|
2001
|
|
|
Gaur egun boom izugarria bizi du Santiago Bideak, eta arrakasta
|
hori
areagotu egiten da Done Jakueren urtea denean (Santio eguna, uztailaren 25a, igandea denean; hurrengoa 2004an izango da) eta administrazio publikoek ez dute aukerarik galtzen herrialde bakoitzaren turismorako xarmak ezagutzera emateko.
|
|
|
zentzumen arazoak, hilekoa, parakaminatzeko zailtasuna, asaldura psikikoak (suminkortasuna, depresioa…), larruazalaren edo mukosen hantura… Halaber, ama begetariano zorrotzetatik jaio berriek B12 bitaminaren urritasuna garatzeko arriskua dute, umekiak ama erreserbetatik kobalaminasobre guztia lortzen baitu. Arrisku
|
hori
areagotu egiten da amak denbora luzean amagandiko edoskitzearekin bakarrik jarraitzen badu.
|
|
2002
|
|
|
Dokumentu horren arabera, Espainiako etxeen %68k kableatu sistemak dituzte, sekzio desegokiekin, %69k korronte hartune ez seguruak dituzte, ia laurdenak ez du lur sarerik eta bi herenek baino gehiagok instalazio elektriko akastunak dituzte. Egoera
|
hori
areagotu egiten da 1975 baino lehen eraikitako etxebizitzetan. Istripu elektrikoak Instalazio elektrikoko akatsen ondoriozko istripuak, PRIEren arabera, honako hauen ondorio dira:
|
|
|
Prozesu horrek hainbat zailtasun sortzen ditu eguneroko lanak egiteko, eta zailtasun horiek areagotu egiten dira gaixotasunak dirauen bitartean. Hala, gaixoak ahazten hasten dira objektu jakin batzuk non gorde zituzten edo une horretan zer egin behar zuten, eta, pixkanaka pixkanaka, oroimen galera
|
hori
areagotu egiten da, maite dituzten pertsonen izenak gogoratzeko gai ez izan arte, eta, gaixotasuna aurreratuago dagoenean, baita hizkuntza bera ere. Alzheimerrak mugitzeko trebetasunei ere eragiten die, eta, aldi berean, izaera aldatu eta pertsona suminkor eta ezegonkorrari itzultzen zaio, gogo aldarte handiarekin.
|
|
|
Baina une bateko kontua da, laster berriro agertzen baitira portaera horretara eraman zuten emozio negatiboak”. Gainera, egoera
|
hori
areagotu egiten da “gastatuagatik erruduntasun sentimenduekin, eta konturatzen dira askotan, eskuratu dutena, ez dutela ezertarako balio”. Zenbat pertsona dira erosketen zaleak?
|
|
|
Gelako argia oso bizia bada, ordea, traba egiten du pantailan ikusmena pixka bat finkatu ondoren. Sentsazio
|
hori
areagotu egiten da telebista ez bada plasma edo LCD teknologiak eta pantaila laua dituen gailu modernoetako bat, baizik eta zaharrak, hodia, izpi katodikoak eta kristalezko pantaila dituztenak, azken horiek askoz gehiago islatzen baitzuten giroko argia. Telebista ikusteko argi iturriaren posizio egokiak Argi iturria hiru posiziotan egon daiteke:
|
|
|
Gainera, likido eta elektrolitoen galera handia eragiten dute, eta horrek deshidratazioa errazten du, eta kolesterol eta triglizerido mailak handitzen dira, arrisku kardiobaskularreko faktoreak baitira. Pertsona horrek hiperurizemia badu (azido urikoaren maila handia), hiperurizemia
|
hori
areagotu egiten da, edo, are gehiago, tanta erasoa ere izan dezake. Epe labur eta ertainean muskulu proteina eta erraietako proteina ere galtzen dira, organismoak energia iturri gisa erabiltzen baitu.
