|
2000
|
|
|
Bai, garai hartako baserritar batentzat nahikoak, orduko nire garaiko askok
|
izan
ez zutena. 13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia eginez gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren.
|
|
|
Mende amaieratik idazteak(...) garaian garaiko kronistek
|
izan
ez zuten ikuspegia ematen dizu. Distantziak libreago egiten du idazlea».
|
|
|
Oraingo aurrekontuak onak dira, eta horrekin iraun daiteke, besterik ez bada prorrogak eginez. Kontuan izan behar da azken 30 urteetan bizi
|
izan
ez dugun egoera politikoaren aurrean gaudela, bakea hurbil izan dugula eta bakea lortzeak herri honetan izugarrizko iraultza suposatzen duela. Orduan, herritarrek ere ulertu behar dute une garrantzitsua bizi dugula eta arazoei denbora eman behar zaiela.
|
|
|
Ekainean gaude, futbol liga bukatu dela oso denbora gutxi da eta laster Holanda Belgikako Eurokopa ikusgai izango dugu edonon eta. Eta beste behin ere, gure nazioarteko jokalariek ezin Euskal Herria ordezkatu, selekzio ofizialik ez eta beraz txapelketa honetarako sailkatzerik
|
izan
ez dugulako. Agian hurrengoan?
|
|
|
Nik elkartearen inguruan zera azpimarratuko nuke: krispazio sozial handiena zegoen urteetan ere, kultur eskaintza bat eta irizpide batzuk izan ditu, administrazioak
|
izan
ez dituenak. Eta batez ere, ideologien elkarbizitza bat egon da, nire ustez eredugarria izan dena, oso emankorra eta gizartean beharbada ikusi ez dena.
|
|
|
Konpromiso sozialaren eskabideak eta, hemen, forma erlijiosoa hartu baitute aurrenik. Beste toki batzuetan hartubeharrik
|
izan
ez dutena. Edo, are gehiago, forma antierlijiosoa hartu dute toki haietan, existentzialismo frantsesean adibidez.
|
|
|
Bizimolde etikoa, bigarren partea?, familian zentratua, guk bizimodu kristau zintzoa esango genukeenada substantzian. Estetikoa gozameneko gizakia da; etikoa, obligaziokoa (singularrean: obligazio asko dauzkana eta asko betetzen dituena, jeneralean ez da etikoa, berebizitzari buruz erabaki erradikala hartzeko ausardiarik
|
izan
ez duena baizik).
|
|
|
Eta hirugarrena, XVII. mendean Cromwell diktadore ingelesak itzelezko sarraskiak egin zituen hiri honetan. Egia esan, tipo honen bisita
|
izan
ez zuten tokiak gutxi izango dira Irlandan.
|
|
|
Ez etxera bueltatzean gerta daitekeenagatik, baizik eta pentsamendu hauek ez didatelako uzten Ralphekin momentua oso osoan bizitzen. Maite dut Ralph, inoiz inor maite
|
izan
ez dudan bezala.
|
|
|
Izan ere, Jesu Kristok ez zuen oinazea bilatu; aitzitik, ihesi ibili zen, eta hargatik erran zuen: " Hastan kaliz hau eneganik...", harik eta, ihes egiterik
|
izan
ez zuenean, bertze hitz haiek erran zituen arte: " Egin bedi..." Baina, baldin bizitza, malda behera delarik ere, malda gora bada, zergatik bihurtu behar dugu guk are malda gorago...?
|
|
|
Zenbatetan ez ote zidan aipatu Pedrok geroztik, Italiarat joaitea zela bere bizitzako ametsa, Errenazimentuko maisuen koadroen bertatik bertara ezagutu ahal izaiteko! Eta zin egiten zidaan noizbait ere joan eginen zela, zeren berak bai, bertze pintore hark
|
izan
ez zuen suertea izanen baitzuen. Ez zuela nehoren letratu izan nahi, alegia, letratu izaiteko studiatzen ari bazen ere, Oñatin, aitaren manuz!
|
|
|
Eta erran zidan: ‘Horrela bada, hobe, zeren pentsatu, bertzenaz, zer gertatu izan zaion hainbat amoranteri, eta nola egin duten haietarik anitzek fin gaitza, elkarri eman hitza bietarik batek bete
|
izan
ez duelako, edo bertze zerbaitegatik; zeren, honegatik ez denean, hargatik da, eta gaurko hitza biharko zurubia da, nondik eror baitzaitezke eta hauts baitezakezu burua, edo oroitu bertzela zer gertatu zitzaien Calisto eta Melibeari... ’"
|
|
|
Aditu nionean hura, izutu egin nintzen... eta ez lehendik ere haren antzeko hi tzik entzun
|
izan
ez nuelako, zeren guztion ahotan baitzebiltzan halako historiak, baina kontu egiten nuelako ezen aita kaputxino hura gizon zuhurra zela, jakinaren gainean mintzo zena... halako suertez, non haren iritzia ez baitzen kanpotik eraikia, baina oihanaren eta indiarren errealitatearen baitarik, bere misioneko indiarrekin egin zituen hamar urte luzeek frogatzen zutenez.
|
|
|
Eta orduan bururatzen zitzaidan ezen nihaur izan nintekeela Rosak izan nahi zuen semea eta ezin izan zuena, nola izan baitzitekeen Rosa nik nahi nuen ama, baina
|
izan
ez nuena... eta, pintore indiarrak pintatu zuen koadroaz oroiturik, zeinak erakusten baitzuen Ama Birjina hura, Jesus haurrari eta san Joseri bularra emaiten, ohartzen nintzen ezen nihaur izan nintekeela san Jose eta nihaur izan nintekeela Jesus haurra.
