|
2003
|
|
|
Egia esan, ez zen aukerarik falta
|
izan
hitz egiteko eta gauzak argitzeko, Kintanak eta Orbek 1982ko otsailaren hasieran,. Euskara eta unibertsitatea, izeneko mahai inguruan parte hartu baitzuten, Paulo Agirrebaltzaltegi eta Jabi Duoandikoetxearekin batera68 Kintanak zera azpimarratu zuen:
|
|
|
Ikasten ari den hizkuntza erabiltzea da hizkuntz komunitateantxertatzeko modu bakarra. Halakorik ez da egin, eta euskaraz gaitasun polita lortu arren ikasle gehienek ez dute harreman sare edo giza talde egokirik
|
izan
hitz egiten hasteko. Eta, jakina denez, erabilerarik ezean ikasitakoa erraz eta azkar galtzen da; ondorioz, euskara ikastearekin ikasleek jasan zuten frustrazioa ulergarria da.
|
|
|
2. Hau behintzat bai: Konfiantza gehiago
|
izan
hitzean. Konfiantza gehiago komunikazioan.
|
|
2006
|
|
|
istilu bat lehertzeko zorian, amak pazientzia eskatzen zion aitari, aita amarekin haserretzen zen, eta elkarri xaxa eginez jardun ondoren, ama sukaldera erretiratzen zen negarrez hasteko puntuan, eta aitak egunkariaren atzean ezkutatzen zuen frustrazioa. Ez zen sekula
|
izan
hitz ugarikoa. Handik aurrera, gutxiago.
|
|
2007
|
|
|
Begiak ireki zitzaizkidan, min egiteraino; belarriak ireki zitzaizkidan, soinu guztiak jateraino; ahoa ireki zitzaidan, hitz guztiak hartzeraino. Baina ez nintzen gauza
|
izan
hitz bat bera ere esateko. Dena zen soinu nire inguruan.
|
|
2008
|
|
|
Ez da inoiz gauza erraza
|
izan
hitz elkarketa non hasten den eta non bukatzen jakitea: ez euskararen eremuan eta ez, egia esan, atzerri hizkuntzen kasuan ere.
|
|
|
Zenbat eta ezagunagoak
|
izan
hitzak, orduan eta hobeto markaturik egongo dira lexiko ortografikoan.
|
|
2009
|
|
|
CHPk [Herri Errepublikarraren Alderdia] eta MHPk [Mugimendu Nazionalistako Alderdia oposizio kemalista] espero genuena esan zuten; Gobernuaren asmoen aurrean planto egin, eta protesta gogorra egin zuten. Eta Gobernuaren jarrera ez zen txarra
|
izan
hitzei dagokienez; kontua da hitz ederrak esaten dituela, baina gero ez daukala ekimenik. Eta errepresioaren politikan ez da orain artean etenik egon.
|
|
|
" Horra, bada, zergatik hobetu behar duzuen hizkuntza. Ez zaitezte arbitrarioak
|
izan
hitzekin. Nazio bat gobernatzea baldin bada auzia, hizkuntzaren zehaztasuna da garrantzitsuena.
|
|
2011
|
|
|
Bere izena aditu zuen berriro, eta aurpegian zaplazteko txiki batzuk sentitu zituen. Kexu egitera joan zenean, ez zen gauza
|
izan
hitzik ahoskatzeko, eta intziri triste batekin konformatu behar izan zuen. Gertuagotik ikusten zituen orain gizonak:
|
|
2012
|
|
|
Beraien larruan jartzen zara beraz. Ez al duzu inoiz tentaziorik
|
izan
hitzak moldatzeko?
|
|
|
–Ez dut astirik
|
izan
hitz batzuk prestatzeko, zioen Homaisek?, bere hilobiaren gainean jalgitzeko.
