|
2002
|
|
|
Neketsua? Tira, ez ote dugu, bada, auzolana ezaugarri
|
izan
Euskal Herrian sarri bai sarri?
|
|
|
Gernikako Estatutuak (Ley organica 3/ 1979) nahiz Nafarroako Foruaren Hobekuntzak (Ley organica 13/ 1982), beraz, ez dute balio
|
izan
Euskal Herria egituratzeko, ez dute behar adinako kontsentsurik eskuratzea lortu. Gernikako Estatutuaren bozketan() %53k baietza eman zuen soilik (gogora dezagun Lizarrako Estatutuak %84ko baiezko bozkak bildu zituela).
|
|
2004
|
|
|
Azter dezagun, bada, guri dagokigun gizarte nazioaren eredu honetan hizkuntzari zein leku eta eginkizun esleitu zaion botere sistemaren baitan, hizkuntzaren zer nolakoak definitu nahi baditugu. Hori eta horrenbestez, euskarak ere ez du beti eta non nahi leku eta egiteko berbera
|
izan
Euskal Herriaren joan etorrian. Zertan ote datza zehatz mehatz orain eta hemen euskararen lekua eta egitekoa?
|
|
|
Auzi honetan, nahita edo nahi gabe, Koldo Mitxelenaren esanak ez dira bate re zuhurrak eta egokiak
|
izan
Euskal Herriaren hizkuntza legitimitate hori sendotzeko. Gainera, gero ikusiko dugun bezala, egiaren izenean hartuak izan diren esanak, erdi egiak baizik ez dira izan.
|
|
|
Funtzio formalen beharkizuna nabarmentzeko, Unibertsitatea bezalako hezkuntza eta kultura erakunde formala aipatuko digu hizkuntza normalizazioaren erakusgarri Deustuko Unibertsitateko irakasleak: . Euskarak hizkuntza estimatu behar du
|
izan
Euskal Herrian. Halaber, gizartea zuzentzen dabiltzanek ere baliatu behar dute euskara; baserrian eta Interneten, euskara eremu guztietan gailentzea ezinbestekoa da.
|
|
2008
|
|
|
Prozesuaren biharamunetik hauteskunde bezperatara egin dugu salto, eta niretzat daukat ez dugula lehenengoan gertatua ondo hausnartu, arin kaskarin baitabil mundu politiko ofiziala, botoen merkaturako prestakuntza kosmetikoan. ...urketa propioa egin eta beren komenientziazko neurriak hartzen; are gehiago esango nuke, presidente espainiarrak egin dituen balantze publikoetan, disimulurik gabe aitortu du prozesuaren erabilera instrumental hutsa.Euskal Herritik begiratuta, aldiz, esperientzia horrek guztiak luke hemengo alderdi boto zale amorratuek eskaini nahi dioten baino arreta handiagorik; izan ere, zikloa ez da edonolakoa
|
izan
Euskal Herrian, ezker eskuin eta gora zein behera begiratuaz: Anoetatik hasi eta hortik aurrera egindako bidean, Uztaritze edo Iruñea, Zapatero zein Sarkozy, Ibarretxe eta Sanz, bada zeri erreparatu eta zer aztertu, nahi izanez gero.
|
|
|
euskal nazio eraikuntzaren prozesuan esku hartzen duten eragile eta elementu osagarrien artean zein zer den jakitea, zer zeren eskuko, eta naziotasunaren kontu hauek zergatik diren, hain zuzen ere, diren direnean gure herri honetan. Esate baterako, euskal naziotasunaren konstelazioan euskarak zergatik dauka daukan lekune xume eta apala, eta lurralde osagarriak?
|
izan
Euskal Herria, izan Nafarroa, izan Euskadi, daukan erakarpena?
|
|
2009
|
|
|
Neurriak ez zuen zertan eragina
|
izan
Euskal Herrian, baina hiru foru aldundiek eta Nafarroako Gobernuak ezarri egin zuten. Iru, eko gobernuak, ordea, kenkaria poliki poliki aplikatzea erabaki zuen.