|
|
|
Erraiten zuen Zizeronek: Consuetudo quasi altera natura, eta hala da, zeren ohiturek eta azturek noiznahi den alda bailezakete gure izatasuna eta bigarren izatasun bat osa, lehenengoaren eta etorkikoaren estalgarri eta ahanzgarri... baina zer erranen dizut nik, baldin egoera berrirat ohitzeko denborarik ere
|
izan
ez banuen, zeren eta anaiaren nagusitasuna buru bihotzez onartzen hasia nintzen puntuan gibela egin behar izan bainuen, noiz eta anaiak muga hura eta marra hura iragan baitzuen. Eta hura izan zen, halatan, ene gibelatzearen hobenduna, ez ni, zeren, noiz eta bihurtzen baita nagusiaren nagusitasuna nagusikeria eta haren harrotasuna harrokeria, orduan akabatzen baitira menekoaren esker onak eta mirespenak, eta hala egin zuen okerrera berriro anaiarekin nuen erlazioneak, hura Villagrandeko dukearen palaziorat joaiten hasi zenean, Espainiako handikien moduak eta moldeak ikasterat.
|
|
|
—Xehetasunak zaintzera, badakit gosaria ekarri behar nizuekeela ohera, bikote zoriontsuei dagokien gisara, baina ez didazue kargu hartuko ordu hauetan irekiak dauden kafetegi urrietatik pasatzeko betarik
|
izan
ez badut. Oparia ekarri diat, dena den.
|
|
|
Oilo ipurdia jarri zitzaidan gure laguna hilik ikusi nueneko aulki birakorraren ikusmiran. Haren gibelean ezagun zen moketa gaineko arrasto iluna, atezain solasturiaren garbikariak ezabatu ahal
|
izan
ez zuena. Hantxe, odol tanta gatzatu batzuk, Ttipi gainean nozbait taupadatu izanaren oroigarri bakar.
|
|
|
Baina aurre egin behar nion egoerari, duintasunez, gogor, etsi gabe, eta neurri horretan nire bizitzaz dena zekitela jabetu izanak eta zekiten hura nola erabilia izango zen ulertzeak, bada, asko lagundu zidan arerioei benetako neurria hartzen jakiteko. Neure onera etorri aurretik, baina, beste bi aurkezleek nire zazpi andregaien aipamen burlatia egin zuten, esanez zazpiak beren buruaz beste egin zutela, nik, atsekabeak jota, beren lore ezkutua urratu nahi
|
izan
ez nuelako. Halako infamiarik!
|
|
|
Ruben musu bat ematera hurbildu izan balitzait, erantzun egingo niolakoan nago. Bai, badakit hilabete batean ezin dudala bizi Dabidekin urtetan bizi
|
izan
ez dudana, baina, ez dakit nola esan. Amodio souvenir ak...
|
|
|
geometriaren bat izatez gerotan, poetak erakusten dizkigun gauzen geometria genuke poesia. Berrizbeitiak, esaterako, halako introspekzio bat egiten du gure kulturan non esan litekeen historia egiten duela, gure literaturan
|
izan
ez genituen poemak ber sortzen dituela (Oihenart despeditzen du, Pariserat doalarik), eta bidenabar jaso eta duindu egiten duela aurreko tradizio guztia, batez ere molde zaharreko egiturez baliatzen delarik. Ez ezazuela pentsa, alabaina, apokrifotasun jokotan edo pastixak antolatuz laketzen denik.
|
|
|
LETAMENDIA, Pako Ezkerra Euskadin. 47 zk. (1988), 47 (Itz.: Gotzon Nazabal, Fernando Mendizabal). Joan Manuel Serrat (edo" Eurovision" era joan nahi
|
izan
ez duen mutilla) (Nota laburrak). 30 zk. (1968), 40 Kanta Berria, erresistentzi abestia. 4 zk. (1977), 16 Droga Iparraldean. 31 zk. (1984), 30 (Itz.:
|
|
|
LEKERIKA, Joanes Musika eta politika (Orain eta Hemen). 11 zk. (1979), 72 Joan Manuel Serrat (edo" Eurovision" era joan nahi
|
izan
ez duen mutilla) (Nota laburrak). 30 zk. (1968), 40 Kanta Berria, erresistentzi abestia. 4 zk. (1977), 16
|
|
|
Amak Ordiziarako trena hartu zuen, eta nik Donostiara. Penaz eta minez zegoen ama berarekin etxeratu nahi
|
izan
ez nuelako, baina nik ezin nuen aitaorde harekin eta giro hartan bizi.
|
|
|
Baina ikasitako guztia ahalegin pertsonal handi bati esker ikasi zuen bi hilabete pasatxoko tarte hartan, inoren laguntzarik gabe, liburutegi eta hemeroteketan begiak erretzeraino lan eginez. Autodidakta izatea egokitu zitzaion, eta ez berak hala nahi izan zuelako, beste erremediorik
|
izan
ez zuelako baizik. Jendeak Lauaxeta ikusi eta entzun egiten zuen, Lauaxetak egunkaria eros eta irakur zezakeen, irratia entzun, telebista ikusi, zinemara joan, jan eta edan ere egiten zuen, ondoriozko hondakinak gerripetik hustu, lo eta amets edonork bezala, trenean edo autobusean ibili...
