|
2000
|
|
|
—" Kasik" erran duzu eta ongi erran duzu, Graziana. Baina apez bat baino gehiago ere ezagutu izan dugu emaztekiren batekin bizi
|
izan
dena, baita seme alabak izan dituztenak ere, eta horregatik ez zen mundua akabatu... Bai, egia da hori lehen izan zela eta, urte batzuetarik honat, gauzak aldatzen ari direla, eta Elizak ere bere neurriak hartu dituela, Trentoko kontzilioaren ondotik partikularzki:
|
|
|
—Ongi da. Gu bihar aterako gara, eta hemendik hiruzpalau egunetarat itzuliko gara zuen bila, harako joan etorria hiru egunekoa denez gero... zeren urtebetean eri
|
izan
dena ez baita hiru egunetan hilko. Ea, bada, orduko ene nagusia akort dagoen eta guztia gerturik dagoen...
|
|
|
Bai, egia da ezen gure leinuak, jaun Albert Etxegoienen sasoinean, erregeordearen barkamendua erdietsi zuela, baina, barkamendua barkamendu, beti geratzen zen familiaren historian, bertzeen begiei beha, aldi ilun hura, hodei beltz bat balitz bezala, etorkiko bekatuaren iduriko zerbait izan zitekeena. Eta, nola giristino berri konbertituak erakutsi behar izaiten duen, bere etorkiko bekatuaren garbitzeko eta iragan ilunaren ezabatzeko, ezen giristino zaharra baino giristinoagoa dela, izaitez ezin
|
izan
dena egitez egin daitekeelakoan eta harekin iduri berri bat osa, hala ekin zion aitak bertze iduri haren lantzeari, hiru oinarri haien gainean, negozioetan gero eta diru gehiago egiterat permatzen zela; jauregiaren eremuetan erlijionea —kanpo itxurari zegozkion kontuetan batik bat— gero eta estuago hartzen zuela: , bertzalde, austriar erregeen politikaren aitzinean, zeinak bihurtu baitzuen Kontraerreformaren spiritua estatu arrazoin!; eta bitarteko guztiak jartzen zituela, finean, konde, markes edo bertze edozein tituluren eskuratzeko:
|
|
|
—Egia. Beharbada, bien txantxa baizik ez duk
|
izan
dena. Hi izorratzeko gogoa.
|
|
2001
|
|
|
Ez du horretarako astirik
|
izan
dena dela, ze ezustean lagun koadrila handi bat heldu da kafetegira. Tartean Arantxa.
|
|
|
Orain animalia itxura duena, lehenago pertsona bat izan zitekeen. Aurreko bizitzan gaizki jokatu eta orain, berriro piztu denean, antzaldatu eta animalia izatera kondenatua
|
izan
dena.
|
|
2002
|
|
|
–Gizon emakume haiek parapentean ikusi genituèn egunaren biharamunean, Kosme Urrutiari komentatu nion, eta ba al dakizu zer esan zidan? Lehengusu bat duela, Iñigo, mendizale amorratua, eskalatzen ere ibili
|
izan
dena. Orain, berriz, badirudi, Frantzian parapentean ibiltzen ikasi zuenetik, hara eta hona joaten dela asteburuetan, hegan egitera...
|
|
2004
|
|
|
Nik ere, beste guztiek edo gehienek bezala, gaizki eraman izan baitut aulkia. Aurkitu dut, hala ere, bakarren bat, arau orokor horretatik irten
|
izan
dena. Filofoklesen kasua kontatuko dut.
|
|
2006
|
|
|
Berdin dio Arana Goiri gazteak, Unamuno-rekin polemikan, baina puntu honetan osoki ados: ...(beraz, biologia edo" zoologiak") esan ahal digute ezer ganorazkorik euskal arrazaz;" el único medio de investigaciones prehistóricas que nos quedan respecto a esta raza es, pues, su propio singular idioma" 338 Arana-rentzat, baieztatzen jarraitu duenez, euskal arrazaren ezaugarri eta arrazaren izpirituaren adierazpen nagusi nagusia euskara da; Unamuno-rentzat, hasieran hala
|
izan
dena, gero utzi egin du hala izatea. Bientzat arrazak funtsean linguistikoa izaten jarraitu du nolabait.
|
|
|
Volksgeistaren kontzeptua beti izan baldin bada problematsua849, Menéndez Pidal engandik Ayala nahiz Laín Entralgo rengana Espainian edireten den hau, mito bat edo mistifikazio bat da besterik gabe, Volksgeist aren pentsalari aleman aipatuetan baino gehiago ikasi ahal
|
izan
dena XIX. mendearen amaiera aldeko arrazismoaren teorikoetan; eta, izatekotan ere, literatura frantses" eskuin iraultzailean", Barrèsen" arima" frantsesaren nazionalismo sentimentaletik (lurra eta hilak!) 850, Maurras en nazionalismo razio biologistara; edo honen parekide mugimendu" völkisch" mengelagoan Alemanian: biak ala biak, frantsesa legez alemana, nagusiki mugimendu literario eta politikoak, ezen ez filosofiko edo zientifikoak851 Sumarioki:
|
|
|
Robet Listonek zirujautzako hainbat asmakuntza eta tresna egin zituen: arteria itxi eta eria odolustu ez zedin erabiltzen ziren tresnak, esaterako, eta, batez ere, Liston splint ohola, ebakuntzetan izterrari eustekoa, Listonek asmatua eta gaur egunera arte erabili
|
izan
dena.
