|
2000
|
|
|
Euskaldun familian jaio eta bizitzan zehar aurrez aurre hainbeste
|
ikusi
beharra izan dudalarik, sortu zitzaidan barne kezka eta irakurketak bideratu zidan jokaera. Agian, Euzko gogoa aldizkarian irakurtzen nuen Andima Ibiñagabeitia izan nuen euskaltzaletasunaren eredugarri eta bultzatzaile, zeinak gomendatzen baitzigun euskal idazleoi norberaren euskalkian eta euskara batuan lanak burutzeko.
|
|
|
Erretorika dakiena dea, eta mintzoaren jabe dena? Haatik, jakintsua izan ote daiteke gizon bat, munduko numero guztiak dakizkiena baina, oihanaren erdian bakarrik utziz gero, galdu eginen litzatekeena, nola behin baino gehiagotan
|
ikusi
behar izan nuen nik ibai Orinocok zeharkatzen zituen oihanetan. Eta nor ote jakintsuago:
|
|
|
Eta ez, haiek ez ziren ohartu ere, jakina, hesiaren bertzaldean nengoela, hain zeuden beren ezkutuko eginbeharretarat emanak... Eta, nola ez bainuen nahi ene presentziaz ohar zitezen, hala,
|
ikusi
beharrekoak ikusi ondoren, gibela egin nuen, ezkutuan eta isil gordean, berriro logelarantz.
|
|
|
—Egia bada, gorriak
|
ikusi
behar ditiztek!
|
|
|
Eta kontatu zidan haren jarraikian nola, berak hogeita bortz bat urte zituela eta bere anaiak hogei, upela handi baten garbitzeko manua eman zion aitak; ordea, nola Alain Coup d’Œil amorosturik baitzegoen neskatxa batez, eskatu zion bere anaiari ezen egin ziezaiola fabore hura eta garbi zezala berak upela, zeren eta orduan berean
|
ikusi
behar baitzuen.
|
|
|
Eta jaun Joanes... edo, Joanikot, hobeki, zeren eta aspaldi utzi baitzion zure osabak jaun izaiteari, horietarik duzu. Eta zuk hura
|
ikusi
behar, ama baino lehenago, kanpoan kasik urtebete egin ondoren...!
|
|
|
Munstrokumearen irrikan nago, hala ere. Antonioren axolagabekeria urrikalgarriaz atzendu, Eskalatzailearen dena
|
ikusi
behar amorragarriaz atzendu, eta ez bat ez bi gainka egin diot, jokaerarik traketsenean egin ere, ez aitzinetik, ez gibeletik, ez etzanik, ezta zutik ere, ez gainetik, ez azpitik, baizik eta guztietarik zerbait duen molde aldrebesean. Hura, bizkitartean, kantatzeari lotu zaio," Badakizu?
|
|
|
Begiak ttipitu nituen haren begitartea hobeki
|
ikusi
beharrez. Ez nuen ulertzen zertaz ari zitzaidan.
|
|
|
Zerbitzariak nire paretik kopa hutsa kendu eta, ukalondoa zur gainean landatuz, trapu zuri gorri batean ezabatu zuen barra gaineko arrasto borobil hezea, sekula ere ez bukatzekoa zirudien mugimendu erdi-zirkular nekatuaz. " Lisboan" inondik ere ohikoa ez den garbitasun erakutsi hori aski ez, esku artean erratza
|
ikusi
behar izan nion, ene eskariari ezaditua egiteko asmo tinkoa zuela konprenitzeko. Abuztuko asteazken gau horretan Musu tristek eta biok ez genukeen tratu onik eginen, ate gaizki olioztatuaren kirrinkak norbaiten sarreraz gaztigatu ez balu.
|
|
2001
|
|
|
Baina ez nintzen arrapaladan aterako ezkutatzera! Total,
|
ikusi
behar zuena ikusi zuen, beraz, begira zezala lehenbailehen gasa eta hor konpon. Nik plantxarekin jarraitu nuen, bularretakoak plantxatzen, bata bestearen atzetik.
|
|
|
–Eta, muturreko kasu horretan, arraunlari matoiak zerbait
|
ikusi
beharra izango al luke istorioan?
|
|
|
Jode. Zenbat gehiago
|
ikusi
behar ote ditugu. Baina hobe horretan ez pentsatzea.
|
|
|
Lorategia osorik ikusten zen handik eta itsasoa ere bai. Hara bidean inork ez zituela
|
ikusi
behar eta, lurrera bota zen Marcos teatralki eta, Bigarren Mundu Gerrako argazkietan bezala, arrastaka egin zuen aurrera pare bat dezimetro. Lurraren usaina Marcosen after shave arekin nahastu zen.
