|
2003
|
|
|
–Hara. Hori ulertzeko,
|
ikusi
besterik ez zegok munduan nola dauden nahastuta, baita norbere baitan ere, gauza onak eta txarrak, ongia eta gaizkia. Eta Azpil bizilekutzat hartu zutèn lehen belaunaldikoek ere hala ikusten zitean mundua:
|
|
2004
|
|
|
Josebak berbetan jarraitu du denak egongelara abiatu diren bitartean eta Oihana eta Asier sorpresa, sorpresa oihukatuz saltoka sartu dira egongelan, baina Luisak ez du ezer entzuten, ahoen mugimenduak
|
ikusi
besterik ez du egiten. Zurbil dago eta isil isilik.
|
|
2005
|
|
|
Mateo eta ni baino ez ginen jatetxean gelditu. Mateo eta Itziarren artekoa gero eta hotzago zegoen,
|
ikusi
besterik ez zegoen nola agurtzen zuten lehen elkar eta nola orain. Hondartza baztertuta zegoen ordurako, eta ohitura hartzen ari ginen biok jatetxean gelditzeko.
|
|
2006
|
|
|
30eko urteetan, Errepublikarekin berehala zapuztu eta gero733, ematen du bere itxaropenak Europako itsasgora autoritarioan ipini dituela. Italiarrengan gehiegi fido ez bada, alemanengan osoki, antza; eta eskuin espainoletan ere, ezkerretan baino gehiago behintzat (gerra zibilean hartuko duen jarrera
|
ikusi
besterik ez). " Es frívolo interpretar los regímenes autoritarios del día como engendrados por el capricho o la intriga.
|
|
|
Umea zinen azken aldiz ikusi zintudanean. Inguru hauetako airea sanoa denik ezin ukatu,
|
ikusi
besterik ez dago.
|
|
2008
|
|
|
Reginak bazekien, bai, ezinbestean jakin behar zuen?, Faustik isilduaren berri: bazekien markesa anderea biktima zela eta markes jauna borreroa haien arteko auzian, eta bazekien, ondorioz, han nork sufritzen zuen batez ere;
|
ikusi
besterik ez zuen bi alaben urtebetetzean antolatutako jaialdian ere nola zebilen bakoitza: markes jauna kontsularekin hitz eta pitz, ezer gertatu ez balitz bezala; markesa anderea, aldiz?
|
|
|
–Adibide bezala, lan munduan daukagun egoera kezkatzekoa da. Hogei urte pasa dira eta lan eremuetan euskara nola dagoen
|
ikusi
besterik ez dago. Euskara hizkuntza ofiziala dela esaten denean nola ulertu behar da lan munduan izandako garapen eza?
|
|
|
Barbosaren etxeko horma ez zen askoz atseginagoa, bere balkoi estua
|
ikusi
besterik ez zegoen: burdin barra herdoilduak, alanbre okerrak, antena zaharra?
|
|
|
Reginak bazekien, bai –ezinbestean jakin behar zuen–, Faustik isilduaren berri: bazekien markesa anderea biktima zela eta markes jauna borreroa haien arteko auzian, eta bazekien, ondorioz, han nork sufritzen zuen batez ere;
|
ikusi
besterik ez zuen bi alaben urtebetetzean antolatutako jaialdian ere nola zebilen bakoitza: markes jauna kontsularekin hitz eta pitz, ezer gertatu ez balitz bezala; markesa anderea, aldiz...
|
|
2009
|
|
|
–Zure piura
|
ikusi
besterik ez dago, ilea nahastu zion?. Hamar urte zaharrago ematen duzu eta!
|
|
|
Bi egun lehenago etxe aurrean ikusitako bera ote zen galdetu zion bere buruari, baina ez zion ezer erran Xabierri: alde batetik, ez zuen pentsatzerik nahi paranoiko bihurtzen ari zela,
|
ikusi
besterik ez zegoen nolako errieta bota zion Anaren gelako paperak miatzen aurkitu zuenean. Besterik, Xabierrek nahiko lan zuen errepide mapa irakurtzen.
|
|
|
Baina Teofilo Maria mutila zen, Ada neska, eta hor zegoen aldea, zeren Teofilo Mariari bide guztiak zabaltzen zizkion bitartean, premuak bere helburuak bete zitzan, Adari ez:
|
ikusi
besterik ez zegoen nola jokatu zuen aitak Adaren urrezko ametsarekin, Madrilera joatea eragozten ziola, emakumeei buruzko kontzeptu kontserbadoreaz gain, Reginaren amesgaizto bat izan zuen hartarako aitzakia?, kantari karrera balizko bati ekiteko. Baina Nazariori ere halako nahigabe bat geratu zitzaion, noiz edo noiz goxatu behar izaten zuena, eta hala, igande goiz batean halaxe esan zion Adari bazkalorduan:
|
|
|
Hitz egokiak bai haiek, une egokian esanak, Domingo muin muinean hunkitu zutenak!,
|
ikusi
besterik ez zegoen mutilak bere oinazearen gainean marraztu zuèn irri zabala; Ada bere arreba zen, baina arreba bat baino gehiago maite zuen, aspaldi nabaritu zuen hura Domingok; orduan, baina, egoera ere halakoa zelako edo, zenbat maite zuen esateko beharra nagusitu zitzaion, ez behar halabeharrezko baten moduan, berez berez zetorkiòn sentimendu baten moduan baizik:...