|
|
2007
|
|
|
Herri gogoa, kontakizunean ez ezik, kontaeran ere badagoelakoa (eta biltzaileak errespetatu egin behar duela hori), hizkuntzaren herrikoitasun esentziala beti (literaturan ere, Goethe-ren aldarria
|
izan
dena), Grimm anaiek ezarrarazi dute, kultura eta formazio berri batekin engoitik (filologo, historialari): –Haurren eta etxeko ipuinak?
|
|
2008
|
|
|
–Asko eta luze idatzi da ezker abertzalearen inguruan Egin egunkarian, baina oso gutxi izan da euskaraz pentsatu eta idatzi
|
izan
dena?.
|
|
2009
|
|
|
(El hombre que confundió a su mujer con un sombrero, 2002, 22). Neurologia klasikoan ikertu
|
izan
dena, garunean edozein lesiogatik gaitasun abstraktu analitikoa galdu eta, emozional konkretura soilik murrizturiko, inozo, aren nortasun apurtua izan omen da. O.
|
|
|
berdinak. (Azkenean, hizkuntza denak bat omen diren legez, jada Erdi Aroan komunki pentsatu
|
izan
dena, Chomskyren zain egon gabe?, mito denak ere, gizadiaren unibertso sinbolikoa, bat ote?). Mitoan, unibertso sinbolikoan, errealitate zati ezberdinak bateratu egiten dira.
|
|
|
Hemendik mila urtera, unibertsoa behin zu izan zintuena, eta zu han egon zintezen izan zena, besterik ez da izango. Behin
|
izan
dena, beti da. Bederatzigarren Sinfoniak inarrosten gaituen bakoitzean, hedatuz doa unibertsoan, nigan, zugan?
|
|
|
Industriak sorturiko mundu berri eta arte berriaren esibizioa zen J. Paxtonen Crystal Palace, burdina eta kristalezko modernitatearen tenplua, zientzia eta teknikaren garaipena. Eraikintzarako material guztia industrialki produzitua, garabi, prentsa eta bitarteko mekanikoen aberastasun ostentaziotsuz jaso da, Aro Viktoriarraren sinbolo izan behar zuen obra, eta izan ere berebiziki eragintsu
|
izan
dena XIX. mendearen bigarren erdiko arkitekturan, Pariseko Eiffel dorre espektakularreraino ailegatzeko (1889ko Nazioarteko Erakusketa). Prozesu hau batzuek modernitatearen apoteosi bezala ikusi dute, askok eta askok narraskeria huts bezala.
|
|
|
Hainbat urte geroago bakarrik irakurri nuen E. Rohderen Phyche, arima grekoaren ikerketa klasikoa. Zer da hori, gure tradizioan arima deitu
|
izan
dena, espiritua. Ez omen dena materiala eta sentigarria, baina mugak dituena, hala nola ezaugarri partikularrak ere, bakoitza berezia izan ahal dadin?
|
|
|
Batzuetan heriotzaren gaia amarena bilakatzen da; eta amarena Ama Birjinarena. Ama hilaren eskasa (Orixerentzat ere problema
|
izan
dena) Ama Birjinak ordezka dezake 67; edo Frantziskotarren Ordenak ere har dezake amaren lekua 68. Hala ere, amaren minak ez du utziko eta lurrean bizitzea noizbait amarengana joateko zain egotea bezala sentituko da 69. Benetan seriotasuna, oilakitzen zaituena, gutxitan edo beste inon ez bezalakoa, gurasoen hilobiaren aurrean erakutsi du Arrutik(. Ante una tumba?), sentimendua hendekasilabo mardu...
|
|
|
Adibideak adibide, badago, da? bat, eztabaidak ez ezik, su eta odol ez gutxi kosta
|
izan
dena historia europarrean: Azken Afariko, hau nire gorputza, respective nire odola da?, eukaristiaren ospaketa guztietan ogi eta ardoaren gainean birresaten dena.
|
|
2010
|
|
|
Beste gauza bat ikasi zuen egun horretan, ordea: ezkutalekurik aproposena, dagoeneko arakatua
|
izan
dena dela, inork ez baitu bi aldiz begiratuko bertan.
|
|
2011
|
|
|
edo herriko eskolakoak baino haragoko estudioak: Honorio, konparazio batera, abokatua da, langileen kausari emana bizi
|
izan
dena; Leon, botikaria; Jorge, laborantza teknikaria; Estanisek eta Lambertok kontaduria ikasi zuten, baita beren lanbidean goiti egin ere: bata banku baten sukurtsal bateko zuzendaria izan zen, eta bertzea aurrezki kutxa baten sukurtsal bateko zuzendariordea; Liberato, Opuseko apeza izan zen, bizi izan zen artean?
|
|
|
Eta horixe
|
izan
dena.
|
|
|
–Kapitaina, betiko autoa generaman: Citroën beltza, bide bazterretan trabatu
|
izan
dena behin baino gehiagotan; badakizu, noski. Donostian utzi dugu konpontzen.
|
|
|
–Estatu oro gehiengoaren indarrean eraiki eta funtsatu da, eta biolentziaren zilegitasuna bere buruari bakarrik aitortuko dio. (?) Gehiengoaren izenean egin daitezkeen sarraskiak geldiarazteko sortua
|
izan
dena gehiengoaren izenean egingo diren sarraski berriak oinarritzeko eta justifikatzeko tresna bihurtu da?. Andoni Olariaga, Jon Jimenez,. Giza eskubideak, printzipio absolutu?, Berria,.