|
|
|
Lucas hasi zen esaten nondik datoz hainbeste sits eta isildu egin zen eta gero esan zuen zientoka daude. Marcosek ez zuen sitsik ikusten baina Lucasek esan zion esan Rosari etortzeko, espektakulu hau
|
ikusi
behar du Rosak, ze sits gehienak normalak dira baina batzuek hego gorriak dituzte eta gorria da Rosaren kolorerik gogokoena.
|
|
|
Museoak dira bonbak artearentzat. Artea apurka
|
ikusi
behar da baina museoak dira gaur koadro ikusi behar dituzu derrigor museoko sarrera ordaindu duzulako dagoeneko.
|
|
|
Museoak dira bonbak artearentzat. Artea apurka ikusi behar da baina museoak dira gaur koadro
|
ikusi
behar dituzu derrigor museoko sarrera ordaindu duzulako dagoeneko.
|
|
2002
|
|
|
–Zure eginkizunak amaitu dira hemen, esan zion emakumezkoaren ahots lasaiak?. Orain egizu ihes hegan, eta ahalik eta lasterren; bestela, gorriak
|
ikusi
beharrean izango zara! Medusa hilik ikusten dutenean, beste bi gorgonek bereak eta bi egingo dituzte mendeku hartzeko.
|
|
|
Medusaren burua ekarri al didazu, bere sugezko ilaje eta guzti? Hala ez bada, ene seme, gorriak
|
ikusi
beharrean zaude, Hipodamia printzesarekin ezkontzekotan bainaiz, eta eztei oparirako beharbeharrezkoa baitut buru hori. Badakit horixe duela gustukoa, munduan dagoen beste edozer baino atseginagoa egingo zaiola?
|
|
2003
|
|
|
Politika mailan, ordea, ez dugu horrenbeste erranen: Jainkoa eta Lege zaharraren alderdiak, iraun baldin bazuen alderdi abertzale nagusi edo kasik bakar bezala XX. mendearen bigarren erdiraino,
|
ikusi
behar da, 1960ko hamarraldian, Euskadi Ta Askatasuna mugimendu iraultzaile berria le hian jarri edo jazarri zaiola, belaunaldi berriaren zati handi batekin.
|
|
|
eta, hizkuntza? ez dira, jakina, Platonen ideien zeruan
|
ikusi
behar; bat ala bestea historian zehar gauzatu dira, eta elkarrekin gurutzatu. Erran behar dugu laburzki, nola kristau fedea, edo hobeki erran, nola kristau fededunak berak, ibili diren harremanetan, azken hogei mendeetan zehar, bidean aurkitu dituzten hizkuntzekin, eta bereziki euskararekin.
|
|
|
Eta egia erran,
|
ikusi
behar da Federalismoari esker bateratu zirela Mendebaldeko Alemania eta Ekialdekoa, baina Federalismoagatik zatikatu Sobietar Batasuna, Txekoslovakia eta Jugoslavia. Eta Federalismoa du aldiz amets oraino Ingalaterrako, Belgikako, Espainiako edo Frantziako zenbait eskualdek.
|
|
|
Eta botoi hura sakatu behar zen igogailua berriro martxan jartzeko. Hartara, botoia sakatzera joanda, lehen pisuko koadro biak
|
ikusi
behar zituen mundu guztiak, nahitaez. Hori esaten zuten Museoko estrategek.
|
|
|
Amatatu egiten zen igogailua. Hirugarren pisura heltzeko, beraz, Museoko beste koadro guztiak
|
ikusi
behar ziren. Laurak.
|
|
|
–eta, Iñakiri so egiten ziola, esan zuen–: Jaitsi hortik, bai, jaitsi, ederrak
|
ikusi
behar dituk eta!
|
|
2004
|
|
|
Atzokoa atzo bertan aski argi gelditu zuan niretzat, motel. Nik behintzat aski argi ikusi nian
|
ikusi
behar nuena. Oseake, lasai egon hadi.
