|
2000
|
|
|
—Ulertzen dizut, bai. Izan ere, bizia bertzerik ez dugu eta
|
hura
hain da hauskorra, non bitarteko guztiez baliatzen baikara, sendo eta segur gerta dakigun. Baina sendotasun hori fede itsu batetik edo pentsuaren sendotasunetik baizik ezin etor daiteke.
|
|
|
Eta, bozkarioaren bozkarioz, gau hartan ere amets egin nuen ezen frantsesak eta napolitarrak gerlan sartu zirela berriro, eta hain izan zela handia eta gogorra gerla hura, hain krudela eta bihotz gabea, non, hondarrean, guztiak hil baitziren, batzuk eta bertzeak; eta, akabatzen zelarik gerla
|
hura
hain modu penagarrian, ikusi nuen neure burua, bat batean, gorpu haien artean aitzina egiten, aitzina eta aitzina...
|
|
|
Enbustero hutsa haiz, bai, baina atsegin diat nolakoa haizen... Izan ere, neure anaia gaztea oroitarazten didak... —eta so egin nion, eta puntu hartan ez zitzaidan iduritu bere begi izugarri
|
hura
hain izugarri, zeren eta baitzirudien ezen tristurak eta bihozberatasunak ere bazutela begi hartan pausalekurik.
|
|
|
Eta, kontu
|
hura
hain modu konbentzigarrian garbitzen genuela, osabak erran zuen:
|
|
2003
|
|
|
Batzuek alabaina,. Salba ezazu Eliza bai eta Frantzia!? kantika ozen
|
hura
hain maite zutenek, Res Publica aipatzean ere, Frantzia bera zuten gogoratzen, erran nahi baita, Jean Etxepare medikuaren eta 1914, gerlari ohi, gehienen arabera, gure Ipar Euskal Herri xumea bere altzoan goxatzen eta kulunkatzen zuen Nazio puxant eta Aberri Handi egiazkoa.
|
|
|
Aurrean zuen edalontziari heldu omen zion indarrez, erortzera doanak heldulekuari bezala. Monikak, harridura edo mirespena sentitu beharrean, gupida eta errukia sentitu omen zituen, gizon
|
hura
hain galdua, hain biluzik, hain babesik gabe ikustean, eta bere eskua besoan pausatu omen zion une batez, entzuten zegoela, jarraituko zuela adierazko.
|
|
|
Sentibera. Gizon
|
hura
hain single izan zitekeenik ez nuen sekula pentsatuko. Rakeli begiak busti zitzaizkion eta geratzen zen kafe apurra edan zuen.
|
|
2004
|
|
|
Askapenaren izena merezi duen politika biderik baldin badago Euskal Herrian, bide horrek bidegurutze nagusi bat du: euskararen bidea markatzen duen
|
hura
hain zuzen. Euskal hizkuntzaren izaerarik gabeko askapen ideologiak eta jarduera praxiak egon badaude, beti egon dira gainera, eredu batekoak edo bestekoak, baina borroka molde horiek euskaltasunez husten diren neurrian, ez dira euskal borroka bideak, gizartearen beste arazo batzuetan dauden zapalkuntza egoerei ihardesteko jokamoldeak baino.
|
|
2005
|
|
|
Mercedes batean sartzen zen lehen aldia zen. Orduantxe ulertu zuen zergatik zen ditxosozko kotxe
|
hura
hain garestia. Barruan zihoana errege erregina bilakatzeko ahalmena zuen.
|
|
2008
|
|
|
santa martiria atzetik pintatua zegoen, baina burua jiratua zuen alde batera; erretilu bati eutsiz, non bular ebakiak baitzeuden odol xorta batzuk zerizkiela, eskuak zituen, goraka jasoak, zerutik begira zuèn Jainko Aitaren irudiaren norabidean, eskaintza jarrera zintzoan. Koadroaren irudi
|
hura
hain geratu zitzaion Millani burmuinean itsatsita, non, handik aurrera, emakume guztiak, ia guztiak, nor bere erretiluarekin ikusten hasi baitzen.
