|
2001
|
|
|
Honek bi gauza esan nahi lituzke: jabeak ez dakiela eraztun
|
hori
hildakoak zuenik, edota, jakinda, ez duela eskatu nahi. Bere nortasuna ez agertzearren, noski.
|
|
2003
|
|
|
Matiasek Ministerioaren proiektua kontatu zion, eta azaldu zion biografia bereziak biltzen ari zela Ministerioa, baina iruditu zitzaion" biografia" hitza arraroa egingo zitzaiola Martinari eta esan zion bizitza bereziak biltzen ari zela Ministerioa eskualde guztietan eta berak, Martinak, ezagutuko zuela, beharbada, bizitza arraroa zeukan pertsonaren bat herrian, eta pertsona
|
hori
hilda bazegoen ere berdin balio zuela, kontua zela bizitza arraroak biltzea grabadoran. Martinak Zertarako?
|
|
2005
|
|
|
–Hori andretxu
|
hori
hil da. Jakin duzue, Martina?
|
|
2007
|
|
|
Horra Euskal Herriko kulturaren muina eta epaileen buruhausterik larriena; hizkuntza
|
hori
hil balezate, aldiz, euskalduna (bere hizkuntza ez den eta inoiz izango ez den) espainola desiratu eta espainolez mintzatuko litzatekeen gizon abstraktu bat litzateke. Kolonizatu bat bere hizkuntzaz mintzatzea berez da ekintza iraultzailea.
|
|
|
–Eman dezagun gizon prestu bat zuhaitz baten azpian gerizaturik. Tximistak jo du, eta gizon
|
hori
hilik gertatu. Maiz gertatzen.
|
|
2009
|
|
|
Noiz ikusiko ditut berriz Ezkurrako mailoak? Franco
|
hori
hil baledi!?.
|
|
|
–Phineas, esaiezu nik ez dudala andre
|
hori
hil?
|
|
|
–Esaiezu ez dudala andre
|
hori
hil, Phi. Aitari ere bai.
|
|
2011
|
|
|
–Orain nola esaten diozu Mikeli ezetz, ez dela bidea, utzi egin behar dela estrategiak hala eskatzen duelako; ezinezkoa da, bera loturik dago, legez bada ere, gizon
|
hori
hil badu, eta gero bestea, ezin du, du esan urte asko pasa arte behintzat, estrategia okerrean ari zela, a ez, orain estrategia beste bat omen da, baina horrek atzerakako olatuak sortzen ditu.
|
|
2012
|
|
|
Kontzientzia deitzen dugun memoria
|
hori
hila da, ez da existitzen. Ez da oihartzun bat edo erreberberazio bat baino, iragana delako.
|
|
|
–Nik ez dut putakume
|
hori
hil.
|
|
|
Urdanga
|
hori
hil egin behar zenuen.
|
|
|
Haien usteetan jaioberri bakoitzak badu animalia ordezko bat, doble bat, kapibara edo tapirra, bizitzeko kemena eta arima ematen diona. Animalia ordezko
|
hori
hiltzen denean hilko da, baita ere, haren doblea den gizakia.
|
|
|
Haserre bizian jarri ondoren, nola ausartzen ginen houyhnhnmen gainean ibiltzen galdetu zuen ugazabak, ziur baitzegoen bere etxeko morroirik ahulena ere gai zela yahoorik indartsuena gainetik botatzeko edo lurrean etzan eta garagarrak irabaziz animalia
|
hori
hil arte zanpatzeko. Erantzun nion, hiru edo lau urte izan arte hezi egiten genituela zaldiak, gero egin zituzten lan ezberdinetarako; haietakoren bat bereziki hezkaitza izanez gero, garraioetarako erabiltzen zela; gazte ziren bitartean, gogor jotzen zituztela, edozein bihurrikeriagatik; arrak, gainean jendea erabiltzeko edo garraioetarako zirenak, jaio eta bi urtera edo, irendu egiten zituztela gehienetan, haizekeriak kendu eta otzan eta eztiago bihurtzeko; bazekitela zer ziren sariak eta zigorrak ere; baina mesedez, har zezala gogoan jaun ohoragarri hark, gure herriko houyhnhnmek ez zutela bere herriko yahooek baino adimen izpi bat gehiago.
|
|
2013
|
|
|
Garrasi egin... negar egin... alde egin ahalik eta urrutien... bakarrik egon... korrika atera etxetik nora ezean... edo norbaiti telefonoz deitu, adibidez? Nor izendatuko zenuke maite duzun
|
hori
hiltzen denean (edo hilik balego bezala dagoenean) deitzen diozun lehenengoa izateko. Nori egotziko diozu errua maite duzun horren heriotzaren gaua zela azaltzen zuten seinaleak ez emateagatik?