|
|
|
Gizarte komunikazioaren harat honatak boterezko harremanen osagaiez taxutuak dauden neurrian, hizkuntza baten hegemonia ezin saihestuzko faktorea bihurtzen da sistema soziolinguistikoaren altzoan. Gizarte elebitasunaren aldeko jarrerarik ez onartzea, hain zuzen, arrazoi horretan
|
ikusi
behar dela esango nuke. Komunikazioaren eginkizuna gizarte jardunaren oinarrizko betekizuna izanik, gizarte talde nagusienen irizpide linguistikoak gailentzen dira mintzabideen aukera egiterakoan:
|
|
|
Mehatxupean dagoen hizkuntza menderatu baten normalizazioa bideratzeko orduan, horrek eskuratu behar duen funtzio andana bezain garrantzitsua izan daiteke bere esku dauden funtzioen etoglosia. Kontzeptu honen argitan ere
|
ikusi
behar baita euskararen aurrerapena, ez soil soilik eremu formaletan bereganatu dituen eginkizun berrietan. Dudarik gabe, ondorio sakonak dituen gertaera da hizkuntz komunikazioaren zer nolakoa, gaitasun komunikatibo horren izaerak zuzen zuzen eragiten baitu euskararen erabileran.
|
|
|
Ez dugu ikasiko. Ez dugu ikusten
|
ikusi
behar genukeena, horren oinarrizkoa izanik ere: hau da, euskararen normalizaziorik ez digula ekarriko euskal curriculumik gabeko eskola ereduak.
|
|
|
Aldeko legerik gabe ere sor liteke noski euskaldun izateko nahimena; frankismoa, lekuko. Baina, guztiarekin ere, oinarrizko legeria markoaren ondoriozko hizkuntza jokabideak ez dira beharkizun juridikoaren materialtasunetik landa
|
ikusi
behar diren giza portaerak. Hobeki esan, euskara ikasteko eta lantzeko beharra, denik eta irakaslerik onena den beharra, bidenabar esateko, ez da gizarte bizitza materialaren eta kulturalaren dimentsio juridikotik hegaldaturik dabilen iratxo miresgarria.
|
|
|
Teoria bat egin diteke orri buruz, au bai; eta teoria ori, noski, arrien erortzearen legeakin bat ez ba dator, teoria txarra dateke, eta ez duke ezertarako ere balio. Arriak erortzen
|
ikusi
bear da, eta oni lotu.
|
|
|
Eta Pinedaren heriotza heldu zen, eta Bilbo ere jaustear, eta egunero Gernika suntsitu hura
|
ikusi
beharra, eta jendea nora ezean, eta beste hildako bat aurkitu dutela hondakin batzuen artean, eta propagandaren gezur haiek guztiak... Martinek topea joa zuen, eta ez zitzaion gorroto gehiago kabitzen.
|
|
|
Agente espainiarraren esku adituak miaketa zorrotz baina azkar bati lotu zitzaizkion. Dena
|
ikusi
behar zen, miaketaren arrastorik utzi gabe. Begiratuki tolesturiko alkandora eta praken artean lerratu ziren behatz trebeak, azpian zeuden barne arropak iristeraino.
|
|
|
Ezer gertatu izan ez balitz bezala. Ez dakit, nigan seinaleren bat
|
ikusi
behar zuela iruditzen zitzaidan, egun hartan bizitako infernuak utzitako arrasto salatariren bat. Baina, antza zenez, nire masaileko harramazkadei ere ez zien erreparatu emakume onbera hark.
|
|
2005
|
|
|
Ez pentsatu orain horretaz, lizun hori, ezin da hori izan, oraintxe egon da Ainararekin, hain aseezina ez da izango, neska! Jakin minak, urtxintxa baino bihurriago, adarrez adar saltoka eraman nahi du,
|
ikusi
behar du. Hau txizagalea, irolera joan behar eztanda egingo ez badut, eta behin haraino iritsiz gero...
|
|
|
–Neska, zergatik holako berotasuna? Ez dut uste honen ostean
|
ikusi
behar ez nauzunik, baina segi lasai, hauek kableak baino hobeto egokitzen zaizkit eta.
|
|
|
–Egon geldirik, hau
|
ikusi
behar dugu.
|
|
|
Kalean arineketan ibili da geltokiraino, bidean tea edanez. Tetsuok esandakoaren arabera, Naroa dendara joango ei zen zuzenean, baina berak lehenago
|
ikusi
behar du, harekin hitz egin behar du, beste inor ondoan eduki barik. Ez daki zer esateko, baina hura ikusi eta mintzatzeko beharrak bultzatzen du.
|
|
|
Ez dakizu nola faltan botatzen ditudan euripean kantatzen zenizkidan melodiak, eta ez dakizu zenbat sentitzen dudan elkarrengandik banandu ginen bezala banandu izana... Ez dakit noiz edo nola, baina elkar
|
ikusi
behar dugu. Teknologia berriek elkarrenganatu gaituzte.
|
|
|
Badakit tarte horretan ezkondu zinela. Ez daukat inolako aitorpenik edo paperik
|
ikusi
beharrik. Aurretik nirekin ezkonduta zeundela sentitzen nuen bezala, orain, beste batekin zaudela sentitzen dut.