|
|
|
Gelditu egin zen berehala. Aurpegiko keinuengatik seinale zuen pentsatu nahian ari zela, eta berarentzat zeregin
|
hura
hain zen geldoa eta nekeza non, nire segurtasun aurkitu berrian, algaraka hasi bainintzen. Azkenean, behin edo bitan txistua irentsi ondoren, hizketan hasi zen, aurpegian lehengo nahasmen eta harridura biziko espresio huraxe erakutsiz.
|
|
|
santa martiria atzetik pintatua zegoen, baina burua jiratua zuen alde batera; erretilu bati eutsiz, non bular ebakiak baitzeuden odol xorta batzuk zerizkiela, eskuak zituen, goraka jasoak, zerutik begira zuèn Jainko Aitaren irudiaren norabidean, eskaintza jarrera zintzoan. Koadroaren irudi
|
hura
hain geratu zitzaion Millani burmuinean itsatsita, non, handik aurrera, emakume guztiak –ia guztiak– nor bere erretiluarekin ikusten hasi baitzen. Harik eta egun batean amets bat izan zuen arte.
|
|
2009
|
|
|
eta, hala ere, horiek beroriek ikusi ezin dutena erakutsiko diet, zeren hurbilegi baitaude?: ideal
|
hura
hain zuzen ere beren ideal dute, berek, eta agian beste inork ez, errepresentatzen dute gaur hura, berak dira hilaurrik izpiritualduena, gerrari eta miaketarien tropa aurreratuena, beren sedukzio era maltzur, delikatu, atzemanezinezkoena?? (Nietzsche, Moralaren genealogia, 1997, § 24).
|
|
|
Nazario sinetsi ezinik zegoen, bistan da, bere alaba polit eta kuttun
|
hura
hain gezur handiak esateko gai ote zen, bada??, baina etxeko jaunak etxekoandrearen begirada zuen gainean, zama pisutsu bat bezala sentitu eta emaztearen aldera lerratzera behartzen zuena:
|
|
|
Hil zen Alberto, utzi zion Adak Domingo ikusteari, eta, bat batean, nora ezean sentitu zen, iparra galdu balu bezala, iparra inoiz baino finkoago zuen arren beste ikuspuntu batetik begiratuta, Adak erabakia baitzuen sublimazioaren lurrak oinkatuko zituela, Domingoren gogoarekin bat egiteko; urre bilatzaileak bezala, denboraren urak eta denboraren lurrak iragaziko zituen bihotz arimen galbahetik, urre pipitek bezala dir dir egiten zutèn une gogoangarrienekin geratzeko; bazekien desertu, desterru? bat zeharkatu behar zuela, bai, baina, alde batetik, Domingorekin bizi izandako oroitzapenak zituen, eta, bestetik, Domingoren gogoa zuen. Adak imajinatutakoa betiere?, aurrerantzean ere gidari izango zuena eta une jakin bakoitzean zalantzak argituko zizkiona, zer egin eta nondik jo, desterru
|
hura
hain desterru gerta ez zekion; hasteko, Adak haizearen eta askatasunaren sinbolotzat zuen Domingo, eta haizea bezala bizitzen ahaleginduko zen, Domingorekin bat, Domingorengandik bereiz.
|
|
|
Nazariok zuen, beraz, hitza, eta ama eta anai arrebak hari begira jarri ziren, Domingo salbu, begiak lurretik altxatzen ez zituena; Nazario, ordea, hari begira zegoen, Domingori; Regina hizketan egon zenean ere, egia esan, semeari begira egon zen, emazteari baino gehiago; esan nahi baita ondorio garbi bat ateratzeko moduan zegoela Nazario: gutxitan ikusi izan zuen bere seme
|
hura
hain estu eta larri; mutilak, ordea, beti aurkitzen zuen ihesbideren bat ataka gaizto batean jartzen zuten bakoitzean, orain jauzi eta orain zilipurdi, eta egokiera hartan ere aterako zen nonbaitetik; baina ez zen ateratzen; eta Nazario, aurreko urteetan semea mila bider zigortu izan zuena, garai hartan ez bezala, mutilak Beñardorekin izan zezakeèn antzekotasuna ere ez zitzaion Nazariori hainbestekoa iruditu, ausaz, une hartan, seguru ezetz?, errukitzen hasi zen; eta, halere, itxaron zuen segundo bat, bi segundo, hiru, lau, bost, aita semeei begira zeuden mahaikide guztiak, hain zen nabarmena aitak Domingori so egiten ziòn modua?, sei, zazpi?