|
|
|
Horrela ikusten nituen nik behintzat, horrelaxe ikusarazten zizkidan horrenbeste urtetako errutinak. Bizi
|
izan
ez duenak ez daki: eguna joan eta eguna etorri, urteetan eta urteetan, hainbeste liburu eta aldizkari, hainbeste margo, eskultura, instalakuntza eta perfomance, hainbeste kanta, disko eta sinfonia, hainbeste aktore, pailazo eta txotxongilo, hainbeste aurreskulari, zamaltzain eta koreografo, hainbeste kopla, bertso, bertsopaper eta txapelketa, hainbeste sariketa, antologia, izendapen, omenaldi, hileta eta urteurren...
|
|
2001
|
|
|
Herrixkarik txikienak ere pilotan aritzeko horma altuago ala baxuago bat edo espazio zabalago ala estuago bat aurkezten dio zaletu edota bisitariari. Horregatik, eta pilota gure kirol nazionala izanagatik, harritzekoa da gure kirol zelaiei buruz dagoen informazio eskasa; antzinako eta gaurko pilotari eta partidei buruzkoa zabalagoa da, noski, baina ez dirudi protagonistak abadeak eta mezak direlako elizek garrantzi gehiago
|
izan
ez luketenik.
|
|
|
Zer gertatzen ari zen kontatzeko benetako beharra sentitzen genuen. Egunkari bat sortzeko baliabiderik
|
izan
ez nuenez, aldizkari bat sortu nuen.
|
|
|
Bi nobeletako protagonistek arazoak dituzte sexu harremanei aurre egiteko, sexu organua bera" higuingarri" gisara sentitzen baitute (127). Hogeita hamar urtera iritsi eta emakumezkoekin harremanik
|
izan
ez duen Doktor Glas hori, erotikotasun frustragarria bizi duen Juan Martinengandik gertuegi dago.
|
|
|
Baina autoaren aseguruarekin ez bezala (erabiltzaileak aukera dauka konpainia aldatzeko, ezbeharrik
|
izan
ez badu hobariak pilatzeko, poliza formatu desberdinen artean aukeratzeko) OHZren aurrean biztanleak ez du ia inolako maniobra aukerarik.
|
|
|
Oso bakana edo bitxia den animalia bat izatea moda modan dagoenez, eta larru berezi batzuekin janzteak halako estatus bat ematen duenez, arlo horretan sortzen diren eskakizunei erantzuteko etekin handiko jarduera bat sortu da, orain urte batzuk arte batere zigorrik
|
izan
ez duena, trafikatzaileak gogor zigortzeko legezko jardunbiderik ere ez baitzegoen.
|
|
|
Kontua da Interneten hamaika orrik kopiatzeko eskubiderik ez duen musika eskaitzen dutela, eskubiderik sekula ere
|
izan
ez dutelako, edo eskubide horiek indargabetu egin direlako.
|
|
|
Ez dago gaizki bizitzan galtza pare bat
|
izan
ez zuenarentzat. Baina zertara dator eskuzabaltasun hori?
|
|
|
Are gehiago, irakaslearenirakats estiloa ikaslearen ikas estiloarekin bat badator, prozesuak osoamaiera arrakastatsua izan lezake. Baina bestelako kasuak ere badira: irakaslearen irakats estilora egokitzeko gaitasunik
|
izan
ez duten ikasleena.Horrelakoetan, prozesua zaildu egiten da, eta askotan, erabat eten.
|
|
|
Irudia: peyri Elikadura Kodeak arrautza freskoak zer diren ere zehazten du, eta zehazten du arrautza horiek, usain eta zapore bereizgarriekin, lehorrean egindako garbiketa baino manipulazio gehiago
|
izan
ez dutenak direla. Ingurunetik isolatuta, hozkailuetan edo 4 °C tik gorako tenperatura ez duten lokaletan hamabost egun baino gehiagoan eta hogeita hamar baino gutxiagoan eduki behar badira, arrautza hoztuak dira.
|
|
|
Aldean dituenak puskatzen zaizkionean, erabilitako arropa saltzen duten dendetara joaten da ama. Egundaino ez du oinetakorik erabili,
|
izan
ez dituelako.
|
|
|
Zergatik? Senarraren anaiak antolatu zuen jai batean parte hartu nahi
|
izan
ez zuelako.
|
|
|
... Ezer nahi
|
izan
ez zutenek, ez.
|
|
|
Badakizue noski, ordea, Madalen bezperako etxefuegoa baino lehentxeago programa zertxobait aldatu behar izan zela. Gure korrikalarietarik franko, beraz (onenak, Manero gizagaixoak, ez zuen luzaroko bizirik), eta sekula korrikalari izateko usterik
|
izan
ez zuten zenbait Artikutza aldera abiatu ziren ehiztari gisa, eskopeta bizkarrean. Nafarroa aldetik zetozen erbiek, ordea, bazuten eskopetak baino arma hoberik.
|
|
|
Gure literaturak ere ezagutu ditu, bere txikian, aroak, gorabeherak eta eraberritzeak. Hor dauzkagu Etxepareren agerketa bakartia, ondorerik
|
izan
ez zuen Leizarragaren eragina, Materre ezkero Lapurdin sortu zen mugimendu bizi eta aberatsa, Larramendiren astinaldi gaitzak zabaldu zuen lurrikara, Bonaparteren itzalean lanari ekin zioten langile apalak.
|
|
|
Esku zarta eder bat merezi dute, beraz, liburu honen eragileek, gure errenteriar hizkuntzalariak euskararen etorkizunaz idatzirik utzi zituen iritziak ostera plazaratzeagatik. Iruditzen zait gaurko belaunaldi gazteek, Mitxelena bera ezagutzeko egokierarik
|
izan
ez zutenek alegia, aurkituko dutela zer ikasia eta zer hausnartua orrialdeotan. Arestian aipatu dudan elkarrizketa alboanitz, zabal eta askotariko  horren oinarri asko daude hemen, nire iritziz.