|
|
|
Esan zuen Piedadek bakarrik
|
ikusi
behar izaten zituela pelikulak berak, hala ere, pianoa jotzen egoten zelako Samuel. Azaldu zuen horretarako ikasi zuela pianoa jotzen Samuelek, zinean jotzeko.
|
|
|
Argazkietan oso libelula luzea da, urdin urdina, eta argazkietan
|
ikusi
behar da, munduan oso gutxi dagoelako. Ez dakit seguru guztira zenbat libelula urdin egongo den munduan, baina kalkulatu dut zazpi edo bederatzi egongo direla mundu osoan.
|
|
|
Sinesgaitza zen: aita zein ama oso zorrotzak ziren telebistarekin, gutxi eta probetxuzkoa
|
ikusi
behar omen zen, dokumentalen bat, pelikula on bat..., nola jasan zezaketen hura. Hain gaizki ote zeuden?
|
|
2006
|
|
|
Y debe subrayarse que esas creaciones, aún efímeras, necesitan, para formarse [hau ja ez baita Ibn Haldun, Allah fede!], de alguna colaboración extranjera. Una vez es Cartago; otra, Roma; otra, Bizancio; otra, la judía Kahena, o Idris el arábigo, o Abd el Munem, o el persa de Tiaret, o el general Lyautey, o España [zer
|
ikusi
behar dute hauek nomadekin?]. De aquí, un curioso espejismo connatural al tipo de historia que este trozo de tierra produce:
|
|
|
Demokrazia modernoaren alderdi eta aldebakarkeri sistemaren genesia trazatzeko modu polemiko franko kazetairea ematen du honek, eta de fakto, uste dut, beste inon ez dela berriro agertzen Ortega-ren izkribuetan, ez Hegel-en interpretazio eta ez Volksgeistaren erreferentzietan, ikusmolde hau, alegia Volksgeistarena partidismo forma batena bezala unibertsaltasunaren ukazioz (gogora, bestalde, Ortega-ren perspektibismoaren doktrina). Zalantzarik gabe, adierazpen honetan ez da ateraldi zirkunstantzial bat baino gehiago
|
ikusi
behar.
|
|
|
Ni siquiera a Milá y Fontanals –como señala el profesor Juretschke– sirvió de punto de partida la obra de Herder, pues nadie había leído en España sus principales obras, escritas entre 1770 y 1780" 78 Hasteko, historia sinplifikatzen da, hots, kultura herritarraren birbalioespen oro Volksgeistarekin zerikusian dago, Volksgeista Herder da eta Herder Volksgeista; Volksgeistarekin zerikusirik daukan idazki edo bilketa orok, Herder-ekin du zerikusia eta harengandik dator (berak nahi edo jakin gabe ere). Europan ez da egon nonbait MacPherson eta, mugimendu ingeles nahiko zabal bat, baina Frantzia eta beste toki batzuetan ere bai, (a)" erroen" bilatzaile eta (b) populista, Alemaniatik menpegabe eta lehenagokoa, horren barruan
|
ikusi
behar baita Herder-en fenomenoa, eta ez horren kreatzaile bezala ezerezetik (Herder-ek berak aski adierazia duenez). Bestalde, logika horrekin, Txomin Agirre, Orixe eta Arantzazuko Egutegia bera Herder-engandik eratorri ahal izango ditugu.
|
|
|
Eguzkienea
|
ikusi
behar huen, neska, pentsatu zuen Anek.
|
|
|
Orain mendateko bihurguneraino eraman behar zituen. Beren begiez
|
ikusi
behar zuten istripua. Larri ibili zen Gepperten gorpua bolantearen aurrean jarri, autoa amildu eta motorra garaiz hartzeko.
|
|
|
Norberak
|
ikusi
behar, ni behintzat ez nintzen sartuko puska batean, eta gutako gehienak ere ez, ziur nengoen horretaz. Herriko zinegotziek eta beren lagunek joan nahi bazuten joatea asko zuten, baita gero denak Hankapaloren ohera sartzen baziren ere.
|
|
|
Orain dela urte batzuk, San Miguelera ez baina Erromara joan nintzen, lagun batzuekin. Hango zerak
|
ikusi
behar genituela eta Vatikanora ere sartu ginen. Baita Kapera Sixtinoan ere.
|
|
|
Hantxe
|
ikusi
behar izan zuen amaordekoari egin ziotena: bere aurrera eraman eta sokaren tormentua egin zioten hari ere, eta besaburuak bere lekuetatik atera arte eduki zuten esekita Beatriceren aurrean.