|
|
2012
|
|
|
Hori bai ez zutela espero. Zer eta Maria, betidanik neska neska
|
izan
dena, gizonak nolanahi erabili izan dituena, aitak txikitan abandonatu zuelako, Maria, herriko neskarik feministena, zer eta aitaren etxera bizitzera.
|
|
|
...ure behaketa eta oroitzapenen berri emango genioke elkarri denbora pasatu ahala, ustelkeria mailaz maila mundura nola ari den sartzen ohartaraziko genuke, eta aurre egin pauso bakoitzean, gizateriari abisuak eta argibideak emanez etengabe; eta horrek, geure jokabidearen eragin indartsuaz batera, ziur aski galaraziko luke giza izaeraren etengabeko endekatzea, hain bidezki garai guztietan deitoratua
|
izan
dena.
|
|
|
Abokatu hauen arteko arau nagusi bat da aurrez egina
|
izan
dena berriz ere egin daitekeela legez; eta honela, ardura bereziaz erregistratzen dituzte ohiturazko zuzenbidearen eta gizakiaren zentzu onaren aurka aurrez hartutako erabaki guztiak. Hauek, aurrekasuak deituak, autoritate gisa hartzen dituzte iritzirik okerrenak bidezkotzeko; eta epaileek beti erabakitzen dute horien arabera.
|
|
2014
|
|
|
AEBetara ailegatu arte. ...dotik Denver etorri zen eta jada lehenengoan usnatzen nuena bigarrenean gorpuztu zitzaidan, parentesia ixtear eta hurrengo paragrafoa atea jotzear zegoela konprenitu nuen; vaginesil kremaren iragarkian (oso) eufemistikoki eta pastel koloreekin islatu nahi izan badute ere, sufritu duen edonork askoz biziagoa dela badakien azkura batekin; azkenean egin nuen, ziurrenik nire bizitzako erabaki helduena
|
izan
dena hartu35 eta orain hemen nago, atzera gurasoen etxeko gouttelette horma itogarrien artean, unibertsitatea hasi aurreko impasse lausoan, Gasteizko apartamentura berriro mugitu baino bi aste lehenago, ez luzaz halere, tinbrea jo berri baitidate Bilbora goazela gaur, kale estu bihurrituetan barneratu eta pintxoen erruta aspaldian egin gabea errepasatzera.
|
|
|
ere,, hurrengora arte? definitu gabea da, abstraktua, lurruntsua; eta aditzera ematen dit honako hau ere hurrengo bat baino ez dela izan, aurrekoarekin eta balizko hurrengo batekin arazorik gabe pareka daitekeena, dudarik gabe bigunagoa eta hunkigarriagoa
|
izan
dena baina soilik Y ren salbuespenezko babesgabetasun egoeragatik, eta dirudiena dirudiela ez litzateke inola ere interpretatu behar hasiera bat markatzen duen mugarri gisa, Y k, hurrengora arte, rekin sinetsarazi nahi dit nik asmatutakoak direla maiteminaren, herraren, beharraren korapilo guztiak, berarentzat askoz sinpleagoa dela oro, elkar ikusten dugun datorren okasioan ere bata bestearengan ...
|
|
|
(EM, 248). Baina juduak herri txiki, erkin, gaizto bat baino ez dira, historikoki oso modernoa, beranta alegia (EM, 136; ik. DP, 6), beti herri handiagoen azpian edo haien aldamenean eta bizkarroi bizi
|
izan
dena eta guztia haiei kopiatu diena, berak ezer asmatu gabe. –C, est de la Phénicie que les Juifs priren tous les noms qu, ils donnèrent à Dieu, Éloa, Iao, Adonaï; cela ne peut être autrement, puisque les Juifs ne parlèrent longtemps en Canaan que la langue phénicienne?
|
|
|
Momentuan? (pan) germanismoa? Alemanian politikoki grinatzen duena Estatu nazionala sortzea da, Napoleonek atzera utzi zuen Estatu txiki mordoaren batasuna, berrogeita hamar urteko gatazka eta gerra zibilekin ere lortu ezin
|
izan
dena, eta 70eko gerra franko prusiarrak gauzarazi duena hain zuzen: gehiengoa bi Estatuen soluzioaren alde (batetik Prusia eta ingurua, bestetik Austria) 1843; gutxiagoek biok ere batzea aldezten dute, katolikoek bereberki.