|
|
|
...ala dir dir egiten zutèn une gogoangarrienekin geratzeko; bazekien desertu –desterru– bat zeharkatu behar zuela, bai, baina, alde batetik, Domingorekin bizi izandako oroitzapenak zituen, eta, bestetik, Domingoren gogoa zuen –Adak imajinatutakoa betiere–, aurrerantzean ere gidari izango zuena eta une jakin bakoitzean zalantzak argituko zizkiona, zer egin eta nondik jo, desterru
|
hura
hain desterru gerta ez zekion; hasteko, Adak haizearen eta askatasunaren sinbolotzat zuen Domingo, eta haizea bezala bizitzen ahaleginduko zen, Domingorekin bat, Domingorengandik bereiz.
|
|
|
Nazario sinetsi ezinik zegoen, bistan da –bere alaba polit eta kuttun
|
hura
hain gezur handiak esateko gai ote zen, bada? –, baina etxeko jaunak etxekoandrearen begirada zuen gainean, zama pisutsu bat bezala sentitu eta emaztearen aldera lerratzera behartzen zuena:
|
|
|
Nazariok zuen, beraz, hitza, eta ama eta anai arrebak hari begira jarri ziren, Domingo salbu, begiak lurretik altxatzen ez zituena; Nazario, ordea, hari begira zegoen, Domingori; Regina hizketan egon zenean ere, egia esan, semeari begira egon zen, emazteari baino gehiago; esan nahi baita ondorio garbi bat ateratzeko moduan zegoela Nazario: gutxitan ikusi izan zuen bere seme
|
hura
hain estu eta larri; mutilak, ordea, beti aurkitzen zuen ihesbideren bat ataka gaizto batean jartzen zuten bakoitzean, orain jauzi eta orain zilipurdi... eta egokiera hartan ere aterako zen nonbaitetik; baina ez zen ateratzen; eta Nazario, aurreko urteetan semea mila bider zigortu izan zuena, garai hartan ez bezala –mutilak Beñardorekin izan zezakeèn antzekotasuna ere ez zitzaion Nazariori...
|
|
2010
|
|
|
Zergatik hil zituzten israeldarrek beren buruak, baita emakume eta haurrek ere, erromatarren eskutan erori baino lehen? Zergatik eraman zuten israeldar buruzagiek gerra
|
hura
hain muturreraino, eta zergatik jarri behar da Aberria pertsonaren balioaren gainetik. Nirea beste gerra bat baita, idealismo guztiak bazterrera uzten dituena, benetako errealitatera arrazionalki egokitzeko, kontraesanak kontraesan.
|
|
|
Zergatik hil zituzten israeldarrek beren buruak, baita emakume eta haurrek ere, erromatarren eskutan erori baino lehen? Zergatik eraman zuten israeldar buruzagiek gerra
|
hura
hain muturreraino, eta zergatik jarri behar da Aberria pertsonaren balioaren gainetik. Nirea beste gerra bat baita, idealismo guztiak bazterrera uzten dituena, benetako errealitatera arrazionalki egokitzeko, kontraesanak kontraesan.
|
|
2011
|
|
|
Palomak, ordea, ez zuen erabaki
|
hura
hain ongi hartu; aldiz, horrela mintzatu zitzaion, haserre antzean:
|
|
|
Ametsetako ateetan bezala, hangoak ez zuela inongo kisketarik sentitu zuen Constantiak. Hoztasunak egiten zuen egoera
|
hura
hain beldurgarri. Ala zuritasuna ote zen?
