|
2008
|
|
|
1664 Pierre Urte euskal idazlea jaio zen, Donibane Lohizunen (Lapurdi). Hiru liburu idatzi zituen, baina
|
hura
hil ondoren argitaratu zituzten: Biblia Saindua.
|
|
|
haren edertasunak bihotza inarrosi zion, noski; ezkondua zela eta haurdun zegoela jakiteak, berriz, epeldu egin zituen hasierako berotasunak; egunak eta asteak igaro ahala, ordea, berritu eta berretu egin zitzaion lehengo oniritzi hura, eta, dunen paisaia amaigabeak bidaiariari haluzinazioak ikusarazten dizkion gisan, bere pasioen iturri haren hurbiltasun etengabeak etorkizuneko zoriontasun oasiak irudikarazten zizkion Omarri: Europako senar zital
|
hura
hila zela, edo Chiarak arbuiatu egiten zuela, ezkontza deseginez, eta gero berriz biak lotuko zirela, Koranaren arabera ezin bazen kristauen legera, Chiararen sabeleko fruitua bere umetzat hartuko zuela, eta haren ostean beste batzuk ere etorriko zirela, sendi ugari bezain dohatsua osatuz, Oranen edo Aljerren ezin bazen urrunago joanda: Tunisiara nahiz Tripolira, Fez edo Marrakexera, Tinbuktu ala Tamanraset urrunera.
|
|
|
Anna Politkovskaia Moskurekiko kritiko izateagatik egin zen ezagun. Haren gertukoek maiz salatu dutenez,
|
hura
hil izanaren arrazoia horixe bera izan zen; hau da, Moskuk haren ahots kritikoa isilarazi nahi izan zuela. Horien ustez, ez da kasualitate hutsa Errusiak Txetxenian egiten dituen tortura sistematikoak salatzeko liburua argitaratzeko zela atentatu izana bere aurka, 2006ko urrian.
|
|
|
Pucciniren aholkularia zen, eta bigarren aitatzat zuen. 1912an
|
hura
hil zenean, kolpe gogorra jaso zuen Luccako maisuak. Garai horretan, gainera, beste bi pertsona garrantzitsu galdu zituen:
|
|
2009
|
|
|
Ez da erraza izan Fuad Sinioraren agintaldia (Sidon, 1943). Rafik Hariri lehen ministroaren eskuin eskua izan zen urte luzez, eta 2005ean
|
hura
hil zutenean, haren tokia hartu zuen. Siriaren aurkariek Legebiltzarraren kontrola zuten arren, Hezbola buru zuen oposizioak batasuneko gobernua banatu zuen, Haririren hilketaren ondotik sortutako krisiaz baliatuta.
|
|
|
Horrek ekarri zuen etsaitasuna. Peshmergako kide izan zen 1963an, eta KDPren buruzagitza eskuratu zuen aitarengandik,
|
hura
hil eta gero, 1979an.
|
|
|
Zubiriak zuzendari kargua utzi zuenean hartu zuen Uriak ardura hori, eta urtebete inguruan aritu zen lan horretan. Kontseilari ordezkaria zen orduan Joxemi Zumalabe, eta 93an
|
hura
hil zenean lekukoa hartu zuen Uriak. Orduan izendatu zuten Martxelo Otamendi Egunkaria ko zuzendari, Imanol Muruak karguari uko egin ondotik.
|
|
2010
|
|
|
Spring kantata, berriz, Nikolai Nekrasoven poema batean dago inspiratuta. Emazte desleiala duen senar batek
|
hura
hiltzeko tentazioa du. Dena den, udaberria edo tolerantzia eta loratzearen aroa heltzean, baretu egingo da.
|
|
|
Viktoria Eugenia antzokiko zikloa gaur bertan itxiko dute Angelika Kirchschlager mezzo sopranoak eta Ian Bostridge tenorrak, Julius Drake pianista laguntzaile dutela. Emanaldia 20:00etan hasiko da, eta Hugo Wolf musikagileari eskainiko diote oso osorik,
|
hura
hil zela 150 urte igaro dira eta. Buruko eritasun bat nozitu zuen, eta bizitzan izandako depresio uneek arrasto handia utzi zuten haren obran.
|
|
|
Erietxean artatu ondoren, Arhuseko epaitegira eraman zuten 28 urteko somaliarra, eta han bi hilketa saiogatik Westergaarden eta bi polizien aurkakoak auzipetu dute. Atxilotuak onartu du marrazkigilearen etxera sartzen saiatu izana, baina ez
|
hura
hiltzeko asmoa zuela.
