|
2002
|
|
|
Zenbat aldiz entzun dituzu halako iruzkin kezkatuak hizkuntza honi buruz? Euskararen inguruan gauza asko esaten da, eta
|
horietako
anitz gehiegikeria hutsak dira, errealitatetik urrun direnak. Nik ere hemen esango ditudanetako batzuk, beharbada, zugandik urrun daudela pentsatuko duzu, baina ez dut uste, hala ere, gure herri zigortu honetan gertatzen denetik urrunegi dauden.
|
|
|
Ez dakit, dena dela, gauzak Atxagak bezain beltz ikusten ditudan nik, baina uste dut zuzen dabilen egiten dituen ohar
|
horietako
anitzetan. Euskaldunok osatzen dugun komunitatea, gizartearen barnean, bigarren mailakoa da guztiz, esan dezagun argi eta garbi.
|
|
|
Jesu Kristo jaio aurreko mende bat lehenago, ordea, Israeldik kanpoan hebrear asko bizi ziren jadanik, eta
|
horietako
anitzek beren jatorrizko hizkuntza ongi ez zekitela edo erabat galdua zutela kontuan izanda, juduek beren liburu sainduak grezierara itzultzea erabaki zuten. Horretarako, Egiptoko Alexandrian rabbi aditu talde bat bildu etaelka rren artean Hiru rogeita hamarren itzulpen famatua burutu zuten.
|
|
2008
|
|
|
Lan honetan garbi utzi dugu Burgos probintziako euskal toponimoak Errioxakoen luzapen direla, batez ere, Arandio edo La Demanda mendizerraren babesean eta hegoalderako Valdelanagunaren eremu menditsu isolatuetan. Bestalde, badakigu historikoki lur
|
horietako
anitz Logroñoko probintziaren parte izan zirela mende askotan administratiboki, eta eskualde osoa Nafarroako erreinuaren zati izan zela ertaroko denboraldi luze batean.
|
|
|
4.3 Oikonimo historiko horiek bizirik diraute gaur egun bai etxe izene tan bai deituretan. Izan ere, izen
|
horietako
anitz deitura bilakatu ziren eta Euskal Herrian eta bere mugetatik kanpo ere gure oikoni mia historikoaren lekuko biziak dira. Erraterako, Andiarena, Biurriarena, Bortarena, Burusko, Ezkerra, Ezkerro, Gorritxo, Luzea, Makurra, Marigorrirena, Perugorria, Urdiñena, Zuriko eta abar.
|
|
|
Izan ere, 400 sarrera baino gehiago daukan ondoko zerrenda, dudarik ez, bere buruz aski klarki eta ozenki mintzo da. Ordea, ez da horretan ahitzen kontua, zeren, orok dakigunaz, idazlan edo hitzaldi
|
horietako
anitzen gibelean gordetzen baitira oren jale bezain gogo higagarri diren antolamenduz ko lanak, euskalgintza kasik osoki egituragabekoa zen garaietan hasiak, eta azken mende erdian euskalaritzak maila akademikoan izan duen bilakaeraren lekuko direnak. Bestalde, beste asko badira oraino Iparraldeko kultura elkarteetan euskal ikerketen sustatzeko eta antolatzeko eginak, maila apalagokoak, ez bibliografietan agertzekoak izanagatik, batere ez gutiestekoak.
|
|
|
Interesgarriagoa da, ene ustez, zehazki nazioarteko kontzeptu estandari zatuekin bat etorri zein etorri ez, baina zehaztasun osoaz muga daitezkeen esangura bereziak adierazten dituzten hitz lokal eta dialektalei hautsa kendu eta, literaturaren ate nagusitik sartuta, eredu baturako berreskuratzea, jadanik Axularrek urratu zuen bideari garraizkiola: ...;gt;/ > eri, > hau > rride, > kuxidade, > lekuko, > >/ > sein, > so> egin, > txukun, > udatiar, > ugazaba, > ulertu, > urde, > urineko, > xukatu, > nortzuk, > zertzuk, > zeintzuk... > gisakoak, adibidez, nor bere eskualdeko berbak ez direlako aitzakiaz,
|
horietako
anitz sistematikoki saihesten ibili beharrean, tamalez batzuek oraindik egiten dutenez.
|
|
2009
|
|
|
Badira frankismoaren nostalgikoak; badira ere Antso Nagusiaren nostalgikoak (Nabarralderen inguruan biltzen dira, antza,
|
horietako
anitz); badira Espainiako II. Errepublikaren nostalgikoak (Ezker Batua alderdi edo dena delakoan ugari topatuko dituzue); badira...