|
|
|
etengabe orrazten dira, beraz?
|
ikusi
besterik ez dago nola azaltzen diren koadroetan, eta hori ere gogaikarria da, esan zion Domingok, zeinak honela jarraitu baitzuen, aurpegian irri harro bat marraztuta?: Eta badago beste arrazoi bat, ezpainzapiak edo mukizapiak soinekotzat erabiltzen dituzten fantasma txiki jostalariei lotua?
|
|
|
baina hara: zu ere ez zara besoak uztarturik egon, sagar osasuntsuak norbaitek zaindu baitzituen, eta zuk ezin hobeto zaindu dituzu,
|
ikusi
besterik ez dago zer neska mutil ederrak dituzun, Teofilo Maria eta Domingo Maria eta Maria Bibiana eta beste guztiak??.
|
|
|
izaterainoko handitasuna?, hartarako iraganarekin. Reginari txiki gertatzen zitzaiòn munduarekin? hautsi behar izan bazuen ere; semearen ezpainetatik hitz hura entzun zuenean, berriz. Euzkadi?, barrua irauli zitzaion,
|
ikusi
besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zuen, erabateko aztoramendu batek hartu balu bezala; Reginak, izan ere, Espainia maite zuen, Espainia Handi bat, berak, hain zuzen ere, Madrilen ezagutu zuena, markes jaun andereen eta Espainiako beste handiki batzuen bidez: hainbeste maite zuen, non, hitza entzun ahala, halako lurrin on bat usaintzen baitzuen, ausaz, hitzari berari zeriona eta markesa andereak erabiltzen zuèn kolonia frantses zerutiarrari lotua egon zitekeena, aurrean ez markesa andererik ez haren koloniarik ez zuen arren, Euzkadi hitzari lurrin ito bat zerion bitartean, simaurrarena izan zitekeena (zer besterik eskain ziezaiokeen, bada, mundu txikiak mundu zabalari?), kontrastez 7; esan nahi baita auzi hari buruz Reginak izan zezakeèn iritzia haragian errotutako iritzi bat zela, aberetasunetik gizatasunetik baino hurbilago behar zuena, zer besterik da usaimena, bada, arnasaren erdiguneraino eta haragiaren muineraino sartzen den zentzumena baizik??, eta logikan oinarritutako edozein pentsamenduk baino indar handiago zuena, ondorioz; hala, bada, Gabinok muga haiek hautsi zituen, Reginaren usaimenak egituratutako orbetarren espazioarenak, eta garaia zen Gabino orbetarren espaziora itzularazteko; buruak zuhurtasunera bultza zezakeen Regina, baina hura ez zen buruak agindutako hoztasunean hartu beharreko erabakia, ausaz, aberetasunaren beroan baizik, haragiaren arnasan eta arnasaren haragian, erabakiak ere hala behar baitzuen, beroa eta koplarik gabekoa, zirt eta zart, Reginak buruan zuèn buruhauskarriaren piezak. Reginak bazuen egiteko bat eta bazuen susmagarria?
|
|
|
Hain ikaragarriak, gaiztoa bezain ez osasuntsua behar zuen Domingoren desioak, eskatzen ari ez zitzaion, bada, berari (izebari) anaia anormal bat, azken batean!?, non, istantean, beste ikaragarrikeria batekin erantzutekotan egon baitzen, eskua ere altxatu zion izebak, errieta egitera balihoakio bezala?, mutilak muga guztiak hautsi zituela-eta; nola erantzungo zion, baina, horrela bere iloba kuttunari? Beste ikuspuntu batetik, gainera, eskua jaitsi eta guztiz eztitu zuen izebak bere begitartea?, ikaragarriak bezain inozenteak ziren ilobak ahoskatutako hitzak,
|
ikusi
besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zion Domingok, bere begirada xalo bezain tolesgabearekin errugabetasunaren irudia osatzen zuela. Nola esango zion, bada, izebak ezetz errugabetasunaren begirada ezin garbiagoari?
|
|
|
Damasok aita Pierreri so egiten zion: pozak airean behar zuen, alde batetik, irakaslea bere lekutik atera zuelako,
|
ikusi
besterik ez zegoen honen aurpegia, bat batean mutur bihurtua, arestian espirituak hartua zirudiena aberetasunik gordinenera amildua izan balitz bezala; baina beldur zen, beldur behar zuen?, bestetik, haren muturra ere halakoa zelako: beldurgarria; ondorioz, Damaso isiltzera zihoan, baina une hartan, segundo hamarren bateko tartean?
|
|
|
eta taldekideen arteko kamaraderia, Tasioren eta Teofilo Mariaren artean are estuagoa egiten zena?