|
|
|
Europako CEES Unibertsitateak antolatu zituen, eta bost egunez zentratuko dira emakumeen immigrazioan, jolas drogetan, antzerkian eta arte kudeaketan. Haritzak erakutsi zuen aisialdiko eta dibertsioko drogen feminizazio joera finkatu
|
hori
areagotu egin dela azken hamarkadan, «rol maskulinoaren zati batzuk oker kopiatu izana», esaterako, droga kontsumoa, «emakumeak gizartean protagonismo handiagoa hartzen duen heinean». Oso gazteak Roblesen ustez, prozesu horrek diseinu pastillak ditu azken alderdi gisa, eta substantzia horiek berrienak dira, eta argi eta garbi ikusten da nesken artean oso ugalkorrak direla.
|
|
|
Guraso batzuek seme alaba hiperaktiboekiko sentimendu oldarkorrak agertzen dituzte, batez ere haurrak «heldugabea eta hezigaitza» dela esaten ez duelako, batzuetan eurek definitzen duten bezala. Nahaste
|
hori
areagotu egin daiteke gurasoek arreta behar adina ematen ez badiote; beraz, ezinbestekoa da lehenbailehen jakitea nola jokatu behar duten. Adituek aholkatzen diete gurasoei arau argiak har ditzatela haurrek jakin dezaten zer espero den, eta zigor laburrek eraginkorrak izan daitezen aholkatzen badute, baztertu egiten dituzte fisikariak.
|
|
|
Bi kopuruen arteko aldea, prezioaren% 54, COAGen arabera geratzen da banaketaren esku, eta kostu horren kostuak nekazariari dagozkionak baino askoz txikiagoak dira. Batzuen eta besteen irabazien arteko desoreka
|
hori
areagotu egingo litzateke, Bruselak proposatzen duen moduan, nekazarien prezioak erdira jaitsiko balira. Esku hartzeko prezioaren murrizketa onartuz gero, arrozaren prezioa munduko merkatuaren mailetaraino iristen da, eta horrek ez ditu estaltzen ekoizpen kostuak Espainian eta Europako Batasuna ekoizten duten gainerako herrialdeetan.
|
|
|
Normalean, elikagai kutsatuetan dauden partikula biralen kopurua txikia da, baina molusku bibalbioek, bizi diren ura iragaztearen bidez elikatzen direnek, haztegiko uretan dauden birusak kontzentra ditzakete. Gainera, arazo
|
hori
areagotu egiten da molusku batzuk gordinik edo pixka bat egosita kontsumitzen direlako. Izan ere, etiologia biraleko gaixotasunen agerraldien deskribapen ugari daude ostren eta beste molusku bibalbio batzuen kontsumoarekin lotuta.
|
|
2003
|
|
|
Portzentaje
|
hori
areagotu egiten da adineko pertsonetan: uste da 65 urtez gorako pertsonen %90ek infekzio hori jasaten duela.
|
|
|
Epaimahai doktorearen arabera, kutsadurari aurrea hartzeko modurik onena da umeek eta, bereziki, zaintzen dituzten helduek eskuak maiz garbitzea, germenak ez transmititzeko. Haurtxoari bularra edo biberoia eman behar zaionean, batez ere, higiene
|
hori
areagotu egin behar da. Gainera, komeni da adingabeak infekzio bat duten pertsonengandik hurbilegi (metro bat baino gutxiagora) ez egotea.
|
|
2004
|
|
|
Egunean 2,5 emanaldi, batez beste. Ehuneko
|
hori
areagotu egin zen abenduan, egunean 3,6 salaketa egin arte. Genero diskriminazioak antzemateko lan ikuskapenak egitea Gizarte Gaien Idazkaritza Nagusiaren ekimenez uztailean jarri zen abian.
