|
2002
|
|
|
1979an sobietar tropek Afganistan inbaditu zuten eta aurrekoa baino gobernari leialagoa ezarri zuten. Ekintza
|
hori
gerra hotzaren testuinguruan ulertuzen, eta Estatu Batuek gerrilla antikomunista bat finantzatu zuten. Gerrilla horrek Pakistanen zuen basea, bertan ia lau milioi errefuxiatu finkatu baitziren.
|
|
2003
|
|
|
Ordu
|
hori
gerra zikinarekin batera iritsi ote den beldur da giza eskubideen mugimenduetako buru bat baino gehiago. Alvaro Colom lehendakaritzarako ezkerreko hautagaiak ezagutarazi du Rios Montt eta FRG bere alderdia agintera eramateko antolatutako konspirazioa:
|
|
2005
|
|
|
–ANV,
|
hori
gerra aurrekoa da. ANV da Euskal Herrian egon den mugimendurik interesanteenetako bat.
|
|
|
3 Hitzaren erabilera ere ez dago esangura zabalago honen aurka. Eta izen
|
hori
gerra publikoari bakarrik egozten bazaio, ez dator hori gure ustearen kontra, egia osoa baita generoaren izena sarritan egokitzen zaiola espezie bereziago bati. Gerraren zehaztapenean, berriz, ez dut justizia barruratu, horren bila baikoaz eztabaida honetan, alegia, ea gerra zuzenik dagoen, eta, halakorik egonez gero, zein den hori.
|
|
2006
|
|
|
Alfontso III.aren kronikaren beste pasarte batean, Fruelak (757) baskoien kontra borrokatu zuela eta Munia arabarrarekin ezkondu zela kontatzen da. Munia
|
hori
gerra esklabu bat zen eta Alfontso II.a Garbiaren ama izan zen. Honela dio pasarteak:
|
|
2007
|
|
|
Estatua, h. d., Erroma, kosmo bat da kosmoan; herrien arteko harmonia, justizia deritzona, unibertsoaren ordena gizartean ezartzen duena, andre gizonaren izpirituak edonon sorturiko handi eta eder oro biltzen duena, beraz gizadia bera nolabait. Zizeron-en teoria politikoak Hegel-en Estatu teoriaren moduantsu deskribatu duen taula harmoniatsu
|
hori
gerra zibilek apurtu badute, Virgilio-k atzera berrosatu du; baina elementu berri erabakigarri batekin: Erromaren zoria eta munduaren zoriona gizaseme jainkozko bakar baten asturuari lotu lotuak azaldu dituela.
|
|
2008
|
|
|
Nire aitatxi Tuterakoa zen eta EAJkoa. Nire amak ez zekien
|
hori
gerraren ondoren izugarrizko isiltasuna izan zelako. Gure amak bere aita jeltzalea zela jakin du nik esan niolako.
|
|
|
Transmisioetakoek ez dakite mutu egoten. Gauza jakina da
|
hori
gerra guztietan. Honetan ere, berdin.
|
|
|
Tea Simoniak, institutuko haurren zaintzaz arduratzen den pertsonalaren buruak, azaldu zuenez, “prestakuntza ikastaro hori ez zen izan gerraren eraginpean bereziki zeuden haurrei laguntzeko moduari buruzkoa, baizik eta banakako laguntza behar duten haurrei laguntza emateko moduak bilatzen irakatsi zigun”. Hala ere, “oso egokia izan zen trebakuntza
|
hori
gerra baino lehentxeago jasotzea” esan zuen. Urte honen hasieran, Unicef ek eta Alemaniako Unicef en aldeko Batzorde Nazionalak ehunka mila euro bildu zituzten Senaki lehengoratu eta mantentzeko.
|
|
2009
|
|
|
Batez ere uste eta sineste tradizionalak jada birrinduak dituzten gizarteak suposatzen dituzte. Euskal gizartean birrinketa
|
hori
gerra zibil ondoan bilakatu da egiaz masiboa, ez lehenago. Geure egunotantxe.
|
|
|
Artxibo hau 1994an sortu zen eta lehengo «Archivo Historico de la Campaña»ko dokumentazioan du bere ardatz nagusia. Azkeneko artxibo
|
hori
Gerra Zibilaren inguruko dokumentu militarrak jasotzeko helburuarekin eratu zen, zeinak armada frankistari zein errepublikarrari zegozkien. Avilako artxibo militarrak, beraz, bi aldeek borroka garaian sortutako dokumentazioa gorde eta, bestalde, «CuartelGeneral del Ejercito»ko funts historikoak biltzen ditu.
|
|
|
50). Emakumearen protagonismo ebokatzaile
|
hori
gerrako eta frankismoko biktimen bizipenen transmisioan ere ikusi ahal da. Sarritan errepresio horren subjektuak bainogehiago emakumeak izan dira etxekoen memoriaren jasotzaileak eta ondorengoeitransmititu izan dietenak.
