|
2007
|
|
|
Euskararen aldeko hautua egin dugunok, edo euskaraz bizitzeko modua izan dugunok, hizkuntz komunitate horretako garelako eta
|
izan
nahi dugulako aukeratu dugu. Euskal kulturak erakartzen gaitu euskal kulturgileekin komunikazioa erraza delako, geure buruz ikusten dugulako emanaldietan, beste hartzaileen tribuko sentitzen garelako, gure mundu afektiboa, besteekiko harremana eta geure buruarekiko harremana erosoen eta errazen horrela egiten dugulako, euskarak izaten laguntzen digulako.
|
|
2008
|
|
|
Atal honetan Ixa taldearen uztako zenbait produktu aurkeztuko ditugu. Euskaldunari mundu digitalera hurbiltzeko laguntza
|
izan
nahi dute horiek, eta publiko orokorrean eskuetan daude egun, erabiltzeko edo kontsultatzeko. Euskararen morfologia gure hizkuntza nagusienarekin konparatuz hain diferente izanik, soluzio landuagoak asmatu behar izan ditugu zenbait aplikazio gure hizkuntzan erabili ahal izateko.
|
|
|
Baina betetzen zuten akuilu funtzioa begiratu dute eta elkarte horietatik batzuk ez dira sartu politika publikoan. Azken horiek kontraboterezko papera
|
izan
nahi lukete (Kontseilua, Euskal Herrian Euskaraz).
|
|
|
Edizio bakoitzean, hauetako Ikastola batek, Nafarroa Oinez egunean, bukaera duen urte osoko jai – jarduera egitaraua antolatzeko ardura eta erantzukizuna dauka. Egun honek, euskararen aldeko guztion elkartasuna eta lanerako ahalmenen erakustaldia
|
izan
nahi du. Bianakoarekin, 27 edizioa izan da
|
|
2009
|
|
|
Beste hizkuntza batzuek mailaz igo nahi izan zuten, batzuetan oso argiak ez ziren metodoak erabiliz. Errusierak, adibidez, hizkuntza globala
|
izan
nahi zuen, baina ez zen batere globala, aginduz ezarritakoa baizik. Edo gaztelania, hizkuntza global gisa aurkezten hasi baitzen, baina datu garrantzitsu bat ahaztuta.
|
|
|
Gaur egun hizkuntza ekosistema berri bat dugu eta hizkuntza bat globala izatea edo ez izatea ez dago hiztun kopuruaren baitan ez eta gobernuen eragin politikoaren baitan ere, baizik eta hiztunek globalizazioaren parte izateko duten borondatean: ingelesa hizkuntza komun gisaeta garai globalean tresna erabilgarri
|
izan
nahi duten hizkuntzak daude.
|
|
|
Baina horiekin batera ezinbestekoa da euskal komunitateak borondatea izatea bere buruari fidel izaten jarraitzeko, euskaldun izaten jarraitzeko. Euskaldunen ibilbidea ez da oso luzea izango gainerakoak bezalakoak
|
izan
nahi badute. Jon Sarasuak dio modernitatea geure burua homologatzeko eskuratu nahi dugun kanpoko zerbaiten antzera ikusten dugula, mendebaldeko kulturako eredu handiek erakartzen gaituztelako.
|
|
|
Heziketa emozionala hezkuntzaren praktikan txertatzeko estrategia ezberdinak erabili dira, zeharkakotasuna, curriculum txertakuntza eta tutoretza daude horien artean. kezkak argitzeko lagungarri
|
izan
nahi duten zenbait aholku emanez. Guraso euskaldunei zuzendutako aholkuak eskaintzen dira (euskaraz), guraso erdaldunei begirakoak (gaztelaniaz) eta bikote mistoei buruzkoak (euskaraz eta gaztelaniaz).
|
|
|
Saiatu gara azaltzen zergatik eta zertarako biltzen eta argitaratzen ari garen normalkuntza kasu aurreratuak. Uste dugu kasuek, bilduma interesgarria osatzeaz gain, euskara planak dituzten eta
|
izan
nahi dituzten enpresa eta erakundeei pistak, adibideak... eskaintzen dizkietela. Alegia, izan ditzaketen zailtasunen eta zalantzen aurrean, beste batzuek probatu eta urratu dituzten bideak giltza interesgarriak izan daitezke itxita zeuden ateak zabaltzeko.
|
|
|
Saiatu gara azaltzen zergatik eta zertarako biltzen eta argitaratzen ari garen normalkuntza kasu aurreratuak. Uste dugu kasuek, bilduma interesgarria osatzeaz gain, euskara planak dituzten eta
|
izan
nahi dituzten enpresa eta erakundeei pistak, adibideak... eskaintzen dizkietela.
|
|
2010
|
|
|
Testuinguru horretan, Pompeu Fabra Unibertsitateak, 1990ean Bartzelonan gobernuaren funtsekin sortutako unibertsitateak, mantendu egin nahi ditu bere ezaugarri izan diren eta diren bikaintasuna eta zerbitzu ematea irakaskuntzaeta ikerketa jardueran. Helburu hori lortu nahi du munduarekiko eta nazioarteko komunitatearekiko irekitasunaren ikuspegitik, baina leial
|
izan
nahi du unibertsitatea bera sortu zuen eta sustatzen duen gizartearekiko. Hain zuzen ere, zaindu egin nahi ditu gizarte horretako nortasun ikurrak —hizkuntza, kultura eta idiosinkrasia katalana—, asko zor baitio gizarte horri.
