|
2002
|
|
|
Horrela, elementu
|
horiek guztiek
antolatutako eleberri honek generoen arteko mugekin, paragrafoen kokaera eta antolaketarekin, jolasten du. Kontua ez da bakarrik pertsonaia nagusiaren baitan gertatzen den bilakaera narratzea, aldaketa hori deskribatzeko behar diren ohiko tresna narratiboak iraultzea baizik.
|
|
|
Egia esan, pertsonaiak baino areago, karikaturak dira, zenbait pertsonaiatipo asmo satiriko eta kritikoz irudikatu nahi dituzten umorezko marrazkiak. Helburu hori nabarmentzeko, Antton Olariagaren ilustrazioak daramatza nobelak, baita hitz gurutzatuak ere, komikiak... eta
|
horiek guztiek
testu berezi egiten dute Kalamidadeen liburua. Bistakoa da Kalamidadeen liburua edozer izan daitekeela, nobela konbetzionala izan ezik.
|
|
|
Pasaia bluesen aurreko eleberrian baino arinagoa zen eduki oniriko eta surrealista, eta kontamolde errealistagoak erabili zituen egileak. Eleberriak duen sintesirako ahalmena, esaldi laburren erabilera, hilketa baten inguruko suspensearen erabilera... ezaugarri
|
horiek guztiek
polizia eleberria dela baieztatzera bagaramatza ere, Jon Benitok (ik. Gara, 2000-1-8) esan bezala, nahiko berezia da eleberri hau genero horretan.
|
|
|
Aurreko atalean aipatu dugun bezala, A. Lertxundi euskal eleberri modernoaren berritzaile handietakoa da. Idazle, irakasle, kritikari, kazetari, gidoigile edo zinema zuzendari... alderdi
|
horiek guztiek
aldakortasunaren eta konpromiso kultural etengabearen eredu egiten dute autore hau. Haren ekarri literarioak askotarikoak dira:
|
|
|
Denbora-anakronia etengabeak, ikuspuntuen txandakatzea, bildumari edo kazetari baten presentzia edo sufritzen duen emakumezko protagonista bat egotea...
|
horiek guztiek
ekarri dute kritikariek García Márquezen Crónica de una muerte anunciada eleberria hartzea testu honen intertestu hurbileneko. Lan horretaz gain, teknika sorta bat nabarmendu nahi genuke, testua polizi narrazioetara hurbiltzen duena, hala nola suspensearen dosifikazioa, pertsonaien adierazpenak txandakatzea edo adierazpen horiek transkribatzeko modua.
|
|
2005
|
|
|
Bertan Martin Lezeta deritzon idazleak hamar ipuineko bilduma idazten du, hamargarrena, hain zuzen, hamar ipuineko beste liburu baten erreseña da. Jolas
|
horiek guztiek
behartzen dute irakurlea aktiboa izatera. Beste alde batetik, Pott Bandako idazleengan ohikoa denez, komunikabide eta ikus-entzunezkoen eragina ere nabarmena da, musika eta zinearena batez ere.
|
|
|
Bizkai idazleei dagokienez, esan bezala, Joseba Sarrionandia. Arrakasta
|
horiek guztiek
irakurle gehiago erakarri zituzten ipuingintzara. Potten bidez euskal literaturak eragin eta gustu berriak jaso zituen, eta horrek irakurleak ugaltzea ekarri zuen.
|
|
2008
|
|
|
Iuri Lotmanen Kulturaren Semiotika, Pierre Bourdieuren Soziologia Literarioa, Jacques Duboisen Instituzio Literarioa, Siegfried J. Schmidten Teoria Enpirikoa eta Itamar Even-Zoharren Polisistemen Teoria. Teoria
|
horiek guztiek
literatura izaera komunikatiboa duen sistema soziokultural gisa definitu zuten.
|
|
|
Horrez gain, gainontzeko nazioetako arteen eragina ere aintzat hartu behar da. Egitura
|
horiek guztiek
elkarri eragiten diote, eta beraz, ezin dira modu isolatuan ulertu. Laburbilduz, literatura zeinek bere modura definitu bazuen ere (formalistek sistema gisa eta estrukturalistek egitura gisa), haien ekarpenik garrantzitsuena errealitate konplexu horren antolaketa eta funtzionamendua azaltzeko egindako lana dugu.
|
|
2009
|
|
|
Hirurehun bat liburualek osatzen duten Auspoa bildumak Euskal Herriak izan dituen bertsolari handienen bertsoak jaso ditu, ia berrogeita hamar urte horretan jardun izanaren ondorioz. Ale
|
horiek guztiek
osatzen dute hemeretzigarren eta hogeigarren mendeko gorabehera historikoen testigantza nagusia. Hemeretzigarren mendekoetan, besteak beste, Uztapide eta Basarri, 1963.
|
|
|
Ura ere askotan azaltzen da; gaur eguneko begiekin hain gauza arrunta den ur horrek, lehenago-eta gaur egun ere bai kasu batzuetan-osatzeko ahalmena zuela uste zen, leku jakin batean edo urteko zikloaren egun jakin batean hartuz gero batez ere. Azken batean, ohitura
|
horiek guztiek
erakusten dute gorputza bera, bakarrean barik, inguruko munduarekin guztiz bat eginda ikusten zela2.