|
ikusi
besterik ez zegoen, boxeo saioa eginda gero, kaskoak burutik kendu eta elkar besarkatzera zihoazenean, nola begiratzen zioten elkarri, besarkatu baino segundo hamarren bat lehenagoko istant hartan doi: ez zen begirada iradokitzaile bat, begiradaren atzean beste zerbait gordetzen zuena:
|
|
|
bekatua zela??. Sipilia? harrapatzen baduk, ikusiko duk??, mehatxatzen zuen?, emakumea bekatu iturri zelakoan(
|
ikusi
besterik ez zegoen zer egin zuen Ebak Adanekin, edo Sodoman eta Gomorran gertatua: –Sodoman Gomorran baino okerrago?
|
|
|
Lana, kirola, ideala... eta taldekideen arteko kamaraderia, Tasioren eta Teofilo Mariaren artean are estuagoa egiten zena...
|
ikusi
besterik ez zegoen, boxeo saioa eginda gero, kaskoak burutik kendu eta elkar besarkatzera zihoazenean, nola begiratzen zioten elkarri, besarkatu baino segundo hamarren bat lehenagoko istant hartan doi: ez zen begirada iradokitzaile bat, begiradaren atzean beste zerbait gordetzen zuena:
|
|
|
esan nahi baita Domingok hitz haiek entzuten zituela eta entzundakoaren arabera irudikatzen zituela emakumearen lurrak: ...zitzaion marinel bizarduna– atzemateko eta gozatzeko gai izango ote zen; eta ez marineletako batek –zeruan hegazti ilun bat ikusten zuen bakoitzean, ubarroi bat, esate baterako, aitaren egiteko ohitura zuenak– esaten ziolako" hura" bekatua zela –" ‘Sipilia’ harrapatzen baduk, ikusiko duk...", mehatxatzen zuen–, emakumea bekatu iturri zelakoan(
|
ikusi
besterik ez zegoen zer egin zuen Ebak Adanekin, edo Sodoman eta Gomorran gertatua: " Sodoman Gomorran baino okerrago" esaten zion, gertatutakoaren lekuko zuzena izan balitz bezala), Domingok atzean utziak baitzituen bizitzaren ikuspuntu ilun haiek... marinel bizardunak ere ez baitzion besterik esaten, serio:
|
|
|
Hitz egokiak bai haiek, une egokian esanak, Domingo muin muinean hunkitu zutenak!,
|
ikusi
besterik ez zegoen mutilak bere oinazearen gainean marraztu zuèn irri zabala; Ada bere arreba zen, baina arreba bat baino gehiago maite zuen, aspaldi nabaritu zuen hura Domingok; orduan, baina, egoera ere halakoa zelako edo, zenbat maite zuen esateko beharra nagusitu zitzaion, ez behar halabeharrezko baten moduan, berez berez zetorkiòn sentimendu baten moduan baizik:...
|
|
|
Baina Teofilo Maria mutila zen, Ada neska, eta hor zegoen aldea, zeren Teofilo Mariari bide guztiak zabaltzen zizkion bitartean, premuak bere helburuak bete zitzan, Adari ez:
|
ikusi
besterik ez zegoen nola jokatu zuen aitak Adaren urrezko ametsarekin, Madrilera joatea eragozten ziola –emakumeei buruzko kontzeptu kontserbadoreaz gain, Reginaren amesgaizto bat izan zuen hartarako aitzakia–, kantari karrera balizko bati ekiteko. Baina Nazariori ere halako nahigabe bat geratu zitzaion, noiz edo noiz goxatu behar izaten zuena, eta hala, igande goiz batean halaxe esan zion Adari bazkalorduan:
|
|
|
Gainera, lehentxeago esan didazunez, Ernestinak ezin hobeto zaindu zuen haurra... baina hara: zu ere ez zara besoak uztarturik egon, sagar osasuntsuak norbaitek zaindu baitzituen, eta zuk ezin hobeto zaindu dituzu,
|
ikusi
besterik ez dago zer neska mutil ederrak dituzun, Teofilo Maria eta Domingo Maria eta Maria Bibiana eta beste guztiak...".
|
|
|
Damasok aita Pierreri so egiten zion: pozak airean behar zuen, alde batetik, irakaslea bere lekutik atera zuelako,
|
ikusi
besterik ez zegoen honen aurpegia, bat batean mutur bihurtua, arestian espirituak hartua zirudiena aberetasunik gordinenera amildua izan balitz bezala; baina beldur zen –beldur behar zuen–, bestetik, haren muturra ere halakoa zelako: beldurgarria; ondorioz, Damaso isiltzera zihoan, baina une hartan –segundo hamarren bateko tartean– aita Pierrerekin lotzen zuèn begiradaren norantza apur bat eskuinera aldatu eta ikaskide baten irribarrearekin topatu zen; harena, baina, ez zen irri nabarmen bat; aitzitik:
|
|
|
–Baina ez didazu sekula entzun fantasmek ez dutela ilea moztu beharrik ez orrazten ibili beharrik, maindirea buru gainean daramatelako; aingeruak, aldiz, enkargua egin behar izaten duten bakoitzean orrazten dira: etengabe orrazten dira, beraz...