|
|
|
Beraz, Pompeu Fabra Unibertsitateak konpromiso zorrotza hartu du hizkuntzak ikasteari, mugikortasunari eta kulturen arteko elkarrizketari dagokienez, kultura katalana ardatz hartuta, batasuna sustatzeko aniztasunaren eta nazioarteko elkar ulertzearen baitan. Era berean, munduko hizkuntzaeta kultura aniztasuna sustatzeko, zaintzeko eta mantentzeko bitarteko
|
izan
nahi du (ikus Europako Batzordea, 2008; ingelesaz gainera beste hizkuntza batzuk sustatzeko erronka aztertzen du dokumentuak). Beste hitz batzuetan esanda, herriari zerbitzu emateko nahi garbia eta irmoa du UPFk; hori dela eta, alde batetik, katalana erabili eta sustatu nahi du.
|
|
|
" ez inposatu, ez eragotzi" printzipioak berma dezake hizkuntza aukeratzeko askatasuna. kontua horixe baita: gaztelaniaren aukera eta euskararena biak errespetatzea, eta, beraz, elebakarren hizkuntza eskubideak elebidunen eskubideen gainetik ez jartzea, hots, elebakarrek praktikan ez eragoztea elebidunen hizkuntz hautua. eta legitimitate soziala du, arestian esan dugun legez euskal gizarteak behin eta berriz berretsi duelako elebidun
|
izan
nahi duela. alde honetatik begiratuta, oso arriskugarria ikusten dut euskararen sustapenerako hizkuntza politika positiboa inposizioarekin lotzeko batzuek darabilten diskurtso politikoa. oraindik orain, herri agintari batzuek aldarrikatu dute iragan urteetan euskararen inposizioa gertatu dela administrazioan, adibidez, hizkuntza eskakizunen sistema dagoelako. osakidetzako zerbitzuei buruz ari zir... zer egin dezaket nik euskararen alde?
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer? ...ormalizazioa ez du europak ahalbidetuko, hori argi izan behar dugula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide
|
izan
nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere egin behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zibila pixkanaka pixkanaka esnatuz doala. herri mugimenduek gero eta tresna gehiago jartzen dituzte beren hizkuntzen normalizazioa ahalbidetzeko: bretainia, Frisia, okzitania, euskal herria, gales, herrialde katalanak, Sardinia... are gehiago, herrien arteko elkarlana inoiz baino gehiago sustatu da azken urteotan. horrek erakusten digu hizkuntza gutxiagotuen berreskurapenaren aldeko masa sozial aktiboa gero eta handiagoa dela, eta beraz itxaropenez ikusten dugu etorkizuna. hona ekarri nahiko nuke berriki Fernand de Varennes irakasle eta adituak lorienten (bretainian) Partnership for Diversity delako foroan egindako hausnarketa:
|
|
|
Jarrera honekin, berea ez den herri honetako beste hizkuntzako hiztunen eskubideak ukatzen dira. Jarrera hau ez da onargarria, bestea ukatzera dator; eta jakina elkarbizitza eraiki ordez, hiztun ezberdinen arteko auzia areagotzen du. zergatik
|
izan
nahi dugu euskaldunak, galdera honi, euskalerriko 13/ 14 urteko gaztetxoek, arrazoi ezberdinak ematen dizkiote:
|
|
|
galdera honi, euskalerriko 13/ 14 urteko gaztetxoek, arrazoi ezberdinak ematen dizkiote: euskaldunak garelako edo
|
izan
nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten:
|
|
|
euskaldunak garelako edo izan nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu
|
izan
nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: zergatik hitz egiten duzu gaztelaniaz edo frantsesez?. hizkuntza nagusiak ez du justifikazio beharrik, hizkuntza hauen eguneroko erabilerak justifikatzen baitu bere erabilera. gutxiengotua denak berriz bai. izaten jarraitzeko arrazoiak eskatzen zaizkio hizkuntza nagusiak dituen bezala, logika, argumentu arrazionalak, erabilerak edo hizkuntza baten praktikak indartzen dituen arrazoiak. gizartean maila ahulena duen hizkuntza erabiltzen duen hiztunari motibazioak eragiten dio hizkuntza hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu bere errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi dugu bere biziraupenari eutsi ahal izateko.
|
|
|
Nazioarteko gaurko errealitatea ikusita, gaurkoa den gizarteko
|
izan
nahi badugu, nazioarteko hizkuntza indartsuenetako beste bat ere geureganatu genuke.
|
|
|
...ea gauzatuko bada gizartean, bere ondorio guztiak onartu behar ditugu. honek esan nahi du elebitasuna onartu behar dugula gutako bakoitzaren kasuan arlo eta maila guztietarako. bi hizkuntzak, euskara eta gaztelania, partekatzeak, biak geure egitea esan nahi du. gutako bakoitza, elebidun izatea suposatzen du honek. eta ez hori bakarrik, nazioarteko gaurko errealitatea ikusita, gaurkoa den gizarteko
|
izan
nahi badugu, nazioarteko hizkuntza indartsuenetako beste bat ere geureganatu genuke. eleaniztasuna izango genuke beraz helburu. gutxienez bertako bi hizkuntzak eta hauek ez ezik, atzerriko besteren bat ezagutzeko borondatea izan behar dugu. zalantzarik gabe, bi hizkuntzen parekidetzea lortzerakoan, elebakar direnek dute zer egin nekezena. elebidun izatera iristeak ahalegin handi bat eskatuko dio,... gizarte eleanitza eraikitzea da.