|
|
2012
|
|
|
Baina horrelakoa da bizitza. Irakaslearengandik ikasi ondoren,
|
hura
hil beharra dago. Fikzio idazlea zara egun; baina, neurri batean, kazetari ere bazara oraindik.
|
|
|
Ez dakit zein urtetan hil zuten Santi Brouard, Lekeitioko frontoiak bere izena daramala uste dut, ez dakit zein izan zuen kargua Herri Batasunan, medikua zela esango nuke, ez dakit zeinek eman zuen
|
hura
hiltzeko agindua, ez dakit nork hil zuen, zeini egotzi zioten hilketa, inork pasa ote zuen denboraldirik kartzelan, ez dakit ezer, gaurko egunez hil zutena besterik, ez dakit ezer, ez dakit zenbat urte zeuzkan Josu Muguruzak, telebistako irudiekin akordatzen naiz, Alcala hotela zela esango nuke, Iñaki Esnaola zeukala ondoan, baina ez nago seguru, ez dakit ezer, hilketa haren ondoren Ruper Ordori...
|
|
|
Bertso mundua barru barrutik bizi zuen, eta, zentzu horretan, oso ondo zegoen. Bilbora joanda ginen gu
|
hura
hil zenerako, Bizkaiko Txapelketako finala ikustera, eta han eman zidaten albistea. Gogorra joan da, bai!
|
|
2013
|
|
|
Donostiako Kubo Kutxa aretoak, 2012 urteari amaiera emateko eta 2013a hasteko, Bonifacio Alfonso artista donostiarraren erakusketa bat antolatzea erabaki du. Abstrakzio espresionista eta zenbaitetan surrealismoarekin lotzen den artistaren lana berreskuratzea erabaki du Jose Luis Merino arte komisarioak, justu
|
hura
hil zenetik urtebete pasatu denean. Heriotza eta suspertzea, norbaitek esan duen moduan.
|
|
|
Galaxia Gutenberg argitaletxeak 1935 eta 1977 bitartean Oterok ekoitziriko lana kaleratu du liburuki batean. Sabina de la Cruzek eta Mario Hernandezek apailatu dute bilduma, zeinak poetaren hamabi poema liburuak (haietarik zortzik Otero bizirik zela ikusi zuten argia, eta gainerako laurak,
|
hura
hil ostean), 1942 eta 1946 bitartean idatziriko poema argitaragabeak, beste hizkuntza batzuetako poeten bertsioak, elkarrizketak eta adierazpenak biltzen dituena.
|
|
2014
|
|
|
ote zuen Mahattango etxe estu huran Maggie k senarra, horrek Maggie maite adina? Hura zen bortizkeria, hura grina,
|
hura
hil nahia. Zenbat aldiz ez ote nuen hiztegia begiratu; Ihardetsi, haboro, laket, Amatto, ahuen, kausitu, aiherkundea eta New York hits. Asebete utzi ninduen irakurketak.
|
|
|
edo gure Canovas maitagarriari Borboikoak boterean berrezartzeak edo anarkistak torturatu eta fusilatzeak eragin zion buztankadan, Angiolillo italiarrak Arrasateko bainuetxean kolpetik jaitsarazi ziona, hiru tiro jota. (Horretaz ari garela, Txirrita zena Espainiako Auzitegi Nazionalean egongo litzateke egun, kazike esklabista
|
hura
hil eta gero osatu zituen bertsoengatik: «Il da Cánovas, fuera Cánovas,/ pikaro gaizki eziya?»).
|
|
|
Artritis «nahiko aurreratua» zuen Jaramilloren amonak eskuetan, eta beti izaten zuen likido berdea zeukan botila bat ohe ondoan. Hamarkada batzuk geroago, eta
|
hura
hil ondotik, kalamuaren erabilera ludikoa ezagutu zuen terapeutikoa baino lehenago, eta botila hartaz gogoratu zen. «Jakin minak bultzatuta hasi nintzen errezeta probatzen.
|
|
|
Artikulu hartan kontatzen zen bazela txori bat Lawrenceren Clouds Hilleko basoko etxean (Ingalaterra) leihoaren aldetik beti kolpeka ari zena, eta gisa horretan Lawrence urduritu eta bere onetik ateratzen zuena. Artikuluak zioenez, Lawrenceren adiskide batek erabaki zuen txori
|
hura
hiltzea, Lawrence kanpoan zen bitartean, adiskideari mesede bat egiteko asmotan. Adiskideak txoriari tiro egin eta hil egin zuen, eta, aldizkariko artikuluaren arabera, une berean Lawrenceren motorra errepidetik irten zen; hilzorian geratu zen Lawrence, eta sei egun geroago eman zuen azken arnasa.
