|
2007
|
|
|
Ez du ordea honek esplikatzen guztia, euskararen erabileraren gorakada, ez da euskara gehien ezagutzen den zonaldeetan bakarrik eman, euskara gutxiengoak ezagutzen duen guneetan ere gertatu da igoera V.kale neurketako datuei begiratuz. Gizarte aukerak beharrezkoak dira hizkuntza bat erabili ahal izateko, baina hiztunak hizkuntza
|
horretan
hitz egin nahi izatea da beharrezkoa hizkuntza horretan hitz egingo badu. Txillardegiren teorietan oinarrituz egiten diren interpretazioetan adierazten da euskararen ezagutzaren arabera egokitzen zaiona baino altuagoa dela ematen den erabilera, hiztunaren izan nahia, euskaraz bizi nahia edo hainbat teoriek deitzen dieten identitate etnolinguistikoa da gertakizun hau esplikatzen duena.
|
|
|
Ez du ordea honek esplikatzen guztia, euskararen erabileraren gorakada, ez da euskara gehien ezagutzen den zonaldeetan bakarrik eman, euskara gutxiengoak ezagutzen duen guneetan ere gertatu da igoera V.kale neurketako datuei begiratuz. Gizarte aukerak beharrezkoak dira hizkuntza bat erabili ahal izateko, baina hiztunak hizkuntza horretan hitz egin nahi izatea da beharrezkoa hizkuntza
|
horretan
hitz egingo badu. Txillardegiren teorietan oinarrituz egiten diren interpretazioetan adierazten da euskararen ezagutzaren arabera egokitzen zaiona baino altuagoa dela ematen den erabilera, hiztunaren izan nahia, euskaraz bizi nahia edo hainbat teoriek deitzen dieten identitate etnolinguistikoa da gertakizun hau esplikatzen duena.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntzak gutxitze prozesuan barneratuta daudenean, bada aipatu behar den ezaugarri bat, eta hauxe da: erregularki hizkuntza
|
horretan
hitz egiteak konnotazio ideologikoa du eta, bereziki, solaskideak gure hizkuntza hitz egin ez arren hizkuntzari eusten bazaio. Horrek garbi adierazten du, edozein elebitasun-baldintzatatik urrun, disHizkuntza batean mintzo denak hizkuntza hori utzi beharko du, sistematikoki, erantzun gisa ulertezintasuna, axolagabetasuna, edo bazterketa (nabarmenagoa edo ezkutukoagoa) jasotzen baditu. kriminazio-egoeran bizi garela, eta" herri eta hizkuntza batekoa izateari irmo eusten dietenak apartheidera eramaten direla beren lurraldean bertan, beren hizkuntzan hitz egin ahal izateko baimen eskuzabala emanez" (Adell 2003).
|
|
|
Aurkako zentzuan, euskarak, komunikazio-hizkuntza moduan, erabilera orokorragoa duen inguruetan, hizkuntza
|
horretan
hitz egiteak dakartzan indartzaileen eta zigorren arteko harremana erabat desberdina izan daiteke. Baldintza horietan, konnotazio-balio gutxiago ditu hizkuntza horrek.
|
|
|
Honela defini dezakegu hizkuntza-mendetasuna: hizkuntza
|
horretan
hitz egiten ez duten pertsonen —hipotetikoki edo egiaz— aurrean norberaren hizkuntzaren erabilera legitimoari uko egitea. familietan ere, berezko hizkuntzari uko egiteko jarrera ezarri zen, ezezagunen aurrean uko egitea barne (solaskidea euskalduna denentz jakin aurretik), baita sistematikoki gaztelaniara jotzea ere, solaskideak hizkuntza hori erabiltzen duenean. Horrenbestez, honela defini dezakegu hizkuntza-mendetasuna:
|
|
|
Horrenbestez, honela defini dezakegu hizkuntza-mendetasuna: hizkuntza
|
horretan
hitz egiten ez duten pertsonen —hipotetikoki edo egiaz— aurrean norberaren hizkuntzaren erabilera legitimoari uko egitea. Askotan, begiruneedo adeitasun-jarreratzat hartzen da (batez ere jarrera hori praktikara eramaten dutenen aldetik).
