|
2007
|
|
|
Gainera, gero eta gehiago dira euskara seme alabei familian transmititzen dieten euskaldun berriak. Zenbat eta gehiago
|
izan
euskara bigarren hizkuntza izan eta bere seme alabei euskara familia bidez transmititzen dietenak, orduan eta euskal elebidun eta elebidun orekatu gehiago izango dira eta, horren ondorioz, handiagoa izango da euskaldunen dentsitatea, bai gune soziolinguistikoetan bai harreman sareetan ere. Euskaldun berriek euskara familia bidez transmititzeko joera areagotuko balitz, datozen urteetan euskararen erabilerak gora egiten jarraitzeko luke kalean, familian, lagunartean eta, oro har, gertuko harreman sareetan.❚
|
|
2010
|
|
|
[Zangoza]... ikastolan ikasi nuen 16 urte bete arte. Nire gurasoak erdaldunak dira eta nire arreba orain ez, baina txikia nintzenean ez zuen
|
izan
euskaraz ikasteko nik izan nuen aukera bera. Euskaraz ikastolan hitz egiten genuen, beti lagunen artean nahiz eta irakaslerik ez egon.
|
|
2011
|
|
|
" Des kontrolen kontzertu batean de todo entzuten da. Aunque abestixak
|
izan
euskeraz geixen bat erdera entzuten da".
|
|
|
• Bere ustez euskararen munduarekin nolabaiteko lotura duten taldeak, nahiz eta ez
|
izan
euskaraz.
|
|
|
Lantegi horretan Mikel zalbidek ekarritakoa, eskertzekoaz harago, abiapuntu interesgarria da. hizkuntzen arteko ukipen egoerako neke penak sufritzen kondenaturik bizi gara euskaldunok, kulparik dugun ala ez jakin gabe. kontua da, garaiotako euskaldunok ez dugula hautatu gure hiztun elkartearen egoera malapartatu hau, heredatua dela. Beste kontua da ere, gure arbasoek, pobrezia eta gerrate artean, ez zutela bat ere erraza
|
izan
euskara mundura jalgiteko. Baina gu izan gara, gure belaunaldikook, galtzeko zorian zegoen hizkuntza estandarizatu eta biziberritze bidean ipini dugunak. heredatu genuen egoera aldatu da, zehazki, guk aldarazi dugu. okerrera ala onbiderako aldatu dugu?
|
|
2012
|
|
|
Iruritako errekan aldiz, erdarazko eskolak ez zuen ez haurren arteko ez familien barneko hizkuntza harremana erdarara erakartzeko aski indarra
|
izan
euskara gizarte harremanetan sakonki errotuta baitzegoen. euskarazko eskolaren hastea eta bere ondorioak haranean euskara irakasbidea zuen irakaskuntza elizondoko Baztan ikastolan 1970ean hasi bazen ere6, eskola publikoetan euskarak aise beranduago izan zuen sarbidea. 1980ko hamarkadaren erdialdean eskola publikoetan jarduten zuten maisu maistra euskaldunak izan ziren, hein handi batean, irakaskuntza publikoan euskara sartze prozesuaren sustatzaile eta aitzindariak.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, saihetsezina da ikuspegi etikotik sortzen den galdera: behartu al liteke giza talde bat bere onarpenik gabe jokabide linguistiko batzuk izatera, nahiz eta jokabide horiek ezinbestekoak
|
izan
euskarari indartsu eusteko. Edozein aldetatik begiratuta ere, erdigunean dagoena hiztuna baita, euskara beharrean.
|
|
|
Esan dezagun elebiduna edo eleaniztuna den eta izan nahi duen gizarte honetan elebakartasuna, eredu sozial gisa, ez dela etikoki onargarria, edozein delarik ere hizkuntza. Eleaniztasunari ez diogu beldurrik izan behar, aberatsa delako, batetik, eta horixe baino ezin litekeelako
|
izan
euskararen plazako neurria. Azken batean, kontua da euskarak hiztun berriari mundu berri baterako eta harreman berrietarako, lanerako nahiz gizarte bizitzarako aukera gehiago ematea, trukean inolako ukaziorik eskatu gabe.
|
|
|
Horien artean gailentzen dena honakoa da: ezin dira euskaldun zaharrak
|
izan
euskara ez dutelako familian ikasi.