|
|
|
Vietnamgo gerrari buruzko pelikuletan, sarri agertzen dira pertsonaiak egunez amesgaiztoak dituztela eta barne gogoetak, irudiak eta benetako errealitatea nahasten dituztela. Egia al da gaixotasun
|
hori
gerraren eraginez sor daitekeela, ala pelikuletako ipuina besterik ez da, ibon M.
|
|
|
Larriagoa oraindik egungo eskuindarrek behin eta berriz defendatzea, asmakuntza?
|
hori
gerra ondorengoa dela, eta larriena herrikoia zen ekintza bat,, txupinazoa?, alkateak zinegotzien artean nork piztuko duen erabakitzea, balizko alkatea eta hautagaiak emakumeak izan arren.
|
|
|
Jeneralaren arabera, Hamid Karzai Afganistango presidentearen gobernua, usteldurik? dago, eta
|
hori
gerra irabazteko, zailtasuna, besterik ez da.
|
|
2012
|
|
|
Gorputza mezuaren euskarri edo garraiatzaile, zer da, bada, bortxaketa bat gerraren erdian. Zer da etsaiaren ama alabak bortxatu behar
|
hori
gerra guztietan. Elgetan bezala, Srebrenican, Guatemalan edo Kongon.
|
|
|
Herrialde neutral bakoitzean Informazio Agentzia Zentral bat sortuko da pertsona babestuei dagokienez, bereziki barneratuei.Gurutze Gorriaren Nazioarteko Komiteak, beharrezkoa iritzi badu, potentzia interesatuei Agentzia horren antolakuntza proposatuko dio, eta antolakuntza
|
hori
gerrako presoei zor zaien tratuari buruzko 1949ko abuztuaren 12ko Ginebrako Hitzarmeneko 123 artikuluan ezarritakoa izan daiteke.
|
|
|
Era berean, kontu horretan sartuko dira, beste moneta batetatik atxiloketa egin duen potentziaren monetara bihurtutako kopuruak, diru
|
hori
gerrako presoei atxiloketa une horretan bertan kendutakoa delarik.
|
|
2013
|
|
|
Brontzea baino iraunkorragoa izateko jaio zen ekimen garrantzitsu
|
hori
gerra zitalak moztu zuen, ankerki moztu ere. Hogeita hamar urte geroago, 1965eko Domu Santu egunean, Durangok Santa Mariako elizpean hartu zion testigua Sabin Etxeari, apal eta xume, baina bokazio berberarekin.
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntzak ere paisaian markak uzteko moduak dira. Ongi zekiten
|
hori
gerra garaian, jakina da oraindik ere. Muga, lurraldetasuna, hiru erreinuen arteko muga, gero bi herrialdeen arteko mugaren altzoan gertaturikoak.
|
|
2015
|
|
|
Teheraneko enbaxada hartzeak eta Estatu Batuetako armadak militarki berreskuratzeko saiakerak porrot egiteak superpotentziaren momentuko ahultasuna erakutsi zion munduari. Era berean, Afganistango Gobernuak Moskuri laguntza eskatu zionean, sobietar armada herrialde horretan sartzen da, eta
|
hori
Gerra Hotzean bete betean sartuta ez zen begi onez ikusi Washingtonen.
|
|
2016
|
|
|
bere etxetxoa du, eta iturri bat ondoan, arbolarik ez baina sastraka batzuk bai bazterrean, ez da Elizanburuk. Ikusten duzu goizean? hartan kantaturikoa bezalako etxea baina teilatua du sabaitzat eta lurra zorutzat, ez da ur gainean kulunka dabilen intxaur azala, nork daki zer gerta daitekeen itsasoaren erdian, itsasikara bat, edo ekaitza, edo hondoratzea,
|
hori
gerrako arriskuak aipatzen ez badira, Quanza honek baimen guztiak eduki arren inoiz ez baita jakiten, deskuidu batean, beste bat zelakoan alde batekoek nahiz bestekoek petardo bat tirako ez ote dieten, alferrik joango zara gero kexuka eta protestaka. Horrelakoak zituen Begoñak arrangurak, beragatik baino gehiago sabel barruan zeraman kume, ume, haurgai horrengatik, aspaldi hartan, tripako bere kimua hazi, handitu, loditu, gizendu ahala, amari zer jana eta zer edana ez ezik, pentsamenduetako gaia ere ostu egiten baitio, apenas hartzen duen astirik Ekialdeko fronteko berri beti txarrak entzuteko edo beraiek Ameriketara joateko burubide beti motelak aditzeko.
|
|
|
b) Gertaera
|
hori
gerra handi bat hasteko behar bezain esanguratsua izan al zen?
|
|
|
Nola bizitza politikoan ere bizi borrokak agintzen duen, etorkizuna nazio (arraza) gazteena izanen da. Ikusmolde etapista
|
hori
gerraren gorazarreak, nazio integratu eta organizatuagoek kaskailagoak azpiratzeko tresna bezala, borobiltzen du: progresoaren historia gerraren historia da funtsean.