|
|
|
Organismoan oso kromo gutxi xurgatzen da. Hala ere, xurgapen
|
hori
areagotu egiten da B1 bitamina (soja freskoa, galorratza, haragia eta arrain zuriak, osoko zerealak), B2 (soja freskoan, gibelean, haragietan eta zereal txigortuetan) eta B3 bitamina (almendra esne ugarian) daudelako.Kromo mineralak ere xurgatzen laguntzen dute, hala nola manganesoa edo zinka eta aminoazido batzuk, hala nola zisteina, glizina eta azido glutamikoa.... Nola lortu eguneroko eskakizunak betetzea?
|
|
|
Kirol jarduera horren onura kardiobaskularrak direla-eta, osasuna eta egoera fisikoa hobetzeko komeni da. Baina gehiegizko esfortzuak lesio bat eragin dezake, eta, batzuetan, lesio
|
hori
areagotu egiten da denborarekin, diagnostikoa okerra bada. Errepikatzea Armstrong Internacional klinikako Horacio Bobadilla fisioterapeutaren arabera, “sorbaldako errotadoreen zorroan behin eta berriz mugitzeak tendinitisa eragiten du igeriketan edo tenisean”.
|
|
2005
|
|
|
Dilema
|
hori
areagotu egiten dute gobernuek eta sindikatuek langile zaharrek erretiroa hartu eta postua gazteagoei utz diezaieten egiten duten presioarekin.
|
|
|
Muztioa mahatsaren azalarekin eta haziarekin beratzen bada, konposatu nitrogenatu gehiago transferi daitezke frakzio likidora, eta zenbat eta luzeago eta biziago beratzea izan. Transferentzia
|
hori
areagotu egiten da prentsatzeko unean. Pektina eta proteasak gehitzeak ere aminoazidoen kontzentrazioa handitzen du.
|
|
|
Azken hamarkadetako hezkuntza maila hobetu arren, eskola adinean dauden Peruko haur gehienek ez dute lehen hezkuntzako zikloa amaitzen, eta, gainera, hainbat jarduera informaletan lan egitera behartuta daude. Helduen analfabetismo tasa %15etik gorakoa da, eta arazo
|
hori
areagotu egiten da eskola azpiegituren ezegonkortasunagatik. Kanpaina hori maiatzean hasi zen Bartzelonan, eta Espainia osoko 21.000 haur baino gehiago hartu ditu, elkartasun kausa horrekin bat egin dutenak beste hiri batzuetan, hala nola Valladoliden, Donostian eta Valentzian.
|
|
2006
|
|
|
Kaloria asko dauzkate (300 eta 400 kaloria artean, ehun gramoko) eta ahalmen energetiko
|
hori
areagotu egiten da saltsaren batez prestatzen direnean.
|
|
|
Bat batean entzumena galtzeak edo hitz egiten ari garen bitartean gure ahotsa entzutearen sentsazioa izateak (autofonia izeneko fenomenoa) adieraz dezake belarrian argizarizko tapoiak daudela. Arazo
|
hori
areagotu egiten da udako hilabeteetan. Otorrinolaringologoen arabera, argizaria da entzunbideko epitelioa infekzioetatik eta kolpeetatik babesteaz arduratzen den substantzia, baina substantzia hori metatzeak, normalean garbiketa prozesu desegoki baten ondorioz, kanalaren buxadura eragiten du, eta lesioak eragin ditzake.
|
|
2007
|
|
|
Hezur masaren galera progresibo horren sintomarik ezak jende asko uzten du diagnostikatu gabe eta hausturak izateko arrisku handiagoan. Emakumeen kasuan, hezurren galera
|
hori
areagotu egiten da klimaterioa iristean, baina, Manuel Sosak, Barne Medikuntzako Espainiako Elkarteko Osteoporosi Taldearen koordinatzaileak dioenez, “emakume menopausiko guztiek ez dute gaixotasuna izango”. Díaz Curielek dioenez, garrantzizkoa da “arriskua dutenak (%30 inguru) diagnostikatzea eta tratatzea eta terapia ondo egitea”.