|
ikusi
besterik ez dago nola azaltzen diren koadroetan, eta hori ere gogaikarria da –esan zion Domingok, zeinak honela jarraitu baitzuen, aurpegian irri harro bat marraztuta–: Eta badago beste arrazoi bat, ezpainzapiak edo mukizapiak soinekotzat erabiltzen dituzten fantasma txiki jostalariei lotua...
|
|
|
Hain ikaragarriak –gaiztoa bezain ez osasuntsua behar zuen Domingoren desioak, eskatzen ari ez zitzaion, bada, berari (izebari) anaia anormal bat, azken batean! –, non, istantean, beste ikaragarrikeria batekin erantzutekotan egon baitzen –eskua ere altxatu zion izebak, errieta egitera balihoakio bezala–, mutilak muga guztiak hautsi zituela-eta; nola erantzungo zion, baina, horrela bere iloba kuttunari? Beste ikuspuntu batetik, gainera –eskua jaitsi eta guztiz eztitu zuen izebak bere begitartea–, ikaragarriak bezain inozenteak ziren ilobak ahoskatutako hitzak,
|
ikusi
besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zion Domingok, bere begirada xalo bezain tolesgabearekin errugabetasunaren irudia osatzen zuela... Nola esango zion, bada, izebak ezetz errugabetasunaren begirada ezin garbiagoari?
|
|
|
Reginak, izan ere, bere jarrera adoretsutik jaso zituen gehien estimatzen zituèn dohainak: aberastasuna eta handitasuna –hiriburuan" norbait" izaterainoko handitasuna–, hartarako iraganarekin –Reginari txiki gertatzen zitzaiòn munduarekin– hautsi behar izan bazuen ere; semearen ezpainetatik hitz hura entzun zuenean, berriz –Euzkadi–, barrua irauli zitzaion,
|
ikusi
besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zuen, erabateko aztoramendu batek hartu balu bezala; Reginak, izan ere, Espainia maite zuen, Espainia Handi bat, berak, hain zuzen ere, Madrilen ezagutu zuena, markes jaun andereen eta Espainiako beste handiki batzuen bidez: hainbeste maite zuen, non, hitza entzun ahala, halako lurrin on bat usaintzen baitzuen, ausaz, hitzari berari zeriona eta markesa andereak erabiltzen zuèn kolonia frantses zerutiarrari lotua egon zitekeena, aurrean ez markesa andererik ez haren koloniarik ez zuen arren, Euzkadi hitzari lurrin ito bat zerion bitartean, simaurrarena izan zitekeena (zer besterik eskain ziezaiokeen, bada, mundu txikiak mundu zabalari?), kontrastez7; esan nahi baita auzi hari buruz Reginak izan zezakeèn iritzia haragian errotutako iritzi bat zela, aberetasunetik gizatasunetik baino hurbilago behar zuena –zer besterik da usaimena, bada, arnasaren erdiguneraino eta haragiaren muineraino sartzen den zentzumena baizik? –, eta logikan oinarritutako edozein pentsamenduk baino indar handiago zuena, ondorioz; hala, bada, Gabinok muga haiek hautsi zituen, Reginaren usaimenak egituratutako orbetarren espazioarenak, eta garaia zen Gabino orbetarren espaziora itzularazteko; buruak zuhurtasunera bultza zezakeen Regina, baina hura ez zen buruak agindutako hoztasunean hartu beharreko erabakia, ausaz, aberetasunaren beroan baizik, haragiaren arnasan eta arnasaren haragian, erabakiak ere hala behar baitzuen, beroa eta koplarik gabekoa, zirt eta zart, Reginak buruan zuèn buruhauskarriaren piezak –Reginak bazuen egiteko bat eta bazuen susmagarria– berriro ahoka zitezen; horregatik, beharbada, kontua ezin serioagoa zelako, Regina zelatan egon zen egun haietan, Felipe noiz etorriko
|
|
2010
|
|
|
Dudaren bat baduzu,
|
ikusi
besterik ez duzu gaurko egoera. 1971n gaude, eta igaro dira jada, Francok gerra irabazi zuenetik, urte batzuk:
|
|
|
Ez dakit nork esan zuen proletarioak burgeskumeak baino burgesagoak direla potentzialki, eta arrazoi osoa duelakoan nago,
|
ikusi
besterik ez dago zer lortu duten Teok eta Nataliok fabrikan. Gizakiak, izan ere, bizi sena edo kontserbazio instintua du instinturik indartsuena, eta horrek kontserbadore egiten du ezinbestean?
|
|
|
ideal irreal bat izatea helburu eta jomuga? Ez dut dudarik Gerhardek bere egian sinesten zuela, itsu sinesten ere,
|
ikusi
besterik ez zegoen haren begi distiratsuei zerizkièn txinpartak, iraultzaz hizketatzen zenean. Haren txinpartek, baina, ez ninduten jada liluratzen, eta nire adimena gerrako zauritik mintzatzen hasi zen berriro, argi bezain ezkor:
|
|
|
Eta mundua ere estu geratuko zaio noizbait, eta mundua aldatu nahiko du orduan, ikusiko duzue??, bere iragarpena egin zuen izebak, betean asmatu zuena, derradan bide batez?, iragarpenarekin batera jarrera guztien nolabaiteko alferrikakotasuna agerian paratu nahi izan bazigun ere: . Baina mundua nekez aldatzen da, eta, aldatzen denean ere, bere baitara itzultzen da, pendulu bat bezala, lurreko zeru guztiak baitira lurrerako, mundua nola dagoen
|
ikusi
besterik ez duzue, baketik gerrara eta gerratik bakera. Eta azkenean, lurreko zeru horietatik amets ezinezko bat geratzen zaigu zutik, baita ametsa inoiz beteko zaigun esperantza ere, betiko zeruan, Jainkoak hala nahi dezala?.