|
|
2010
|
|
|
Erran nahi dut, 14ko Gerla zinez interesgarria iruditu zitzaidan. Batetik, gerla hura ez delako anitz landua
|
izan
Euskal Herriaren ikuspegitik, eta are gutiago Eskualduna astekariaren prismatik; bestetik, berriz, gertakari hura giltzarri izan zelako gure Herriaren historian: hain zuzen, Ipar Euskal Herrian orduan errotu ziren frantses nazioarenganako atxikimendua, frantses izatearen sentimendua.
|
|
|
Hor dago datu argi bat: inoiz ez da
|
izan
Euskal Herrian orain beste bolondres hirugarren munduko lagunei laguntzeko. Gazte jende sanoa daukagu eta gizarte kohesinatua mantentzen ari gara.
|
|
2011
|
|
|
Nazioarte mailan izen ona duen intelektual batek esan zidan behin: " Borroka armatuak estatuari kalte egiten baldin badio, baliagarria da,
|
izan
Euskal Herrian edo Kuban. Baina, halako batean, estatua borroka armatua bera interesen alde erabiltzera heltzen baldin bada, besterik da kontua, bi aldiz pentsatu behar da!".
|
|
|
Hemen jendeak baditu usadio onak, gizatasun handikoak, baina baita txarrak ere. Gorrotorik ez diot inoiz
|
izan
Euskal Herriari, baina deitorapen edo distantzia apur bat bai aldizka.
|
|
2012
|
|
|
«Loiukoak 4.000 erabiltzaile ditu urtean; horrelako negozio bat zabaltzea ideia ona zela iruditu zitzaigun». Euskadiko Turismo Bulegoak 2010ean kaleraturiko Ibiltur txostenaren arabera, prezio apaleko hegaldiek ez dute eragin nabarmena
|
izan
Euskal Herrian. Ondarraren arabera, aparkelekuaren bezeroak euskal herritarrak izateaz gainera, inguruetakoak ere badira, hala nola Kantabria eta Asturiaskoak.
|
|
2013
|
|
|
Gizartea ere arras giristinoa zen eta apaizen aldekoa. Alde horretatik, irakasle laikoek ez zuten beti harrera ona
|
izan
Euskal Herrian.
|
|
|
Gauza jakina da aspaldidanik euskara ez dela
|
izan
Euskal Herrian hitz egin den hizkuntza bakarra. Halaber, nabarmena da, literatur genero tradizionalek, genero epikoak, lirikoak eta dramatikoak, leku txikia bete dutela euskal letren barrutian.
|
|
2014
|
|
|
Zortzi urteren buruan, Narbaitz bikario nagusiak aitortuko du Apezpikutegiko astekarian: Orain arte Belokek egin lan miresgarriak ez du araberako erantzunik
|
izan
Euskal Herrian. Lertxundik berak aipatzen du apez zenbaitek egin boikotea bai eta monakofobia.
|
|
|
Bainan Iparralde honetako apezak ez dira iraultzaleak eta iduriz ez zuen zukeen arrakastarik izan liburuak, zeren eta hamar urte berantago, Narbaitz bikario nagusiak idazten zuen apezpikutegiko astekarian: " Orain arte, Belokek egin lan miresgarriak ez du araberako erantzunik
|
izan
Euskal Herrian." 12 Narbaitz bikario nagusi sartu zelarik Lertxundik idatzi zion Iratzederri Caracasetik: ’Egia osoa errateko, betiko tehentan segitzea nola goraipatua den eta gauzak diren bezala segitzea lasaiki onartua ikusteak, 11 Kantikak, 1948, V orrialdea min egiten dit. Ikusteak ere nolako ’gizontasunarekin’ egiten duten boikotea apez zenbaitek, bai eta horien monakofobia.