|
|
|
Hirugarren adina gizarte digitaletik kanpo dago Eten digitala sexuen eta gizarte klaseen arabera murrizten da, baina izugarri handitzen da adin tarteen artean; beraz, erabiltzaile intentsiboenen, gazteen eta nerabeen eta adineko pertsonen arteko aldea izugarria da batzuetan. Joera
|
hori
areagotu egin daiteke gailu eta moda teknologiko berriak sartuz gero. Irtenbide hori diseinatzaileen eta erabilgarritasuneko adituen esku dago, baina, oro har, zifrak handienen aurka doaz.
|
|
|
Kontuan hartu behar da estrategia horien lehen biktima biztanleria dela, arreta gabe eta oinarrizko arreta jasotzeko aukerarik gabe gelditzen dena. . Mesfidantza eta etsaitasun
|
hori
areagotu egin da, langile humanitarioak abusuen eta asistentziarik ezaren lekuko deserosoak baitira, GKEak azaltzen duenez. Baina —dio— interes politiko eta mediatikoek gidatutako estrategiak ere arriskutsuak dira, esku hartze militarrak laguntza humanitario gisa mozorrotzeko.
|
|
|
Luis Goenaga Fatronikeko zuzendari nagusiak adierazi zuenez, gero eta zaharragoa den gizarte baten esparruan, “adineko pertsonek zailtasun gehiago izaten dituzte modu autonomoan eta duinean bizitzeko”. Arazo
|
hori
areagotu egingo da hurrengo urteetan; izan ere, 2050erako kolektibo hori hirukoiztu egingo da haurrak baino zaharragoak egongo dira, eta bizi itxaropena 90 urtekoa izango da, NBEren kalkuluen arabera. “Horrek —azpimarratu du— muga fisiko gehiago ekarriko ditu eta zahartze prozesuak larriagotu egingo ditu”.
|
|
|
Horren ondorioz, egoera leherkorra da, eta ehunka milioi pertsona daude beren sorterria uzteko arriskuan, mantenu bila. Arazo
|
hori
areagotu egingo da pertsona horiek egokitzeko gai ez direnean eta migrazio masiboak egitera behartuta daudenean, adituek adierazi dutenez. Adel en arabera, beldur hori “populazioaren mugimendu masiboak Afrikako iparralderantz egin du, eta horrek gero eta interes handiagoa sortu die garapen bidean dauden herrialdeei arazoa konpontzeko”.
|
|
|
Prezioaren jaitsiera hori ez da denboraren joanarekin parekatzen; kalkuluen arabera, ibilgailu baten bizitzako lehen urteko jaitsiera gehigarri osoa jatorrizko kostuaren %16 ingurukoa da. Hala ere, ehuneko
|
hori
areagotu egiten da automobila erabiltzen den bigarren urtean, haren balioaren erdiraino jaisten denean, modeloaren eta markaren arabera. Bi urteren buruan, auto baten balioa murriztu egiten da hasieran ordaindu zuenaren erdira arte.
|
|
|
Ur osasungarririk edo gutxieneko saneamendu eta higiene instalaziorik ez izateak 42.000 pertsona inguru hiltzen ditu astean munduan. Halaber, aditu askoren arabera, uraren kalitateak eta haren hondar tratamenduak gutxieneko baldintzak ez izatea da osasun eta ingurumen arazo handienetako bat, eta
|
hori
areagotu egingo da hurrengo urteetan. Ingurumen Saneamenduaren Nazioarteko Urteak, beraz, arazo horren inguruko arreta erakarri eta konponbideak bilatzen saiatzen da.
|
|
|
Hala, urtean hamar proba egiten dituen atleta batek 60 eta 200 euro artean ordaindu ditu denboraldian. Joera
|
hori
areagotu egiten da maratoien aldean; izan ere, maratoiek partaidetza kuota oso handia dute, eta azken hilabetean egiten badira, zigorra ere izaten dute. Kasu adierazgarrienetako bat Madrilgo Maratoi Herrikoia (MAPOMA) antolatzea da.