|
|
|
Nik arriskua ikusten nuen, jakina? baina nik hartu nuen poza, aldi berean, irakaslea bere lekutik atera nuelako,
|
ikusi
besterik ez zegoen haren aurpegia, ogro batena iduri! Nik banekien orduantxe isildu behar nuela, arriskua saihestekotan, baina, isiltzera nindoanean, beste ikasle baten begiradarekin egin nuen topo, primeran oroitzen naiz xehetasun hartaz?, eskua ukabil bihurturik ere ez ote zuen?
|
|
|
Aitaren ezkutuan gorde beharrak, aldiz, geldi iraunarazi zion neskari. Alabaina,
|
ikusi
besterik ez zegoen nola begiratu zion bazihoan gizonari, masailak gorri, ukabilak itxi, bere presentzia haserretu txikiaz.
|
|
|
Dudaren bat baduzu,
|
ikusi
besterik ez duzu gaurko egoera. 1971n gaude, eta igaro dira jada, Francok gerra irabazi zuenetik, urte batzuk:
|
|
|
Ez dakit nork esan zuen proletarioak burgeskumeak baino burgesagoak direla potentzialki, eta arrazoi osoa duelakoan nago,
|
ikusi
besterik ez dago zer lortu duten Teok eta Nataliok fabrikan... Gizakiak, izan ere, bizi sena edo kontserbazio instintua du instinturik indartsuena, eta horrek kontserbadore egiten du ezinbestean... zer kontserbaturik duenean, jakina:
|
|
|
Eta mundua ere estu geratuko zaio noizbait, eta mundua aldatu nahiko du orduan, ikusiko duzue...", bere iragarpena egin zuen izebak —betean asmatu zuena, derradan bide batez—, iragarpenarekin batera jarrera guztien nolabaiteko alferrikakotasuna agerian paratu nahi izan bazigun ere: " Baina mundua nekez aldatzen da, eta, aldatzen denean ere, bere baitara itzultzen da, pendulu bat bezala, lurreko zeru guztiak baitira lurrerako, mundua nola dagoen
|
ikusi
besterik ez duzue, baketik gerrara eta gerratik bakera. Eta azkenean, lurreko zeru horietatik amets ezinezko bat geratzen zaigu zutik, baita ametsa inoiz beteko zaigun esperantza ere, betiko zeruan, Jainkoak hala nahi dezala".
|
|
|
Nola izan zitekeen, baina, idealismoaren aurka mintzatzen zitzaidanak —errealismorik objektiboenaren izenean, jakina, errealitatearekiko atxikimendua izan baitzen Gerhardekin ikasi nuèn lehen lezioa— ideal irreal bat izatea helburu eta jomuga? Ez dut dudarik Gerhardek bere egian sinesten zuela, itsu sinesten ere,
|
ikusi
besterik ez zegoen haren begi distiratsuei zerizkièn txinpartak, iraultzaz hizketatzen zenean. Haren txinpartek, baina, ez ninduten jada liluratzen, eta nire adimena gerrako zauritik mintzatzen hasi zen berriro, argi bezain ezkor:
|
|
|
" Ixooo!". Nik arriskua ikusten nuen, jakina... baina nik hartu nuen poza, aldi berean, irakaslea bere lekutik atera nuelako,
|
ikusi
besterik ez zegoen haren aurpegia, ogro batena iduri! Nik banekien orduantxe isildu behar nuela, arriskua saihestekotan, baina, isiltzera nindoanean, beste ikasle baten begiradarekin egin nuen topo —primeran oroitzen naiz xehetasun hartaz—, eskua ukabil bihurturik ere ez ote zuen...
|
|
2011
|
|
|
Mahaikoak biltzen hasi da Xabier, baina bistan da ontzi horiek garbitzeke geratuko direla gaur:
|
ikusi
besterik ez dago zer nolako ganoraz ekin dion lanari. Eliane zutitzera zihoala jabetu orduko, berriz, harraskakoak utzi eta bazihoan atzetik; aurreratu egin zaizkio, ordea, adeitasun handiz:
|
|
|
Argazki bildumako estreinako erretratuan bi pertsona ageri dira, hiru, gizasemeak altzoan duen haur etxeratu berria aintzat hartuz gero?: ...nagusia da, brusa beltza soinean eta txapela buruan, haurtxo jaio berria besoetan duela harro, deiturari segida emango diokeena baita, inondik ere, ume txilindun mainontzi hura; eta bestea, aldamenean zutik eta eskua gizonaren bizkar gainean pausaturik, etxekoandre bena, ikaragarri handia ez izanagatik, gauzak berak nahi duen bezala egin ezean etsitzen ez duen emakume larderiatsua (haren hazpegiak
|
ikusi
besterik ez dago hori horrela dena antzemateko). Behia ukuiluan marruz utzita jaitsi behar izan dute kalera, ume eginean da honezkero?, fotografoarekin aurrez adostutako eguna baitzen gaurkoa (goxoa dagoke etxekoandrea, etxeko lanak utzi eta horretarako etorri beharrak amorrarazita!).