|
|
2015
|
|
|
EIE Euskal Idazleen Elkarteak, EEE Euskal Editoreen Elkarteak, Euskal Herriko Bertsozale Elkarteak, Musikari elkarteak eta Irudika euskal irudigileen elkarte profesionalak sortu dute agentzia eta Euskal Herri osoko edozein alorreko sortzaileak batu nahi dituzte. Ez da orain arte halakorik
|
izan
Euskal Herrian. Badoa mapa aldatuz, beraz.Ez da itsaso barean sortu proposamena Igor Estankona EKKIko idazkariak dioenez.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian ere izan zen hazkundea, eta horrexek ekarri zuen Baiona Angelu Miarritze hiribilgunea sortzea. Garai hartaraz gero, ez da emigrazio esanguratsurik
|
izan
Euskal Herrian. Immigrazioa, berriz, gertatu da; 1980 aldera arte lehenengo, eta azken urteotan berriro.
|
|
|
Ez haurdunaldirik, ez haurrik aipatzen diote. Beraz, Justek ezin
|
izan
Euskal Herria jaioleku.
|
|
|
Mezu nagusi hunekin: izan Afrikan,
|
izan
Euskal Herrian ala nun nahi, behar dugu ikasi esteka mota guzietatik libratzen, gure buruak lehenik libratzen, gure bide propioa urratu emantzipatze bidearekin batera.
|
|
2016
|
|
|
Horretarako, munduko museo ezagun zenbaitetarik, Louvre, Reina Sofia edo Pradotik, adibidez, 400 artelan baino gehiago ekarriko dituzte Donostiara. Horietako zenbait ez dira oraino sekula ikusiak
|
izan
Euskal Herrian. Goya, Muller edo Picasso bezalako artista ezagunen obrak dira, gainera.
|
|
2017
|
|
|
Gorago aurkeztu ditugu hizkuntzalari katalanaren teoriak 2010eko bere liburuaz jarduterakoan. Teoria hauek ez dute ia oihartzunik
|
izan
Euskal Herrian, baina ezin interesgarriagoak dira eragin dituzten zipriztintxoak.
|
|
|
Bat batean Axiri huts hutsean agertu zitzaion Kenneth, gauzak gutxitan agertzen diren moduan, hustasunean eta osotasunean eta sakontasunean, eta brausteko batez ulertu zuen haren min guztia, haren hiltzeko beldurra, haren gaixotzeko laborria, haren desesperazioa, eta desesperaziotik eraikitako haserrea. Horregatik ez zuen nahi
|
izan
Euskal Herrian hiesaz mintzatu, ihesean zebilelakoz eta seguru aski ahantzi egin nahi zuelakoz. Hanka puntetan garunaren hondo hondotik iragan zitzaion erru apurrari ez erreparatuarena eginik, erabateko ulermenak, eta mundua analisiaren bidez beharrean eginaren oldeaz interpretatzeko joerak eragotzi zion orain arte –Joseba zeukan orain buruan baina eragozpen modura– Kennethen bizitzaren, nola esango zuen, eitea, norabidea, mapa... kronika, erabaki zuen, entenditu ez izanaz bere buruari kargu hartzea.
|
|
2018
|
|
|
Hitanoa baserriarekin eta herri txikiekin lotzeak, printzipioz ez luke ezer" txarrik" ekarri hitanoaren legitimazioan edota honen erabileran. Baina, baserriaren eta baserritarren inguruan hainbat gutxiespeneko estereotipo izan dira, oraindik ere bizirik jarraitzen dutenak3 Baserritarrak ez du
|
izan
Euskal Herrian aparteko estatus sozialik. Hala nola, hitanoa baserritartasunarekin erlazionatzean, hizkera" baxu" edo" triste" gisara ikusten dute beste elkarrizketatu batzuek.
|
|
2021
|
|
|
Itzulpen konparaketa, hizkuntz sakonketa eta beste gai batzuk ere tartekatzen ziren ikasketa hauetan. Programa zabala zen, ezin zitekeen bestelakoa
|
izan
Euskal Herrian hastapenetan aurkitzen zen Itzulpen ikasketentzat.