|
|
|
Zortzi urte igaro ondoan, ez dut uste, oro har, eginahalaren arrakasta uka daitekeenik. Tartekoa naizenez, alde batera utzita ofiziala edo, nolabait esan, den batu era (baturako hobe oraingoz batua baino), harrera txarrik
|
izan
ez duena bestalde, harrigarria da, kazetaritzan adibidez, gero eta nabariago den batasuna, are elkarren kontrako diren aldizkarietan ere. Ez dira oztopo guztiak gainditu, ez eta gutxiago ere, baina prosa arruntaren mailan gero eta xeheagoak dira bereizkuntzak, zenbait handiagoa izanagatik37 Xehetasunok, diogun bidenabar, ematen zaien garrantzia baino gehiago ez dute.
|
|
|
Ikasi eta aditu bihurtzeko egokierarik
|
izan
ez banuen ere, ez nuen horrenbestez zinemarako gogoa galdu. Gero, zenbait hilabetez ez genuen irrika hori berdintzeko modu errazik izan:
|
|
|
Hona, ni ere harritzen hasia bainauzue, zerk harritzen nauen gehien eztabaida honetan guztian. Arantzazurako lanak prestatzeko hautatu zuten batzordea (eta ni bestek hautatu ninduen, ez nuen neure burua hautatu eta, egia esan behar baldin badut, nahiago nuen hautatu
|
izan
ez baninduten), betelan gisa, batasunerako balio zezakeen eredu baten  zenbait ezaugarri nagusi markatzen hasi zen, besteak âgehienakâ beste baterako utziaz. Eskubide osoa du nornahik eredu horren akatsak eta aldrebeskeriak (bai baititu, dudarik gabe) erakusteko, eredua erabat baztertzeko eta arbuiatzeko ere bai.
|
|
|
Pentsatzekoa dirudi beraz ez ote daitekeen beste horrenbeste hizkun  tza baten egoerarekin gerta. Batez ere, orain arte, luzaroan gainera, erabili diren sendabideek ondore onik
|
izan
ez dutenez gero.
|
|
|
Platonen mirari harrigarria azaldu nahi digu Zaitegik, honengan loratu baitzen bete betean Greziako filosofia. noski, aurrekorik
|
izan
ez zuelako, bai ordea aieruz bezala besteren esamesen bidez ezagutzen ditugulako. Hain zuzen ere, aurreko horiez mintzatzen zaigu luzaro Zaitegi, Platonen bizitzarekiko berri zehatza eman ondoren.
|
|
|
Sartu zirenek izan zituzten lagun eta adiskideak, onenak beharbada, baina ez gehienak. Gerratean zapaldu gintuzten, egia, hemengo edo kanpokoen erruz; ez, ordea, borrokarako deirik
|
izan
ez genuelako. Lekuko dugu, besteren artean, urte honetan bertan Bilbon kantatzeko ziren kantak:
|
|
|
maizegi pentsatu dut euskalduntasunari edo delako arbasoengandik datorkidan grina horri hain loturik ez banengo, lasaiago biziko  nintzatekeela eta are agian nagoen baino diruz hornituago nengokeela. Baina, tentazioa bizia baino biziagoa izanik, ez diot amorerik eman, bien malgré moi (Parisen hartu dudan jakite usain urria hemen agertzea lizentzi baldin bazait), maizegiko hotzaldiak eta ilunarteak gorabehera, estekatzen nauten lokarriak eteteko kemenik
|
izan
ez dudalako.
|
|
|
Ordua da ura bere bidera itzultzeko eta inon arrakastarik
|
izan
ez duten esperimentu dialektal banatzaile eta galgarri guztiokin behin betiko amai dezagun. Zeren azken buruan, Mitxelenak argi eta garbi esan zuenez, euskara batuarekin euskara salbatuko dugula ezin ziurta dezakegun arren, euskalki egoeran segituz gero, ordea, gauza segurua da euskara hilko zaigula.
|
|
|
Horiegitearekin, liburu horrek izan du oihartzuna bai Espainian eta bai kanpoan ere. Beste liburuek
|
izan
ez dutena. Eta hori, euskara hutsez daudelako.
|
|
|
Eskasak diot zentzu ezberdinetan: egun horrek kalean oihartzunik
|
izan
ez zuelako, komunikabide gehienen axolagabekeriak hutsune hori eraginez; mami eskaseko ospakizuna ere, hizkuntza gutxituentzat egunak ekarri zituen emariak ia hutsaren hurrengoa izan zirelako; gurean, bederen.
|
|
|
Sanz presidenteak berak aurkeztu arren komunikabideetan zabalkunde handirik
|
izan
ez duen plan honek 9.600 milioi pezetako aurrekontua izango du epealdian zehar: 3.300 milioi aurtengoan, 3.400 datorrenu rteaneta 2.900 hurrengoan.
|
|
2002
|
|
|
Azkenean antzeztea da nire lana. Eta aktoreentzat hain preziatua den egonkortasun bat ekarri dit telebistan lan egiteak, adin bat izan artean
|
izan
ez dudana.
|
|
|
Putreak baino okerragoa da euskal literaturaren itzalpean dabilen jendaje hau dena, eta zoztorrik ez zaio inporta literatura. Pamiela da nik inoiz sosik eskatu eta kobratu ez dudan etxe bakarra, eta inolako istilurik
|
izan
ez dudana, eta beti poztuko naiz horretaz.