|
|
2010
|
|
|
Euskaraz hitz eginez, euskara bultzatzen genuela oso garbi geneukan, ikastolan jasotako hezkuntzagatik baina etxean jasotako hezkuntzagatik ere bai(...) Zangotzan zailagoa da euskaraz aritzeko giroa aurkitzea eta egun asko nabaritzen dut, nik beste esperientzia oso ezberdinak bizi ditudalako nire klasekoekin edo Iruñeako lagunekin alderatuta. iruñerria eta hortik beherako hiriak oso erdaldunak dira (atarrabian %15 inguru euskaldun; barañainen, berriozarren, burlatan, iruñean, lizarran eta zizur nagusian %10; tafallan eta zangozan %5). hiri horietako gure gazte gehienei euskara eskolan/ ikastolan ikasi izanak ondorio batzuk ekarri dizkie. haietariko anitzendako euskararen esperientzia uharte moduko bat izan da: ...utako hiztuna dirudi, ingurune erdaldunean hazita euskaran gozatzeko aukerarik izan ez duena. gazte horren frustrazioa hunkigarria da, areago ere jakinda bere ikasbidean euskarari behingoan bizkar eman beharrean, unibertsitatean euskaraz ikasten segitzea hautatu zuela. gazteek inguru soziolinguistikoaren eragin erdalduntzaile ikaragarria jasotzen dute. zail zaie euskara erabiltzea. gazte euskaldun
|
horietako
anitz nolabaiteko euskaldun ezinduak dira, erdal inguruak berak ezinduak, inguruak ez baitie bide eman euskara normaltasunez erabiltzeko eta horretara ohitzeko. ingurune erdaldunetan erdara beharra eta ohitura da, gizarte araua orotan. euskaraz egiteko aldiz, aukerarik ez, ohiturarik ez eta ondorioz, anitzetan, erraztasunik ere ez. euskararen erabilera kuantitatiboki ez nahikoa eta kualitatiboki ... euskararekin harremana izaten segitzeko eta euskara ez galtzeko modua baita.
|
|
2011
|
|
|
Tsunamiak txikitutako herrietako bat da Minami Sanriku. Poliziak uste du, baina,
|
horietako
anitz inguruko herrietan errefuxiatuta egon litezkeela. Iwateko probintzian, berriz, ez dago kostako Otsuchi herriko 8.000 biztanleen inguruko informaziorik.
|
|
|
Libiako gerraren dramak, herrialdea bera ez ezik, Mediterraneo itsasoa ere protagonista du. Otsailetik, Muammar Gaddafiren erregimenaren aurkako matxinada hasi zenetik, milaka lagunek utzi dute herrialdea, eta
|
horietako
anitzek itsasora jo dute, Europako kostara ailegatzeko esperantzan. Ontzien segurtasunik ezak eta etsipenak, ordea, abentura arriskutsu bihurtu ditu bidaia horiek, eta horren azken adibidea izan da Tunisiako itsasoan gertatu den ezbeharra.
|
|
|
Denera 130 lagun atxilotu zituzten atzoko egunean. Joan den igandetik mila inguru dira atxikitakoak, eta
|
horietako
anitzek preso segitzen dute.Protesten arrazoia ustezko hauteskunde iruzurra salatzea izan bada ere, funtsean Vladimir Putinen agintearen aurkako erakustaldia izan da. Horren adibide, manifestazioetan parte hartu duten sektore politikoen aniztasuna, komunistak, Mendebaldearen aldeko liberalak eta muturreko nazionalistak elkartu baitira.
|
|
2012
|
|
|
Inkestetan gibeletik joateak ere hautesle horien bila joateko beharrizan handiagoa sortu dio, baina Hollande ere hasi da haiengana hurbiltzen. Duela egun batzuk ulermena eskatu zuen FNri botoa eman ziotenenganako, «haserrearen» botoa zela interpretatuz?
|
horietako
anitz «ezkerrekoak» zirela ere erran zuen?. RTL irratiari atzo emandako elkarrizketan, baina, gai zehatzagoetan sartu zen.
|
|
|
Baina beti azterketa abiatzen zen guk bizi genuenetik, hortik zabaltzen zen eremu zabalagoetara, beste ikuspegi bat ekartzen". Ikastaldi
|
horietako
anitz egin zituzten, Iparraldeko militante askorengan marka utzi zutenak.
|
|
|
" Nik aitatxi eta amatxiri bakarrik aditzen nien euskaraz baserritarrekin(...) dendan. dendan bai aritzen ziren euskaraz baina etxean, sukaldean eta beti erdaraz" (Miren, 3 FG). Baserrietako iruritarrek,
|
horietako
anitz euskaldun hutsak zirenek, euskara eramaten zuten karrikara eta horrela herriaren erabateko erdalduntzea galarazi zuten tarteka herrikoei euskaraz eginarazten baitzieten.
|
|
2016
|
|
|
Ezagutu dudan jendearekin anitz ikasi dut. Ez dakit haiek nirekin zerbait ikasiko zuten, baina esperientzia hagitz polita izan da, eta polita da harreman
|
horietako
anitzi eutsi ahal izana. Amaiak ere anitz gozatu du, eta ederra izan da horren lekuko izatea.
|
|
|
Kontratu andana bat pilatzeak beste zerbitzuen deskubritzeko aukera eman dio, eta
|
horietako
anitzetan baldintzak eta ondorioak ikaragarriak dira: " Gerta daiteke erizain batentzat hamalau paziente izatea; edo gauaz 24 edo 32 pazientera igotzea.