|
|
|
Espainian, 35 urtetik beherakoek gaur egun baino %126 gehiago irabazten badute soilik jarraitu ahal izango litzateke gomendio hori. Alde
|
hori
areagotu egiten da, berriz ere, eremu problematikoenetan: % 179,5 (Euskal Autonomia Erkidegoan),% 176 (Balearretan) eta% 173 (Madrilen).
|
|
2008
|
|
|
Herrialde horiek, urteetan zehar, alokairurako joera handiagoa izan dute, Cabrerak APItik azaldu duenez. Aldaketa horrekin batera, errentamenduen kostua ere handitu egingo da, eta joera
|
hori
areagotu egingo dela aurreikusten da, prezioak hazten jarraituko baitu 2008 urtean, adituak iragarri duenez. Fernando Encinarren iritziz, alokairuen prezioak igotzen jarraitzen badu, etxebizitza partekatzeko joerak zuzeneko hazkuntza proportzionala izango du.
|
|
|
bata, judu berdeekin elikatua, eta bestea, judu berdeekin eta mertxikekin. Denbora horretan, ikertzaileek ikusi zuten melokotoidun taldean fruta askoz gehiago jaten zela barazkiena baino, eta alde
|
hori
areagotu egiten zen bularra ematen bazuten eta, gainera, haien amei fruta gustatzen bazitzaien. Emaitza horren arabera, melokotoiak onarpen handiagoa izan lezake frutaren zaporearen aurreko eraginpean egoteak bularra ematean.
|
|
|
Udan egiten den familia bidaia baten batez besteko prezioa helmugaren, daten eta iraupenaren araberakoa bada ere, 400 eta 700 euro bitarteko zerrenda ezar daiteke pertsonako, prezio txikienekoentzat, eta 1.200 eta 2.000 euro artekoa, kategoria handiagoko bidaietarako, bidaia agentzien enpresa elkarteko (AEDAVE) lehendakari José Manuel Maciñeirasek dioenez. Aukera ez oso gomendagarria Adituen arabera, espainiarrek oso denbora gutxian planifikatzen dituzte bidaiak, eta
|
hori
areagotu egin daiteke aurten, ezaugarri bereziekin. Eta nora bidaiatzea gustatzen zaie?
|
|
|
Hala uste dute zenbait ikerketak, mundu osoan milioika ale desagertu direla ohartarazten baitute. Fenomeno
|
hori
areagotu egin daiteke hurrengo hamarkadetan. Horregatik, adituek azterketa eta ekimen gehiago eskatzen dituzte hori eragozteko.
|
|
|
Kaltzioa xurgatzen laguntzen dio gorputzari, eta adituen ustez oso garrantzitsua da hezur osasun ona izateko. Era berean, furosemida diuretikoa (Seguril® edo Lasix®) bezalako medikamentuekin tratamendu luzeak eginez gero, haustura arrisku
|
hori
areagotu egingo litzateke. Halaber, Ezekowitzen arabera, bihotz gutxiegitasunak berak hezur dentsitatea eta kalitatea murriztu ditzake.
|
|
|
Erosketa ekologikoak Nazio Batuen arabera, urtean giza kontsumorako ekoizten diren elikagaien herena galdu edo alferrik galtzen da. Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo
|
hori
areagotu egiten da Eguberrietan: ekoizten diren elikagaien %40raino botatzen dira, Ecologistas en Acción en arabera.
|
|
|
Izan ere, lana bilatzeak denbora, dedikazioa eta ahalegina eskatzen ditu, baina, gainera, nekea eragiten du emozionalki. Dinamika
|
hori
areagotu egiten da egungo krisi ekonomikoarekin; izan ere, dagoeneko %20tik gorako langabezia tasa du, eta 2011 urtean milioika espainiarrekin hasiko da langabezian. Galdera, batez ere, zer egin da.