|
|
|
" Ez dakizu zer inbidia dizudan! Zuk kalea bizi izan duzu, langile guztiekin mozkortu zara, eta baduzu bizitza bat, nik sekula
|
izan
ez dudana". Justu garai hartan atera zen" aberatsek ere negar egiten dute" antzerki obra, eta bai, egia da hori.
|
|
|
Izadiaren legeei lotuak bizi ohi gara, eta gutxi asko, giza arrazaren gehientsuenok izan dugu barren barrenean lege horiek gaindituko dituen gertakari miragarrien ametsa. Izan ere, gaixoa, magiaren erakargarritasuna inoiz sentitzerik
|
izan
ez duena! Eta era berean, zoriontsua, azti lana egin eta gertakari harrigarriak sortzeko ahalmena duena, nahiz Inkisizio garaian bezala sutan errea izateko arrisku larrian baden ere zenbaitetan.
|
|
|
Zinea garrantzitsuena den arren, Zinemaldiak esfortzu handi bat egiten du aktore/ aktoresa sonatuak ekartzeko. Lehengo urtean Donostia Saria jasotzerik
|
izan
ez zuten Warren Beaty eta Julie Andrews, iaz esan zuten bezala, aurten etorriko al dira saria jasotzera?
|
|
|
Berlineko Zinemaldian sortu zela esan daiteke. Bertan parte hartu ahal
|
izan
ez zuten bi zinegilekin topo egin genuen. Beren filmak bukatzeko dirurik ez zutelako zeuden kanpo.
|
|
|
Ibilbidearen erdian zain dugu Baigorri, herri hustu bat. Duela hogei urte Baigorrin, elkarrekin lanean aritu ginen biok, antza denez, ezertarako balio
|
izan
ez zuen lana orduko hartan egin genuena.
|
|
|
Rock" n" Roll (Elkarlanean, 2000) eleberri mardula dugu, oraingoz, Aingeru Epaltzaren azkena. Oihartzun kritiko handiegirik
|
izan
ez badu ere, benetan liburu gomendagarria delakoan gaude. Eleberri beltzetako osagaiek hasieratik harrapatzen dute irakurlea:
|
|
|
Indian botere eta eragin gehien zuten kastek, Vicente Ferreren ekipoen programak herri xehearentzat lortzen ari ziren hobekuntzen beldur, nekazariak kristautasunera bihurtu nahiaz salatu zuten langile nekaezin hura helburu hori sekula
|
izan
ez bazuen ere.
|
|
|
ordura arte tamainarengatik eta jarraitutasunarengatik ezagutu ez ziren produkzio eta populazio hazkunde orokorrak ekarriko zituztenindustrializazio prozesuak. Egia da hazkunde industriala abiatzeko uneak eta erritmoak ezberdinak izan zirela toki bakoitzean, baina egia da, halaber, hazkunde industrialik
|
izan
ez zuten aldeetan ere industria zuten aldeek eragina izan zutela; etabatzuetan integrazioa ere gertatu zen. Aurreko mendeetan, leku berriak hartuz etalurraldeak inbadituz burututako nekazaritzaren hazkundearen aldean, industriarenhazkundeak ez zuen ia lurrik behar, eta horrenbestez, ez zen lurraldeetan barrenahedatu; aitzitik, leku jakin batzuetan kontzentratzeko joera izan zuen.
|
|
|
Atal honetan, duela gutxira arte zientzialarien eta, oro har, gizartearen arretarik erakartzerik
|
izan
ez duten bi gai landuko ditugu. Biek ala biek ekonomiarekin zerikusihertsia dute, eta aspaldian garrantzi eta gaurkotasun handiko bihurtu dira.
|
|
|
Inportazioen ibilbidearen emaitza gisa, sarbide tasa, hots, inportazioen etaBPGaren arteko ehunekoa? handitu egin da azken hamarkadetan, nahiz esportazio joeraren igoerarik
|
izan
ez duen. Hain zuzen, sarbide tasari dagokionez, 1980ko hamarkadako bigarren erdiko jaitsiera gainditu zen 1990ekoaren lehenzatian (%18, 7tik %20, 6rako hazkundearekin) eta, batik bat, bigarrenean, amaieraninportazioek produktuarekiko duten ehunekoa %23, 5era heldu baitzen.
|
|
|
Ukatua zaiona. Bat euskalduna edo beste izanik, Euskadik zertan
|
izan
ez duen bezala bere aberria, eta bai Espainia edo Frantzia(. Pido ser, hobe, seguir siendo esango balu, algo tan sencillo como español y socialista, psoeista esan nahi du??, Euskadin).
|
|
|
Zalantzarik gabe, kultura alternatibo horren adierazpen hedatuena musika da. Bide komertzialetatik landa, musika talde alternatiboen maketak eta joera berriak entzun dira emisora askeetan, irrati komertzial handiagoetan lekurik
|
izan
ez dutenak, hain zuzen ere. Gaztetxeetatik eta tabernetatik uhineratu ziren musika talde asko, batez ere 1980ko hamarkadan, musika zirkuitu alternatiboak sortuz.
|
|
|
Eskandaluaren aferan parte zuzena hartu izan ez dutenek euren errefuxamendua erakutsi behar dute, modu nabarmenean eta publikoan. Aferan zerikusi zuzenik
|
izan
ez dutenek aferean harrapatuak izan direnak ekintza ezduinean ari zirela esan behar dute. Ikuspuntu horretatik begiratuta, eskandalua leher dadin desaprobazio nabarmen publikoa afera bera bezain garrantzitsua da.