|
|
|
Malon etxaideren luma bizi eta irudimentsuak ez du galdu nahi guztiari eman nahi dion zientzi oinarria, exegesi eguneratu batetik dakarrena. herritar laikoentzat ari da idazten bere Libro de la conversión de la Magdalena hura (1588), baina oso gogoan ditu irakurle jantziak eta inkisizioa bera ere. ez da hura eleberri arin bat, dotrina zaindu eta trinkoa eskaini nahi duen liburua baizik. idazlanak irakurlego nahiko zabala irabazi zuen, nonbait, zeren eta urteetan hamabi argitaralditaraino aipatu izan baitira37 galdutako Malon etxaide ren idazkirik egon zela esan izan da38, eta berrikitan frogatu samartu denaren arabera, haren hilondokoan bestek bere izenez argitara emandakorik39 hemen 1588an argitara emandako liburura mugatuko naiz40 zer du bere bizialdian argitaratutako Malon en liburu bakar honek? emakume kristauaren inguruan eta eskritura Santuaren argitan, espiritualitatea landuz, modu literario eder batean idatzitako liburua da La conversión de la Magdalena hau, eta neurri handi batean emakumezko baten harira burututako gogoeta unibertsal kristaua
|
izan
nahi du. hortaz, gutxienez bost egiteko larri hartu behar zituen aintzakotzat idazleak:
|
|
2011
|
|
|
Ordura arte izan duen" aginteari" (helduak arauaren irudi dira) kontra egingo dio eta ez du onartuko mundu horretatik datozkion hainbat diskurtso2 Berak bakarrik gauzak esperimentatu eta deskubritzeko beharra du. Independentea
|
izan
nahi du eta familiarengandik autonomia lortzeko borrokatzen du. Haurtzaroan oinarrizkoa zuen munduaren mugak hautsi egingo ditu eta bere bizitza gero eta esparru berri gehiagotara zabalduko du:
|
|
|
Eta hori da hain zuzen pozteko dugun beste arrazoi bat. Etorkizunerako ere elkarlanerako modu emankorra
|
izan
nahi luke ariketa horrek, alegia, adituen arteko iritziak zorrotz aztertzeko gonbidapena egitearenak.
|
|
|
Bere hitzak erabiliz" Diglosiaren gaineko argitze saioa
|
izan
nahi du txostenak. Helburu batekin, gure artean indarrean dauden ikuspegi nagusiak zehazteko eta, ahal izanez gero, bateratu litekeena bateratzen saiatzeko".
|
|
|
euskaltzaleoi ez dago diglosia zer den definitu beharrik;" mundu guztiak daki" zer den diglosia. ez da hori, inondik inora, gotzon garateren kritikarik txikiena. oso bestela: gure arteko funtzionamendu nagusi baten azalpen argia
|
izan
nahi du, elgoibartar handiaren artikulu erakargarria eskumutil harturik, azalpentxo honek.
|
|
|
Azalpen saio honek, hitzak berak dioenez, saioa
|
izan
nahi du: une batean noraino iristeko gai izan garen neurtzeko lekua eta, hortik aurrera egin nahi bagenu, hartan saiatzeko akuilua.
|
|
|
1 SArrErAKo AzAlpEnAK y diglosiaren gaineko argitze saioa
|
izan
nahi du txostenak. Saioa zergatik, eta nola, egingo den adierazi nahi da sarrerako azalpen honetan.
|
|
|
Arras konplexu eta multifaktorial den gertaera diferentzial hori errazago da paper gainean sinplifikatzea, errealitatean duen benetako izaera egokiro formalizatzea baino. h) Beste zenbait kasutan ere, etiologia monokulturala eta monogenetikoa nahastuz, errealitatearen kontrako ondorioetara iritsi izan da hudson. Fishman-ek eman ditu formulazio berriaren alor horretako moztade nabarien azalpen sistematizatuenak. haien berri
|
izan
nahi duenak jo beza IJSJ aldizkarira, 2002ko 157 orrialdera.
|
|
|
euskalgintzaren esparru batean edo bestean (baita corpus plangintzarenean ere) hartu nahi den neurri bakoitzak helburu hori segurtatzen asko ala gutxi laguntzen duen, edo batere laguntzen ez duen, ebaluatu behar da ahalik eta zorrotzen. ebaluazio horren emaitzaren argitan asignatu behar dira lehentasunak. euskara ama hizkuntza gisa hurrengo belaunaldira transmititzen laguntzen ez duen euskalgintza ez da euskalgintza ona. zenbat eta gutxiago laguntzen duen transmisio lan horretan, orduan eta energia gutxiago xahutu behar da euskalgintzaren ekimen horretan. horretarako, jakina, oso kontuan hartu behar da" etxe auzo ingurumen hurbil" eko katea. esparru multzo horretan gertatzen da izan ere, mende berri honetan ere, sozializazioaren zati on bat eta, horren barruan, ama hizkuntzaz jabetzea. Beste esparru asko erdararen mende izango badira ere, hurbileneko esparru multzo hori bere eskuan izan behar du hiztun elkarte orok, era naturalean (munduko hizkuntza gehien gehienek egin ohi duten moduan) hurrengo belaunaldira proiektatzeko aukera minimoak
|
izan
nahi baditu. hori bere mende izango duen diglosia behar da orain ere, gurasoak euskaldun diren eta aski kontzentrazio demografiko sendoa osatzen duten ingurumenetan: bereziki arnasguneetan. hori ez da gure kasuan aski, baina hori da gure kasuan ere lehentasunezkoa.
|
|
|
gutako gehienona baino nabarmenki jasoagoa; (d) ahuldutako hiztun herri askoren erreferentzia intelektuala bihurtu izan da95: tartean, nola ez, euskaldunona (haiengandik ikasi genuen lehen hamarkada luzean, begiak iturri orijinaletara itzuli ere gabe, ondo edo gaizki hizkuntza soziologiaz ikasi genuen gehiena); eta (e) ahularen aldeko apustua
|
izan
nahi du, hasieratik eta agiri agirian," menderatuen diglosia" k. kontestualki ahula den (askotan gainbehera bizian datorren) hiztun elkartearen alde egin nahi du. Tortillari buelta eman nahi dio:
|
|
|
Lan honek aldi berean hainbat gairi buruzko gogoeta
|
izan
nahi du; hau da, irudimen eta heziketa soziolinguistikoak sortu duenari buruzkoa, diziplina hau irakaskuntzan dibulgatzeko egindakoari buruzkoa, ezagutza soziolinguistikoaren beharrari buruzkoa eta irakasleek soziolinguistika lantzeari buruzkoa.
