|
2007
|
|
|
Tresna baliotsua da hainbat eta hainbat adierazle multzo kontuan hartzen dituena ikas-materialak xehe xehe aztertzeko. Euskarari dagokionez, AISA, Aditu eta Ostalaritza ikas-materialak aztertuak ditu metodologia
|
hori
baliatuta (Ezeiza, 2006b, 2006c, 2007).
|
|
|
Adin taldekako datuak esanguratsuak dira zeren,, gazteen, helduen eta adinduen baitan, euskararen baliapenaren beherakada argia bada, aurkakoa gertatzen da haurren mailan. Izan ere, 1997an umeen %8, 9ak hizkuntza
|
hori
baliatzen badu, %11, 1ak erabiltzen du 2001ean eta %13, 4ak 2006an, hots, 4,5 punduko gorakada bat nabarmentzen da.
|
|
|
Azpimarratzekoa da, helduen erabilpenak gora egiten duela 2001 eta 2006aren tartean, batik bat beraien haurrek eskolan euskara geroz eta gehiago ikasten dutelako, gurasoek horrela erabaki dutelako, eta hizkuntza
|
hori
baliatzen ahalegintzen baitira, bai umeen eskolatzea jarraitzeko, bai familia bizian euskara erabiltzeko.
|
|
|
Baina, aldi berean, familia mistoen kasuetan ere transmisiorako ardura altua da eta, hortaz, euskalduna den amak edo aitak seme alabei euskaraz egingo die kasu gehienetan. Aldiz, umeekin hitz egiteko gaitasun nahikoa izan dezakete guraso batek edo biek, baina ez hizkuntza erregistro edota egoera guztietan hizkuntza
|
hori
baliatzeko bezainbeste; halakoetan ere, etxeetako erabileraren joera kontrajarria (etxekoan beherantz eta seme alabekin gorantz) ez litzateke motibazio faltagatik gertatuko.
|
|
2008
|
|
|
2004an Jean Léo Léonard frantses hizkuntzalariak Erramun Baxoken integrazio modelo
|
hori
baliatu du, Berry-ri eta Laponce ri hartua dela
|
|
|
Liburu hori garrantzitsua da zeren eta Fishmanen 1991eko Reversing language shift kontzeptu ongi ezagutua berrikusten du. Erramunek beste bi euskal soziolinguistekin kontzeptu
|
hori
baliatzen du, horren" belaunaldi arteko etenaldi eskala graduatu" ko (Graded Intergeneration Disruption Scale8) 8 etapak aztertuz, euskararen 1991eko eta 1999ko egoera konparatzeko.
|
|
|
Horrela, bada, egun espainiar Estatuan dauden euskal lurraldeetan, hiztun guztiei" euskaraz hitz egiteko" eskubidea onartzen zaien arren, legeetan ez da hizkuntza hori ezagutzeko betebeharra jasotzen. Beraz, eskubide
|
hori
baliatzeko aukera mugatu egiten da solaskideak ez badu hizkuntza hori ezagutzen, eta horrek pertsonen arteko hizkuntza gatazka moduan izenda dezakegun egoera multzoa eragiten du. Hiztunek eskura dituzten baliabideak erabiliko dituzte egoera horiei aurre egiteko, eta euskaraz edo gaztelaniaz hitz egitea aukeratuko dute, hainbat aldagairen arabera. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 79
|
|
2009
|
|
|
Hain zuzen, maila
|
hori
baliatu dugu Kutxan ere urratsak egiteko. Dagoeneko baditugu hainbat zerbitzu katalanez, baita inprimakiak ere; gutxiago galegoz, hedapen txikiagoa baitugu galegoaren lurraldean.