|
|
|
Ipar Amerikako askapen nazionala, besteren artean (ideia erlijiosoak, etab.), Lockeren filosofian inspiratua egon da. Bostongo Eskubideen katalogoa (Bill of Rights, 1772, aurrekari eta eredu
|
izan
dena Iraultza Frantseseko Giza Eskubideen Deklarazioarentzat), Lockeri darauntsa, hari izendatuki erreferitzen zaio. Eta ezaguna da Independentziaren Deklarazioan bertan Jeffersonek Lockeren plagio bat sartu duela testuan:
|
|
|
H. S. Chamberlainen. XIX. mendearen oinarriak? liburu bat da erabakigarrira
|
izan
dena mugimendu nazional sozialistarentzat eta haren fanatismo arrazistarentzat bereziki602 (Eusko arrazari buruz ezin negatiboagoa ematen da bertan San Inazio dela-eta) 603 Chamberlainek Renan aipatzen du, eta egia da sinpatiarik gabe tratatzen duela (Nietzscheren antzera), baina egiago, juduei buruzko iritzietan haren sasidoktrina hitzez hitz jarraitzen duela, haren antisemitismo, zientifikoari?... jendaurre völkischean zabalkunde ikaragarria emanez:
|
|
|
aitortu duenean (1886), hitzak esanahi bikoitza dauka, beharbada miko bat autoironikoa honezkero, bai baitzekien bere bizitzan askotxo egina zela jendearen bistan. Lehenbizi monarkiko legitimista esan nahi du, Renan bere kolkoan beti
|
izan
dena (Hego EHan karlista esango genukeena) 246; hots, Frantziarentzat hoberena monarkia dela defendatzen duena, eta gobernu legitimo bakarra Bourbonen adar nagusiaren tronua dela, Iraultzaren aurreko dinastia tradizionala. Hori ez da Alderdi ezberdinen artean haietako baten hautu badaezpadako bezala ulertu behar; hautu sakon sakona da, Renanen kasuan historiaren eta nazioaren filosofia oso bat biltzen duena:
|
|
|
181 Jesus mirarigina
|
izan
dena historikoki ezbaigabekoa da, baina kontuan hartu beharrekoa da garaiko kultura eta jendearen (ez) jakintasuna epilepsia bezalako gaixotasunei buruz (Ib., 250 eta hurr.). Jesus, Renanen esanean,? à contre coeur, izan da mirarigina, jendearengan eragiteko premiak premiatua.
|
|
2015
|
|
|
aitaren hezurrak ikusten zituen, zuri zuriak izterrezurra eta kaskezurra, hezeak, egosiak hezurrari ematen dion distira horrekin. Ikara moduko bat sentitzen zuen xehetasun hori gogoratzen zuenean, saldatarako erabili ondoren hezurrei geratzen zaien tonu irisatu hori bera zutela pentsatzen zuenean, baina ondo gogoan zuen amets hori egin zuenean sentitu zuen atsegina eta barruko lasaitua, harrezkero berarentzat misterio bat
|
izan
dena. Itxuraz normala zirudien harreman haren atzean gorrotoa ezkutatzen ote zen?
|
|
|
–Hemen, heriotzak. Hemen heriotzak betetzen du dagoena eta ez dagoena,
|
izan
dena eta izango dena, bezpera eta geroa, isiltasuna eta anabasa, edertasuna eta herdoila, loreen hizkuntza eta goroldioaren egonarria, zerua eta lurra, dena?. –Heriotza, ezer ez izanik, oro delako.
|
|
|
Irlandako mugimendu errepublikarra nabarmentzen du Weinbergek transformazioaren adibide argitzat: . Talde terrorista baten beso politikoa
|
izan
dena taldea [mugimendua] osorik menperatzera pasatzen da. Eta bere taktika hauteskundeetan lehiatzera eta botoa irabaztera bideratzen da?. 313
|
|
|
Hortik aurrera, ezer gutxi aipa daiteke. Baina orain irakur dezagun On Joxemielen bizitzaren pasarte hau, sarritan kontatu
|
izan
dena eta haren webguneko. Biografia, atalean aurki daitekeena, euskaraz eta gaztelaniaz:
|
|
|
Erasmo humanista da. Eskolastikaren eta XIII. mendeko autoritate ukiezinen katedral beneragarria jendearentzat aspergarri samartu denean, jakin min eta ausardia berriak supiztu dira hirietan (ezen ez unibertsitateetan), antzinako literaturan ustekabeko perlak deskubritzeko gauza
|
izan
dena. Jakinduria jentilaren altxorra miretsi da.
|
|
|
Ez zaio berdin gertatzen atzerri aldera turismoa egitera joan
|
izan
denetan. Bidaiazaleak izan zituen gura soak, eta txikitatik bereganatu zuen zaletasun hori; hortik beharbada turismoa ikastea, gizarte laguntzailetza baztertuta.
|
|
|
Sinistu ezinak diren irudiak etorri zaizkit begietara: lagunak elkarri tiroka ikusi ditut, eta elkarren ondoan dantzan ere bai soinu beraren airean; erromerietako doinuak entzutera jarritako mutila militar jantziekin danborra jotzen ikusi dut, zazpi urtez, festetako danborrada bailitzan; soinu jotzaile handi bat entzun dut, jendetza ikaragarria dantzan jartzeko gai
|
izan
dena, kantatzen ez duen pandero jotzailea lagun hartuta; ehun kilotik gorako emakume gaztea, bueltarik eman ezin eta hala ere artzain arinari dantza apustua irabazten; bizikleta gaineko fenomeno bat modu traketsean asfaltatutako bidean gora, eskuak altxatuta, garaipenaren bila; lurrean korrikarik egiten ez duten arrainak heriotzaren iragarle imajinatu ditut; paretak alderik alde pasatzen dituen m... Amaren begiratuaz hunkituta.
|
|
|
Hala ere, ohean ezin
|
izan
dena kontrolpean. Noizean behin urrunago joan eta lehengo usadioetara makurtzen ziren ezinbestez, eta, noski, hirugarren deskuiduaren ondoren beldurra hartu zioten, benetako beldurra.