|
|
|
Lec oso ezaguna zen hitz egiten zuelako soilik eta beti bere buruaz, ez zuelako beste gairik. Horrela, parke hartan, ordubete luzez aritu zen berari eta bere obrari buruz hizketan kritikoak ezin zuelarik
|
izan
hitzik ere luzatu. Ordubetearen ondoren eta bat batean esan zuen Lec idazleak:
|
|
2013
|
|
|
1 Jarri binaka, eta irakurri honako testu hauek, jarraian dituzuen ariketak eginez, txandaka. Kontuan
|
izan
hitzak osorik eta argi ahoskatu behar dituzuela. Irakurketa bakoitzaren bukaeran, esan elkarri zer moduz egin duzuen.
|
|
2015
|
|
|
Eta bertute hau baduzuela egi egiaz jakin arte, beti dago oso kontuz ibili beharra, eta Jainkoagana gehiago hurbiltzen lagunduko ez diguten arrisku eta lagunetatik alde egin beharra. Jarri arreta handia egiten dugun guztian, geure borondatea horretan mende hartzeko, eta kontu
|
izan
hitz egin dezana besteei etsenplu ona emateko izan dadin; ihes egin Jainkoari buruz ez diren hizketaldietatik.
|
|
|
" Dudarik gabe, ahalik eta itzulpenik literalena egitea eskatzen du horrelako testu batek, jatorrizkoak dioen huraxe eta ez besterik uler dezan irakurle eta erabiltzaileak. Baina, literaltasun hori erdietsi nahian, gure ahaleginik handiena ez da
|
izan
hitza hitzarekin ordaintzea; formari leial izatea baino gehiago, zentzuari leial izatea bilatu dugu. Hitzen gehiegizko morrontzan erori gabe, ideiak doi eta argi eman".
|
|
|
Zer aditzen dugun, esate baterako, euskara aditzen dugunean. Euskara, bistan da, hitz bat da, izen bat, baina bada
|
izan
hitz egiteko era, hots, praktika modu bat. Izena den aldetik adiera batekin, hitz egiteko era jakin batekin, lotu dugu, praktika den aldetik hainbat eta hainbat praktikarekin lotzen dugu.
|
|
2017
|
|
|
Iturrira hurbildu, aurpegia garbitu eta bere postura abiatu zen. Hamabiak ziren, ezin zuen sinetsi hainbeste denbora igaro izana lotan eta oraindik ez zen gai
|
izan
hitz bat bera ere ahoskatzeko. Ez zen bere harriduratik ateratzen eta emeki emeki gauean gertatutakoa, amestutakoa, nork daki?
|
|
|
«Porrot mingarrienetan ere ez nuke elastikoa aldatuko aurkariarekin titulu bat ospatzeko. Nire etxea da Athletic, eta nire familia klubeko kide guztiak».Irune Muruari, berriz, emozioak gainezka egin zion, eta ez zen gai
|
izan
hitz bakar bat ere esateko. Hunkituta, eta negarrari eutsi ezinik eman zuen agerraldi osoa.
|
|
|
F1 eta F2ren balioen desbideratze estandarra kalkulatuta, Alberdiren kasuan berrets litekehizketa lauz bildutako bokalen balioak oro har aldakorragoak direla bertsoetan ekoitzitakoakbaino, espero izatekoa zen bezala (horretarako, ikus. ondorengo 2. taula). Lujanbioren bokalenkasuan, ordea, bertsotan ekoitzitako bokalak muturrekoago diren balioak izan arren, hitz laukoeta bertsotako bokalen balioen aldakortasuna antzekoa dela esan liteke, nahiz eta bertsoetakobokalen balioen desbideratze estandarra kasu gutxixeagotan
|
izan
hitz lauz baino altuagoa (ikus.beherago 1 taula).
|
|
|
Ados: elkarlanerako tradizio luzea dago, gurean etengabe imitatu da idazlea eta kantariaren arteko trukaketa hori, eta munduko leku guztietan bezala, hemen ere melodiak sortzen ona denak ez du zertan ona
|
izan
hitzak idazten. Bestalde, begi bistakoa da euskarazko kulturaren ekosistema familiarrak erraztu egiten duela zubigintza.