|
|
|
dugu. guk ez dugu isolatzerik nahi, ez dugu elebakar izan nahi. Alderantziz, eleaniztunak
|
izan
nahi dugu; kultura aniztasunaren erronka onartzen dugu. erronka hori onartzen dugu, bai, baina, lehenik eta behin, norberaren hizkuntza babesteko erantzukizuna dugu. Funtsezkoa da hori.
|
|
|
Beraz, hizkuntza ekologiari buruz teorizatzen dugunean, kontuan hartu behar dugu lehiaren kontzeptua; izan ere, hizkuntzen arteko lotura —erromantikoak
|
izan
nahi badugu ere— tirabiratsua eta gatazkatsua izan daiteke. hizkuntza batek beste hizkuntza baten eginkizuna bereganatzen duelako gertatzen da hori. hori dela eta, arazo bat sortuko da; pertsonok arrazoizkotasunez, senidetasunez eta elkartasunez konpondu dugun arazo bat, hain zuzen. eta hori teorizatu egin dezakegu; izan ere, hizkuntzen galeraren eragileetako bat hizkuntza handien jarduna da... Beste hizkuntza batzuk jan dituztelako dira hizkuntzak handiak; hau da, jatorrizko eremutik atera eta beste hizkuntzei zegozkien eremuak eta eginkizunak bereganatu dituzte. horregatik, espezieen arteko lehia, eta, beraz, hizkuntzen arteko lehia, hartu behar dugu abiaHizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua.
|
|
2012
|
|
|
jarraian proposatuko dugunak ez du eBpNa ordezkatzea helburu, eBpNa hizkuntzaren Indarberritzearen ikuspegitik aberastea baizik. Azken finean, ahal den neurrian, egiten ari denaren osagarri eta indargarri
|
izan
nahi du. hortaz, eBpN sailkatzeko egun dauden 10 esparruak5 kontuan harturik geure proposamena luzatuko ditugu. kale neurketaren arabera, nabarmena da haurren presentziak duen eragina bereziki helduen euskararen erabileran. ordea, kopurua asko jaisten da gurasoak euren artean ari direnean.
|
|
|
Azken finean, ahal den neurrian, egiten ari denaren osagarri eta indargarri
|
izan
nahi du.
|
|
|
Berez baino, beren erabaki ondo pentsatuaz direla euskaldun, dutela euskaraz hitz egiten, zaiela euskara gustatzen... halako euskaldunari meta euskalduna iritziko diot, edo Nietzscherena kopiatuz, gain euskalduna. esplikatuko dut zergatik: Modernitatean erdaraz egin da euskararen gaineko lana, euskararen aferak ebazteko gunea erdara izan da, beregain
|
izan
nahi duen euskalduna, bere ahalmenaz jabetu delarik, subjektu izaten hasten da meta euskalduna den neurrian, hau da, euskarari buruz euskaraz pentsatzen eta erabakitzen hasten den neurrian eta horrela, euskarari buruaskitasuna aitortzen dion neurrian. Meta euskaldunak, euskaldun huts eta soila ez bezala, erdaraz bizi behar izan du eta ondo asimilatu du zer den diglosia; baina euskaldun izaten jarraitu nahi du. diskurtso batek hala sinestarazita, euskaldun izateari aitortu dio egiazkotasuna.
|
|
|
Modernitatean erdaraz egin da euskararen gaineko lana, euskararen aferak ebazteko gunea erdara izan da, beregain
|
izan
nahi duen euskalduna, bere ahalmenaz jabetu delarik, subjektu izaten hasten da meta euskalduna den neurrian, hau da, euskarari buruz euskaraz pentsatzen eta erabakitzen hasten den neurrian eta horrela, euskarari buruaskitasuna aitortzen dion neurrian.
|
|
|
Testuinguru horretan, ziur gaude pertsuasio jardunetan tokian tokiko hizkuntza gutxituak (ere) erabiltzeak abantaila nabarmenak ekarriko lizkiekela alor eta maila guztietako pertsuaditzaileei. Intuizio hori izan dugu abiapuntu, eta intuizio horri oinarri zientifikoa jartzeko ahaleginaren lehen urratsa
|
izan
nahi luke ikerketa honek.
|
|
2013
|
|
|
Ditugun bi hizkuntzen arteko osagarritasunarena da bidea, berdintasunean oinarrituriko hizkuntzen bizikidetzarena da etorkizuna. Esan dezagun elebiduna edo eleaniztuna den eta
|
izan
nahi duen gizarte honetan elebakartasuna, eredu sozial gisa, ez dela etikoki onargarria, edozein delarik ere hizkuntza. Eleaniztasunari ez diogu beldurrik izan behar, aberatsa delako, batetik, eta horixe baino ezin litekeelako izan euskararen plazako neurria.
|
|
|
Horrela arazo kontzeptual bat gertatzen da. Balioen munduan gaude funtsean, eta horrela, estrategiaren sakoneko ametsa herritar guztiak euskalduntzea bada, guztiek euskaldunduak
|
izan
nahi duten ala ez jakin gabe, jarrera uzkurrak eta ezintasunak areagotu daitezke: jarrera uzkurrak, euskara euren baloreetan ez dutenen artean; eta ezintasunak, euskararen aldeko eragileen artean, ikusten dutenean haien mezuak oihartzun txikia duela merkatuko hainbat segmentutan.