|
|
|
Azterketa hori egiteko aurkitu diren zailtasunak jasotzen ditu dokumentuak. Instalazioei dagokienez, ikerketetan daturik eta mugarik
|
izan
ez duten adituek aitortzen dute. Hainbat erakunde eta operadorek emandako txostenek bat ez zetozaten datuak dira, besteak beste, jardueraren funtzionamenduaren, jardueraren hasiera data, jardueraren ezaugarriak, bezeroak eta haien helbideak.
|
|
|
Juan José Fernández Kantabriako Babes Zibileko arduradunak azaldu zuen Terquisa enpresako teknikariek egoera kontrolatu zutela, eta Terquisa akrilonitriloaren jabea zela. Fernándezen ustez, Renfeko teknikariek ere tren guztia ikuskatu zuten, beste ihesik
|
izan
ez bazuten ere. Miranda Ebrora (Burgos) joaten jarraitu zuten, enpresako bi teknikarirekin, beste ihesaldi bat kontrolatzeko.
|
|
|
Legeak ez du kontuan hartzen iraganean etxebizitza kontu baten bidez kendu zaituzten edo ez, baizik eta lehen ohiko etxebizitzarik izan duzun edo ez. Ohiko etxebizitzaren lehen erosketatzat hartuko da, baldin eta zure ohiko etxebizitza osatzen duen eraikinik inoiz
|
izan
ez baduzu. Eta etxebizitza bat biziarteko gozamenean jarauntsi baduzu, kasu horretan, etxebizitza kontu bat ireki dezakezu eta harekin kenkaria egin?
|
|
|
Urteen indarrak ezer aldatu
|
izan
ez balu bezala, elkar besarkatzekoa izan zuten lehenengo barne bulkada. Bigarrengoa gauzatu zuten:
|
|
|
Horregatik sentitzen nintzen maiteminduta. Eta maiteminak, bat batean, bizigogo handi bat piztu zidan, azken urteetan
|
izan
ez nuena. Eta bizigogo hura kutsatu behar nion Sarari, zeren, neure lana medikuntza zenez gero, Sara izan baitzitekeen ene artelana, guztiz osatzen banuen, errehabilitazio programako lagun psikiatraren laguntzarekin, jakina.
|
|
|
–Ez uste inoiz pentsatu
|
izan
ez dudanik hiesak jota egon nintekeela, baina ez nuen sinetsi nahi... Izan ere, drogazaleak eta drogazale ohiak txoriak bezala ari dira hiltzen, ezta?
|
|
|
Zeren urte hauek oro igaro ondoren, inork ere ez baitu ukatuko, esan bezala, inoiz baino gehiago idazten dela euskaraz. Euskal literaturak inoiz ere
|
izan
ez duen maila bereganatu duela. Euskara egunero ikusten dugula irrati telebistetan, eta badugula egunkari bat ere euskaraz ageri dena egunero.
|
|
|
Hola sortu ziren ikastolak, adibidez, aitzindari nekaezinak ziren batzuen ahaleginen fruitu oparoa. Ondorioz, eta gauzak onerako aldatu direnean, historia osoan baliabide
|
izan
ez dituen horiek ditu euskarak, eta egiten diren ikerketei begira, euskaldun gehiago dugu gure artean urterik urte. Gazte gehienak gai omen dira euskaraz egiteko ez bada ere, euskararen ulertzeko bederen.
|
|
|
...zizurkildarrak Argentinako zelaietan, Otaño bertsolariari buruz erakutsiko zizuten zerbait ikastolan, guk ere horrelako zerbait amesten genuen Francoren garaian, herri eskoletan euskara ikustea, euskara eskoletara eramatea alegia, baina ametsa egia egiteko puntuan zenean ez genion zuen garrantzirik eman, eta isilik baratu ginen gehienxkoenak, amets hura lurrera ekartzeak gibelean izerdirik isuri
|
izan
ez balu bezala. Ez hori bakarrik:
|
|
|
han zaude zu mahaian zure komunikazio hizkuntza euskara aukeratu duzulako, harro harro ikusirik aurrean duzun edertasun hori, gazte guztiak euskaraz aritzeko gai direnak, han daude zure aurrean gazte euskaldun horiek, hauena bai zoriona pentsatzen duzu, zuk ez baitzenuen holako aukerarik izan, denak dira euskararen aldekoak itxuraz, baina... elkarren artean erdara aukeratzen dute. Gure ikasketak euskaraz egiteko aukera
|
izan
ez dugunok erdaraz ikasi dugu kontatzen edo oinarrizko eragiketak egiten. Anitzez ere errazagoa zait" dos por cinco diez" pentsatzea" bi bider bost berdin hamar" pentsatzea baino.
|
|
|
Baina susmoa dut gauza hauetan zuri euskararekin zure lagun erdaldunari gaztelaniarekin gertatzen zaiona gertatzen zaizula: hola hitz egiteak ez dizula inolako kezkarik sortzen, hizkuntzaren gaineko kezka seriorik gaztelaniak inoiz ere
|
izan
ez duelako, eta euskarak izan duena galtzeko bidean delako.
|
|
|
Aipatu horiek, eta bere zerrendan sartu liratekeen baina aipatu gabe uzten dituen beste zenbait ere: " eta sentimendu hain noble den hori" edo" etxe hori, zuk margotu baituzu" bezalako erlatiboez (aski arruntak autore klasiko askoren artean, eta eguneroko hizkeran ere, eta Rubioren tesiaren aldeko liratekeenak) ez dio hitz erdirik, ez dakit ongi zergatik, menturaz horietaz mintzatzeko nahiko lekurik
|
izan
ez duelako liburuan. Baina, esan bezala, orain arte ez da nobedaderik.
