbilarekin. Tupustean bonba batek eztanda egin
|
izan
balu bezala izan zen.
|
|
|
Arrietak nahiko lan
|
izan
du arazoari aurre egiten bidezidorretatik hartu gabe. Adibide ohikoena jarriko dut:
|
|
|
Magnetofonoan nork bere ahotsa entzuten duenean bezalako arroztasun halako bat da. Autoreak liburua idatzi zuen garaiko bertakotasuna galdu
|
izan
balu bezala da. Balirudike egintza hartan autorea ez zela bertan egon, testuaren jabetza ez dela berea.
|
|
2020
|
|
|
–Inon direnak! . Rosariok eskua bularrera eraman zuen, susto itzela hartu
|
izan
balu bezala, eta algara txiki bat egin zion mutilari.
|
|
|
Baina guztian igartzen zaio. Sor Gloriak loalditik esnatu
|
izan
balu bezala, aurpegira begiratzen hasi zaigu, ikusi egiten gaitu, azkenean, hunkituta zegoen, ezin sinetsita, baina, aldi berean, amorrua nabarmentzen zitzaion?. Etxean egiteko gauzak daudela konturatu da, kolpetik.
|
|
|
Tipo xelebre bat zela pentsatu nuen, eta orain, berriz, uste dut ez zela ni neu izandako handiuste artapuska baino artapuskagoa; ametsei iskin egin dakiekeela burutik pasatzea ere... Hortaz, Iñigok ez ditu ametsak gogoratuko,
|
izan
badituen arren.
|
|
|
galdetzen zion Siori. Lurrundu behar
|
izan
balu bezala, beha ez bazeunden. Jaume, aldiz, behin ere ez zen konpainiarekin joaten.
|
|
|
Odol beroz bete zaizkit begiak, ahots berbera duelako. Eta segitu egin du, iturriko kainua ireki
|
izan
balu bezala:
|