|
|
|
Bernardo umeak izugarrikeria horiek guztiak
|
ikusi
behar izan zituen, eta, denak amaitu zirenean, kartzelara eraman zuten. Betiko.
|
|
|
–Hartzaileak baizik ez du mezua
|
ikusi
behar –tematu nintzen, adorea apal.
|
|
|
Pontedouroko jaunak irribarrea egin eta txalo jo zuen arte. Hango
|
ikusi
beharra, hango aho zabaltzea, hango txalo zaparrada! Sekula ikusi gabeko diamantea izan genuen geure begien aurrean, itzela, pisutsua eta argia, oso argia.
|
|
|
Nire hizkuntzaz hitz egiten zidan. Dena zitzaidan misterio bidaia hartan, behe laino batek estaltzen zuen dena, eta nik, orduan behintzat, oso argi
|
ikusi
behar izaten nituen ulertu beharreko gauzak. Nire adin posturakoa izango zen.
|
|
2007
|
|
|
Bera dela subjektu eta egintzaile, eta librea dela. Praxian, hizkuntzaren ikerketak hura (hizkuntza bakoitza) bere buruaren egile antzo kontsideratu behar duela, ez natur produktu bezala; h. d., hizkuntza ez dela
|
ikusi
behar, ardi bakoitza ardi espeziearen birproduktu bat den moduan, hizkuntza bakoitza hizkuntza generoaren, edo indogermanikoa espeziearen kasu bat, aurretiko eredu bat bariazioekin manifestatu baino egiten ez duena bere modutxora. Hizkuntza bat ez da ezein beste ereduren birprodukzioa, bere propioarena baino.
|
|
|
Espainian, esanak esan, Herder-ek batere ez eta Hegel-ek txikia bezala, Herrien Psikologiak handia izan du eragina zuzen ala okerrekoa,
|
ikusi
beharra izango dugunez. Batez ere, jarraitzaile bero anitz egon ondoren, Herrien Psikologiaren kritiko sonatu bat dago, Caro Baroja.
|
|
|
2 Hizkuntzaren, ezagutza? sentimenduzkoan ez da
|
ikusi
behar irrazionalismoa, baizik ahalegin zintzoa, banakoa zinez banako den bezainbatean, bere nor eta zertasun bakar eta errepikaezinean, aintzat hartzeko, eta berari dagokion ezagutzeko moduaren berezitasuna aitortzeko.
|
|
|
Kultura ez da ja klase batzuen pribilegioa, nazionala eta herritarra da: herriko tradizioetan datza egiaz kultura, hizkuntzan oroz gain, ipuin, kanta, dantzetan, jakinduria familiarrean, komunitatearen kontzientzia sozialean, mitologian; herriaren ahotan atergabe sortzen ari den kultura bat (genesi egunerokoa), kultura ororen zimentua415 Herriaren kultura edo gogoa ulertzeko, hori bi koordenatutan
|
ikusi
behar da416 Bat, bertikala, indar genetikoa da, herriaren nortasuna bera funtsean (karakterea). Nortasuna indar propio autonomo bezala onartzea, naturarekiko edo geografiarekiko menpekotasunaren guztizkoa ukatzea da (menpekotasunen bat ukatzeke).
|
|
|
Denboran ibili ere askoz geroago gabiltza, eta dagoeneko honek denak ez du Herder edo Hegel-en Volksgeistarekin zerikusirik. Baina hauenak ere Volksgeist, herri gogo, edo herri arimaren azterketak direnez,
|
ikusi
beharrak ditugu laburki.
|
|
|
La cuestión es: el nacionalismo moderno, ¿ reitera esencialmente la promesa hecha a Abraham, hecha a Moisés, de la invasión de la Tierra Santa de Canaán?? 724 (Zer
|
ikusi
behar du Volk honek Herder-en herri Estatugabeko, marjinatu, hala ere kantariarekin?).
|
|
|
Orduan ez genekien neskatoa izango genuenik, ezta Ana Isabel deituko zenik ere. Beraz, bi koloretako arropa
|
ikusi
behar izan genuen, arropa urdin kolorea eta arropa arrosa kolorea. Bat bera ez gustatu, ordea, Elisa pinpirinari.
|
|
|
Seguru. Edo garaiz iristea zeri deitzen dioten
|
ikusi
behar litzateke, bestela. Postariaren zango zuztarren esku balego hitzak garaiz iristea... eta seguru gainera hark hala uste duela.