|
|
2016
|
|
|
Gutunak, aitak edo amak kanpoan dagoen ume txikiari zuzenduak, aitonak bilobari, semeak edo alabak amari edo aitari (batzuetan azken agurra emateko); gutunak bikotekideen artean, Itziar Aizpuruak eta Jokin Gorostidik espetxetik espetxera gurutzatutakoak adibide.Badaude narrazioak, ipuinak, bertsoak, koplak, poemak, panfletoak... eta klasifikatzeko zailak diren idatziak, fitxa modukoak, esaterako; batek dispertsioaren eskema egiten du, beste batek bisitarako baimena eskatzetik hura ukatzen dioten arteko ibilbide geziz betea. Umorea ere azaltzen da tarteka, Romy Schneider aktorearen zalea izan eta
|
hura
hiltzean doluminezko telegramak, kartzelako zuzendaria harri eta zur, jaso zituenaren pasadizoa lekuko.
|
|
2020
|
|
|
Pertsona ia mitiko bihurtu dute Qassem Soleimani, Irango Guardia Iraultzaileko jenerala, bai miresleek eta bai etsaiek azken urteetan. Iranek Ekialde Hurbilean zuen geoestrategiaren benetako burua eta sortzailea zen, eta AEBek
|
hura
hil izanak ekar ditzakeen ondorioak ez dira aurreikusten errazak. Adil Abdul Mahdi Irakeko lehen ministroak berak aitortu du zortzi pertsona hil dituen erasoak jokalekurik okerrenera eraman dezakeela herrialdea:
|
|
|
Gerra pitz dezakeen hilketa izan da Soleimanirena. Iranek Ekialde Hurbilean zuen geoestrategiaren benetako burua eta sortzailea zen, eta AEBek
|
hura
hil izanak sor ditzakeen ondorioak ez dira aurreikusteko errazak. Irakeko lehen ministroak aitortu du erasoak egoera okerrenera eraman dezakeela herrialdea, eta gerra bat sortzearen eragile izan.
|
|
|
«Okerra da Ameztoiren lan ezagunenak ikusi izanagatik pentsatzea artista ezagutzen dugula. Oraindik ere Ameztoi asko dago ezagutzeko, baita
|
hura
hil zenetik ia hogei urte joan diren arren ere».
|
|
|
Hortik Martutenera». Sinetsarazi zioten anaiak bultzatutako gizon
|
hura
hil zuela: «Hori ez da ahazten».
|
|
2021
|
|
|
Hauxe gertatzen da abortua debekatzen duten legeekin, medikuek fetuari «akatsak» diagnostikatu bazizkioten ere (likido amniotikorik eza, adibidez),
|
hura
hil arte zain geratu ziren amaz arduratzeko. Ordu batzuk geroago hil zen emakumea, shock septikoaren ondorioz.
|
|
|
Raval, Victor Alonso Berbelek eta Jan Matheuk sortu eta idatzitako zortzi ataleko seriea thriller soziala da. Sofia protagonistak bere mutil lagunaren identitatea ordezkatuko du
|
hura
hil ostean, eta bizikletako banatzaile gisa hasiko da lanean Bartzelonan.
|
|
|
Baina bada garaia jeneral tiranoaren itzaletik atera gaitezen. Bost urte barru, 2025eko azaroan, berrogeita hamar urte beteko dira
|
hura
hil zenetik. Aita krudelaren etxetik alde egiteko adina izango dugu.
|
|
2022
|
|
|
Bat egin dute denek, sentimendu berean: Jon Rodriguez txirrindulari zendu berria omendu dute,
|
hura
hil eta astebetera. Errepidean txirrindulari gehiagok ezbeharrik izan ez dezaten, aldarrikapen isil baina ozena egin dute.
|
|
|
Ustez esan behar da, nabigatzailearen jatorria argitu gabe baitago oraindik
|
hura
hil eta bost mende baino gehiago pasatu eta gero. Kolonen Bartzelonako estatuari nabigatzailearen jaioterria seinalatzeko eskatuz gero, munduko hainbat lekutara seinalatu luke:
|
|
|
Iñigo Cabacasen lagunek urteak daramatzate Ertzaintzaren pilotakada batek gaztea jo zuen Bilboko Maria Diaz de Haroko kantoian loreak landatzen. Lau egun eman zituen koman kolpe haren ondorioz, eta atzo bete ziren
|
hura
hil zenetik hamar urte. Omenaldi jendetsua egin zioten, eta, urteotan auzitegietan, kalean zein etxean gertu izan dituzten lagun, senide, abokatu eta kazetariei eskerrak ematearekin batera, loreak zaintzen dituzten lagunen keinua izan zuen gogoan Fina Lizeranzu amak.