|
|
2018
|
|
|
Nituen adiskideak... Tira, ez du axola, ez naiz inoiz ona
|
izan
hitzekin eta ez zaituztet kezkatu gura. Baina gustatuko litzaidake zuek behintzat jakitea preso horiek, 6.334 eta batez ere 8.303, egunak eta egunak eman dituztela ni probokatu nahian, modu batean edo bestean.
|
|
|
9 ARTURO CAMPION (Iruñea, 1854 Donostia, 1937) Idazle, politikari eta euskaltzale suharra, euskara ikasi zuen, arrazoi politikoek eraginda, inork gutxik ikasten zuen garaian, baina inoiz ez zen
|
izan
hitz egiteko gauza. Euskaraz gutxi idatzi zuen, baina lan literario batzuez gain, badira gutun solte batzuk han eta hemen.
|
|
2019
|
|
|
Batuaren defendatzailea naiz, noski, baina kontatu nahi nuenari ahalik eta ongien, zehatzen eta indartsuen egokituko zitzaion soineko bat jantzi gura izan diot. Laburrean kontatu behar nuela kontziente izanda,
|
izan
hitzak izan irudiak izan espresioak berezko karga zeuzkaten berbak erabili behar nituen, berezko kontestuak eskatzen zuena. Sabinaren ahozko hizkera hori pertsonaia bera ezaugarritzeko modu bat gehiago da.
|
|
|
Gurpil zoro hori bera ageri da antzeko egoera guztietan: gizaki bat edo gizaki talde bat gutxiagotasun egoera batean atxikia denean, egia da gutxiago dela; baina ados jarri behar genuke zer esan nahi duen
|
izan
hitzak; fede txarrez, esan dezakegu balio substantziala duela, nahiz eta zentzu dinamiko hegeldarra duen: izatea, azken batean, bilakatu ondoren izatea da, ageri den modu horretan egina izatea; bai, emakumeak, talde moduan, gutxiago dira gizonak baino, hau da, beren egoerak aukera gutxiago ematen die:
|
|
|
Hainbat proposamen jarri ziren mahai gainean; baita bazterrean utzi ere, alde onak eta txarrak haztatu ostean. Ez ziren falta
|
izan
hitz eta hitzaldi politak, baina apenas balio izan zuten zopa beroari putz egiteko beste. Azkenean, bere maiestatearen konfiantzazko aholkulariak adostu ziren ez zela ezer gertatuko, eta ebazpen bat eman zuten azalduz ezen kontu hark ez zuela ez kontsolamendurik ez erremediorik, nola eta bere maiestate enperadoreak ez zuen alde batera uzten bere nahieran bizi nahi izate setati hura, eta behingoz onartzen zerbitzariek ematen zizkioten aholkuak, bizimoldeaz, negozioez eta diruaren erabileraz.
|
|
|
Brouza atsekabetuta eta nahastuta geratu zen entzundakoarekin, eta hasieran ez zen gai
|
izan
hitz bakar bat ere jaulkitzeko, arnasestuka eta hortzak karraska; min bizi batek estutzen zion eztarria. Azkenik, gogamena bildu eta hitz batzuk topatzeko gauza izan zenean, alkimistari eskatu zion ekiteko berriz kontuari, asmatuko zuela, denean asmatuko zuela, ezin zuela itxaropena galdu.
|
|
|
Ez zen gai
|
izan
hitzetan adierazteko buruan zerabiltzan pentsamenduak. Tarte batean isilik ibili zen, gelan aurrera eta atzera.
|
|
|
Helduek ez zuten inolako aukerarik
|
izan
hitzen bitartez beren kontuei buruz aritzeko. Zerbait egitera joaten zirelarik, elkar ulertzeko hitz gutxi eta agindu gutxi erabiltzen zituzten; baina, ekintzez aparte, atsedena eta isiltasuna ziren nagusi.
|
|
2020
|
|
|
Kaeweren aurpegia eta ahotsa, heriotz sententzia bat ematerakoan jartzen direnak bezain garratzak ziren; baina Kokua ez zen gauza
|
izan
hitzen zentzua eta espresioaren arteko ezberditasuna nabaritzeko.