|
|
|
— Tachi pedea. Gure hitza esan nahi du, eta aldizkari bat
|
izan
nahi du, Chocón enbereraz idatzi den lehen aldizkaria, hain zuzen. Irakasleek taldeka berriak idatzi behar izan dituzte, egiten eta ikasten ari direnei buruz.
|
|
|
Prozesuak lau urrats ditu: lehenik sineskeria azaleratu, gero pentsamendu eta aukera bezala onartu, ondoren sineskeria eta norberaren identitatea bereizi, eta azkenik, hautatu norberak zer
|
izan
nahi duen, sineskeriak diona edo bestelakoa.
|
|
|
Erabakiak gauzatzea ez da lan erraza; gehienetan, esatearen eta izatearen artean, erronka polita dago. Aditu batzuen laguntzari esker eta eskarmentuz ikasitakoari esker, hobeto ulertzen dut orain nola egin daitekeen bide hori, nola hurbil gaitezkeen
|
izan
nahi dugun horretara. Horixe da Goza daiteke gehiago lanean partekatu nahi izan dudana.
|
|
|
" If you want to be successful, you have to take 100% responsibility for everything that you experience in life". Hau da, arrakastatsua
|
izan
nahi baduzu, bizipen guztien erantzukizun osoa hartu behar duzu. Lidergoari buruzko liburuetan eta autolaguntza liburuetan, behin eta berriz errepikatzen da ideia bera.
|
|
2014
|
|
|
Lurraldearen azterketarako ikerketa parte hartzaile bat gauzatu da, bertako biztanleek lurraldearekin izan zuten, duten eta
|
izan
nahi duten harremana ezagutu nahirik. Horretarako ezinbestekoa izan da, kultura
|
|
|
Hau ez da ikerketa sakon bat, ez da euskara salbatzeko errezeta magikoa, baina etorri daitezkeen ikerketen akuilu
|
izan
nahi du. Irakurlea instante batez pentsakor jarri eta hausnarketan barneratu nahi du, galderak sorrarazi, kafe makinetako parentesi une, zenbait afalosterako edota postbileretan konbertsazio gai izan nahi du.
|
|
|
Hau ez da ikerketa sakon bat, ez da euskara salbatzeko errezeta magikoa, baina etorri daitezkeen ikerketen akuilu izan nahi du. Irakurlea instante batez pentsakor jarri eta hausnarketan barneratu nahi du, galderak sorrarazi, kafe makinetako parentesi une, zenbait afalosterako edota postbileretan konbertsazio gai
|
izan
nahi du.
|
|
|
Bestetik, estadistiken bitartez kanpainak bideratzen dira, dirulaguntzak ematen dira eta baita legeak egin ere. Hor ditugu adibide bezala Nafarroako" ley del vascuence" zeina hiztunen arabera aplikatzen den, edota UEMA mankomunitatea zeinaren parte
|
izan
nahi duten herriek %80aren inguruko hiztun kopurua izan behar duten.
|
|
|
— Herritarren eta Udalaren arteko harremanetarako egitura iraunkorra
|
izan
nahi du.
|
|
2015
|
|
|
Bukatzeko, ez nuke nahi Amets Arzallusen gogoeta hau aipatu gabe utzi, esaten jardun garen hori poliki asko azaldu baitzuen: "... iruditzen zait 50 urteetan abertzaletasunak ez duela beti euskararen gaia serioski hartu... euskaldunak
|
izan
nahi dugu frantsesez biziz, errazago zaigu anitzez; kontra egiteko prest gara suprefet harro bati, hezkuntza eredu frantses bati, hizkuntza politika jakobino bati, poliziari, intelektualen teoria chauvinistei, lege arrotzei, burokrazia administratibo amaigabeari, gure poltsiko hutsei, estatu bati, biri, kontra! Geure buruari izan ezik!
|
|
2016
|
|
|
Halere, hau guztia esatea gauzatzea baino errazagoa da, horregatik, komeni da lasai hartzea eta poliki ekitea. Horregatik, datozen orriotan bildutako ideiak aipatutako beharrezko den birpentsatze prozesuan, urrats txiki bat
|
izan
nahiko luke, batez ere, hizkuntzarekin lotutako dimentsio subjektiboa (k) aztertzeko eta berraztertzeko garaian. Helburua bikoitza litzateke.
|
|
|
3 Are gehiago, esan daiteke aipatutako talde horietako kide
|
izan
nahi badugu, bertan erabiltzen den hizkuntza ikastea eta bereganatzea dela zeregin nagusienetariko bat, askotan hau modu kontziente batean gertatzen ez bada ere.
|
|
|
Language Vitality and Endangerment (UNESCO 2003). Hiztun herriko partaideek beraiek edota kanpo behatzaileek hiztun elkartearen bizi indarra, bere osasun maila tipifikatzen laguntzeko tresna
|
izan
nahi du dokumentuak287 Gertakari ardatz (eta hari buruzko eskala integratu) bakarraren ordez, bederatzi faktore hartzen ditu kontuan formulazio honek288: a) belaunez belauneko transmisioa, b) hiztun kopuru absolutua, c) hiztunen proportzioa, d) jardungune jakinetako mintzaldaketa, e) jardungune eta hedabide berrietarako zabalkunde maila, f) eskolarako eta alfabetatzeko ikasmaterialik bai/ ez, g) gobernuen eta erakunde ofizialen jarrera eta erabaki politikoak, hizkuntza horri buruz, h) Hiztun herriko jendeak berak bere hizkuntza propioaz dituen jarrerak, eta i) gai horretaz dagoen dokumentazioa:
|
|
|
Endangerment (UNESCO 2003). Hiztun herriko partaideek beraiek edota kanpobehatzaileek hiztunelkartearen biziindarra, bere osasun maila tipifikatzen laguntzeko tresna
|
izan
nahi du dokumentuak.