|
|
2018
|
|
|
Beraz, galdera moldatzea proposatuko nuke, hots, ez performatibitatearen teoria arraza kontuetara bihurtu ote daitekeen, baizik eta zer gertatzen zaion teoriari arrazarekin nahasten saiatzen denean. Eztabaida
|
horietako
anitzek ardatza jarri dute, eraikuntzak, duen estatusean, arraza eta generoa modu berean eraiki ote diren.
|
|
2019
|
|
|
Horiekin batera, bidaian etortzekoak dira beren senideak ere. Orotara, 160 lagun inguru etorriko dira Baztanera;
|
horietako
anitzek jatorri baztandarra dute, gainera.
|
|
2020
|
|
|
Espainiako Gobernuak laguntzarik gabe uzten ditu
|
horietako
anitz. Berdintasunerako Legea aldatzeko lege proiektua aurkeztu du Jaurlaritzak, 400 ekarpen baino gehiago jasota.
|
|
|
Indarkeria matxistagatik umezurtz gelditurikoei laguntza ematea da Eusko Jaurlaritzak aldaketan sartu dituen proposamenetako bat. Izan ere, Espainiako Gobernuak babesik gabe uzten ditu ume
|
horietako
anitz. Lege proiektuak, oro har, berdintasunik ezean jartzen du indarkeria matxistaren erroa, eta hori gainditzeko neurriak proposatzen ditu.
|
|
|
Espainiako Senatuan eta Kongresuan eztabaida ugari sortu dituen gai bat da indarkeria matxistaren ondorioz umezurtz geldituriko haurrena. Izan ere, duela gutira arte laguntza ekonomikorik gabe gelditzen ziren ume
|
horietako
anitz, indarkeria matxistagatik hildako amek ez zutelako batere edo aski kotizatu —hamabortz urteko gutxienekoa jartzen zien legeak— Bi urtez eztabaidatu ondotik, indarkeria matxistaren ondoriozko umezurtz guziei pentsioa ematea deliberatu du Espainiako Kongresuak. Halere, diru gutiago emanen diete euren amek kotizatu ez edo gutiago kotizatu zutenen seme alabei; eta, oro har, umezurtzek eskaera egin dute laguntza jaso ahal izateko.
|
|
|
Kargu politikoak zituzten askoren parte hartzea, haatik, ez da beti handia izan, edo ez zuten zehaztu zein zen haien inplikazioa. Litekeena da
|
horietako
anitz laguntzaile moral soil izatea edo biltzar nagusi batzuetara agertzea.
|
|
2021
|
|
|
Nolanahi ere, inork ikusi nahi ez zuen egia borobil batek agortu du gutunaren sinatzaileekin bat egiten dutenen pazientzia: osasun politikaren kudeaketa kaskar eta katastrofikoren ondorioz, 338.000 lagun hil dira Brasilen COVID jota; heriotza
|
horietako
anitz eragotz zitezkeen, gainera. Zenbaitek diote bateraezinak direla gobernuak bizia babesteko esku hartzea eta, aldi berean, laissez faire jokatzea ekonomia bere gisara lora dadin, baina uste hori zapuzteko ez dago argudio borobilagorik esku ez hartzearen balizko onuradunen iritzia baino.
|
|
2022
|
|
|
galdeketa bat egin dute, eta gaur egun etxebizitza turismora bideratzen dutenen %3k baizik ez lukete urteko alokairura bideratuko neurria pasatuko balitz. «Beldur naiz
|
horietako
anitzek etxebizitza saltzeko hautua ez duten eginen, hemengo herritarrentzat eskuragarria ez den merkatuko prezioan. Urte osoan alokatzeko beharrik izango ez luketen dirudun batzuen esku geldituko lirateke».
|
|
|
adierazi zuen udala lanean ari dela Adifekin eta Renferekin arazo hori «urgentziaz» konpontzeko. Pasabide
|
horietako
anitz herrigunean daude, eta, alkatearen hitzetan, «oinezkoen eta ibilgailuen joan etorriak ugariak» dira.
|
|
2023
|
|
|
Jende multzo horrez gain, beste 836 milioi pertsona pobrezian erortzeko arriskuan da, finantza edo (ta) segurtasunik gabeko ingurune batean gertatuz gero. Bestalde, nazioartean adineko pertsonen %80ak ez du sozial asurantzarik,
|
horietako
anitzek, pobreziaz gain, ezintasuna pairatzen dute. Nazioarteko Diru Funtsak duela guti argitaratu datuen arabera, Afrika da gehien hunkia.
|
|
|
Lanbidea profesionalizatu delarik, emantzipazio mugimenduarekin batera, emazteak pixkanaka etxaldeetatik urrundu dira eta kanpoan lan egiten hasi dira. Aldi berean,
|
horietako
anitzek etxaldean lanean segitu dute, baina estatuturik ukan gabe. Azken hamarkadan, emazteak berriz laborantzara itzuli dira.
|
|
|
Iaz, 6.400 migratzaile izan ziren aberriratze zentroetan, 2021ean baino %69 gehiago, baina erdiak bakarrik itzularazi zituzten jaioterrira: horrek erakusten du
|
horietako
anitz atxilotzeak ez zuela justifikaziorik.
|