|
|
|
Jota geratu gara. Leihoan ikusten genuen bizilagun atsegin
|
hura
hil dute. Nola da posible?
|
|
|
Oteiza fundazioaren salaketaren aurrean, Donostiako museoak jakinarazi du ikusgai dauden lanak ez daudela Jorge Oteizaren eskultura lanen katalogoan inoiz argitaratu gabeak direlako. Oharraren arabera, Argentinako bildumagile partikular baten eskuetan egon dira lanok orain gutxi arte, eta
|
hura
hil ostean nafar bildumagile batek eskuratu zituela dio, eta, beraz, hala heldu direla obra horiek Donostiara. «Hori guztia behar bezala egiazta daiteke».
|
|
|
Abe lurrera erori da, bularrean odola zuela. Japoniako komunikabideek Polizia iturriak aipatuz kaleratu dutenez, atxilotutakoa ez zegoen «pozik» agintari ohiarekin, eta horregatik jo zuen
|
hura
hiltzera. Poliziaren esanetan, atxilotuak galdeketan aitortu zien «elkarte jakin bati» herra ziola.
|
|
|
Douglassek testuan gogora dakarrenez, baldintza horrek eragotzi zion, besteak beste, aita ikusi ahal izatea,
|
hura
hil baino lehen. Egun, Kubako Gobernuak aldatu egin ditu baldintza horiek, ordea, eta, hala, Euskal Herrira itzuli arren, berriz ere Habanara bisitan joateko aukera izan du Sarrionandiak.
|
|
|
Londresko Itunaren arabera, erakundeko burua hiltzen denean, haren oinordekoak ez du automatikoki haren tokia hartzen. Baina 2018an egindako biltzarrean Elizabeth II.ak mahai gainera atera zuen gaia, eta estatu kideak bat etorri ziren
|
hura
hiltzean Charles printzeak hartuko zuela haren tokia. Kargua bera sinbolikoa den arren, esanguratsua da inperioa izandakoaren batasuna irudikatzen duelako gaur oraindik.
|
|
|
Artean ez dute sortu The Velvet Underground, baina hasi dira grabatzen urte batzuk geroago talde horren diskoetara iritsiko diren hainbat kanturen demoak. Urte luzez galdua izan ondoren —Reeden ondasunen artean aurkitu zuten
|
hura
hil ondoren—, Light in the Attic zigiluak 1965eko maiatz hartan Reedek eta Calek grabatu zuten maketa hura disko batean jaso du orain: Lou Reed.
|
|
|
Puta ren ondotik, eta 2009an bere buruaz beste egin aurretik, beste hiru lan argitaratu zituen idazleak —tartean, Folle (Eroa, 2004); eta,
|
hura
hil ostean, haren beste bi lan plazaratu dituzte.
|
|
2023
|
|
|
Teruelgo espetxera bidean istripua izan zuen, 2007an. Eguberri egunean 15 urte bete ziren
|
hura
hil zenetik. Hamasei lagun hil ditu sakabanaketak, baina kopuruek gorantz egiten dute ikuspegia zabaldu ahala:
|
|
|
Iturri anonimo batek artxibo sekretu bat bidali zion Holcova kazetariari —Kuciakekin elkarlanean ari zen
|
hura
hil zutenean— Eta Holcovak erabaki zuen agiritegia ez argitaratzea berak bakarrik, baizik eta zenbait hedabidetako kazetariekin partekatzea. Sarneckirekin ere bai.
|
|
|
Patxi Lopez lehendakari izan zen garaian, Eusko Jaurlaritzako Barne sailburu izan zen, 2009 eta 2012 artean. Aurretik, 1994tik 2009ra, Eusko Legebiltzarreko kide zen, eta Fernando Buesaren lekukoa hartu zuen parlamentuan PSEko bozeramaile gisara, ETAk 2000 urtean
|
hura
hil ostean. Sailburu kargua utzita ere, 2016ra arte legebiltzarkide aritu zen Ares.
|
|
|
Polizia etxean ginela, nire taldekideak ihesean zihoazela auzokide batekin izandako borrokaren ondorioz,
|
hura
hil zela sinetsarazi ziguten. Hirugarren egunean, epailearen aurrean deklaratzeko zain ginela, Mugica Herzog anaia abokatuen bisita jaso genuen.
|