|
|
|
–Joanes Mailu
|
hori
hila da. Orain, izen beraren jabe, bertze bat dabil munduan, Jainkoaren graziaren opari.
|
|
|
Denbora gehiago nuen hamar manamenduak errateko, zizare
|
hori
hiltzeko baino. Alabaina besoak ohi baino min handiagoa ematen.
|
|
2014
|
|
|
Gauza bakarra egin dezake: horrela deitu duen izaki
|
hori
hil, edonor dela ere.
|
|
2015
|
|
|
Hil ondoren ez dagoela ezer, kito, ez goazela inora, hala esaten digu irakasleak. Eta hala ere, zintzoak izan behar dugula gaztigatzen digu, nork bere bidea ibili behar duela, mantso, korrika egin barik, esaneko, ez duela merezi ur handitan sartzea kartzela zulora joan nahi ez badugu, eta
|
hori
hiltzea lakoa dela, edo okerragoa. Halakoetan, eskua altxatu ohi dut eta baietz esaten diot, ulertu dudala, heriotzaren ondoren ez dagoela ezer, baina, eta aurretik?
|
|
|
inposatu eta, faraoi horren iraultza erlijiosoak porrot egitean, kontrairaultzatik ihesi, haiek Sinaiko mortuan barrena bidatu dituena. Halako batean judu gorbiziek matxinatu eta Moises
|
hori
hil egin izango zuten. Gero damutu eta buruzagiaren oroipena guztiz magnifikatu, eta monoteismo zorrotzenean erradikaldu.
|
|
|
Lokatzetan bezala, XX. mendean geratuko gara agian zenbait, betiko: Victor Ericek esaten zuelarik zinema egiteko modu
|
hori
hil dela, bereaz bakarrik ari ote zen. Ohitura zabaldua da norberarena orokor ustekotzearena, humanista ez dakit, baina bai humanoa?
|
|
|
Baina horrek arazoak ere ekar ditzake. Zeren pertsona batengan gehiegi oinarritzen den prozesu politikoa buka daiteke pertsona
|
hori
hiltzen denean. Eta oraingo duda hori da, ea Fidelek gidatu duenak nahiko sendotasun duen bera hiltzen denean bizirauteko?.
|
|
|
Lehenengo estatu sozialista ez zen Leninekin batera hil, baiziketa Gorvachovekin. Hala ere, horrek ez du esan nahi ideologia
|
hori
hil denik. Baliagarria da.
|
|
2016
|
|
|
garaiko idazle hispanoamerikarrik onenek hartuko zuten parte liburuan, eta bakoitzak bere herrialdeko diktadore bat aukeratu behar zuen. Monterrosori Anastasio Somoza egokitu zitzaion eta ezetza eman zuen, epaile bezala diktadore
|
hori
hiltzeko agindua emango baitzukeen pozik, baina idazle bezala pertsonaiaren baitan sartu baitzuen, haren haurtzaroko beldur eta miserietan sakondu, eta haren basakeriak konprenitzen hasteko arriskua baitzuen. Liburu hori ez zen atera, baina hiru eleberri handi atera ziren ondoren gaiaren inguruan:
|
|
|
Hilda egon arren, bizitzara itzul daitezke strigoiak, baldin eta aurkitzen badute bizirik irauteko indarra nori kendu. Aurkitzen badute, pertsona
|
hori
hil egin ohi da, heriotza zerk eragin duen argi jakiterik ez dagoela, eta haren itxura duela bizi daiteke strigoia zenbait denboraz. Bizi energia gehiago behar duenean, berriz, beste biktima baten bila hasten da.
|
|
|
–Ez nuen diru hura lapurtu. Ergo, ez neukan emakume
|
hori
hiltzeko arrazoirik.
|
|
|
Leihotik behera, joder! Gaixo
|
hori
hiltzear dago, eta zuk... ez dakit zer arraio azaldu nahi didazun.
|
|
2017
|
|
|
Baionan bizi den 65 urteko gizon batena da kasu bat. 12 urte zituenean apaiz batek abusatu zuen Albinez, eta gaur egun apaiz
|
hori
hilda dago. Bigarren kasua hemendik kanpo bizi den 73 urteko gizon batena da.
|
|
|
Eta 60 urteren bueltako hirugarren gizon baten kasua ere jaso dugu. Apaiz batek ukituak egin zizkion nerabe zenean, 12 edo 15 urteren bueltan, 40ko hamarkada inguruan, eta kasu horretan ere apaiz
|
hori
hilda dago. Hiru horiek dira orain arte ikusi ditugun kasuak?.
|
|
|
Berri onez beteriko eguna zirudik, maitea. Aurrena Tom putakume
|
hori
hil egiten duk, eta hurrena berriz, hautatua gertatzea egina dela ematen dik.