|
|
|
Ilunpeak hartzen du jaiotzen ikusi zuen harrizko etxea. Itzali da, gau luzera iritsita, bizitza osoan barrena negarraren eta irriaren lekuko
|
izan
dena. Zain dago gizon zaharra, eta eragiten du oroimena.
|
|
|
Hasteko, abertzale kontzeptua, orokorrean, ez da erraz definitzen, eta adiera askotan erabili izaten da (nahiz eta nahiko termino zaharkitua izan, Euskal Herrian izan ezik, eta hemen nazionalistaren parekotzat erabiltzen delako). Abertzaletasuna taldearen edo herriaren aldeko sentimendu aurrenazionalista omen da, nazionalismoak ederki erabilia
|
izan
dena, halako moldez non etnia, kultura, talde, lurralde edo egitura politiko baten aldeko defentsa sentimendua zena nazioaren alde egiteko baliatu baita. Gaur egun, hortaz, abertzaletasuna nazioaren aldeko sentimendu primariotzat jo daiteke, egoera berezietan (zerbait irabazi edo galtzeko aukera dagoenean batez ere; dela gerra bat, dela kirol ekitaldi bat) azalarazten dena.
|
|
|
(Etengabe nabarmentzen ditu Saramagok aginte harreman funtsean ekonomikoak.) Halako batean,. Lisboako setioaren historia? zuzentzea egokitu zaio, eta beti jakintzat hartu
|
izan
dena, Britannica k dakarrena, gurutzatuek portugaldarrei, mairuak hainbat mendez bizi izandako Lisboa setiatzen eta bereganatzen lagundu zietela alegia, aldatu egiten du, gurata. Gurutzatuek EZ zieten on Afonsoren osteei lagundu, dio orain Raimundoren Historiak.
|
|
|
Nafarroaren, azkenik, nortasun handiko eremu bat egon da,, euskalki? izenaren jabe
|
izan
dena: ekialdeko nafarra dei diezaiokegu.
|
|
|
–(...) akaso izan den gabeziarik handiena orokortasun falta izan da. Adibide bat, Gasteizen bidegorriekin gertatu
|
izan
dena: bidegorriak egin dira espaloi batzuetan, baina kale bukaeran bidegorria amaitzen da eta horrekin ezin da bizikletaz ibili.
|
|
|
1996an euskal irratigintza proiektu bat osatu dugu Iparraldeko Garapen Eskeman integratua
|
izan
dena. Horren obratzeko, berriz, Euskal Irratiak izeneko egitura berria sortu dugu hiru elkarteen artean eta egunero lau oreneko programazio amankomuna zabaltzen dugu, informazio sare bat osatzen dugularik hiru irratietako kazetarien artean.?
|
|
|
Senekak, berriz, iraganeko denbora geurea dugula diosku, maite izan ditugunen parterik hoberenak gure alboan dirauela, menturaz heriotzak ondotik erauzten badizkigu ere, eta deus ez dagoela leku seguruagoan dagoeneko
|
izan
dena baino.
|
|
|
Hiru arotan banatzen da bizitza:
|
izan
dena, dena eta izango dena. Hirurotatik laburra da bizi duguna, etorkizun dagoena zalantzazkoa, bizi izan duguna egiazkoa.
|
|
|
Senekak, berriz, dio ezen maite izan ditugunen parterik hoberenak gure alboan dirauela, menturaz heriotzak ondotik erauzten badizkigu ere. Izan ere, geurea dugu iraganeko denbora, eta deus ez dago leku seguruagoan dagoeneko
|
izan
dena baino.
|
|
2016
|
|
|
Beste arlo anitzen artean, zientziak gizakiaren jatorria ikertzen du, erlijioak heriotzarena. Etorkizunean izango den heriotzarena baina ere iraganean
|
izan
dena, sortu aitzin, eta halaxe goaz betiko alderantzizko bide ohian. Alderantzizko bidea, jatorriaren bila doan bezala, geroaren bila baitoa, hutsak bere baitan denborarik ez duelako eta sortu aitzineko eta hil ondoko hutsek bat egiten dutelako, hutsak baitira.
|
|
|
Oraina! Joan dena, une mugagaitz batean gelditu
|
izan
dena eta desagertu izan dena. Behingoz denbora da gelditu eta hatsa du hartu.
|
|
|
Oraina! Joan dena, une mugagaitz batean gelditu izan dena eta desagertu
|
izan
dena. Behingoz denbora da gelditu eta hatsa du hartu.
|
|
|
Zein diren? Ba zientziak erakutsitako gizakiaren iturburua, jadanik, ziminotik Homo Erektusera, Habilisera eta Sapiensera iragan
|
izan
dena.
|
|
|
Oroimenaren begia zehatza eta indartsua duen bezala, irudimenarena ahula du oso iraganeko gauzetan argi egiteko, gerora gerta litezkeenak asmatzeko bezain ezgauza aspaldi batean izan zitezkeenak irudikatzeko. Eta dena beste modu batera izan balitz nolakoa izango zatekeen pentsatzeko egin duen ahalegin xume horrek bizi izan duenaren hustasuna aurpegiaren aurrean jarri diola sentitu du, eta izan zitekeena, edozer izanda ere, egiaz
|
izan
dena baino askoz hobea izango zelako ustea utzi dio. Bat batean, iraganeko balizkoetan pentsatzen hasteak bizitza ezabatu diola sentitu du, azken finean ezer gabe geratu dela, benetan egindako eta izandako guztia ere ezerezean urtu zaiola.