|
|
|
Hori dela medio, euskararen osasunFishman en jatorrizko konstruktutik abiatuz, Lewisen eta Simons-en 2010eko formulazioa garatuz eta UNESCOren 2003ko ekarpen funtsezkoenak integratuz, hiru atal nagusiko eta hamalau mailako aplikazioa prestatu dugu: euskararen osasundiagnostikorako aplikazioa
|
izan
nahi duen EODA.
|
|
|
Joshua A. Fishman-en jatorrizko konstruktutik abiatuz320, Lewis-en eta Simonsen 2010eko formulazioa garatuz eta UNESCOren 2003ko ekarpen funtsezkoenak integratuz, hiru atal nagusiko eta hamalau mailako aplikazioa prestatu dugu: euskararen osasun diagnostikorako aplikazioa
|
izan
nahi duen EODA. Egitura nagusi hau du aplikazioak:
|
|
|
Kezkagarria da axola falta hori, euskal hiztunen belaunez belauneko jarraipen galerak batez ere J alorrean (ez G n eta ez U n) erabakitzen direla322 kontuan izanik. J alorreko aniztasun hori argi deskribatzeko eta bere indargune ahuldadeak zehatz identifikatzeko lagungarri
|
izan
nahi du EODAk. Gradazio argia eskaintzen du, horregatik, J alorrean:
|
|
2017
|
|
|
...tz egiteko gaitasunari buruzko galderak eta uste dut 1911n idatzi zela eh[...] nire aitonak irlanderaz zekien/ hogei bat urte izango zituen urte hartan eta[...] [inkesta] horretan idatzi zen nire birraitonak eta haren emazteak irlanderaz zekitela beraz[...] ingelesez eta irlanderaz zekiten[...] nire aitak errespetu handia izan du beti irlanderarekiko eta hezkuntzarekiko eta esan ohi zidan irakasle
|
izan
nahi zuela eta irakasle izatea erabaki zuela Lehen Hezkuntzan zegoenean (B8, 4).
|
|
2018
|
|
|
Kronika horren idazmenean, mahai inguruetan dinamizatzaile modura aritu ziren Nerea Azurmendik eta Garikoitz Goikoetxea kazetariek parte hartu dute, eta Soziolinguistika Klusterreko Uxoa Anduagak eta Belen Urangak. Kronika hori ez da, jakina, artikulu zientifiko moduan sailkatu daitekeen testua, baina bere edukiak oso interesgarriak direlakoan gaude, gaur egun, euskararen biziberritze prozesuaren perspektiba zuzena
|
izan
nahi duen ororentzat, bertan biltzen baitira Erakunde Publikoetako Hizkuntza Politikarako arduradun nagusiak, EAEko unibertsitateko irakasleak eta gizarte eragileko hainbat ordezkari.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, eleaniztasunaren bidea euskalgintzak modu egokian diseinatu eta kudeatuz gero, euskararen biziraupen duina eskuratzea erraztu liteke zertxobait. Hau da, jardun inklusiboa baliatuz, beste hizkuntzez interesa edota kezka duten sektore sozialei bidea markatu behar die euskara ardatz
|
izan
nahi duen munduak. Hasteko, beste horien ikuspegiaren balioa eta legitimotasuna onartuz, Sarrionandiak dioen bezala:
|
|
|
Autonomia Erkidegoan, non ekainaren 24an beteko diren 20 urte Euskararen Aholku Batzordeak gerora berrikusia izan den ‘Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia’ onartu zuenetik, helduarorako bidean dela esan daiteke. Edo, behintzat, heldutan zer
|
izan
nahi duen finkatzeko une erabakigarrian. Miren Dobaran Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuak nabarmendu zuen moduan, gauzak berriz pentsatu eta hausnartzeko momentuan," gaurkoa beste gizarte bat delako".
|
|
|
(...) Bertze definizio bat hau izaten litzateke: inork azaldu gabe, gure seme alabek osmosi bitartez edo intuizioz ikasi eta barneratzen dutena, adin batetik aitzinat haurrak integratzen saiatzen baitira, taldeko parte
|
izan
nahi dute, eta, hortaz, antena finak izaten dituzte nonahi balio nagusiak zein diren igartzeko" (2013) 3
|
|
|
Hizkuntzalariek, hizkuntza irakasleek, lexikografoek, terminologoek, hizkuntzaren prozesamenduko adituek eta itzultzaileek oinarrizko baliabideak eta ereduak sor ditzakete hiztunak hizkuntza erabilera esparru berrietan erabiltzen ausartu daitezen. Oinarrizko baliabide horiek sortzeko eginkizunean, kontzientzia linguistiko garatua duten eta aitzindari
|
izan
nahi duten hiztun aktiboen eskutik lotuta joan behar dute hizkuntzalariek eta hizkuntza bitartekariek. Baina, bestalde, hizkuntzalari eta bitartekariek ez dute bistatik galdu behar hiztunak hizkuntza esparru berrietan erabiltzen doazen neurrian benetako diskurtso komunitateak garatzen joango direla eta, orduan, hizkuntzaren komunikazio egoera berrien araberako garapen eta autorregulazio naturala gertatzea espero daitekeela.
|
|
|
Euskararen erabileran eredu gisa ere ikusia da. Hala, bertsolari
|
izan
nahi duenari eskatzen zaio, bertsotan jakitea ez ezik, bere euskararen gaineko diskurtso eta praktiken gaineko gogoeta bat.