|
|
|
Mentxuk bizkarra apur bat atzerago eroanda jarraitzen zuen bien elkarrizketa. Aurrez horri buruzko zalantzarik
|
izan
ez bazuen ere, pozarren berresten zuen Luigi eta Rafaren artean aditzen zuen konfiantza giroa.
|
|
2003
|
|
|
Bigarren fasea ere, hots, Bizkaiko Badia Gasa izenekoa, datorren udazkenean ixtekotan dabiltza, aurreikuspenak ongi ari baitira betetzen. Abian dira, berebat, gainerako proiektuak, hau da, Petronor IGCC (Muskiz), Bizkaia Energia (Boroa) eta Iberdrola (Santurtzi), eta, egutegiak atzerapenik
|
izan
ez duenez gero, badirudi funtzionamenduan izango direla, hurrenez hurren, 2007an, 2005ean eta 2004an.
|
|
|
Katalunian arretaz segituko dute irailean Ibarretxe planaren testu artikulatua. " Egunkaria" auzia ere gertutik jarraitu zuten eta duela gutxi Kataluniako 35 parlamentari ohik (Heribert Barrera, Max Cahner, Josep Benet, Pere Esteve....) Aznarri zuzendutako agiria sinatu zuten; bertan, zenbait balorazioz gain, iragan udal hauteskundeetan AuBk aurkezterik
|
izan
ez zuen tokietan hauteskundeak bertan behera uztea eskatzen dute.
|
|
|
Bestea ez bazen ere, aholkuzalea bai, ostera. Berari, ordura arte, ez zion aholkurik inoiz eman, agian behar ere
|
izan
ez zuelako, baina gauza baliotsuak esaten ei zituen... Bai, gaindituko zuela esan ostean, pozik eta arretaz entzungo zion esan beharrekoa.
|
|
|
Pertsona batzuek ez dituzte besteak ulertzen, ez adimen eskasa dutelako, eskarmentu emozionalak bizi
|
izan
ez dutelako edo bizipen horiek gestionatzen asmatu ez dutelako.
|
|
|
Bikotearen haustura edo, adiskide edo ahaide baten heriotzagatik, umezurtz geratzearen tristezia bizi
|
izan
ez duenak nekez bereganatuko du egoera hori bizi behar duena sufritzen ari dena.
|
|
|
Aita Woronieckik bazekien, ordea, 1918ko urte berean, nazionalitateen printzipio berari esker, Poloniak berreskuratu zuela hain zuzen, XVIII. mendeaz geroz galdua zuen bere estatu propioa. Ez zuen beraz poloniar batek ahanzten ahal, bazirela menturaz oraino beste nazio batzuk Poloniaren zorte bera
|
izan
ez zutenak, hala nola, juduak, armeniarrak edo kurduak.
|
|
|
–EAJko kideak ziren aipatu ditugun erakunde horien buruzagiak, ia guztienak?. Lehenik eta behin, Kontzertu Ekonomikoa indarren jartzea aipatu behar dugu, Jaurlaritzari eta Aldundiei (Bizkaikoari eta Gipuzkoakoari), ordura arte
|
izan
ez zuten ahalmen ekonomikoa eman zielako. Horrez gain, ene aburuz, hiru dira aipatu beharreko arrazoiak.
|
|
|
Kutsadura horrek Bizkaiko hiriburuaren %70 hornitzen du eta, beraz, herritarrei iturriko urik ez edatea gomendatzen die. Arazo hori dela eta, Bilbo Bizkaia Ur Partzuergoak, infekzioaren eraginik
|
izan
ez duenak, Bilboko biztanle guztiak hornituko ditu egoera konpondu arte. Ibon Areso Bilboko Udaleko Hirigintzako zinegotzi delegatuak azaldu zuenez, “Hainbat bakteriok, segur aski artzaintzako hondakinetatik datozenek, kutsatu egin dute Ordunteko biltegia, eta, ura beste erabilera batzuetarako erabil badaiteke ere (higiene zerbitzuak, esaterako), ez edan eta botilako ur mineralera jotzea gomendatzen da”.
|
|
|
Hala ere, zirujauak berak zehaztu du urte beteko ume bati ebakuntza egitea “gurasoen arazoa da”, eta ez dituzte onartzen iruzkinak. Hala ere, haur batzuek ez dute ebakuntza egiten haurtzaroan, arazo traumatikorik
|
izan
ez dutelako, eta nerabezaroan egitea erabaki dute, lagunekin maizago egoten direnean eta nartzisismoaren eta koketeoaren garaia hasten denean. Metodoak “Metodo ez kirurgikoak ez dira oso eraginkorrak.
|
|
|
John Pandolfi Smithsonian Instituteko Historia Naturaleko Museoko paleoekologoak (Washington) zuzentzen du ikerketa, eta Mendebaldeko Atlantikoko Katea osatzen duten arrezife mehatxatuenen artean Panama eta Jamaika lotzen ditu. “Analisiak aukera ematen digu arrezifeak zer izan ziren ikusteko, gizakiak eraginik
|
izan
ez zuenean. Aldatzen ez den oinarrizko ildo bat dugu, krisi hau perspektiban jartzen laguntzen diguna”, esan zuen zientzialariak.
|
|
|
Bete beharreko baldintzak 18 urtetik gorakoa izatea, Azpeitian erroldatua egotea eta DNI a aurkeztea besterik ez dira. Bukatzeko Habea herri plataformatik, barkamena eskatzen zaie egun hauetan udaletxera azaldu eta bere gain egon ez diren oztopoen eraginez, sinadurarik ematerik
|
izan
ez duten herritarrei eta deialdia luzatzen die berriro herritar guztiei udal idazkaritzatik sinadura ematera pasatzeko.
