|
2008
|
|
|
Aldakortasunak hainbat ebakera desberdin hautemateko eta ulertzeko gaitasuna ematen dio gizakiari, baina lan nekeza da ezagutze sistemarentzat. Zailtasun
|
horri
aurre egiteko, laurogeiko hamarkadan teknika estatistiko eta probabilistikoei heldu zitzaien, eta zenbait ondorio ekarri zuen horrek; garrantzitsuena, ahotsen datu base handiak erabili beharra.
|
|
|
Aurrerago aipatu dugun moduan, gure helburua hizkuntza aukeraketaren aldagai garrantzitsuak identifikatzea da, aldagai horietako zenbaitetan esku hartzeko eredua proposatu ahal izateko. Eta eredu horren helburua hizkuntza menderatzaileko hiztunekin harremanak izatean egoera
|
horri
aurre egiteko trebetasunak geureganatzea du; izan ere, egoera horiek gatazkatsuak izan daitezke, edo ez.
|
|
2009
|
|
|
Egoera
|
horri
aurre egiteko honako irizpideok eman zituen: a) Euskaldunen lana, lan gogor eta tinkoa, kanpotik jarritako trabak deitoratzen denbora galdu gabe, eta haiek aitzakiatan nork bere kontzientzia zuritu gabe b) Amateurismoa eta anarkia gainditzea, bata bestearen kontrako borroketan, eta nor bere euskara asmatzen ibili gabe; c) Garbizalekeria baztertzea, euskal lexikoa egungo kulturara egokitzean —" Euskera garbia etzaigu ajolik, bizia baizik" —; d) Euskara ahularen errukizko sentimendutan gertatu gabe, praktikotasuna da beharrezkoa euskararen salbaziorako; e) Euskararen aldeko proiektu berriak asmatzen ibili beharrean, dauzkagunak burutzen behar dugu ahalegina jarri.
|
|
2010
|
|
|
Horrek beste erronka bat gehitzen du unibertsitateak munduaren aurrean aurkeztuko duen irudia apaintzeko testuinguru berri horretan. Erronka
|
horri
aurre egiteko, irtenbide originalak aurkitu dira —agian, inoiz erabili ez direnak—, eta iraunkortasunez lan egin dugu oreka egokia lortzeko beharrezko nazioartekotzearen eta gure nortasun ikurrak zaintzearen artean.
|
|
2012
|
|
|
Familietako hizkuntza guztiak errespetuz hartu eta onartzen ditugu, ikasle zein irakasle bakoitzaren eta guztien atxikimendua lortzea baita gure azken xedea. Izan ere, eraldaketa prozesuetan norbanakoaren eta taldearen posizionamendua eraldatu behar bada, ezinbestekoa da kide bakoitza zein talde osoa aintzat hartzea. erronka
|
horri
aurre egiteko bi gako daude gutxienez. Bata, ikastetxean normalkuntza proiektuaren hedapena edo komunikazio plana egitea; ahal dela, hezkuntza komunitateko kide guztiek proiektuaren nondik norakoak ezagutu eta ekarpenak edo kritikak, kezkak edo proposamenak nola egin jakin dezaten.
|
|
2013
|
|
|
Hortaz, amore ematen dugu lan horiek guztiak landuak izan diren diziplinaren arabera sailkatzeko intentzioan. Ez dago, erronka
|
horri
aurre egin eta hortik arrakastatsu ateratzea bermatuko lukeen gutxieneko baldintzarik.
|
|
2014
|
|
|
Garapen kultura, lurralde garapena, garapen ekonomikoa... langai duten politikek ere hizkuntza politika egiten baitute dudarik gabe. Beraz, arnasguneek hizkuntza politikaren ikuspegi miopearen gabeziak agerian uzteaz gain, UEMAk
|
horri
aurre egiteko oinarri batzuk mahai gaineratu dizkigu. Hel diezaiogun eta sakondu dezagun bide horretan.