|
|
|
Euskararen erabileran eredu gisa ere ikusia da. Hala, bertsolari
|
izan
nahi duenari eskatzen zaio, bertsotan jakitea ez ezik, bere euskararen gaineko diskurtso eta praktiken gaineko gogoeta bat.
|
|
2019
|
|
|
ateak ixte hori" beren kaltean" dela senti dezakete eta asmatzaileentzat eder ausarta zirudien plangintza istilu iturri latz bihur liteke. c) euskarazko herri giroari eusteko autorregulazio asmo soziokultural (norabidez) estridenteak edo (kopuruz) gehiegizkoak ere bertako biztanleen (are euskaltzale konprometituenen) uxagarri bihur litezke eta, horrenbestez, arazo iturri gertatu. Jator eta moderno
|
izan
nahi dute, eskuak betean, bertako biztanle gehienek. Jator bai, baina ez" euskal erreserbako indio"; are gutxiago europa berriko" apartheid" gune. hori entenditzen ez dugun kaletarrok oso oker gabiltza. modernotasun egarria, kalean bezain bizia da arnasguneetan.
|
|
|
Jator eta moderno
|
izan
nahi dute, eskuak betean, bertako biztanle gehienek. Jator bai, baina ez" euskal erreserbako indio"; are gutxiago Europa berriko" Apartheid" gune.
|
|
|
era askotako irakurleentzat egin da txostena. hizkuntza soziologiaren esparruko aditu teorikoak (tartean unibertsitate alorreko zenbait irakasle eta ikertzaile) eta lanbidezko erabiltzaile informatuak kontuan hartu dira batetik21 gai honen aplikazio praktikoa gogoan duten gizataldeak eta instantziak ez ditugu, bestetik, albora utzi nahi izan: ahuldutako hizkuntza22 indarberritu nahi duten euskaltzaleentzako lagungarri gerta litekeen oinarrizko prestakuntza oinarria ere
|
izan
nahi luke azalpen honek, horrezaz gainera. Top down jardueraz edota bottom up moldeaz lurralde antolamenduan eraginik duten erabakimenzein aplikazio esparruak ere gogoan izan nahi dira:
|
|
|
bortizkeria sinbolikoa. hots, meneratu inkontzienteak menderatzailearen mekanismo guzia naturaltzat hartzen duelarik, eta, hala, menderatzaileari lagundu egiten diolarik bere buruaren dominazioan. hari beretik, mattin Irigoienek Homologazioaren terminoa darabil. Izan ere, hizkuntzari doakion fenomenoa zuri
|
izan
nahi duen esklabo beltzari konparatzen dio edo maisuari plazer egin nahi dion ikasleari. Betiere, nagusiaren kodeen arabera, beraz, inkontzienteki kode horien eskala asimilatuz eta bere buruaren kontra eginez. helburua, ezagutua izatea da, dio Irigoienek, gure izatea deskalifikatua izatea baita ezaugarria, eta horrek min egiten... orduan eskua luzatzen diogu" besteari" ezagut gaitzan, eta horretarako gu ere" beste" egiten gara erakusteko zintzoak garela (haren kodeetan), merezi dugula ezagutza... hots, zapalduak gara, baina zapaldu zintzoarena eginen dugu:
|
|
|
Jolas linguistikoak, beraz, hizkuntza artekoak ere badira. Nolanahi ere, Crystalek esaten du nahiz eta sare sozialetan idazten duten gazteek desberdin
|
izan
nahi duten, eta nahiz eta asko gozatzen duten arauak apurtzen, badakitela muga batzuk ere errespetatu behar dituztela, azken finean, nahi dutelako berbalagunek ulertzea beraiek esandakoa. horrelako adibide bat agertu da lagineko elkarrizketa batean. hona hemen:
|
|
|
Hizkuntzen identitate emaile izaeran ere adierazten da, baita atxikimendu sentimenduarekin ere. Hizkuntza erkidegoaren parte direnen eta
|
izan
nahi dutenen joera adierazten du.
|
|
|
Beraz, etorri berria herria ezagutzeko eta herrira egokitzeko egiten diren ekintzak, hau da, etorri berriari egiten zaion harrera, oso garrantzitsua da. Gizarteratzea bi norabideko prozesua da eta gizarte hartzaileak etorri berriei harrera egiten dienean eta aukerak eskaintzen dituenean, gizarteratze positibo bat egiteko aukera gehiago dago. honetarako tresna
|
izan
nahi du Auzokok. Saiatu behar gara" giltza sekretua" transmititzen. euskaltegi batean euskara ikasi dezakezu, baina ez da eraginkorra izango euskara duen jendearekin hitz egiteko aukera ez baduzu. euskararen bidezko elkargunea da Auzoko.
|
|
2021
|
|
|
Haatik, 2015ean Nazio Batuek onartutako 2030 Agendan, ageri diren 17 Garapen Iraunkorrerako Helburuen (GIH) artean ez dira kontuan hartzen ez kultura eta ezta hizkuntza ere mundu osorako garapenerako egitasmorik indartsuena
|
izan
nahi duen programa horretan. Horren aurrean, Katedrak, beste erakunde batzuekin batera, tartean Donostiako Easo Politeknikoa eta Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU, 2019)," 17+ 1" deituriko egitasmoa jarri zuen martxan Nazio Batuen 2030 Agendaren hutsunea salatzeko, eta batez ere, tokiko hizkuntza lantzeak garapen iraunkorrarekin duen lotura agerian jartzeko, eta alde horretatik, behar diren (edo ahal diren) ekimenak bideratzeko ahalegina egiteko.