|
|
|
Baina ez. Nire begiekin
|
ikusi
behar nuen Asier baietza emanez, kristo gurutziltzatu baten azpian, apaiz lodi baten aurrean, Asier, diot, baietza emanez, onean eta txarrean, osasunean eta gaixotasunean, aberastasun eta txirotasunean, heriotzak emakume horrengandik banatzen zuen arte. Ikusi ezean sinistuko ez nuelako.
|
|
|
Hura irenstean, soinu bat entzun dut, metalezko zerbait errodatzen. Atetik ikusten den korridore zatira begiratu dut, han burdinazko kanikaren bat pirritaka
|
ikusi
behar nuela pentsatuta, baina ez, ez dago han kanikarik. Eta, antza denez, ez du inork ezer entzun, telebistari begira baitaude denak.
|
|
|
Lehoia jaso, lurra garbitu, eta gainontzekoa bere horretan utzi duzu. Ez du inork
|
ikusi
behar, beraz, bihar ere izango duzu jasotzeko astia.
|
|
|
Ostiralean bukatu gabe utzi zenuten elkarrizketan azaldu zenion beste kongresu batean elkar ikusteko aukera zenutela. Derrigorrez
|
ikusi
behar zenuela. Baina Nathalieren ahotsa besteetan baino dardaratiago sumatu zenuen.
|
|
2008
|
|
|
Ez dakidan etxea ezkutatu. Mundua haur izutu baten begietatik
|
ikusi
beharrik izan ez dezadan.
|
|
|
Bost gizon behar izan genituen komisarian bera errenditzeko. Gero, baina,
|
ikusi
behar zenuen nola otzandu zen! Katutxo bat zirudien.
|
|
|
–Ez gaitiztek batera
|
ikusi
behar. Ezer onik ez dakar agindua ahazteak. IMk, ardurapean.
|
|
|
Baina erne: ez gaitiztek batera
|
ikusi
behar.
|
|
|
baita beldurra ere noiz edo noiz, zeren Beñardoren eztenkadak pozoitsuak eta mintsuak ere izan baitzitezkeen? Euskarak eskaintzen ziòn talaia hartan ezin erosoago zegoen, hortaz, Beñardo, eta erosotasunaren talaia hartatik gauzak bere erara
|
ikusi
behar zituen: zertarako eskalatu behar zituen gazteleraren harresiak eta zertarako ahalegin izugarri hartan sartu, baldin eta, ahalik eta ahalegin txikiena eginda ere, handiagoak bazituen irabaziak?, zeren euskararen munduan norbait baitzen eta gaztelerarenean inor ez?; Beñardok hamar urte zituen, eta nekez egingo zion bere buruari, nekezago, mutil intuitiboa zèn neurrian?
|
|
|
Argi eta garbi
|
ikusi
behar zuen Nataliak hori. Izan ere, hain ederra ikusten zuen Gerardorekin hasitako kartazko harreman hura, baita hain etereoa ere, aldi berean, non beldur izaten baitzen gainetik pasatzen zitzaizkiòn hodeiak bezalakoa izango ez ote zen, behin pasatuz gero betiko pasatzen direnak?
|
|
|
Nataliarekin izan zuèn elkarrizketatik oso kezkatuta irten zen markesa anderea. Izan ere, bere burua
|
ikusi
behar zuen alabaren baitan, bera ere halakoa izan baitzen gaztetan, gogoak eta irrika gehiegizko batek hartuta, gehiegizkotasun hura sentimenduen zerura igotzeko baldintza ezinbestekoa balitz bezala. Irudi haren ondoan, berriz, porrotarena:
|
|
|
–Begiraiok, heuk esan duan bezala, zer etorri zaion asto hutsa izateagatik, ihardetsi zion sendagileak?, eta bururik ez izateagatik aire garbia eta pozoitsua, lur lehorra eta lokatz nardagarri, kirasduna bereizteko. Oso litekeena iruditzen zait, nahiz eta, noski, iritzi bat besterik ez izan, zuek denok gorriak
|
ikusi
beharra izatea malaria hori gorputzetik uxatu baino lehen. Non kanpatuko eta zingira batean!
|
|
|
ezin hobeto, Lidia, ezin hobeto, ez zaizu damutuko. Eta aholku bat nahi baduzu, Gari ez da munduko gizon bakarra, esan nahi dut, zeuk
|
ikusi
behar duzu baina, gauzek funtzionatzen ez dutenean, horrela hartu behar dira: orria pasa eta hurrengo kapitulura?
|
|
|
Iritsi dira Bakeriza eta alkatea ministerioko atera. Atezainei esan diete Prieto
|
ikusi
behar dutela. Baina atezainek, haien itxura ikusita, ez diete sinetsi eta sarrera ukatu diete.