|
|
2017
|
|
|
Trafikatzaile, tabako kontrabandista eta proxeneta batzuek beraien negozioak inpunitate osoz egiteko tasa ordaintzen zieten indar polizialei. Garai hartan Intxaurrondoko buruetako batek barne ikerketa batean aitortu zuen diru beltz itzel
|
hori
gerra zikinerako erabiltzen zutela. Navajas hasi zen ikertzen, baina badirudi beldurtu egin zela.
|
|
|
Segida kronologikoa eten egiten da zenbait unetan, hutsuneak eta korapiloak ditu, oso gutxitan argitu edo askatzen ditugunak. Alferrik da izan zitekeen beste etorkizun horren peskizan geure burua zigortzea, baina zilegi zaigu zer gerta zatekeen galdetzea, irudikatze hutsak agerian uzten dituelako soka horren korapiloen ondorioak.Pentsa dezagun gerra horrek sormenaren zuhaitz eder bat kimatu zuela, eta imajina dezagun zer zatekeen zuhaitz sendo
|
hori
gerra hura eta gerrak berak askatu zituen krudelkeriak horiek guztiak gertatu izan ez balira.Nola zatekeen geure letren errealitatea, adibidez, ustez Hernaniko kanposantuan fusilatu zuten Aitzolek idazten eta idazleen belaunaldi berriaren lana hauspotzen jarraitzeko modua izan balu. Nolakoa zatekeen euskarazko kazetaritza duela 80 urte lehen aldiz argitaratu zen Eguna kazetak gerrak zangotrabatur... Emen gara zioen lehen editorialak, baina izateari utzi behar izan zion euskarak egunerokoaren leihoan.
|
|
|
Hiltzea gaizki zegoela esaten ziguten eskolan, eta katekesian, baina horrek batek beste bat hiltzen zuenerako balio zuen, ez ordea ETAko batek polizia bat hiltzen zuenerako:
|
hori
gerra zen, eta guk bagenekien, mila pelikulatan ikusia genuelako, gerretan onak gaiztoa hil egiten duela, merezi duelako eta halaxe izan behar duelako.
|
|
|
b) Gertaera
|
hori
gerra handi bat hasteko behar bezain esanguratsua izan al zen?
|
|
2019
|
|
|
1920ko araudiaren arabera, Euskaltzaindia EI SEVen filiala zen, baina instituzio
|
hori
gerra zibilean desagertu zen. 1941eko ofizioaren arabera, bazirudien Akademia JCVren filial antzekoa bilakatu zela, baina Euskaltzaindiaren nortasun juridikoak argitu gabe jarraitu zuen diktadura osoan.162 Agintari frankisten erabakietan gertatu ohi zenez, baldintza politiko gogorrenak ahoz
|
|
|
Badu
|
hori
gerrak, batzuk itzuli egin daitezkeela lehengo bizitzara, ameskeriak lausotu badira.
|
|
|
Baina gehiegi betetako tripa zorroa eta buru argia ez dituk oso bateragarriak izaten. Sibarita batzuen agindupean gaudek, eta
|
hori
gerrarako ona ez bada ere, erabateko hondamendia izan daitekek gurea bezalako sukalde umil baten kasuan.
|
|
2020
|
|
|
Erlatibismo hori, ordea, ez da behin betikotzat hartu behar, noski. Ordena unibertsal berriak artikulatzeari uko egiteak justizia eta politika behin betiko aldenduko lituzke, azken
|
hori
gerra soilera murriztuz. Kontuan eduki dezagun gaur egun bereziki indarrean dagoen erlatibismo bakezalea aldez aurretik deklaratutako gerra hori ezkutatzeko gortina paregabea izan daitekeela.
|
|
|
Maisu
|
hori
gerran egondakoa zen, eta bularrean bala bat sartuta gelditua omen zuen. Nazionalekin ibilia izango zen, bestela ez zioten utziko irakasle izaten.
|
|
2022
|
|
|
Estatuei errenta aitorpenaren bidez ematen zaien diruaren parte bat ordaintzeari uko egitea da eragozpen fiskala: ez dezaten diru
|
hori
gerretarako erabili. Martinez da sustatzaileetako bat.
|
|
|
Isildu egiten zen, isiltasunari eusten zion. Hitz gutxikoa zen, baina uste dut ez zela
|
hori
gerraz isiltzeko arrazoi nagusia. Ez du samurra izan behar atzean utzitakoak, baita protagonismo txikiena izanda ere.
|
|
2023
|
|
|
Deustuko Buena Vistan, adibidez, herritar gehienek etxea galdu zuten. Auzoberezi
|
hori
gerra aurrean eraiki zuten kooperatiba baten bidez eta Borja Sarrionandia Ibarrak ikertu du bere historia: " Hor jende gehiena alderdi sozialistakoa zen, kargu ertainekoak, eta auzo horretako bizilagunen %63k etxebizitza galdu zuten", azaldu dio Gaur 8 ri.
|