|
|
|
Orduko hartan gauzak ongi joan ziren, baina zenbat eta zenbat epai salomoniko ez ote dira bete hitzez hitz, alegia literalki? Guztiok ezagutzen dugu senitarteko, auzo, lagun, aberkide edo dena delako, halako epai baten biktima
|
izan
dena. Eta hori al da Justizia, diot nik?
|
|
|
Ordezkarietako askok ondo ulertu zuten batasuna behar beharrezkoa zela, zalantzarik gabe, batasun horrek onurak ekarriko baitzizkien biei, hala beltzei nola emakumeei. Esate baterako, Susan B. Anthonyk azpimarratu zuen beharrezkoa zela?(...) Emakumeen Eskubideen Plataforma zabaltzea, izenez ere ager dezan beti
|
izan
dena: giza eskubideen plataforma bat?.
|
|
|
Zenbat denbora igaro da hegazkina aireratu denetik? Hegaldiak berez irauten duen barne denbora fisikoari hegazkina lurbiran egiten ari den ibilia gehitu behar zaio, beti sortaldera, eguzkiaren bira azkartuz, beste sei bat ordu edo, beraz alferrik du erlojuari begiratzea, mundu berriko denbora adierazten dio horrek, bere mundukoa edo berea
|
izan
denekoa behintzat, beste mundu baterantz baitoa, beste denbora batean sartzera, bien bitartean ez lur batean ez bestean dagoela, ez denbora batean ez bestean, mundutik aparte eta ez denboraren altzoan bezala.
|
|
|
Oinarrizko eskubide bat merkantzia bihurtu zuten; gaixoak bezero bihurtu ziren egun batetik bestera?. Gonzalezek uste du eredu hori dela Europako beste hainbat herrialdetan aplikatu
|
izan
dena. Tartean, Nafarroan, UPNren, PPren eta PSNren eskutik.
|
|
|
2 Ez duzu Harold Bloomen izena sekula erabiliko, gaitzesteko ez bada. Gogoan
|
izan
dena dela erlatiboa, eta kalitatearen irizpidea erabiltzea beti dela iruzurtia bezain hegemonikoa.
|
|
|
Saihetsezina, beti hala
|
izan
dena
|
|
|
Gure etxetik hiruzpalau ehun bat metrotan, bazen gure haurtzaroan etxe izan borda zahar bat, geroztik desegina
|
izan
dena eta haren tokia pentzetua. Gure ama zenak ezagutu zituen hango azken egoiliarrak (biztanleak).
|
|
|
Urte berean, Niko Etxartek sortu zuen bere rock taldea, Mintxoriak, hau ere laster ezaguna egin zena. Bi urte geroago, 1978an abiatu zen Erramun Martikorena, geroztik, beste kantari anitzen gisa, orotan galdegina
|
izan
dena.
|
|
2017
|
|
|
Ikuspuntu feministari dagokionez, lehen lehenik dokumentatu egin genituzke gorputza feminitatea eratzearen ardatz eta jarduera esparru zehatz bihurtzeko baldintza sozial eta ekonomikoak. Alde horretatik, Caliban eta sorgina honetan erakusten da gizarte kapitalistan emakumeentzat gorputza izan dela, hain zuzen, soldatapeko langile gizonentzat lantegia
|
izan
dena: euren lehenengo esplotazio eta erresistentzia eremua.
|
|
|
orduko hartan, arrakastaz ezarri zuten historiako lehenengo, proletarioen diktadura? deitu
|
izan
dena (gehiegikeriaz beharbada). Prosper Boissonnaderen arabera, haien helburua zen, ofizialak nagusien aurka altxatzea, soldatapekoak enpresari handien kontra, nekazariak jaunen eta kleroaren aurka.
|
|
|
Baina beno ez zait iruditzen horrek ere mesede handirik egingo lukeenik. Nik esaten dudana behin puta
|
izan
dena beti puta. Eta utzi, utzi ni hogeita lau orduz New Yorkeko judu zikin horiek merkatuak zer egingo duen esan gabe.
|
|
|
Behin puta
|
izan
dena beti puta, ni horretan nago. Nik esaten dut suertea duzula horrek piper egitea baldin bada zure kezka guztia.
|
|
|
«Behin puta
|
izan
dena beti puta, ni horretan nago». Esaldi horrekin hasten da hirugarren atala, Jasonen bakarrizketa.
|
|
|
Orain arte, komunitate hizkuntza?
|
izan
dena, hots, komunitate etnokulturalaren mintzabide besterik izan ez dena,, gizarte nazionalaren, adierazpide bihurtzea du xede normalizazioak.
|
|
|
horra hausnarrean jarri behar gintuzkeen galdera. Eta jadanik gogoeta iturri
|
izan
dena zenbait euskaltzalerentzat389.
|
|
|
Ilaran goizegi jarri diren hauek bezala, orainetik deskonektaturik bizi izan naiz, eta horrek laburbildu dezake urte hauetan nire bizitza
|
izan
dena. –Etorkizuna hemen da!?
|
|
|
Dánok konturetu ga bera isen dana, baiñe se íngo tzesu, ba? , denok konturatu gara bera
|
izan
dena, baina zer egingo diozu, ba??
|
|
|
Horri buruz mintzatzea da zaila
|
izan
dena, eta gero topatuko nuen jendearen kaskoetan horrek izango zuen eragina: laineza, erdeinua, hurbiltasuna, tokiz kanpoko ondorioak.