|
|
|
Nola, baina, zaharregi, hogeita sei urte baino ez zituen eta! Bere garai hartako erretratuak
|
ikusi
besterik ez dago, hori ez dela horrela jabetzeko: argal baina gizaseme puska bikaina zegoen osaba soldadutzatik itzulitakoan; ez, alajaina, zaharregi zela eta ezkongai geratu zela inori sinetsarazteko modukoa.
|
|
|
Barne immigrazioaren azpijoko maltzurra jomugan: estatu etnozentrikoaren berdinkeria goseak barne immigrazioa eta garbiketa etnikoa nola darabilen
|
ikusi
besterik ez dago. Txinatarren orduko% 6 gaur egun gehiengo bilakatu da Xinjiangen.
|
|
|
Hedatua bezain esanguratsua den definizio baten argitan, hizkuntza bat, izatez, armada baten babesa daukan dialektoa omen. Armadarik gabeko hizkuntza ez omen da bere buruaren jabe. Kontua ez da, dirudienez, hizkuntzalaritzaren begi zorrotzak behin betiko ebatzita utzi dezakeen auzia, boterearen esku luzeak ere badu zeresana. Valentziako botere gune batzuetan hizkuntza katalanari zer gertatzen zaion
|
ikusi
besterik ez dago horretarako.
|
|
2012
|
|
|
Hura a-a aditua zen, ni ez. Nik
|
ikusi
besterik ez ditut egiten?
|
|
2013
|
|
|
Garateko igoera sona handiko proba klasiko bat zen?
|
ikusi
besterik ez zegoen egun batzuk lehenago jokatutakoak ere zenbat jende bildu zuen bidearen bi ertzetan?, txirrindulari profesionalen egutegian bere eguna zuena, urtero urtero.
|
|
|
Mendaren eta kiratsaren arteko lehian, ordea, azkena gertatu zen nagusi:
|
ikusi
besterik ez zegoen zelan emakumeak sudurpeko ezpaina goratu, arnasa hartu eta mesfidantzazko keinu bat egin zion Pedrori, bere itauna egin aurretik: –Edan egin duk, ezta??.
|
|
|
Maddi eta nire arteko kontuak hain gordin azaltzeak ez dio onik egiten Aintzane gaixoari. Haren aurpegia
|
ikusi
besterik ez zegoen gure musuak eta sexu kontuak aipatu dizkiodanean. Badakit horixe galdetu didala eta nik erantzun besterik ez diodala egin, baina uste dut horretaz ahal dugun gutxien hitz egin genukeela.
|
|
|
–Ez guk bakarrik, nire aitak estela lohitzeko egindako ahalegin guztiak
|
ikusi
besterik ez dago. Argi dago inportantzia kendu nahi ziola, faltsua zelako ustea zabaldu, berak bakarrik deszifratzeko.
|
|
|
Mendaren eta kiratsaren arteko lehian, ordea, azkena gertatu zen nagusi:
|
ikusi
besterik ez zegoen zelan emakumeak sudurpeko ezpaina goratu, arnasa hartu eta mesfidantzazko keinu bat egin zion Pedrori, bere itauna egin aurretik: " Edan egin duk, ezta?".
|
|
2014
|
|
|
harrak dira. Jatekoa eman eta nola hazten diren
|
ikusi
besterik ez dago; gero kuskua egiten dute eta hori da guztia. Adin txikikoen psikologiari buruzko liburu batean irakurri dut oso ona dela haurrek bizitza aldatuz nola doan ikustea:
|
|
|
Ondorioz, iritsi zirenean, azkenean iritsi baitziren, are handiagoa izan zen nire haserrea. Hozkailuko ardo botila bukatu nuelako, edan, erre eta telebista
|
ikusi
besterik ez nuelako asmatu denbora pasa moduan, besterik egiten jakingo ez banu bezala. Urte luzeetako bizimodua baino ez duzunean ezagutzen, besterik dagoenik ere ez dakizulako edo jada ahaztua duzulako, badira planteatzen ez dituzun gauzak:
|
|
|
–Ilearen kolorearena erraza izan da, oraindik ale bat daukazulako sorbaldan zintzilik. Eta emakumearekin kontsolatuta geratu zinela bistakoa da, ekarri duzun panparroi aurpegia
|
ikusi
besterik ez dago!
|
|
2015
|
|
|
–Zure aurpegia
|
ikusi
besterik ez dago. Itsasoko legatz guztiak harrapatu zenituela dirudi.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi, ezta gutxiagorik ere, gure lana eskasa edo arina denik. Puntu hauxe baieztatzeko,
|
ikusi
besterik ez dago lan hau burutzeko erabili dugun Bibliografia (liburuaren bukaeran).