|
|
|
Morte hitza ikusi
|
izan
ez balu bezala egin zuen beraz, eta beste orrialde batean zabaldu zuen portugesezko hiztegia. Eta estação hitza ikusi zuen.
|
|
|
Hain hurbiletik batez ere. Neska ikusi
|
izan
ez balu bezala, arin jaitsi zituen eskailerak, eta arin sartu zen sukaldean. Handik lau segundora sartu zen neska.
|
|
|
Horretan bederen bat datoz lekukoak, gupidarik gabe baina isilka egiten omen zuen negar, ezbeharraren errudun bakarra bere burua ez baizik magalean zuen pistola beltza izan balitz bezala. Bere bi eskuak esposaturik sentitu zituenean bakarrik itzuli omen zen bere tentura edo adimenera eta, adierazpenak egin aurretik abokaturen bati dei egitea nahi al zuen galdegitean, nire izena eta telefonoa eman omen zituen, mekanikoki, une horretan buruan beste izenik eta telefonorik
|
izan
ez balu bezala, nahiz eta bazekien, jakin behar zuen, ni ez naizela abokatua.
|
|
|
Une bateko irribarre gaiztoa egin zuen erantzun aurretik, erdi errea zuen zigarroa hautsontzian utzi eta ohe barrenean eseri zen gero, bi eskuak bere belaunburu biluzietan zituela. Heldutasun estalkiaren azpian bere garaian bizi
|
izan
ez zuen gaztetasuna suma zekiokeen oraindik, eta edozein hondamenditatik matxurarik gabe eta onik ateratzeko gai izango zela ematen zuen.
|
|
|
Ordura arte hazi izan ez banintz bezala. Denborak nigan eraginik
|
izan
ez balu bezala. Ispiluaren aurrean, nire masailak egun biko bizarrak jantzita ikusi nituen eta begietan inoiz ez bezalako sakontasuna igarri nuen.
|
|
|
Ez. Eta, xalo xalo jokatu nahi
|
izan
ez nuen arren, ohiz kanpokoari ere ez nizkion ateak itsu itsuan itxi nahi izan. Jakinaren gainean nago gurekin bizi dela ezohikoa, eta edozein egunetan topa dezakegula hipermerkatu batean, tabernan, bulegoan,  tailerrean, hondartzan, stadiumean, arte garaikideko museoan (usuago), aitaren etxean, lorategi versallestarrean, bizitegi auzoan... tira, edozein leku eta denboratan; horregatik pentsa  tu nuen Manuel gure laguna izan zitekeela erregela baieztatzen duen salbuespena, hau da, laurogeita hamar urteko zaharrak heldutasuna zer den ikasten ari direla diruditen agure matusalendarra.
|
|
|
Horretaz guztiaz gain, bere aita bezala medikuntzan ere aritzen zela badakigu (era zeharo informalean, jakina), eta nolabaiteko ospea ere lortu omen zuen bere erremedioekin, batez ere ikusmenarekin lotutako gaixotasunetan. Senarra hiltzean, Bizentak bere bizitzako azken urteak bere koinatuekin auzitan pasatu zituen, hauek geratu baitziren (semerik
|
izan
ez zutenez) hildakoaren ondasun guztiekin. Gaixorik, auzietara ere ezin joanik, 71 urterekin hil zen, hain zuzen ere Ondo hiltzen erakusten zuen liburu baten itzulpena argitaratzeke utzirik (Altzibar, 1992: 295).
|
|
|
Alegia, urbanitatea ez delako guregana heldu horiek guztiak esaten dizkigutenak gure etxeko semeekin nahiz alabekin ezkondu zaizkigun arte. Alegia, giza legea ez delako guregana heldu horiek guztiak esaten dizkigutenek euren etxeetan morroi lanetarako hartu
|
izan
ez gaituzten arte. Basatiak, horrexegatik gara.
|
|
|
Gure artean, euskaldunak nahiz erdaldunak daude; den denak ez garenez euskaldun erdaldunak talde bi badaude egon, eta taldeek beren buruaren hautematean eta auto erakundetzean aurrera egiten duten heinean, komunitate desberdinak sor  tzen dira, sortu dira dagoeneko nik uste. Hemen eta gaur, komunitate linguistiko bien arteko balizko batasuna ez da laztu guk nahi
|
izan
ez dugulako, euskaldunok nahi izan ez dugulako. Gaia ez da gehiago lazten elkarbizitzan sinesten dugulako euskaldunok, zubiak eraikitzea atsegingarriago iruditzen zaigulako, egoera latzak irtenbide gozoa eskatzen duelako, azken finean.
|
|
|
Gure artean, euskaldunak nahiz erdaldunak daude; den denak ez garenez euskaldun erdaldunak talde bi badaude egon, eta taldeek beren buruaren hautematean eta auto erakundetzean aurrera egiten duten heinean, komunitate desberdinak sor  tzen dira, sortu dira dagoeneko nik uste. Hemen eta gaur, komunitate linguistiko bien arteko balizko batasuna ez da laztu guk nahi izan ez dugulako, euskaldunok nahi
|
izan
ez dugulako. Gaia ez da gehiago lazten elkarbizitzan sinesten dugulako euskaldunok, zubiak eraikitzea atsegingarriago iruditzen zaigulako, egoera latzak irtenbide gozoa eskatzen duelako, azken finean.
|