|
|
|
Mm! ? «Mm»
|
hura
hain izan zen sakona, non bazirudien lur azpiko durundia izan zela. Nola egiten ote da hori?
|
|
2012
|
|
|
Bestela zer? , barreari eman nion neuk ere, gizonak istorio
|
hura
hain era bizian kontatuaz miretsita, zelan jakin zuen niri ere hartara ziria sartzen, nirekin jolasten...
|
|
|
Eta nahiz eta, pentsalari arduragabeari dudarik gabeko gauza irudituko bide zaion eritasun zoritxarreko haren ondorioz, Berenizeren egoera moralean sortu zen aldaketak parada ezin hobea eskaintzen zidala esplikatzen saiatu naizen hausnarketa bizi eta ezohiko hori lantzeko, halakorik ordea ez zen batere gertatu. Nire gaixoaldiko tarte argietan, Berenizeren zorigaitzak, izan ere, min ematen zidan, eta, bihotzeraino bainuen sartua haren bizitza gozo eta erosoaren hondamen erabatekoa, iraultza bitxi
|
hura
hain bat batean gertatu zen modu harrigarriaz gogoetan aritzen nintzen, sarritan eta minduta. Baina gogoeta horiek ez ziren nire gaitzaren nolakotasunari zegozkionak, aitzitik, nirearen antzeko egoeran gizaki arruntari bururatuko zitzaizkiokeen modu berekoak ziren.
|
|
|
Nik neuk entzun nuen gorte mutiletariko bat zigortzeko aginduak ematen, beronen eginkizuna baitzen exekuzio baten ostean lurra garbi zezaten abisua ematea, baina maltzurkeriaz ez zuen hori bete eta, ondorioz, itxaropen handiak zituen jaun gazte bat audientziara etorri eta pozoitua gertatu zen zoritxarrez, nahiz eta orduan behintzat Erregeak ez zuen asmorik haren biziaren kontra. Baina Printze on
|
hura
hain bihozbera zenez, mutilari barkatu egin zion zigorra, honek agindu berezirik gabe berriz ez zuela egingo hitz eman ondoren.
|
|
|
Beste ezerk ez ninduen Erreginaren ipotxak baino gehiago amorrarazten eta mintzen; inoiz herrialde hartan izandako txikiena zelarik altueraz (benetan ez baitut uste bederatzi metro izango zenik altu), bera baino askoz izaki txikiagoa ikustean hain lotsagabe bihurtu zenez, beti ibiltzen zen harropuztuta bezala eta handiarena egiten nire ondotik Erreginaren gelaurrean pasatzen zenean, ni neu mahairen baten gainean Gorteko jaun eta andereekin hizketan izaten nintzelarik, eta gutxitan geratzen zen nire txikitasunaz eztenkada pare bat bota gabe; mendekatzeko era bakarra berari anaia deitzea izaten zen, borrokarako erronka eginez eta gorte mutilen artean ohikoak diren bezalako ateraldiekin. Egun batean jatorduan ipotx maltzur
|
hura
hain ozpinduta jarri zenez nik esandako zerbaitez, eta ezer txarrik espero gabe eserita nengoela, hark, Erreginaren aulkian gora igo eta, gerritik altxatuz, kremaz betetako zilarrezko katilu batera jausten utzi ninduen, eta gero hanka egin zuen ahalik eta bizkorren. Kokoteraino murgilduta geratu nintzen, eta ez banintz igerilari ona izan, gorriak ikusiko nituzkeen; zeren eta, une hartan Glumdalclitch gelaren beste muturrean suertatu baitzen eta Erreginak, hain izututa jarri zenez, ez zuen adorerik izan laguntzeko.