|
|
2015
|
|
|
detaileen deskribapen xehe obsesiboa, ahotsen gurutzaketa, eta abar. Elementu
|
horiek guztiek
testua Saizarbitoriarena izan daitekeela pentsatzera garamatzate, baina egiazki, aipatutakoen artean zalantzazkoena da ziur aski.
|
|
2017
|
|
|
Arazo geopolitikoak ere ageri dira, Gerra Zibila eta bere ondorio latz batzuk arin bada ere aipatu egiten dira, Ondarruko gizonak frontea herrira heldu eta ihes eginda zeudela soldadu italiarrak herrian sartu eta" emakumeen atzetik ibiltzen zirela", esaterako; bortxaketak eta horietatik jaiotako haurrak ere aipatzen dira, baina kontu zaharrak dira," [h] erri txikietako gauzak", dio testuak aipamena itxiz.98 Uribek, beraz, ez du gatazkan sakondu. Izan ere, Bihotza gatazka, desoreka eta desparekotasun ororen gainetik dago, eta gizakiaren ontasun natural horren gaineko fede zintzo bati gure ibilerak gidatzen utziko bagenio, gatazka, desoreka eta desparekotasun
|
horiek guztiek
desagertzera egingo lukete denborarekin.
|
|
|
hezkuntza eredu eta helburuak, langileen aldarrikapenak, desberdintasun sozialak, emakumeen egoera, gay eta lesbianen eskubideak, etxebizitzen salneurri eskandalagarriak, ekologismoa, antimilitarismoa, eremu urriko hizkuntzen egoera, nazio aldarrikapen politikoak, indarkeria politikoa, Ipar Irlanda, Euskal Herria, ustelkeria politikoa, bankueta finantza-erakundeen neurrigabeko mozkinak, multinazionalen abusuak, globalizazioa, hirugarren mundua, kanpo-zorra, Palestina, Irak, Siria... Afera
|
horiek guztiek
eta beste askok iritzi kritikoak, eztabaida-guneak eta mota guztietako ekimen sozial zein politikoak eragin ohi dituzte, oraindik ere, gizarte garaikidearen herrizein instituzio-mailan, guztiei ere, noski, egoerak aldatu eta irtenbide justuagoak erdiestea axola zaielarik. Postmodernitatea axolagabekeriarekin soilik lotzea arduraeta ekintza-gune horiei guztiei ezikusia egitea da.
|
|
2019
|
|
|
Gizonaren" edukazio sentimentala" eta zaurgarritasuna lantzea dela konponbidea, gizonari bere emozioak esaten erakutsiz blokeo emozionala hautsi eta harremanak berdintzera joko duela. Boninoren iritziz, ordea,
|
horiek guztiek
ez dute ziurtatzen indarkeria amaituko denik, gizonak bere emozioak ezagutzen eta esaten ikasi arren, bestearen beharrak eta emozioak aintzat hartzen ez baditu ez delako ezer konponduko. Garrantzitsuena" besteen erabileraren mugen etika" barneratzea da eta norbere indarra kontrolatzen ikastea.
|
|
2020
|
|
|
Adibide etnografiko
|
horiek guztiek
erakusten dutenez, etxearen eta haren jabetzen eta, hedaduraz, jabetza pribatuaren sinbolo gisa erabili izan da teila.
|
|
2021
|
|
|
Baina, aldi berean, erroak non dituen ere jakin badakiena, eta sustrai horiek euskaran dituela zalantzarik ez dugu, nola hizkuntzazko kultur adierazpenei dagokienez, hala hizkuntzarik gabeko pintura, eskultura edota dantza moduko kultur adierazpenei dagokienez, azken hauen kasuan ere, hizkuntzak ematen dituen errealitatea interpretatzeko oinarriak behar dituztelako. Oinarri
|
horiek guztiek
ez dute, gure ustez, berberak izan behar, baina bai kosmobisio nahiz gizarte-errealitatearen dimentsio sinboliko (Larrinaga, 2008) beraren parte izan.
|
|
|
Halaber, ikasleek eduki beharrik ez dutela baieztatzen du, eta hori pandemiaren aferarekin ikusi izan dela dio: " Guk jarri izan ditugun azterketa literario
|
horiek guztiek
ez dute batere zentzurik. Orain gauzak beste modu batera eskatzen hasi behar izan dugu" (LIR1).
|
|
|
Hots, handicapa izan beharrean, pizgarri edo katalizatzaile bihurtzeko. IEE1-ek dioen moduan," duela 100 urte, klasikoek, esan nahi dut Dumas, Salgari, Julio Verne, Lewis Carroll...
|
horiek guztiek
belaunaldiak konbentzitu zituzten batez ere mundu estetiko berri bat ekartzen zutelako". Hori literatura unibertsalaren kasuan, baina euskal literaturari dagokionez ere, Lauaxeta, Aresti edota Sarrionandia bezalako autoreak gazte belaunaldi desberdinengana iritsi zirela uste dute hainbat parte-hartzailek, horien erreferente literario izatera iritsiz.
|
|
|
Antropologiaeta kultura-oinarri
|
horiek guztiek
are interesgarriago egiten dute gure hizkuntza, herria eta kulturaren iragana ikertzeko lana.
|