|
|
2009
|
|
|
Askok ez dakite aukera hori dagoenik, baina nahi duenak finantza produktuak kontrata ditzake Espainiatik kanpo. Agintariek kontu handiz ibiltzea gomendatzen dute inbertsio bat egiteko unean, baina atzerriko merkatuetan arreta
|
hori
areagotu egin behar da, eta are gehiago gaur egun.
|
|
|
Eskaintza, batez ere, osasunaren eta bizitzaren arlora bideratzen da (zehatzago esanda, heriotzetara). Bestalde, helduek gero eta telelaguntza zerbitzu gehiago kontratatzen dituzte, eta fenomeno
|
hori
areagotu egiten da teknologia berrien garapenarekin, eta bidaia aseguruak kontratatzeko hautagai onak dira. Hirugarren adineko bezero batek hilean ordaintzen duena baino lau aldiz gehiago gastatzen du polizari eusteagatik Konpainia batzuek 60 urtetik gorakoentzako berariaz diseinatutako osasun polizak eskaintzen dituzte.
|
|
|
Hodeiek giroa freskatzen dute eta prezipitazioak areagotzen dituzte. Prozesu
|
hori
areagotu egiten da hostoen presentzia luzatzearen ondorioz. “Aldiz, Mediterraneoko eskualdeetan, adibidez, zuhaitzek jarduera fotosintetikoa geldiarazi behar izaten dute udako lehorteetan, urik ez dagoelako.
|
|
|
677 milioi eurotik 1.654 milioi eurora (1.338 milioi euro, orain dela bost urte ebaluatutako 15 erakundeak bakarrik sartzen badira). Hala ere, etekinen gaineko portzentajea hartzen bada erreferentziatzat, beheranzko joera orokorra ikusten da, eta joera
|
hori
areagotu egiten da herrialdeko bi erakunde handietan: La Caixa eta, batez ere, Caja Madriden.
|
|
|
Espainiako energia kontsumoa jaitsi egin zen aurreko urtean, eta 2004ko zifren antzekoak izan ziren; joera
|
hori
areagotu egin zen 2009an. Hala berresten dute Petrolio Produktuen Erreserba Estrategikoen Korporazioaren (Cores) azken datuek.
|
|
|
Nurofenek Amando de Miguel soziologoarekin lankidetzan egindako ikerketak dioenez, hamar espainiarretik zazpi joaten dira beti establezimendu berera aholku eta sendagai bila. Emakumeen kasuan, fideltasun
|
hori
areagotu egiten da. Kasu bakoitzean, gizonek farmaziara joateko joera dute (kasuen% 29an, eta emakumeen% 23an).
|
|
|
Jende asko duela ehun urte baino bi aldiz gehiago bizi da, eta etorkizunean diferentzia
|
hori
areagotu egingo dela aurreikusten da. Bizi kalitate hobearekin eta ezgaitasun gutxiagorekin zahartuko da.
|
|
2010
|
|
|
Ikerketa estatubatuarrak dioenez, lehenengo erditzean amak %36ko probabilitatea du ospitale batean laguntza jasotzeko, eta %9koa bigarren erditzean. Gai hori aztertu egin behar da, praktika
|
hori
areagotu egiten baita herrialde garatu batzuetan. Herbehereek gutxieneko esku hartze politika dute haurdunaldian, eta jaiotzen %28 etxean izaten dira.
|
|
|
Horri buruzko ikerketa batzuen arabera, infekzioa desinfekzio etapa bat ez izateagatik gerta daiteke, eta transmisio arriskua murriztu egingo litzateke Nekazaritzako Praktika Onak erabiliz gero. Patogenoen kontrola Patogenoak hazian badaude, ernamuintze baldintzek ez dituzte kentzen kimuak lortzeko, ugaltzeko aukera ematen dute, eta arazo
|
hori
areagotu egiten da desinfektatzeko tratamenduek patogenoetara iristeko duten gaitasuna mugatua delako. Erronketako bat haziaren atal guztietara iritsiko den higienea lortzea da, ernetze prozesuari kalterik egin gabe eta landarearen berezitasunak aldatu gabe.
