|
2001
|
|
|
Eta, izan ere, arrazoi osoa du, gure gaitzen azterketa zorrotz horretan. Elizgizonek ez dute maiteegi
|
izan
euskara; besteok izan dugu, zenbait mende zehar, nardatuegi. Laikoen hutsartean, beraz, eta hutsarte horren argira agertzen da betetasun osoan elizgizonen euskal lana, ez ordea berez beteegia zelako.
|
|
2003
|
|
|
Argitaratu gabeko lanen artean, sermoi sorta ugari daude, guztiak gaztelaniaz, euskaraz dagoen bat izan ezik (nahiko irakurgaitzak denak ere). Izan ere, Palacios ez zen
|
izan
euskara landu zuen horietakoa, bere misio gehienak euskaraz baziren ere.
|
|
2009
|
|
|
bi hizkuntzen arteko gizarte estatus berdintasuna. Berdinkideak eta balio berekoak behar dute
|
izan
euskarak eta gaztelaniak estatusean, nahiz eta erabilera ezberdinak izan. Igualitarismoaren exijentzia baino ez da hori.
|
|
|
Demagun Euskadiko herritarren %90ek primeran ulertzen duela euskaraz: zilegitzat onartuko ote litzateke, euskara ere ofiziala den lurraldean, euskara ofiziala denez gero, aireportu eta tren geltokietako seinaleztapena, hegazkinetako eta trenetako megafonia bidezko oharrak, telefonia enpresen komunikazioak, saltoki handietako formularioak eta abar, denak edo gehienak euskaraz besterik ez eskaintzea, nahiz eta hizkuntza ofiziala
|
izan
euskara eta jende gehienak ulertu. Zilegitzat onartuko ote litzateke azalera handiko merkataritza guneetan, energia elektrikoa edo gasa edo telekomunikazio zerbitzuak ematen dituzten enpresekiko harremanetan, finantza erakundeekiko erlazioetan gaztelania erabiltzeko aukera bermatua ez izatea?
|
|
|
Orain arteko tokiko telebistetan, euskararen presentzia bataz beste %10 izan da. Komunikazio talde handienek gaztelania hutsean emititu izan dute, eta tokiko telebista guztien laurden bat baino ez da
|
izan
euskaraz emititu duena. Hemendik aurrera tokiko telebista guztietan izango du presentzia bikaina euskarak.
|
|
|
Elebidun guztietatik gero eta gutxiago dira zonalderik erdaldunenean bizi direnak, eta hori ez da txarra; baina elebidun guztietatik gero eta gutxiago dira, alabaina, zonalderik euskaldunenetan bizi direnak, eta hori ezin ona izan. ...era gutxien dagoen zonaldean, elebidun proportzio txikiagoa dago, eta hori ez da txarra euskararen erabileraren ikuspegitik, ez da txarra elebidun direnek euskara eguneroko bizitza sozialean euskaraz aritzeko dituzten aukeren ikuspegitik; baina gero eta elebidunen proportzio txikiagoa dago, ordea, orain arte euskara erabiltzeko aukerarik gehien eskaintzen zuten zonaldeetan, eta hori ezin positiboa
|
izan
euskararen erabilerari dagokionez, esan nahi baitu gero eta pisu txikiagoa dutela gizarte bizitzan euskara alde handiarekin nagusiki erabiltzen duten guneek.
|
|
|
Aurreko atlasean ez bezala, euskararen balorazio orokorra egin zuen 2009koan Unescok, lurraldez lurralde inolako bereizkuntzarik egin gabe. Ondotxo dakigunez, ordea, euskararen hobekuntza ez da bat eta bera
|
izan
euskararen hiru lurraldetan. Bistan da Euskal
|
|
|
Horrek guztiorrek agerian uzten du herri aginteen jarduera guztiz erabakigarria dela eremu urriko hizkuntzen egoera soziala hobetu ahal izateko, eta Iparraldean, Nafarroan eta Euskal Autonomia Erkidegoan tokian tokiko herri aginteek garatu dituzten hizkuntza politikak lurralde bakoitzeko bilakaeraren giltzarri nagusi izan direla. Zenbat eta handiagoa
|
izan
euskarari emandako babes ofizial eta legezkoa, zenbat eta sustatzaileagoa izan herri aginteen hizkuntza politika, orduan eta nabarmenago egin du hobera euskarak, alde handiarekin egin ere.
|
|
|
Orain arte azaldu dugunaren ildotik, komenigarria dirudi, beraz, kontuan hartzea ziurrenera iraganeko urte eta mendeetan inoiz ez dela orekatua
|
izan
euskararen eta gaztelaniaren arteko erlazioa, edo, hobeto esanda, inoiz ez dela simetrikoa izan euskararen eta gaztelaniaren arteko oreka. Lurralde eta zonalde batzuetan, euskara zen nagusi, gaztelania bestetzuetan; lurralde edo zonalde batzuetan, euskara baino ez zen erabiltzen, gaztelania baino ez bestetzuetan.
|
|
|
Orain arte azaldu dugunaren ildotik, komenigarria dirudi, beraz, kontuan hartzea ziurrenera iraganeko urte eta mendeetan inoiz ez dela orekatua izan euskararen eta gaztelaniaren arteko erlazioa, edo, hobeto esanda, inoiz ez dela simetrikoa
|
izan
euskararen eta gaztelaniaren arteko oreka. Lurralde eta zonalde batzuetan, euskara zen nagusi, gaztelania bestetzuetan; lurralde edo zonalde batzuetan, euskara baino ez zen erabiltzen, gaztelania baino ez bestetzuetan.
|
|
|
Jakina da ez dela handia
|
izan
euskarak historian zehar izan duen idatzizko erabilera. Tradizio idatzi mugatukoa da gure hizkuntza.
|
|
|
Beste hitz batzuetan esanda, XX. mendearen aurretik historian izan ditugun geure lege eta nolabaiteko autogobernua ez zituztela garai hartako agintariek eta gizarteak euskararen atzerakada gerarazteko eta euskara indarberritzeko baliatu. Hezkuntza sistemako ateak, adibidez, XX. mendeko bigarren erdialdearen aurretik inoiz ez zaizkio ireki
|
izan
euskarari, ezta nolabaiteko burujabetza eduki zen garaietan ere.
|
|
2010
|
|
|
Aita Manzisidor jesuitak idatzitakoa gogo jardunetarako. Dena den, Nobiziatua ez zen oraindik garairik egokiena
|
izan
euskara edo beste honelako ikasketak egiteko.
|
|
2019
|
|
|
Literatur kontuez ari naizenez, euskal literaturarekin zerikusia duten lanak ditut bereziki gogoan, nahiz interes erlatiboa
|
izan
euskararen alorretik kanpoko irakurleentzat. Demagun Kepa Altonagaren Back to Leizarraga edo Duvoisin kapitainaren malura edo Uxoa Alberdiren Kontrako eztarritik.
|