|
|
|
Horretaz gain, ez genuke aipatu gabe utzi nahi, azken boladan gero eta gordinago ageri zaigun estatuen esku hartzea. Estatuen aldetik hizkuntza politika aurrerakoiak oztopatzeko eta arlo horretan beraien nagusikeria erakusteko joera nabarmendu da azken boladan8 Bada garaia, arnasguneak indartzeko eta euren autonomia maila areagotzeko, horrela, hizkuntza politikari dagozkion erabaki ausartak hartzeko eskumen eta autonomia handiagoa emanez eta
|
horri
aurre egiten dioten kanpoko interesei irmoki erantzunez.
|
|
|
Euskararen erabilerak babesa duen gunean erabiltzen dute euskara gazteek, eta gune honetatik aldentzean, gizartean, eta kasu honetan Bilbon, nagusi den espainieraren erabilerara jotzen dute. Egoera
|
horri
aurre egiteko, garrantzitsua litzateke ikasleen euskararen erabilera bultzatzeko, eta ahozkotasuna lantzeko, guneak zabaltzea, dauden solasaldi guneez baliatuz eta berriak sortuz, eta bide horretan, eskolaz kanpoko jarduerak izan daitezke jomugetako bat.
|
|
|
Zentzu horretan, eta aztertutako laginean ikusi ahal izan dugun bezala, etorkinen kasuan gutxi dira ereduan matrikulatuta daudenak, baita itunpeko ikastoletara edo etorkin kopuru gutxiko zentroetara doazenak. Horren aurrean, garrantzitsua litzateke, eta honek duen eraginaz oharturik, egoera
|
horri
aurre egiteko neurriak jartzea.
|
|
2015
|
|
|
Bide horretan, neurriak jarriko dira egoera
|
horri
aurre egiteko. ereduak ere zailtasunak ditu ingurune ez euskaldunetan, eta horri begira ere bitartekoak jarri dira. rrerapauso garrantzitsua eman dela azken urteetan, egun elebidunak multzo inportantea dira Euskal Herrian eta multzo horren artean gazteak eta haurrak dira ezagutza maila altuen dutenak.
|
|
|
Zentzu honetan, A eta ereduak duten gabeziak nabariak dira, argi baitago eredu hauetan ikasirik nekez euskalduntzen direla ikasleak. Bide horretan, neurriak jarriko dira egoera
|
horri
aurre egiteko. ereduak ere zailtasunak ditu ingurune ez euskaldunetan, eta horri begira ere bitartekoak jarri dira.
|
|
2016
|
|
|
Sinesmenak, aldiz, hizkuntzarekiko edo bere aldaerekiko jarrerak dira, hots, zein hizkuntza, nola eta zein egoeratan erabil liratekeenaren inguruko iritziak; horri elebitasun eta eleaniztasunari buruzko sinesmenak eta hizkuntzen eta dialektoen arteko bereizketak lotzen zaizkio, izan ere, hizkuntza politiken zati oso garrantzitsu dira. Azkenik, hizkuntza kudeaketa, hizkuntza baten arazoa identifikatzea eta
|
horri
aurre egiteko neurriak hartzea da (Nekvapil 2006). Hizkuntza politikak garatzeko indar gehien duten aldagaiak sinesmenak eta jarrerak dira; hortaz, sinesmenak kudeatzea (edota eragina izaten saiatzea), hizkuntza politiken inplementazio arrakastatsu baten oinarrizko elementu bat bihurtzen dira.
|
|
|
Hala ere, badaude manxeraren eredua jarraitu ez dituzten alderdi garrantzitsu batzuk, hala nola, jerseyerako grabaketa eskasa, jerseyerako (eta guerneseyerako) heldu eta haurren hizkuntza mailetan hobekuntza eza, irakasleen prestakuntza falta, eta azkenik, hizkuntzaedo hezkuntza plangintzen hobekuntza eza. Azken urteotan, Le Don Balleine ek eta l’Office du Jèrriais ek arazo
|
horri
aurre egin diote, adibidez, jerseyeraz mintzatzeko aukera sozialak sustatuz (nahiz eta oraindik ez dauden Man uharteetan bezain beste, manxeraz mintzatzen diren haurren futbol talde bat baitute, ibiltari klubak, musika saioak, gau ekitaldiak tabernetan, etab.). Ekintza horien askoren arazoak konpromiso gehiagoren falta, hizkuntza menderatzea edo bigarren hizkuntzako hiztunen arteko konfiantza dir... Bestalde, l’Office du Jèrriais en 18 urteko buruzagitzaren ardurapean, gizarte zibiletik sortutako ekimen eza egon daiteke.