|
|
|
Egia da, dena dela, iraultza digitalak eta teknologia berriek demokratizatu egin dutela hedabidegintza (eta egun hedabideetara mugatzen ez den komunikazioaren mundua bera, oro har), kostuak merkatu eta bitartekoak askoz jende gehiagoren esku jarrita. Olatu
|
hori
baliatuta, Don’t hate the media, be the media lelo ezagunak bide egin du, baina oso gogoan izan behar genuke, hala ere, ez duela mundu guztirako balio: aurten bertan, berbarako, Ekuadorren kitxuazko tokiko telebista bi egin guran dabiltzan egitasmo biren bultzatzaileekin egoteko modua izan dugu HUHEZIn (Mondragon Unibertsitatea), Garabide Gobernuz Kanpoko Erakundearekin (GKE) izaniko elkarlana tarteko, eta, ohiko hedabideak egitearen zailtasun ekonomikoez jardun zitzaizkigunean, Interneten aukeraz hitz egin genien xalo xalo, hots, egunotan, teknologiaren aurrerapena dela bide, kostuak asko jaitsi direla, eta, Interneterako sarbide egokia izanez gero, ia edonork egin dezakeela bere hedabide propioa (idatzizkoen kasuan, gainera, inprimatzeeta banaketa gastuen zama arintzen duzu horrela).
|
|
2010
|
|
|
2 argi ilunen garaia euskara hizpide zen kalean zein komunikabideetan eta agenda politikoa ere ez zen dinamika berri horretatik at gelditu. trantsizio politikoak autonomien estatua ekarri zuen eta azken horrek eskuduntzak, hizkuntzari zegozkienak barne. baina, moda guztiekin gertatu ohi den bezala, bolada hura ere agortu zen eta XX. mendeko 80 hamarkadetatik aurrera euskarekiko lilura lurruntzen hasi zen, abertzaletasunaz kanpoko sektoreetan batez ere. hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi ziren. euskara ikasteko ahaleginetan murgilduta ibili ziren asko, frustrazioan erori ziren. horren arrazoietako bat —nagusia, agian— hauxe izan zitekeen: ...n ordura arte gotorleku izan ziren giro politiko abertzaleak autonomiaren hautuak banatu zituen, baita euskalgintzari zein hizkuntza politikari dagokionez ere, biak ala biak banaketa eta liskar politikoen arrazoietako bat bihurtu baitziren. hala ere, estrategia zatitu baten bitartez bazen ere, euskara suspertzearen ardura alderdi politiko abertzaleen agendetan baino ez zen modu sinesgarrian gorde.
|
hori
baliatuta, euskararen inguruko hizkuntza politikari kutsu politizatua, ideologikoa eta erabilera partidista atxiki zizkioten indar politiko estatalistek. alegia, errealitatearen hautemate eta irudikatzea gidatzen eta bideratzen zituen egitura kognitibo berria garatu zuten nortasun espainiarduneko giro sozialek eta noranzko bereko alderdiek. edo, bestela esanda, euskararen gaineko framing berria e... iraganaren zein etorkizunaren ulermena eraikitzeko, agenda finkatzeko eta jendea jarduerara bultzatzeko. hortaz, urteak joan urteak etorri, euskaren alde eaen hartutako hainbat neurri, framing berri horren araberako hasi ziren ulertzen eta interpretatzen —kritika zorrotzez josia— gizarteko sektore batzuetan; hala nola herri administrazioko langileei hizkuntza eskakizunak ezartzea. horren ondorioz, gaur egungo agenda publikoan dauden euskararen gaineko iritziak mota askotakoak dira eta kontrajarriak. hona hemen horren isla diren bi ikerlan:
|
|
|
zergatik egin lioke inork uko etorkizunean ere gaztelaniari? euskaraz bizi nahi duenak gaur ez bezala inolako traba eta gainkargarik gabe, normaltasun osoz, aukera
|
hori