|
|
|
– Zeuk ez zenuen gizon
|
hori
hil, ezta?
|
|
|
Kultura da. Eta
|
hori
hilez gero. Edo besterenduz gero?
|
|
|
Biok akabatu bagenu bezala duk. Gainerakoek ere putretzar
|
hori
hilda ikusi nahiago zitean. Hik bota diok tiroa, baina denon artean akabatu diagu.
|
|
|
–Nor zen pabiloi honetako arduraduna kakalardo
|
hori
hil den unean? –galdetu zuen, arma gorde gabe.
|
|
|
Pertsona
|
hori
hiltzeak
|
|
|
–Eta deskuiduan berak ez bazuen emakume
|
hori
hil?
|
|
2018
|
|
|
–Bestela jokatu banu, ume
|
hori
hiltzea izango zen.
|
|
|
Emakume horrek ez zeukan bihotzik. Badakit txarto dagoena
|
hori
hildako bati buruz eta kameren aurrean esatea, baina egia bila etorri zarete, eta nire ahotik egia baino ez duzue entzungo, gustatu zein ez. Emakumea izateagatik bestela jokatuko zuela uste genuen, baina pentsa zelan geratu ginen jakin genuenean zerikusi handia eduki zuela berak estaltzeko, beti estaltzen diren bezala, enpresa barruko bortxa...
|
|
2019
|
|
|
Zer pasatuko zen Magalirekin, Niko egurtu zuela jakiten zenean? Eta, deskuiduan, nazkante
|
hori
hil egiten bazen. Orduan, zer, e?
|
|
|
–Amarruak, bai, badirudi gutxietsi egin zaituztegula. Komeria hau utziko dugu, beraz, ongi asmatu duzunez ez baitzaituztegu hona ekarri erbinude
|
hori
hiltzeagatik. Gauez mamuak ikus daitezke edozein begiradaren atzean.
|
|
2020
|
|
|
Irakurri nuen partean, Jainkoen Aita
|
hori
hildako morroiaren bila abiatu da, inork ez baitaki prestatzen palma ardoa hildako morroi hark bezala, eta bidean agure batekin topo egin du. Agureak esan dio badakiela zein den hildako morroiaren paraderoa, baina bi proba gainditu behar dituela, bestela ez baitio esango.
|
|
2021
|
|
|
Hori baino inportanteago: egiten ari garen lanean konfiantza ematen digu, eta, narrazio bat eraikitzeko prozesuan gertatzen diren oztopoak kontuan hartuta, konfiantza
|
hori
hil ala biziko kontua izan daiteke idazle batentzat.
|
|
|
Josu ez dago erabat ondo, bestela oporretan egongo litzateke. Batzuetan, bajan dagoen norbait ondo al dagoen galdetzean denean, gehiegi dramatizatu nahi izan gabe, pertsona
|
hori
hiltzear ote den galdetzen ari gara funtsean. Besteek dutena antzerkia dela salatzeko soilik merezi du egoera dramatizatzeak.
|
|
2022
|
|
|
Hilkutxa batean egongo ez balitz, lo dagoela zin egingo luke. Egia da aurpegiko zurbiltasunak ez duela bizitasunik transmititzen, baina Pombok zehaztu du zuritasun
|
hori
hildakoak zeraman makillajeari zor zaiola hein batean. Bular gainean gurutzaturiko eskuetan daukan arrosarioa ez dago lekuz kanpo; bai ordea gorpuaren gainean datzan tuliparen gorri bizia.
|
|
|
Imajinatzen duzue elkarrizketa
|
hori
hiletan?
|
|
|
Luzaroan biziko zela agindu zigunan, baina danba hil zunan bat batean, alferrik hil ere. Demagun hi orain moxal batez erditzen haizela, moxal horren ama haizela eta bat batean, esan dezagun, luzaroan irautea agindu duen moxal
|
hori
hil egiten dela. Pena izango huke, ezta?
|
|
2023
|
|
|
Margoak eskaintzen dituen interpretazio ugariek sentimendu bera azpimarratzen dute: artistaren beraren larritasuna, maitasun
|
hori
hil egingo dela dakielako, amaitu aurretik ere. Galtzera doan maitasun batengatik sentitzen den malenkoniaren irudikapen perfektua da.
|
|
|
Norbait maite duzunean, harekin bakarrik erabiltzen duzun hizkuntza sortzen duzu. Lengoaia
|
hori
hil egiten da harremana eteten denean.
|
|
|
Eta, hor, Mulok goizaldean zertan ibili ziren kontatu zion: " Ya esa malparida sapa13 está muerta, ya la matamos" (Gaizki jaiotako apo
|
hori
hilda zagok, garbitu diagu).
|