|
|
2021
|
|
|
Espektatibak handiak ziren… Haiek sekulako proiektuak jarri zituzten martxan, eta gu ginen justu hortaz aprobetxatu behar zen belaunaldia, haiek iritsi ez ziren toki batera iritsiko zena. Baina iritsi da gure belaunaldia, eta gure lan baldintzak oso prekarioak dira, bizi zein bizitoki aldetik ez dakigu non egongo garen hemendik hamar urtera… Gauzak aldatzeko ere dena sortua dagoen mundu batera iritsi gara, eta sentsazioa daukagu gure aurrekoek planak egin zituztela guretzat, gure aurrekoek esan dutela zer izan behar dugun, baina guk ez dugula aukerarik
|
izan
hitz egiteko bizitzen ari garenari buruz. Izenburua hortik dator.
|
|
|
Zergatik alde egin nuen eskaileretan gora eta ez atetik? Zergatik gerora ez naizen ni
|
izan
hitza jarri diona horri, eta zergatik ez dudan hori lehenago egin... Zergatik ez dudan oraindik hori taxuz egiten.
|
|
|
Lekuan lekuko errealitateak aztertu behar dira, eta lekuan lekuko erantzunak eman». Ez zen
|
izan
hitza hartu zuen idazkari nagusi bakarra; Loli Garcia CCOOko buruak sinaturiko akordioak gogorarazi zizkion Jaurlaritzari: «2010ean sinaturikoa betetzeko eskatzen diegu erakundeei.
|
|
2022
|
|
|
Bestetik, adibide bat: Gure Irratia sortu berritan, Seaskako andereño batzuek Baionako udaletxea okupatu zuten; Luzien Etxezaharreta joan zen mikroarekin, eta andereñoek ez zuten nahi
|
izan
hitz egin Gure Irratiarentzat. Soilik Adur irratiarentzat mintzatu ziren.
|
|
|
–Etorri, Iñigo, eseri nirekin. Aurreko egunean ez genuen astirik
|
izan
hitz egiteko, eta badakit gehiago jakin nahi zenuela gerraz.
|
|
|
Horrek eskatzen du dentsitate bat, hezkuntza sistema minimo bat, hedabide sistema minimo bat, hitzak finkatzeko zirkuitu batzuk. Zenbat eta ahulagoa
|
izan
hitz berriak barneratzeko duzun zirkuito sistema hori (eta hizkuntza amerindiarren kasuan, oso ahula da, hutsala ez bada), orduan eta gehiago tiratu behar duzu mailegutik, hiztunak dagoeneko beste hizkuntzetatik ezagutzen dituen terminoetatik, orduan eta aukera gutxiago duzu neologismo bat arrakastaz gizarteratzeko. Erresonantzia kutxa dei diezaiokegu.
|
|
2023
|
|
|
Nik gogoratzen dut txikitan gurekin jolasean eta, guk bezala, gaztelera ia ez zekiela. Egun, berriz, ez da gauza
|
izan
hitz pare bat lotzeko ere... ze gauzak!
|
|
|
Orain inork ez daki gauza hauek egiten, esaten zuen halako lanetan ari zenean, lehen ere ez zekiten, egia da. Eta hara non topo egin zuen Antonen emaztearekin; gerra garaian emandako laguntza eskertu nahi zion, geroztik ez baitzuen ikusi, behin izan ezik, Brinovc hil zenean, biak agertu baitziren hiletara, Antonov Anton eta Alojzija Lojza Lujza; Antonov Anton eta Brinovc lagun handiak ziren Ameriketako garaietatik, baina hiletan ez zuten
|
izan
hitz egiteko aukerarik, orduko hartan Rozina ez baitzen gauza ezer esateko, bera ere hiltzera zihoala sentitzen baitzuen; Brinovc hil zenean konturatu zen zeinen maitea zuen, nahiz eta bizirik zegoen bitartean hartan pentsatzeko betarik izan ez. Bada, Alojzija Lojza Lujza izan zen Lublijana ko Mater Pia Garantini ama nagusiari gezurra esanarazi ziona; lehengusua zuen ama nagusi hura.
|