|
|
|
|
ikusi
besterik ez dago nola miresten ditugun
|
|
|
|
ikusi
besterik ez zegoen
|
|
|
Herrixketako monumentu oroigarriak
|
ikusi
besterik ez zegoen. Pour la patrie hildako herriko semeen zerrendak lehendabiziko Gerrate Handikoak ziren denak, Foch jeneralaren garaikoak.
|
|
|
Banekien nik ez zela horrela ordea. Liburuaren sarrera nork egin zion
|
ikusi
besterik ez zegoen. Jean Cassou.
|
|
2016
|
|
|
Badirudi emakumeak ez zuela atsekabe handirik hartu. Poeta, gaztea izateaz gainera, mutil ederra baita,
|
ikusi
besterik ez dago komisarioak txostenarekin batean bidali dizkidan argazkietan eta Interneten dauden bideoetan nola dakien kamerari begiratzen, nolako gandorra daraman buru gainean, nola mugitzen den eta moldatzen den errezitaldietan eta literaturari buruzko mahai inguruetan. Aktore on bat da eta 50 urteko emakume baten ibilbide sentimentalari gisa horretako kontu batek itzala ez baizik distira pixka bat ematen dio.
|
|
|
Une horretan beharbada okindegiko neskarekin gogoratuko da Agirre eta horrek ez dio mesederik egingo, nahi gabe ere alderaketak egiten hasiko baita. Hura, kontatu zidanez, txikia, bizia eta arina baitzen, ia ia jolaserako egindako emakume bat, eta hau sendoa baita,
|
ikusi
besterik ez dago lastakiari zer sakatua ematen dion.
|
|
|
Eta Madrilleren karkulua ez da txarra izan:
|
ikusi
besterik ez da zenbat eta zenbat abertzale galdu den sozial inperialismoaren zerbitzutan: E.S.B.A., M.C.E., L.C.R., O.R.T., P.C.E. ber bera ahantzi gabe.
|
|
|
Bakoitzak bere ikuspegia zuen horretan: mendebaldekoek demokrazia liberalean eta kapitalismo herrikoian sinetsiko zuten, eta
|
ikusi
besterik ez dago nola hazi zen garai honetan kontsumismoa: familia bakoitzak bere autoa, bere telebista.
|
|
2017
|
|
|
–Ez dakit zertarako ezkondu nintzen zurekin, txotxongilo batekin ezkondu banintz hobe. Lo egin, jan eta telebista
|
ikusi
besterik ez duzu egiten eta. A, eta, barkatu, San Mamesera joan, nola ez?
|
|
|
Zeren eta gure botere autonomikoaren jardunean pentsamendu eta ekintza hizkuntza espainiera da, ez euskara. Administrazioaren lan hizkuntza zein den
|
ikusi
besterik ez dago251 Gurean botere publikoaren eragile nagusiek ez dute euskaratik eta euskaraz jarduten, hizkuntza ordezkatzailearen altzorik dihardute ustez euskararen alde edo252.
|
|
|
Gaurko, ez nazionalista? askoren nazionalismoa
|
ikusi
besterik ez dago.
|
|
|
beti arduratzen dira beren zerbitzu pertsonalean jartzen dituztenak, «bereziki» ahalegintzen direnetarikoak izan daitezen. Jostun, kamarero, ileapantzaile edo maiordomoen artean zenbat homosexual dagoen
|
ikusi
besterik ez dago. Baina txarrena ez da hori, baizik eta haietarik gehienek izkutatu egiten dutela beste gizonekiko beren jarrera, eta konpentsazio gisa edo, gogor saiatzen dira beren lan zerbitzua ahalik eta era arduratsuenean betetzen.
|
|
|
Gainera, garrantzitsuena ez da zer pentsatzen duen berak, alabak zer uste duen baizik. Eta nabarmena da Mareni gazte hori gustatzen zaiola, bai, ama batek igarri egiten du hori, neskatilaren bisigu begiak
|
ikusi
besterik ez dago.
|
|
2018
|
|
|
Sexismoa ere, bazter guztietan. Kantinera irtengo diren neskei ematen zaien tratua
|
ikusi
besterik ez dago. Alardeen atariko egunetan, tokiko hedabide askotatik egiten diete dei.
|
|
|
Ez da erraza Malevitxen eragina neurtzea, baina agerikoak eta aitortuak diren bi kasu aipatu nahi nituzke hemen, horrek itzalaren hedaduraz asko esaten duelakoan. Bat Jorge Oteiza da,
|
ikusi
besterik ez dago, esate baterako, Agiñako eskultura; bestea, ez dago bere lanen artean ezkutuko eraginen baten bila ibili beharrik, Txomin Badiola da. (ikus Malas Formas kapitulua)
|
|
2019
|
|
|
–Nork esan du parranda? Kontzertuak
|
ikusi
besterik ez dut nahi.