|
|
|
Argi eta garbi
|
ikusi
behar zuen Nataliak hori. Izan ere, hain ederra ikusten zuen Gerardorekin hasitako kartazko harreman hura, baita hain etereoa ere, aldi berean, non beldur izaten baitzen gainetik pasatzen zitzaizkiòn hodeiak bezalakoa izango ez ote zen, behin pasatuz gero betiko pasatzen direnak... oroimenean arrasto bat utziz, hori bai, baina benetako izaterik gabekoa.
|
|
|
Nataliarekin izan zuèn elkarrizketatik oso kezkatuta irten zen markesa anderea. Izan ere, bere burua
|
ikusi
behar zuen alabaren baitan, bera ere halakoa izan baitzen gaztetan, gogoak eta irrika gehiegizko batek hartuta, gehiegizkotasun hura sentimenduen zerura igotzeko baldintza ezinbestekoa balitz bezala. Irudi haren ondoan, berriz, porrotarena:
|
|
|
zertarako beste lur bat eraiki, euskararen lurra berea bazuen eta lur hartan norbait bazen, besteen aurrean?; ez al zen, bada, osaba Bixente harro agertzen noizean behin etxeko" bertsolari txikiaz", Beñardok aitarekin izaten zituèn auzietan aitaren alde agertzen bazen ere?; eta ez al zituen lagunak ere harri eta zur uzten bere ateraldiekin, sarri askotan barreak eta irri karkailak eragiten zizkiela... baita beldurra ere noiz edo noiz, zeren Beñardoren eztenkadak pozoitsuak eta mintsuak ere izan baitzitezkeen? Euskarak eskaintzen ziòn talaia hartan ezin erosoago zegoen, hortaz, Beñardo, eta erosotasunaren talaia hartatik gauzak bere erara
|
ikusi
behar zituen: zertarako eskalatu behar zituen gazteleraren harresiak eta zertarako ahalegin izugarri hartan sartu, baldin eta, ahalik eta ahalegin txikiena eginda ere, handiagoak bazituen irabaziak?, zeren euskararen munduan norbait baitzen eta gaztelerarenean inor ez...; Beñardok hamar urte zituen, eta nekez egingo zion bere buruari –nekezago, mutil intuitiboa zèn neurrian– halako analisirik, baina ez zekizkièn indar haien mende behar zuen; are gehiago, nabaritu ere, nabaritu zituen kontzientzian, ausaz, mugimendu batzuk, forma zehatzik ez zutenak, bai, baina" zer definiezin" batek bezala inguratzen zutenak, bere baitan gaztelaniaren aurkako erresistentzia inkontziente bat piztuz... horregatik ez zien kasurik egiten, agian, Nazario, Ismael eta Honoratori, hiru anaiek, gaztelania ikasteko, etxean –sutondoan, atarian, nonahi... – izaten zituztèn lehietan:
|
|
2009
|
|
|
Hamar minutu geroago, itzuli zenean, telebista piztuta ahots baxuarekin nuen eta nik gerrari buruz hitz egiten jarraitu nuen, baina berak, atzamarra ezpainetara eramanez lehenengo, eta kokotsarekin telebista seinalatuz gero, telebista
|
ikusi
behar genuela adierazi zidan. Ez nuen ahalegin gehiago egin egun hartan.
|
|
|
Lehen ohartu ere egiten ez zuen hainbat txikikeriak, emozio ikaragarria eragiten ziola orain. Ezikusitako gauzak nonahi,
|
ikusi
beharrak izatera etortzen zitzaizkiola begien aurrera. Kontzientzia txar bat sortuko balio bezala, zenbat gauza zegoen bizitzan, artarik egin ez dioguna, eta poz bat bezala aldi berean, azkenean arta egin ahal diogulako.
|
|
|
gure gorputzean badugula arima bat, espiritu hutsa dena, gorputzarekin zerikusirik gabeko berekitasuna duena; hiltzen garenean arima zerura edo infernura doala, eta han eternalki bizirik dirauela, etab. Umetako gure irudipenok auzikagarriak ziren berez, eta hala batzuek auzikatu dituzte gerora eta guztiz baztertu. Baina ez litzateke pentsatu behar, kontzeptuok denborarekin besteentzat ere auzikatu gabeak gelditu direnik, eta, ondorioz,
|
ikusi
behar genuke haien esanahia eta balioa horientzat ere ez dela ja umetako hura (horregatik ez badituzte ere baztertu). Haurtzaroa denoi pasatzen zaigu, eta haurtzaroko burutazioekaz denoi ere ez zaigu beste erremediorik gelditzen urteekin, edo abandonatzea edo birpentsatu eta eraldatzea, ez baditugu behintzat altxor sentimental soil bezala oroipenean gorde nahi.