|
|
|
Adinaren araberako konparaketak ere egin nahi izan dira inkesta honetan. Adin desberdinetako pertsonek ez dute harreman berdina
|
izan
euskararekin haien bizitzan, eta honek haien euskara batuari buruzko ikuspegia aldatu dezake. Inkesta honetan hiru adin talde desberdindu dira:
|
|
2014
|
|
|
Nahiz eta euskaraz gutxi egin, beharrizana sentitu dutenetan, ez dute inolako arazorik
|
izan
euskaraz egiteko. Ikasleek egin duten beste zehaztasun batzuetan esan dute dentistarenean, entrenamenduan, musikan, udalekuetan... bertako kide edo medikuek euskaraz eginez gero, beraiek ere euskaraz egiten dutela eta ez dutela arazorik.
|
|
|
Elkarrekiko modu positiboan identifikatzen dira, eta identifikazio positibo horrek indartzen ditu bai gogoetarako joera eta baita euskararen erabilerarako joera ere. Hala, BE bezalako JK bateko partaide izatea izan liteke hizkuntza ibilbideko zenbait momentutan helduleku baliagarri,
|
izan
euskararen erabilerarako joera mantentzeko, zein hizkuntza nagusia erabiltzetik euskara erabiltzera iragateko. •
|
|
|
Nabarmentzekoa, era berean, lagin osoak hobeto baloratu duela, baita euskaraz ezgai direnek ere. Ez da harritzekoa
|
izan
euskaraz gai direnek hobeto baloratu izana. Azterketak, gainera, aditzera ematen du hizkuntza gaitasun egokia dutenen artean, ildo horretako portaerak sustatzeko aukera dagoela, justifikatzen ahalegin handirik egin beharrik gabe.
|
|
2015
|
|
|
Kasu bat. Hondakinen prebentziorako diru laguntzen inguruko zalantza bat argitzeko telefonora deitu, eta telefonoa hartu duen pertsonarekin ez du
|
izan
euskaraz hitz egiteko aukerarik. Erantzunean adierazi zaio gertatutakoa sentitzen dutela, are gehiago Gipuzkoako Foru Aldundia euskararen erabilera erregulatzeko prozesuan erabat inplikatuta dagoenean, baina horrek ez duela esan nahi horrelako egoerarik tarteka gerta ez daitekeenik.
|
|
2016
|
|
|
• Multzo beraren beste muturrean, aldiz," elebidun orekatuen" multzotik gertu aurkituko ditugu euskaraz zein erdaraz bietan ongi moldatuko diren hiztunak, nahiz eta erdaraz pixka bat errazago aritzeko gai
|
izan
euskaraz baino.
|
|
|
52). Oro har, zenbat eta hobeto hitz egiteko gai
|
izan
euskaraz, gehiago erabiltzen dute hiztunek, eta alderantziz.
|
|
2019
|
|
|
gaztelera+ euskara dute 11 ikaslek; arabiera, batek; portugesa, beste batek; eta gaztelera eta portugesa, beste batek. hala ere, horietako bostek euskara dute orain etxeko hizkuntza; gaztelera, beste lauk; biak berdintsu, beste hiruk; portugesa, batek; eta portugesa eta gaztelera, beste batek. Bada, hamalau ikasle horietatik %21, 42k bakarrik (hiru ikaslek) ez dute
|
izan
euskara hutsezko elkarrizketarik. 11 ikaslek, ostera, euskara hutsezko elkarrizketak izan dituzte; hau da, euskara hutsa lehen hizkuntza ez dutenen %78, 57k sare sozialetan euskaraz egiten dute, edo, gutxienez, euskara hutsez ere egiten dute.
|
|
2022
|
|
|
Bilakaerari begiratuz gero, esan daiteke, oro har, euskararen presentziak ez duela bere datu orokorrean aldaketa nabarmenik izan; ez da presentziarik galdu kalean. Azken bost urteotan, ez da gorabeherarik
|
izan
euskararen kale erabilera orokorrean. Are gehiago, ondorengo grafikoan ikus daitekeen modura, 1989 urtetik hona, 1,8 puntu egin du gora euskararen kale erabilerak.
|
|
|
Azken bost urteotan, ez da gorabeherarik
|
izan
euskararen kale erabilera orokorrean
|
|
2023
|
|
|
Gertaera horretan haurren adinak eragina dauka (Amezaga 2013), izan ere, adinean aurrera egin ahala, haurrak etxetik eta eskolatik kanpoko sozializazio esparruetan murgiltzen dira, izan presentzialak, izan digitalak. Espazio horietako jarduerak zenbat eta gehiago
|
izan
euskaraz, orduan eta aukera gehiago izango dira espazio horietara sartzen diren haurren arteko elkarrekintzak euskaraz izateko, euskaraz egitea" natural" bihurtzeraino. Hain zuzen ere, Zumaian gazteekin egindako ikerketa batean ikusi da euskaraz egitea naturaltasunarekin lotzen dutela gazteek beraiek (Altuna Zumeta eta Hernández García 2021).
|