balia dezan, uko egin behar al zaio gaztelaniari, oso ibilbide laburra izango luke euskarak hori balitz —ez dut uste inondik ere hala denik— euskararen erabilera eremu publikoan bermatzeko eta areagotzeko baldintza. honenbestez, guztiz gainditu eta baztertzekoak dira, bai batzuen" en castellano y punto, que todos entendemos" bezalakoak, bai besteren" euskaraz eta kito, ikas dezatela" bezalakoak. aitzitik, joera hegemoniazaleak nahiz hegemoniaren egarri diren joera erresistentzialistak alde batera utzirik eta hizkuntzen arteko liskar giroak erabat gaindituz, gure gizarteak etorkizunean halabeharrez izango duen zutoin nagusietako bat hizkuntzen arteko elkarbizitza delakoan heldu behar zaio dema honi. horretarako ezinbestekoa da ohartzea euskararen etorkizuna gure ez beste inoren esku dagoela. euskal herritar guztiok —elebidunok nahiz elebakarrok— gure buruari galdetu behar genioke:
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntza fenomeno elkarreragilea eta soziala bada, azukre koskor bat bezala desegiten da erregulazioa huts sozialean isolatutako banakoen eskubideen noziotik abiatuta ulertzeko ideia. Hizkuntza interakzioa bada, X hizkuntza erabiltzeko eskubideak ezinbestean berekin dakar eskubide
|
hori
baliatu ahal izateko baldintza objektibo batzuk sortzea. Ez dago eskubide kolektiboetara jo beharrik:
|
|
2017
|
|
|
Bukatzeko, esan behar da giro ona egon zela bertaratu zirenen artean, 60 lagun inguru, eta denbora
|
hori
baliatu genuela elkarren berri izateko
|
|
|
Soziolinguistika aplikatuaren ikuspegitik eta euskararen biziberritzerako ezinbestekoa zaigu guraso horien erabakiaren arrazoietan sakontzea. ezbairik gabe, gurasoen praktika eta erabakiek haurren hizkuntza sozializazioan berebiziko eragina dute eta bada gai honetan sakontzeko premia (Morris & Jones, 2008: 137). hizkuntza sozializazioa aipatu dugu eta hori da aztergai dugun gertaera interpretatzeko hobetsi dugun ikuspegia. hizkuntza gutxituei dagokienez, ikerketa gutxi egin da europan ikuspegi teoriko
|
hori
baliatuta (ibid., 127), eta euskal herriko kasuan paula kasaresek erabili du, nafarroari dagokionez, euskararen jarraipenari buruzko bere lanean (kasares, 2014). gure ikerketa diziplina soziologikoaren barne kokatzen dugu, diziplinartekotasunaren balioa eta beharra aldarrikatzen baditugu ere. gehienetan, soziologiak hizkuntza gutxituen gaiari ikuspegi kuantitatibo eta makro soziologikotik heldu d... 41). ikerketa honek, orIkerketa honetan guraso erdaldunek beren seme alabak euskarazko murgiltze ereduan hezteko hautua dugu ikergai.
|
|
2019
|
|
|
Artikulu horien edukiak aitzakia, euskalgintzaren kokapen kontzeptualaz gogoeta egiteko aukera ireki zaigu. Abiapuntu
|
hori
baliatu dugu euskalgintzan ohikoak diren ahaleginen izaerari eta nondik norakoei pentsatu estrategiko bat emateko. horretarako, soziolinguistikan ohikoak diren kontzeptu batzuk baliatuko ditugu, hala nola Hizkuntza Politika eta Hizkuntza Plangintza (hpp, hemendik aurrera), Gizarte Berrikuntza, eta horien harira garatu diren aldaerak zein ñabardurak. Erreferentzia horiek makulu aztertu da euskara suspertzeko lan ildoak nondik datozen, nolakoak diren eta norantz bidera litezkeen.
|
|
2021
|
|
|
Dena den, ELENek nahi adina lehendakariorde izenda ditzake. Aukera
|
hori
baliatuz, ELENek hainbat lehendakariorde izendatzen ditu. Izan ere, ELEN erakundea nazioarteko foro askotara gonbidatzen dute, eta egokitzat jotzen da eraELENek betetzen duen funtzioa garrantzitsua da:
|
|
2022
|
|
|
Gero eta ikastetxe gehiagotan aplikatzen den Content and Language Integrated Learning metodologiaren eragin soziolinguistikoen azterketa da, funtsean, autoreak egin duena. Metodologia
|
hori
baliatzen duen ikasgelak eta baliatzen ez dutenak alderatzetik ondorioztatu du CLIL ek zein emaitza dituen testuinguru soziolinguistiko desberdinetan, zein eragin duen curriculumeko edukien irakaskuntzan...
|