|
|
|
(HGB, 154). Beste horma zabal guztia frontisean, euri egunetan
|
ikusi
behar dena, ez eguzkitan (HGB, 153 or.), hutsa dago; euskaraz egun esan litekeen hitzik ozenena hori da:
|
|
|
Zer
|
ikusi
behar du erlijioak moralarekin. Lur, jende xume, familiaren miragarrizkoa, jainkozkoa?
|
|
|
Zergatik erlijioari bai? Zer
|
ikusi
behar zuen Delfik moralarekin. Edo Oseas profetak?
|
|
|
Antxen
|
ikusi
bear
|
|
|
Eta zer
|
ikusi
behar du filosofiako Jainko perfektu horrek erlijioarekin. Jainkoa, konstrukto razionalista bat.
|
|
|
Los secretos de nuestros orígenes, 1997, Y. Coppens paleontologoak deritzo, gizakiaren eta aberearen artean zerizan edo naturako ezberdintasunik baino gehiago, gradu diferentzia
|
ikusi
behar dela. Eta ez dakit zenbateraino literalki hartu den, baina aberezko erresuman gizakia espezifikoki zeren bitartez bereizten den itaunari, erantzun hau ematen dio:
|
|
|
ikuste bat espontaneoa, eta beste ikuste bat landu, gogoetatua). Batetik, ikustearen
|
ikusi
beharrez,, gehiegizkoa zerizkion ikuskizunari? (UBM, 37; ik. 178, iragarkiak).
|
|
|
Hau ez da, ez, Homeroren espiritu anizkunzale jostaria. Adornok Ilustrazioaren Dialektika ko Ulisesen kapituluan errepararazten duen legez, eraso antimitologiko honetan Ilustrazioaren lehen asalto handia
|
ikusi
behar da dena arrazoimenaren kontrolpean lotu lotua lotzeko eta Bat bihurturik menpean edukitzeko xedean. Hemendik ildoa zuzen zuzen doa Aristotelesen Mugigabeko Lehen Mugiarazlera (Met. 1072b 2), San Tomasen, primum movens immoblile?, eta, orain Heideggerrekin esateko, metafisikaren garaipen guztizkoraino, modernia teknologiko eta orwelldarki antolatu, zelatatu, zainpeturiko, razionalitatean?.
|
|
|
espainol originalak eta frantses originalak berak izatea, prehistorikoak. Azkenean beren originaltasun hori guztia espainol soil eta frantses huts huts izatean geratua
|
ikusi
behar izan dute (hori bai, espainolik espainolenak eta frantsesik jatorrenak berak izaten jarraitzeko betiere).
|
|
|
Zertatik behar dugu askatuak izan? Hori ere neurri handi batean bakoitzak
|
ikusi
behar du: egoismotik, beldurretatik (heriotzaren beldurra, etab.)?
|
|
|
Ikusiko dugu, Gandiagak Madrilen hango horizonterik eza ohartuko duela, euskal mendietako horizonte urrun eta hurbil ugarien kontrara). Alabaina, Basterraren teorian kultura eta historia hirien eta eliteen obra baita, handitasun espainolaren egiletzat hiriburu eta Gortea
|
ikusi
behar dugu, Gaztela soilaren gainetik, eta Habsburgo Etxea azken finean. Basterraren Madril gauza asko da:
|
|
|
haren, deskubrimendua? bere asmo literarioekin lotua
|
ikusi
behar da: asmo horietako objektu gisa begiratua hain zuzen.
|
|
|
Laster piztu da eztabaida, telebistan zein programa
|
ikusi
behar den. New Yorken hogei kanal baino gehiago ikus litezke.
|
|
|
Zer zegoen baso alu hartan? Xabierrek bere begiez
|
ikusi
behar zuen tokia. Hurrengo egunean, urratsez urrats errepikatu zuen Anaren autoak egindako bidea.
|
|
|
–Ene, ez dakit zer
|
ikusi
behar dugun. Azkenean dugu kalera irten ere.
|
|
|
Neu bakarrik, Nora. Huraxe zen ikusi nahi ez nuena baina
|
ikusi
behar nuena. –Ama ez da agertzen?
|
|
|
–Ezkerreko begian amua sartu nuenetik eskuinekoa nahikoa diat
|
ikusi
behar dena ikusteko. Ez diat inor behar.
|
|
|
–Zer
|
ikusi
behar ninan?
|