|
|
|
Joera dago oso ezkorra izateko. Joera
|
horri
aurre egiteko, 80 hamarkadan euskaldunon pareko egoera demolinguistikoan zeuden (edota gu baino indartsuago ziren) Europako hiztun elkarte batzuk gaur egun nola dauden aztertzea lagungarri ona izaten da.
|
|
|
Joera dago oso ezkorra izateko. Joera
|
horri
aurre egiteko, 80 hamarkadan euskaldunon pareko egoera demolinguistikoan zeuden (edota gu baino indartsuago ziren) Europako hiztun elkarte batzuk gaur egun nola dauden aztertzea lagungarri ona izaten da. Merezi du, alegia, hiztun herri horiekin (Gales, Okzitania, Bretainia, Irlanda...) konparazio zehatzak egitea.
|
|
2017
|
|
|
guay izatearekin. ulertu daiteke gaztelaniaren bidez mutilek estatus berezia lortuko luketela eta horregatik gaztelaniaz egiten dute hizkuntza horrek ematen dien balore sinbolikoa handitzeko nahian. Mutilak botere estatus batetik abiatzen direnez, gaztelania erabiltzeak ez die ekartzen arazo handirik. lezo eta pasai donibaneko nerabeek maiz jasotzen dute euskara erabiltzeko agindua, baina, mutila izateak mutilei ematen dien posiziotik errazagoa dute agindu
|
horri
aurre egitea, batez ere, haurrei eta transmisioari oso lotuta dagoen agindua dela konturatzen direlako. neskak, ordea, beste posizio batean daude, eta gainera, etengabe ikusi dugun bezala euskararen transmisioaren ardura emakumeengan ardaztua jarraitzen duenez, euskaraz egitearen agindua propioago sentitzen dutela pentsatu daiteke. bigarren arrazoia, aisialdiko praktiken lotuta dator, batez ere, ... Mutilen artean nerabezaroan garatzen den jarduera arrakastatsuena kirola da, eta ikerketa honetan (eta beste batzuetan) agerian geratu zen bezala euskararen presentzia kirolean oso apala da. nesken artean, aisialdiko praktiken aniztasuna handiagoa da eta, hortaz, euskaraz egiten diren jarduera gehiagoetan parte hartzeko aukera handiago dute.
|
|
|
Nerabeek maiz jasotzen dute euskara erabiltzeko agindua, baina, mutila izateak mutilei ematen dien posiziotik errazagoa dute agindu
|
horri
aurre egitea, batez ere, haurrei eta transmisioari oso lotuta dagoen agindua dela konturatzen direlako. Neskak, ordea, beste posizio batean daude. bestalde, oso deigarria egin zitzaidan neska eta mutilen artean hitz egiteko modu ezberdinak topatu izana.