|
|
|
Aurretik izenlaguna badute, ordea, artikulua behar du arruntean: Haren nahia gabe (Hiribarren); Jainkoaren amodioa gabe (Xurio); Kanpokoa edo gorputzekoa bakarrik arimakoa gabe, ez da benetako adorazionea (Astarloa); Beldurrez eta nehor atzarraraz, harrabots ttipiena gabe (Barbier); Ez da Baigorritik Maulerat aipagarri bilkurarik
|
izan
Euskal Herrian Oxalde bertsolaria gabe (Oxobi); Buru muinak gabe, gogamenik ez (Villasante); Huts handia zuen halere bere lehenbiziko adixkidetxoa gabe (Mitxelena). Ikusi, hala ere, Haren beldur gabe (Tartas); Ezin egin lezakezue gaitzik zuen borondate gabe (Uriarte).
|
|
|
Hizkuntza integrazioaz ari garela, etorri berri diren herritarrek egin beharreko ibilbidean pausatu dugu maiz begirada, harreragileok dugun ardura eta egitekoari behar adinako arretarik paratu gabe. Bertzalde, immigrazioaren gaiaz harago ere landu nahi izan dugu hizkuntza harrera, arnasgune garen edo horretarako bokazioa dugun aldetik, eta Bortzirietara kanpotik heldu den herritar orori hizkuntzaren inguruko mezu eta baliabide jakinak helarazi nahi izan dizkiegu; izan euskaldun, izan erdaldun,
|
izan
Euskal Herrian sortua, izan kanpoan sortua.
|
|
|
Immigrazioaren gaiaz harago Bortzirietara kanpotik heldu den herritar orori hizkuntzaren inguruko mezu eta baliabide jakinak helarazi nahi izan dizkiegu; izan euskaldun, izan erdaldun,
|
izan
Euskal Herrian sortua, izan kanpoan sortua.
|
|
|
Kontua da agian Jaurlaritzak badituela beste plan batzuk, Petronor Senerrena ez delako zertan
|
izan
Euskal Herrian jarriko den lantegi bakarra. Iberdrolak eta Ingeteamek Iberlyzer enpresa sortu dute, bien artean elektrolizagailuak egiteko.
|
|
|
Badirudi 1990eko hamarkada ez zela oso performatiboa
|
izan
Euskal Herrian, nahiz eta uste horrek usteletik zerbait izan. Beharbada, 1990eko euskal artearen kontakizunak hutsuneak ditu, nahiz eta onartzen dudan ekintzak ez zirela ugariak edo kalitate handikoak izan gure artean.
|
|
|
Gudari Egun honek gogorazi diezagula Euskal Herria bizirik irauteko bizia eman duten hainbat eta hainbat lagunen eredua, eta eredu horrek balio diezagula garaipena lortu arte tinkotasun berorrekin aurrera egiteko. Gure ondorengoek ez dezaten armak eskutan borrokatu eta bizi behar
|
izan
Euskal Herria askatzeko".
|
|
|
" Nazioarte mailan izen ona duen intelektual batek esan zidan behin: " Borroka armatuak estatuari kalte egiten baldin badio, baliagarria da,
|
izan
Euskal Herrian edo Kuban. Baina, halako batean, estatua borroka armatua bere interesen alde erabiltzera heltzen baldin bada, besterik da kontua, bi aldiz pentsatu behar da!".
|
|
2023
|
|
|
Bere ospearen gailurrean aurkitzen zen urte haietan, bai herritarrek eta baita garaiko agintariek ere estimatzen zuten, Gernikako Arbola ereserki bihurtua zen ordurako, baina, 1858an, Ameriketara emigratzea erabaki zuen, bera baino 20 urte gazteagoa zen Angela Kerejeta alegiarrarekin Argentinan ezkontzeko. Frantzian ezkonduta zegoen susmoa zuen elizak eta ez zioten baimenik eman nahi
|
izan
Euskal Herrian ezkontzeko.
|