|
|
|
Hezkuntzarentzat erronka handienak bertakoa edo etxeko hizkuntza gutxiagotua denean sortzen dira, horrelakoetan ez baitute hizkuntza handiekin sortu diren ereduek balio, bertarako sortu behar dira. hartu beharra aldarrikatzen da, eta hartarako UPV/EHU, zenbait udaletxe, eskola eta bestelako erakundeetan gabezia honen berri emateko ekimenak bideratzea erabaki zuen Katedrak aipatutako 2030 Agendak dirauen bitartean. Aldi berean, eta nazioartean bide beretik sortu diren egitasmoetan partaide eta haien zabalkunde bitarteko ere
|
izan
nahi du Katedrak. Adibidez, 2019ko nazioarteko hizkuntza indigenen urtean UNESCOk herri indigenen eskariei erantzunez" Hizkuntza Indigenen Hamarkada()" Decade of Indigenous Languages() proposamena ezagutarazi eta bultzatzea, edo Europako esparruan eta Galesekin batera gero aurkeztuko dugun egitasmoan parte hartzea.
|
|
2022
|
|
|
Halere, atxikimenduaren adierazle diren adierazpide zehatzagoetan sakonduta, kopurua apaltzen da. Gutxiago dira euskal komunitatearen parte
|
izan
nahi dutenak(% 59,9) eta inkestatuen erdia sentitzen da euskararen defentsan konprometituta(% 49,5). Ahulezia nagusia, ordea, indibidualtasunera eta identitateari lotutako subjektibitatera hurbildu ahala topatzen dugu.
|
|
|
Nolanahi ere, argazki indartsu hori apaldu egiten da atxikimenduaren adierazle gisa hartutako alor zehatzagoak aztertuta. Gutxiago baitira euskal komunitatearen parte
|
izan
nahi dutenak, eta oraindik gutxiago sentitzen da euskararen defentsan konprometituta. Apaltze joera hori are nabarmenagoa da norbere izaerari lotutako atxikimendu adierazpideetan.
|
|
|
" Ez dok amairu" berezia izan zen. Frankismo garai ilunenetan poza eta ilusioa piztu zuen taldeak, eta horretaz gain, kideak arte talde sortzaile eta abangoardista gisara definituak izan ziren; nolabait ere, Euskal Herriak
|
izan
nahi zuen hori ordezkatzen zuten (Auñamendi Eusko Entziklopedia, 2018).
|
|
|
Hori horrela, eta testuak euskararen ezagutzarekin lotu direnean aipatu den gisara, hartzailea edo behatzaile inplizitua euskal hiztuna zein karteletan irudikatzen den euskal komunitate horren partaide
|
izan
nahi duena izan liteke. Hau da, gaztelaniaz zein euskaraz idatzita daude kartelak, hortaz, euskal hiztunentzako, eta era berean euskal" mundura" hurbiltzea nahi duen ororentzat diseinatutako eta pentsatutako kartelak dira garai honetakoak.
|
|
|
Enpresentzat eredu
|
izan
nahi duten euskarriak eta programak sortu dituzte: langile berrien harrera plan eredua, hornitzaileentzako gutun ereduak, lantokiko egonaldiak euskaraz burutzeko ikastetxeen eta enpresen arteko hitzarmen eredua.
|
|
|
Enpresentzat eredu
|
izan
nahi duten euskarriak eta programak sortu dituzte: langile berrien harrera plan eredua, hornitzaileentzako gutun ereduak, lantokiko egonaldiak euskaraz burutzeko ikastetxeen eta enpresen arteko hitzarmen eredua, edo eta Euskaragiletu programa, enpresa hauen ezagutza eta esperientzia hori guztia bide bera abiatzeko asmoa duten edota bidea egiten ari diren beste enpresa batzuekin partekatzeko.
|
|
|
Enpresek euskara euren estrategien barruan kokatzeko interes taldeen lanketak duen garrantziaz hitz egiten da artikulu honetan. Adituek diotenez, etorkizuneko enpresa eredua jasangarritasunarekin eta inguruko gizartearekin erantzunkidea izango da, ezaugarri horiek izan baititu lehiakorra
|
izan
nahi duen enpresak. Ildo horretan, Enpresen Gizarte Erantzukizunaren (EGE) estrategiaren ardatzetako bat da interes taldeen beharrak eta itxaropenak identifikatzea eta horiek enpresaren estrategian integratzea.
|
|
|
Artikulu hau erantzukizun sozialaren logikatik sortu da, eta tresna bat
|
izan
nahi du Gizarte Erantzukizun Korporatiboaren (RSC1) aldeko hautua egin nahi duten enpresentzat.
|
|
|
Artikulu hau, hain zuzen ere, erantzukizun sozialaren logikatik sortu da, eta tresna bat
|
izan
nahi du Gizarte Erantzukizun Korporatiboaren (RSC1) aldeko hautua egin nahi duten enpresentzat, bai eta enpresei hizkuntzaren kudeaketan laguntzen dieten erakundeentzat ere.
|
|
|
Faktore soziodemografikoek hirigintzarekin duten erlazioan sakonduz, hirien, herrien eta auzoen garapena euskararen erabilerarekin eta haren bilakaerarekin erlaziona daiteke. Soziolinguistika Klusterrak jasotako datuak oinarri hartuta, euskararen erabilerak eta hiri eraldaketak duten lotura ikertzen hasteko lehen pausua
|
izan
nahi du artikulu honek. • Hitz gakoak:
|
|
|
Hori da, hain zuzen, Estatu bat dutenen edo Estatua lortu nahi dutenen iruditeria. Estatu orok nazio
|
izan
nahi du eta nazio orok Estatu.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, mugimendu artikulatua
|
izan
nahi badugu, hiru harreman bide hartu behar ditugu aintzat: federaziotik elkarteetara, elkarteetatik federaziora, eta elkarteen artekoa (eskualdeka edo alorka).
|