|
|
|
Alferrikakoa zen nire erresumina agertzea, barre egiten baitzuten beti; eta nire herri zintzo eta maiteenaz hain iraingarriro mintzo ziren bitartean, ni behartua nengoen hura eroapenez jasatera. Biziki sentitzen dut, nire edozein irakurlek senti lezakeen beste, aukera hura eman izana, baina Printze
|
hura
hain jakingura handikoa eta galdetzailea zenez gai bakoitzaz, ez zatekeen esker oneko edo gizalegearekin koherentea izango eman niezazkiokeen satisfazio guztiak ez ematea. Halere, zilegi bekit neure burua zuritzeko zerbait esatea, hots, galdera askori ihes egin niola azerikeriaz, eta egiaren zorroztasunak onar lezakeen baino askoz itxura hobea ematen niola gauza bakoitzari.
|
|
|
Galderak egiten ez zen ausartzen; baina,
|
hura
hain trebatua hautemanik, iragana zen nonbait, zioen Leonek berekiko, sufrimenduaren eta plazeraren gorabehera guztietatik. Garai batean xarmagarria zitzaionak, orain ikaratu egiten zuen apur bat.
|
|
|
Sufritu egiten zuen, gizon gizagaixoak,
|
hura
hain gaizki jantzirik ikusita, oskiak lokarririk gabe, bruxaren galtzarbeko joskura gerriraino zarrataturik, zeren neskamea ia fitsik ez baitzen hartaz arduratzen. Baina hain zen eztitsua, hain adeibera, eta bere burutxoa hain panpoxkiro makurtzen zen bere masaila gorrixken gainera adats beilegi ederra erortzen utziz, non gozamen kabugabe batek harrapatzen baitzuen, garraztasunez erabat nahasturiko plazera, erretxin usaina duten ardo gaizki irakitu horiek bezala.
|
|
2013
|
|
|
eta berak argi utzi nahi zion Fabiori Roberta Bacci nahiago zuela. Baina mihi heze
|
hura
hain samur berea bilatzen sentitu zuenean, ezin izan zuen besterik egin: begiak itxi eta Fabioren mihia bilatzen hasi zen berea ere, elkar kateatzeko.
|
|
|
mundura seme alabak ekarri nahi, eta ezin; are gehiago: senarrak, hondarrean, zapuztu, arbuiatu eta etxetik egotzi zuen, agorra zelako; Raissaren ama ahalegindu zen ahizpa etxeratzen, baina
|
hura
hain zegoen lotsatuta, non eskaintza arbuiatu eta nora ezean ibili baitzen, harik eta fama txarreko etxe batean bukatu eta, egun batean, kalean zerraldo aurkitu zuten arte, norbaitek harri handi batez harrikatua eta burua birrindua?
|
|
|
mundura seme alabak ekarri nahi, eta ezin; are gehiago: senarrak, hondarrean, zapuztu, arbuiatu eta etxetik egotzi zuen, agorra zelako; Raissaren ama ahalegindu zen ahizpa etxeratzen, baina
|
hura
hain zegoen lotsatuta, non eskaintza arbuiatu eta nora ezean ibili baitzen, harik eta fama txarreko etxe batean bukatu eta, egun batean, kalean zerraldo aurkitu zuten arte, norbaitek harri handi batez harrikatua eta burua birrindua...
|
|
2014
|
|
|
Ahots ezagun
|
hura
hain hurbil egoteak aztoratu egin zuen. Judy Jonesek gizon bat utzi eta aretoa gurutzatu berria zuen harengana iristeko. Judy Jones, panpina lirain esmalteztatua, urrezko jantziak soinean:
|
|
2015
|
|
|
Musika hain zen miresgarria eta gozoa, non handik hurbil gizon gazte bat gelditu egin baitzen entzutera. Neska lirain
|
hura
hain instrumentu bitxia jotzen ikustean, maitemindu egin zen erabat.
|
|
|
Interneten aurkitu nuen orriak ez zuen horrelakorik esaten. Ez zuen esaten zer dela eta izan zen frente
|
hura
hain beldurgarria; ez zuen aipatzen hotzak ardoa izoztu zuenik, eta ezin zezakeen esplika borroka hura bizitakoen ezinegona. Teruel, hitza entzuten duten bakoitzeko.