|
|
2018
|
|
|
Egoera
|
horri
aurre egiteko euren kontratazio esparrua garatu dute, Framework for Recruitment & Retention of Bilingual Human Resources in the Health Sector, giza baliabide urriak gogoan `hurbilpen egokitua darabilena. Sei arlotan banatzen dute langile elebidunen hautespen prozesua:
|
|
|
Profesionalen eta erabiltzaileen arteko hizkuntza mugek etorkinei eta eremu urriko hizkuntzen kideei eragiten diete, osasun mailako ekitateeza sortuz. Artikulu honetan egileak egoera
|
horri
aurre egiteko nazioarteko esperientziak, proposamenak eta ezarpen prozesuak aztertzen ditu, eta elkarlanerako eskaintzen duten aukera defendatu. • Hitz gakoak:
|
|
2019
|
|
|
Baina lan hori sortuko duen industrialde zabala, bulegoeta merkatal gune handia, turismo eskaintza mugagabea, etxegintza bortitz indiskriminatua,.. mesedegarri ordez kaltegarri gerta litezke arnasgunearen autorregulaziorako eta belaunez belauneko iraupen sostenigarrirako; erdara nagusituko da hor, gero eta nabarmenago. b) hirigintza bortitz ugaria erdalduntze iturri bihur liteke erraz. Jendea bai, baina euskarazko mintzajardun arrunta nagusi izaten segitzen duen herri girorik ez. arrisku
|
horri
aurre egiteko" herriko ateak ixtea", hirigintza eta hiri moldaera osoa arau zorrotzegiz lotzea (etxeak eta lur-sailak saldu erosteko orduan, besteak beste), arras problematikoa izan liteke. Lege oinarri aldetik oso nolazpaiteko eta, bereziki, arnasguneko biztanleen beraien gogo lehentasunen kontrako:
|
|
|
saio amaierako zenbait ohar zenbaitek, estatu independentea ez edukitzea beste hainbatek, estatuaren jazarpen etengabea, botere autonomikoen hizkuntza politika ahula, euskal hiztunen analfabetismoa, goi mailako funtzioen gabezia eta horren eragin murriztailea eremu intimoetan, autopertzepzioeta autoestimuarazoak, hizkuntza eskubideen kontua,.. hainbat eta hainbat. arrazoiak arrazoi, kontua hau da: egungo egoera hori da eta (egoera)
|
horri
aurre egin diogu. hemen ere, seguruenik, modu integralean, multifaktore horiek guztiak kontuan hartuz. hori bai, lehentasunak argi edukiz eta ahal dugunetik abiatuz". euskaltzale mundua gizaki itsu setatiz, iluminatuz eta ameslari iheskorrez beterik dagoela diotenek balukete, Xabierren azalpen horietan, epai eskuzabalagora iristeko ikasbide ederrik. esplikazio bakarraren zurrunbiloan erori g... Ba al da hori baino bide zuhurragorik?
|
|
|
Egoerak gatazka edo zailtasun gisa hartu beharrean jolas moduan hartzeak bidea ematen du
|
horri
aurre egiteko behar den ahalegina norberarentzat atsegin iturri izan dadin eta, horrenbestez, eraldatzaile izan dadin zigorra izan ordez. Eta badakigu indartzen gaituzten portaerek aukera handiagoa dutela etorkizunean errepikatzeko (Suay i Lerma & Sanginés, 2015:
|
|
|
Baina beharbada garrantzitsuena zera litzateke: estandarrak izanik, muga administratiboak gainditzen dituztela. gauza jakina denez, euskal herri kontinentalean euskara ez da ofiziala, eta eh penintsularra banatuta dago, lege esparruak ezberdinak direlarik.
|
horri
aurre egiteko, nazioartean onarturiko estandarrak baliagarriak izan daitezke, nola eaen hala Nafarroan behintzat. osakidetzak bezala, osasunbideak edo erakunde pribatuek (mutualiak adibidez) estandar horiek eros ditzakete, edo sortze prozesuan parte hartu, eta era progresiboan txertatu, hizkuntza eremuaren edo zerbitzu unitatearen arabera. muga administratiboa gainditzea gakoa da, gurea bezalako ... Izan ere, edozein osasun erakunderen xedea pertsonak artatzea da, betiere erabiltzaileen ezaugarriak errespetatuz:
|
|
|
Laburpena. autogobernua hobetzea ez da kontu samurra des demokratizazio globalaren garaian. herrien eta herritarren erabakimena mugatzen ari da arlo guztietan. Gure burua gobernatzeko trabak gero eta handiagoak dira eta" gobernantza" klasikotik datozen proposamenak ez dira nahikoak joera kezkagarri
|
horri
aurre egiteko eta datuen teknologia berrietan oinarritzen diren eredu berriak are kezkagarriagoak dira. datuen kontrol algoritmiko ilunak demokraziaren muina higatzen baitu. paradoxikoki, teknologiatik dator gobernantza demokratikoa garatzeko proposamen berritzaileena. datuen kudeaketa deszentralizatuak, blockchain teknologiak erakusten digu zein den boterea partekatzeko bidea, datuen monopolioa ... lurraldean errotutako komunitateak baizik, balio eta mundu ikuskera komuna partekatzen duen lurralde komunitateak. horixe da hizpide dugun eredua:
|
|
2021
|
|
|
Halere, zailtasun nagusiena 2020ko martxotik aitzinera etorri zen, pandemiaren eta
|
horri
aurre egiteko osasun neurrien ondorioz. Izan ere, programaren helburu nagusiena, hau da, parte hartzen zuten haur gaztetxoei herriko bizimoduan sozializatzen laguntzea, ezin betez geratu baikinen egun batetik bertzera.