|
|
2018
|
|
|
Eta, noski, Batailleren barre dagoeneko famatua ere badago, Hegelen dialektikaren maisutasun kontzeptuala gainditzen duen gehiegizkotasun hori adierazten duena, Derridak L. Ecriture et la différence n [Idaztea eta diferentzia n] dioskunez. Beraz, esan liteke Foucaultek barre egiten duela, hain zuzen ere, galderak planteatzen duelako berak baztertu nahi duen bitasun hori bera, Beraren eta Bestearen bitasun goibel hori, amets gaiztoa
|
izan
dena dialektikaren ondarearentzat ez ezik, baita sexuaren dialektikarentzat ere. Baina gero Medusaren barrea ere badago, nola ez, zeinak. Hélene Cixousek diosku?
|
|
|
Kalean ibiltzea, ordea, arriskutsua da. Emakume bat, are gehiago, gure kideari sinetsiz gero maiteen zuen emakumea, hiltzeko gai
|
izan
dena arriskutsua izan daiteke, seme eta, batez ere, alabentzat ez ezik, baita inguruan gerta litekeen edozein emakumerentzat ere. Ez dira gutxi, euren patu gaiztoaren errua euren jokabide gaitzesgarriari egotzi beharrean, euren biktimei egozten dietenak eta, hedapenez, pertsona horrengan gorrotatzen zuten ezaugarrian bat datozenei.
|
|
|
Zergatik daude hutsune beltz horiek? Geografiako andereño bati galdetu diot eta hark ere ez dit ezer erantzun, halakoak jakiteko aurten Geografia hautatu behar nukeela bota ez dit ba, baina badakit ez erantzuteko estakurua
|
izan
dena. Eta Aiora dena nire paranoiak direlakoan eta zozoei guztia sinistu.
|
|
2019
|
|
|
Egunerokoei segida emanez, Moiok bere buruaz beste egin zuen egunera iritsi gara ezinbestean. Memoria ariketa kolektibo honetan, lehenago ere izan ditudan elkarrizketetan, inguruko inor gutxi topatu dut gertakaria eta hurrengo egunetako kronologia modu argian kontatzeko gai
|
izan
dena. Mosaiko lana egiten saiatzen ari naiz, denon artean, gertakari hutsak baino gehiago, oroitzapen txikien mapa bat osatu nahian edo.
|
|
|
Batzuetan, bere destino berbera inposatu nahi izaten dio: . Niretzat ona
|
izan
dena ona izango dun hiretzat ere; halaxe hezi naiten, eta hik nire suerte bera izango dun?. Batzuetan, aldiz, suharki eragozten dio bere antza izatea:
|
|
|
Biziberritze prozesu modernoa hasi zenetik, euskalgintzan, bizi bizirik egon den eta dagoen eztabaida da hau, beste asko bezala, sarriegi, modu dikotomikoan planteatu
|
izan
dena, usu posizio politikoekin lotuta.
|
|
|
Begiratua, biziraupenaren paradigma, n lerrokatuz gero, ordea, galderak aldatu egiten dira, paradigma honek planteatzen dituen galdera nagusiak honako hauek baitira: nola liteke, duela hamarkada gutxi batzuk arte bere historian zehar sekula ofiziala izan ez den hizkuntza bat, beti botereguneetatik kanpo egon dena, botere ekonomikorik inoiz izan ez duena, hiztun kopuru mugatukoa, jazarria eta debekatua, estandarrik izan ez duena, bertako agintari eta pertsona ikasi askok baztertua eta mespretxatua, eta eskoletatik egotzia
|
izan
dena. Nola liteke hizkuntza hori XXI. mendera iritsi eta berreskurapen prozesu sendo batean murgilduta egotea, inguruko hizkuntza asko desagertzear dauden bitartean?
|
|
2020
|
|
|
Ekimenen hazkunde hori, aldi berean, elikadura burujabetzaren eta agroekologiaren diskurtsoaren hedapen oso garrantzitsuaren ondorio eta kausa da. Agroekologia elikadura sistemaren dimentsio anitzei (ekologikoa sozioekonomikoa politiko kulturala) begiratzen dien oinarrizko ikuspegia da, ekoizpen eta kontsumo alternatiba iraunkorrak proposatzeko gai
|
izan
dena, prozesu eta ikuskera berriekin, planetarentzat zein pertsonentzat.
|
|
|
Kapital fluxuak ez bezala, COVID ez du etekinik behar; baizik eta zabalkunde oso eta azkarra, eta biak batera. COVID inmigrazio kontrol, sentsore biometriko, zaintza digital, eta datu analitika ororen zirrikituetatik oso errez iragazten da30; bereziki orain artean, munduko herrialde aberats eta berez kapitalismoaren motorraren erdigunea
|
izan
dena. Testuinguru honetan, euskal hiritarrak ere, zentzu batean zein bestean, hiritar pandemiko31 gara, munduko beste hiritarren maila berean.
|
|
|
Naparrarena trantsizioko krimen lazgarri eta misteriotsuenetako bat da, orain arte bederen sekula argitu ezin
|
izan
dena.
