|
|
unibertsaltasuna (pertsona orori aitortu behar zaizkio giza eskubideak, salbuespenik gabe); zatiezintasuna (giza eskubideak zatiezinak dira eta elkarren mendekoak dira); partaidetza eta kontsulta (pertsona guztiek dute eskubideak babesteko erabakietan parte hartzeko eskubidea, eta euren iritziak aintzat hartu behar dira); bereizkeriarik eza (giza eskubideak bereizkeriarik gabe ziurtatu behar dira; printzipio hori bereizkeriazko eragina izan ditzaketen politiketara eta jardunetara ere hedatzen da); kontuak ematea (kontuak emateko mekanismoak sortu behar dira, eskubideak gauzatzea eraginkor bihurtzeko); eta gardentasuna (administrazioek argi eta garbi zabaldu behar dituzte eskubideekin zerikusia duten erabakiak hartzeko informazio osoa eta dagozkion prozesuak). ...uk abiapuntutzat hartuta, eta erakunde politikoak hurrengo hauteskundeetarako hautagaien aurpegiak aurkeztu eta dagozkion programak prestatzen ari diren honetan, Argituz ek proposatzen du erakundeok beheko irizpide sorta aplikatzea programetan; izan ere, sorta horrek gure gizarteak giza eskubideen inguruan dituen gutxieneko itxaropenak egituratu ez ezik, tresna paregabea ere izan daiteke, programa
|
horiek
pertsona guztientzako giza eskubideekin dituzten konpromisoak objektiboki ebaluatze aldera. Honako hau argitu behar dute:
|
|
|
dokumentuak dioenez (Kantabriako Gobernuko Osasun eta Gizarte Zerbitzuen Sailak egina da), herrialde aurreratuetan edo garapen bidean daudenetan handitu egin da EJNen prebalentzia.Zehazki, ASCASAMek esaten du Espainiako Estatuan %4, 1 eta %6, 4 artekoa dela prebalentzia.Eta gehitzen du, 12 eta 21 urte arteko multzoan, %0, 14 eta %0, 9 artekoa dela anorexiaren prebalentzia emakumeetan, %0, 4 eta %2, 9 artekoa bulimiarena, eta %2, 7% eta %5, 3 artekoa elikadura arloko jokabide nahasmendu ez espezifikoena (TCANE). Espainiako Estatuan ikerketa asko egin dira 90eko hamarralditik hona EJNen prebalentzia zenbatekoa den jakiteko.Berrienen artean, bi aipa daitezke.Alde batetik, Maria Luisa Alvarez Mal?, Inmaculada Bautista eta Lluis Serra adituek 2013.urtean egin zutena, Elikadura arloko jokabide nahasmenduek Kanaria Handiko nerabeetan duten prebalentziaizenekoa; hor esaten dute %4 eta %12 arteko arriskua dagoela EJNak izateko, eta prebalentzia diagnostikoa, berriz, %1 eta %5 artekoa dela.Bestetik, Rocio Ortiz Moncada doktore andreak ere egin zuen ikerketa bat (Alacanteko Unibertsitatean aritzen da), Elikadura arloko Jokabide Nahasmenduen Epidemiologia, eta hor egindako kalkuluen arabera, anorexiak %0, 3 eta %0, 9 arteko prebalentzia zuen herritarren artean, bulimiak %0, 8 eta %2, 9 artekoa, eta gainerako EJN ez espezifikoek %0, 7 eta %2, 8 %12, 6 artekoa.Hori guztia kontuan hartuta, Espainiako Osasun Sistema NazionalarenBuru Osasuneko Estrategia 2009 2013dokumentuak lehentasunezko jotzen du EJNen eremuan esku hartzea eta autonomia erkidegoei dei egiten die praktika klinikoko gidak ezartzera buru nahasmendurik larrienen eta prebalentzia handikoenen inguruan.Emakume nerabeaACAB erakundeak egindako kalkuluen arabera, Elikadura arloko Jokabide Nahasmenduen %90 emakumeetan agertzen dira eta %10 gizonetan.Horixe bera esaten du Espainiako Osasun Sistema Nazionalaren Praktika Klinikoen Gidak ere: Elikadura arloko arazo
|
horiek
pertsona guztiengan ager daitezke, beren egoera sozioekonomikoa eta kulturala edozein dela ere.
|