|
|
2010
|
|
|
...n-egoeraren irakurketa sinplista eta naïve egiten dute sarri askotan, gazte denak euskaldunak direla, hau da, euskaraz normaltasun eta naturaltasunez berba egiteko gaitasun nahikoa dutela, onartuz. irakurketa sinplista horren ondorioz, gazteen erabilera urria dela-eta, harridura erakusten dute, ez dute ulertzen nola euskaraz primeran(" perfectamente") jakinda ez duten askotan hizkuntza
|
horretan
hitz egiten. harridura erakusten dutenen artean euskaraz ikasi ez izanagatik frustrazio-sentimenduak egoten dira eta frustrazio hori haien pertzepzioetan proiektatzen dute: haiek euskara ikasten saiatu dira eta ez dute arrakastaz lortu; hori dela eta, frustrazioa sentitzen dute; gazteek, berriz, aukera denak izan omen dituzte, ikasi dute baina ez dute erabiltzen. beste alde batetik, heldu euskaldunek, egoeraren zailtasunaz jabeturik, ez dute harridura erakusten, irakurketa errealistagoa egiten dute. inguru elebidunetan (hau da, nahikoa euskaldunak direnetan) ere gazteek euskara erabiltzeari uzten omen diote eta aro hori euskararentzat oso txarra dela baieztatu da. hauexek dira heldu euskaldunek gazteek beti euskaraz ez egiteko aipatu dituzten arrazoiak:
|
|
2012
|
|
|
Eta hori sumatzeko sentiberatasun berezia dute hizkuntza gutxitu bateko hiztunek. Eta gainera, hizkuntza
|
horretan
hitz eginda, aukera ematen duzu saldu nahi diezun produktu horretaz zehatzago hitz egin ahal dezaten". Horrekin lotuta gaineratzen du:
|
|
|
hizkuntzaren bitartez talde horretako partaideekin tratu komertzialak egiteko, lantokian gora egiteko, diru gehiago irabazteko... Aktitude instrumentalek hizkuntza edo aldaera
|
horretan
hitz egitearen ikuspegi pragmatikoa adierazten dute; hizkuntza edo aldaera bat onura ekonomikoarekin edo gizarte-mailan promozio aukerak handitzearekin lotzen bada, hizkuntza horrekiko jarrera instrumentalak garatuko dira (Zarraga eta beste, 2010).
|
|
2014
|
|
|
Sentimendua dute" beste inon" ezin dutela kontu horietaz" maila"
|
horretan
hitz egin.
|
|
|
" Intelektualagoak", jasoagoak, sakonagoak. Sentimendua dute" beste inon" ezin dutela kontu horietaz" maila"
|
horretan
hitz egin. " Jende normalarekin" ezinezkoa dela, edo ez dela berdina10.
|
|
|
Lekuan lekuko ikerketa antropologikoa Soraluzen ondoren, behar bat sortu behar da hizkuntza
|
horretan
hitz egiteko, eta, behar hori inguruak sortzen du. (Gaztelumendi, 2007:
|
|
2016
|
|
|
Praktikak jendeak publikoan (edo pribatuan) hizkuntzarekin egiten duena da. Eta horrez gain, hizkuntza
|
horretan
hitz egitea baimenduta ala debekatuta dagoen, edo zein diren erabiltzen diren hizkuntzak ere hizkuntza praktikak dira. Sinesmenak, aldiz, hizkuntzarekiko edo bere aldaerekiko jarrerak dira, hots, zein hizkuntza, nola eta zein egoeratan erabil beharko liratekeenaren inguruko iritziak; horri elebitasun eta eleaniztasunari buruzko sinesmenak eta hizkuntzen eta dialektoen arteko bereizketak lotzen zaizkio, izan ere, hizkuntza politiken zati oso garrantzitsu dira.
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio-hizkuntzan eta hezkuntza-motan. Pertsona batek hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun batean hizkuntza bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme-alabei hizkuntza
|
horretan
hitz egitea erabakitzen duenean, politika-erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza-politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze-prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
|
Helburu horri soil-soilik atxikiz gero, oso egokia da biko eredua: elkarrizketatuari berari zuzenean galdetzen zaio hizkuntza
|
horretan
hitz egiten badakien edo ez dakien, eta horrekin, hiztunen kopuru bakar, esanguratsu, alderagarri eta ulergarria eskuratzen da.
|
|
2021
|
|
|
Baita familiarekin telefonoz aritzen naizenean ere. Alabei irakatsi nien baina ez dute erabiltzen, euskaraz ari dira[...] Ez dut hemen hizkuntza
|
horretan
hitz egiteko beharrik sentitu. [MA -3]
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza ezagutzeak ez dakar automatikoki hizkuntza
|
horretan
hitz egitea. Baina potentzial batek segurtasun-atalase jakin batetik aurrera hizkuntza erabiltzeari ekingo dio, baina bi segurtasun-sare ziurtatzen baditu:
|
|
|
Jakina da hizkuntza ezagutzeak ez dakarrela automatikoki hizkuntza
|
horretan
hitz egitea, baina eragiketa soil horrek berak erakusten du badagoela aspektu indibidual bat ere. Hau da, hiztun potentzial batek segurtasun-atalase jakin batetik aurrera hizkuntza erabiltzeari ekingo lioke, baina bi segurtasun-sare ziurtatzen baditu:
|