|
|
|
Eta, orduan, ea non zerrendatzen dituzten gure maitasunen artean denak; ea ematen dien hainbesterako gure bizitzaren kontakizunak. Ea ordurako laurogei urteko hezur zakua zaren, hautsak ondo harrotuta pasa
|
izan
dena bizitzatik; eta orduan ulertuko dugu –orain ulertzen dugun gisa baina berrogeita hamar urte gehiagok ematen duten konbentzimendu eztabaidaezin horrekin; zuk handik, eta nik hemendik– apenas geratu zaigula bestela egitekorik, apenas geratu zaigula bestela disfrutatzekorik, eta eraman zaitzaketela bizitzako hautsak harrotu izanaren ziurtasunarekin, ni nagoen tokiraino.... Eta, orduan, ez kezkatu, ez izurik izan:
|
|
2021
|
|
|
Izan ditut fase guztiak: Lorca (zoraldi eternala), Buñuel (miresmen errenditu absolutua), Ramon y Cajal (enajenazio intermitentea), Lope de Vega (obsesio poetiko fanatikoa), Almodovar (maitasun iniziatiko berdaderoa), eta azken hogeita hamar urteotan, gutxienez, egunero egunero nire artista faboritoa
|
izan
dena, Goya. Zerrenda horretan batzuk falta dira, baina Pedro Calderon de la Barca da aipatu nahi dizuedana.
|
|
|
Ezin esan leku ukatua denik, larriagoa baita hari egin zaiona. Emakumea ez da ia inon aipatua izan, eta aipatu
|
izan
denetan iraintzeko izan da, salbuespenak salbuespen. Salbuespenok ez dira asko, egia.
|
|
|
Olerkia. XX. mendeko literatur tradizioan bidaiaren irudia
|
izan
dena, alegia.
|
|
|
Marco Polok kontatu zuen bere bidaia liburuan Alamut bisitatu zuela, eta Mendiko zaharra ezagutu, historiako datei uko eginez, ordurako suntsitua behar baitzuen. Leku ezkutu batean zen paradisua aipatzen du Marcok, eta hartaz beti kontatu
|
izan
dena: sektako hiltzaileak, gazteak buru nahasteko haxixa, lorategi zoragarria, zeruko birjinak, paradisua gozatzeko adina denbora, eta, gero, Zaharrak agindutakoa zorrotz bete beharra berriz paradisura itzultzeko.
|
|
2022
|
|
|
–Horrek korapilatu egingo luke gure lana –kexatu da Txema mingaina klaskatu ondoren– Tipoak zenbat eta antolatuago
|
izan
dena, orduan eta hari mutur solte gutxiago utziko zizkigun.
|
|
|
Gai mingarria hautatu du Maddi Ane Txoperenak bere bigarren eleberria ontzeko, sarritan ezkutuan gorde nahi
|
izan
dena, tabuaren izarapean estali, baina mina sufritu duenak ezin ahantzi, isiltasunaren bidez ezin gizartearen zauriak itxi. Kontaketarako trebeziaz eta hizkuntzaren menderatzeaz gain, gaiaren gaineko ezagutza sakona eta sentiberatasun fina erakusten dizkigu egileak.
|
|
|
Mary topatu duzu? Gogoan
|
izan
dena ez dela lana, ados. Ez baduzu gogoratzen non zegoen gure diskoteka kuttun hori, gero bidaliko dizkizut koordenadak.
|
|
2023
|
|
|
Eskerrik asko, Xabier Eizagirre eta Jakineko lagunak. Zoragarria izan da aldizkarian idazteko eman didazuen aukera, liburu honen kapitulu askoren jatorria
|
izan
dena.
|
|
|
Modu diferenteetan egin dezake hau Korok, zerbitzu hau eskaintzen duten enpresetara joanez, alde batetik, edo pertsona erreferenteei galdetuta, bestetik. Kasu honek aukera anitzetarako ematen du, baina zabalduenak dira, menpekotasun mailaren arabera, ordu batzuetan kontratatzea edo egun osorako kontratua egitea (tradizionalki ‘interna’ bezala ezagutua
|
izan
dena).
|
|
|
Eta esparru honetan, (etxean, familian) emakumeak izan dira honen arduradun. Honek gizarte ezberdintasunak handitu egin ditu, emakume askori bere bizitza proiektuak modu duin batean garatzea oztopatuz, aukera bezala jantziz funtsean derrigorrezkoa
|
izan
dena.
|
|
|
Horregatik esaten da hau dela Ongizate Estatuaren oinarriak osatzen dituzten sistemetatik gazteena. Eta horregatik esaten da baita ere gizarte zerbitzuen arloa negatiboan eraikitako arlo bat izan dela, gainontzekoek (osasunak eta hezkuntzak, baina baita merkatuak edo familiak ere) betetzen ez zituzten beharrei erantzun bat emateko eraikia
|
izan
dena. Hortik datoz berau definitzeko zailtasunak, urtetan gizarte zerbitzuek igeltseroarena egin baitute, gainontzeko sistemetan sortzen ziren zuloak estaliz.
|
|
|
Arrazoi du. Polisarioko belaunaldi oso bat galtzen ari da, poliki poliki, bere herriaren askatasun borrokari emana bizi
|
izan
dena eta borroka horren xedea lortu gabe hil dena. Galera bakoitzak marka bat utzi dio Irizarri.
|
|
|
Horrela egunez egun. Azkenean, 200x133 cm-ko mihise handia bere lekutik hartu eta buelta ematen dio. Ordura arte goiko aldea
|
izan
dena azpian geratzen da. Zumeta, sinatzen du.
|