|
|
|
Horrela, bertan bideratzen diren jarduerek xede jakinak dituzte: erronka
|
horri
aurre egiteko osatu beharra dagoen puzzlean pieza bat gehiago izatea eta dena delako gune soziolinguistikotan (Usurbilen, Baionan, Tuteran eta Euskal Herriko beste edozein bazterretan) baliagarri izatea.
|
|
|
Idazkerak sortu eta gero, hurrengo pausoa herritarrek irakurtzen eta idazten ikastea zen. Arestian aipatu bezala, analfabetismoa arazo handia zen lehen sobietar urteetan, eta
|
horri
aurre egiteko likbez (likvidatsia bezgramotnosti, hau da," analfabetismoaren suntsitzea") kanpaina gauzatu zuen gobernuak. 1919tik aurrera 8 eta 50 urte arteko lagun analfabeto bakoitzak oinarrizko ikastaro bat egin behar zuen irakurtzen, idazten eta kalkulu egiten ikasteko, errusieraz edo bere ama hizkuntzan.
|
|
|
Hizkuntza aniztasuna munduak duen ondare materiagabe handienetarikoa da, baina hizkuntzak bizirik mantentzeko ezinbestekoa da haiek erabiltzea eta transmititzea. Katedra munduko hizkuntza aniztasuna eta haren egoera zaurgarria ezagutu eta ezagutarazteko helburutik abiatu bazen ere, laster ikusi zen ezagutza hutsak, ezinbestekoa izanik ere, ez zuela egoera
|
horri
aurre egiteko indar nahikorik. Hizkuntza gutxituetako zenbait komunitateren eskaerari erantzun ahal izateko, Euskal Herriko eskarmentuan oinarrituta, eskolatze ekimenak izan dira heldulekurik eskuragarrienak eta, aldi berean, eraginkorrenak ere bai.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, datuek erakusten dute arazoa ez dela ezagutza kontua, ezagutzaren eta erabileraren artean desoreka esanguratsua baitago. Hori horrela izanik, egoera
|
horri
aurre egiteko hezkuntza arautuan soziolinguistika eta hizkuntza ekologia lantzeak duen garrantziaren inguruan adituek esandakoak bildu dira jarraian.
|
|
|
Hizkuntz kudeaketa EBko eta EAEko enpresa pribatuetan artikuluarekin zabaltzen du Karmelo Ayesta soziologoak alea, azpimarratuz, euskararen berreskuratze prozesuan murgildu diren enpresak gutxiegi direla, nahiz eta euren eragin soziala eta soziolinguistikoa oso handia den. Arazo
|
horri
aurre egiteko, egileak EAEko enpresentzat baliagarria izan daitezkeen zenbait lan ildo proposatzen ditu, batez ere, enpresa pribatuen balio eta sinesmen sistemak arretaz aztertuz. Horretarako, Europar Batasuneko errealitatera hurbiltzen du irakurlea, eleaniztasunaren kudeaketak duen garrantzia azpimarratuz, eta hizkuntza beharrak asetzeko martxan jarri dituzten hizkuntza politikak eta estrategiak erakutsiz.
|
|
|
Immigrazioaren eta euskararen arteko harremanak programa erabat integrala eskatzen du, aldi berean bi helburu betetzeko, alegia, gizartean eta hizkuntzan inklusioa lortzea. Heldu da esku hartze integral
|
horri
aurre egiteko unea.
|
|
2023
|
|
|
Baina eten hori ez zen erabat hedatu Altzako familia euskaldun guztien artean: guraso zenbaitek jarrera oso aktiboa izan zuten gailentzen ari zen euskararen erabileraren aurkako arau sozial
|
horri
aurre egin eta etxean euskararen erabilera ziurtatzeko. Beraz, hizkuntza minorizatuaren gotorlekuak ere izan ziren garai horretan.
|