|
|
|
Norberaren gorputzean konfiantzarik ez izatea, hain zuzen, nork bere buruarekiko konfiantza galtzea da. Subjektu guztiek beren espresio objektibotzat daukate nork bere gorputza, eta, hala gertatzen dela ulertzeko,
|
ikusi
besterik ez dago mutil gazteentzat nolako garrantzia duten beren giharrek.
|
|
|
Eta ez dut irakurketa hau biktimismotik egiten, gainditu behar dugun eta kasu gehienetan nahikoa erraz hobetu daitekeen egoera baten kritika eraikitzailetik baizik. Izan ere,
|
ikusi
besterik ez dago, eta berriro esango dut, zein den oraindik ere euskararen presentzia Euskal Herrian ekoizten diren eta hizkuntza ia bakartzat erdara duten hedabideetan, non eta zein kopurutan aurki daitezkeen euskarazko liburuak eta prentsa idatzia liburu denda, kiosko nahiz hipermerkatuetan, zenbateko presentzia duten euskal musikak, antzerkiak eta dugun zinema ekoizpen apurrak herrietako progr...
|
|
|
Ez dut alferrontzi modura gelditu nahi jende guztiaren aurrean. Emakume horren aurpegia
|
ikusi
besterik ez dago?
|
|
2020
|
|
|
Nik uste dut alderdi enpresarialak rol patriarkalak erreproduzitzen dituela argi eta garbi. Nik uste dut hor ez dela deseraiki, nahiz eta irudiek eta datuek ez duten dena esaten, edozein enpresatako administrazio kontseilu bateko irudiak
|
ikusi
besterik ez dago. Eta kasu askotan ez administrazio kontseiluari, edozein enpresatako plantillari begiratzen diozu eta, batzuek beste batzuek baino hobeto egingo duten arren, aurreko aldean aurkitzen dituzunak haiek dira, behekoetan aurkitzen dituzunak, gu.
|
|
2021
|
|
|
Eta lotsagarria da zenbatetan ematen dugun negarti kuadrilla bat. Sentitzen dut horrela esatea, kamaradak, baina
|
ikusi
besterik ez dago nola hitz egiten dugun gure arbasoei buruz. Iraganeko kolosoei ematen diegun tratuan neurtzen da beste inon baino hobeto gure arteko tratuaren maila.
|
|
|
Finean, denok gatoz ihesi eta denok nahi dugu bestearengandik zerbait. Itxura
|
ikusi
besterik ez dago: denek egiten dute tatuajeren bat edo piercing en bat.
|
|
2022
|
|
|
Aski izanen zuen nire eskuak zanpatu edo begiak harramazkatzea ni bertan amiltzeko. Baina, antza, ni hiltzen
|
ikusi
besterik ez zuen nahi: so gelditu zitzaidan, bertatik bertara, isilean, lilura kiskalgarri bat aurpegi zikinean.
|
|
|
(Doktoreari begiratuz) Gizona, bere aurpegia
|
ikusi
besterik ez dago.
|
|
|
Ez naiz esaten ari herri aberatsak pobreak baino gaiztoagoak direla berez eta izatez, baina bai, praktikari ekiteko orduan, gaiztakeria garatzeko posibilitate handiagoa dutela ahaltsuek ez hain ahaltsuek baino;
|
ikusi
besterik ez dago nola menderatu eta suntsitu zituzten estatubatuarrek japoniarrak, Hiroshiman eta Nagasakin.
|
|
2023
|
|
|
Orduan, behin zahartzaroa urratzen zihoala, usaimen horrek berak itzelezko gertakizunen baten atarian zegoen errezeloa sortzen zion. Eta horren faltan balego ere, Aparlorea Portutxoko kaian amarratuta
|
ikusi
besterik ez zuen.
|
|
|
" Hiritarren artean neurrigabe bultzatzen dute somniferoekiko adikzioa, eta, horren ondorio psikologikoez gain, ekosistemari berari eragiten diote:
|
ikusi
besterik ez dago gure erreketako uraren analisi espantagarria".
|
|
|
Adierazpen benetan desengainatuak egiten nituen ezkontzari buruz klaseko neska lagunekin, gauetan nire logelan elkartzen ginenean: a ze ergelkeria, nahiago hilda,
|
ikusi
besterik ez dago bikote ezkonduen muturraldea jatetxeetan, nola egoten diren bekoz beko elkarri hitz erdirik esan gabe, bi momiaren pare. Hélènek, Filosofia ikasten ari baitzen, ondorioztatzen zuen ezkontzea azken batean ezinbesteko gaitza zela umeak eduki ahal izateko, eta iruditzen zitzaidan aldrebeskeriak baino ez zituela esaten.
|
|
|
MORCILLO TORRES jaunak: ... eta, bestela,
|
ikusi
besterik ez dago herri honek daukan kezka. Guk uste dugu...
|
|
|
Nik uste dut neska zinegileek zailagoa dutela, baita sozialki ere. Ez nuke jakingo esaten zehazki zertan lagundu didan, baina zenbakiak hor daude,
|
ikusi
besterik ez dago zenbat zinemagile gizonezko gauden eta zenbat emakumezko. Txikitatik hasita.
|