|
|
|
Armari buruzko galderarekin ere kezkatuta zaude. Mila aldiz madarikatu duzu zeure burua Astra zahar
|
hura
hain sarri garbitu eta olioztatzeagatik. Mania horretan erorita zeunden.
|
|
2016
|
|
|
Bere azpian, joan etorrizko argi txuri bat, argazki tresna baten flasha oroitarazten zuena. Argi
|
hura
hain gogorra zen, non ezin zuen begiz argi begiratu, begiak keinuka hasi gabe.
|
|
|
Atea itxi aurretik apur bat makurtu zen aurrerantz, Iratiren aurpegia azken aldiz ikustearren. Pena ematen zion hitzordu
|
hura
hain azkar amaitzeak.
|
|
2017
|
|
|
giza legeen eta jainkoaren legeen aurka altxatzen zirenean ere, emakumeek gizonen mendeko agertu behar zuten, eta altxamendu horren puntu gorena, deabruarekiko itun entzutetsua, ezkontza kontratu gaizto baten bidez irudikatzen zen. Ezkontzarekiko analogia
|
hura
hain zen indartsua, non sorginak, ez ziren ausartzen deabruaren esana ez betetzera?, beren aitortzetan ziotenez; edota, bitxiagoa dena: deabruak estaltzen zituenean ez zutela inolako plazerik sentitzen zioten.
|
|
|
Kontu zaharrak dira, ordea, halakoak. Orain, kontua ez da publizitatea bai ala ez, baizik eta nola lortu kontsumitzailearen arreta erakartzea,
|
hura
hain bizi delarik bazterrik gabeko marketin zopa unibertsalean murgildua.
|
|
2019
|
|
|
Jainkoaren senak agindurik, Santuak berehala onartu zuen, garaipena berea zelako aieruarekin, bere bihotzean pozak sartzen zuen baretasun eza baizik ez baitzen sartzen. Eta auzi
|
hura
hain Jainkoaren aldeko zelako ustean, garaituko zuela agindu zion bere buruari, gatazkarako Apaltasunaren armak zorroztu eta Otoitzaren aprotxeak prestatu zituelarik.
|
|
2021
|
|
|
Hartaz galdetuta, informazioa Junius Maltbyrengandik zetorrela aitortu zuen mutilak, eta sekretu moduko bat zela nolabait. Ahuntzaren aspaldiko kontu
|
hura
hain dibertigarria egin zitzaion maistrari, non aldizkari baterako idatzi baitzuen, baina inon ez zioten onartu. Behin eta berriz izendatua zuen Maltbytarren granjara joateko eguna.
|
|
|
Senako nasak. Tipula zopa jaten nuen Halles en lagun frantsesekin goizeko bostetan –hasperen egin zuen– Jatetxe
|
hura
hain zen interesgarria: irudi frantses tipikoz josita.
|
|
2022
|
|
|
Harrigarria gertatu zitzaidan normalean hain mutil isila zen (edo zirudien)
|
hura
hain berritsu agertzea, gu bezalako arrotz batzuekin, gainera. Mutila hobeki ezagutu nuenean, jakin nuen ez zuela lagun askorik eta gehienak bere auzoko nekazariak eta pilotariak zirela.
|
|
|
Zerk egiten zuen ahots
|
hura
hain ikaragarria. Galdera erraza:
|
|
|
Asiarrak izan arren, esker oneko jendea dela onartu behar da. Pentsa, ekitaldi
|
hura
hain izan zen arrakastatsua, ezen nire egunerokoan apuntatu bainuen. Oker ez banago, hirurogeita hamaseian izan zen...
|
|
2023
|
|
|
Euritakopean bakarrik, Petrari begirik kendu gabe, alboko klinika atarian babestu nintzen. Ez zitzaidan bidezkoa iruditzen hain iluntze poetikoan ni hain hondoratua egotea, bikain hasitako quinta feira
|
hura
hain oker amaitzea. Eta Kundera etorri zitzaidan berriro ere gogora, haren protagonistetako bat sentiturik:
|