|
|
|
Arlo genetikoan aurrerapen nabarmenak egin diren arren, eramaile genetiko asintomatikoarekin zer egin planteatzen da orain. Arazo
|
hori
areagotu egiten da haur adinean ikertu liratekeen jende asko kontuan hartzen bada. Britainia Handian kirola egiten zuten 118 pertsonatatik aurrera egindako azterlan batek, iaz “Heart” aldizkarian argitaratu zenak, ondorio hau atera zuen:
|
|
2011
|
|
|
Zeliakia duen pertsona baten erosketa saskia urtean 1.500 euro gehiago kostatzen da gainerako biztanleriarena baino. Kopuru
|
hori
areagotu egiten da “familia berean kide gehiagok gaixotasun hori dutenean, eta horrek kostu oso handia dakar”, kritikatu zuen María Luz Ciriano Espainiako Zeliakoen Elkarteen Federazioko presidenteak. “Orain daukagun babesik ezarik handiena administrazioen laguntzarik eza da”, esan zuen Cirianok, eta, aldi berean, laguntza eskatu zuen:
|
|
|
Era berean, oso gustura daude lan horiek egitean. Boluntarioek sentsazio
|
hori
areagotu egiten dute, eta autoestimu handia ematen diete lan horiek egiten dituztenei. Beren buruarekin ondo sentitzen dira, eta umorea eta osasuna hobetzen dituzte.
|
|
|
Hortzoiei eragiten diete eta, horien artean, gingibitisa edo periodontitisa (piorrea ere deitzen zaio) nabarmentzen dira. Espainiako Periodontzia eta Osteointegrazioaren Elkartearen arabera (SEPA), 35 eta 44 urte bitarteko biztanleen herenak jasaten ditu, eta arrisku
|
hori
areagotu egiten da adinean aurrera egin ahala, 65 eta 74 urte bitarteko hiru pertsonatik bik jasaten duten arte. Prebentzioa erraza da, eta ahoko higienerako ohitura onak lortzeak du lehentasuna.
|
|
|
Darfurren (Sudan) gatazka nabarmendu du. Gatazka
|
hori
areagotu egin zen, eta dozenaka mila pertsona lekualdatu berri bihurtu zituen, erakunde humanitarioentzat iristezinak ziren eremuekin. Baina deigarria da, halaber, Afrika Erdiko Errepublikako, Somaliako edo Kongoko Errepublika Demokratikoaren ekialdeko egoera.
|
|
2012
|
|
|
Balio mineralizatzaile
|
hori
areagotu egingo da kremari sesamo haziak eranste badizkiogu, ekilore edo kalabaza haziak (ugari ematen dute kaltzioa, fosforoa, magnesioa), edo fruitu lehor xehatuak.
|
|
|
Baina, kasu horretan, birika edukiera txikia da, eta ez da beste arraza batzuen kasuan bezain eraginkorra tenperatura galtzeko mekanismoa. Horregatik, tenperatura altuek, estresak edo kitzikapen hutsak arnasteko zailtasuna eragiten dute, eta
|
hori
areagotu egiten da obesitatearekin. Txakur arraza txaten heriotza goiztiar batzuen atzean dago sindrome brakiozefalikoa.
|
|
|
zenbat eta denbora gehiago egon atsedenean, orduan eta heriotza aukera handiagoa. Arrisku
|
hori
areagotu egiten da eserita egoten den egunean 4 ordutik aurrera, eta tiro egiten da jarduerarik gabeko denbora 8 ordutik gorakoa bada. Hiltzeko probabilitatea askoz handiagoa da inaktibitate horri gaixotasun kardiobaskularra, diabetesa, gehiegizko pisua edo obesitatea gehitzen bazaizkio.
|
|
|
Hala, bada, gizarte zientifiko horien arabera, tumoreen %90 baino gehiago eguzkipeko eremuetan agertzen dira, hala nola “aurpegia, lepoa, belarriak, besaurreak eta eskuak”. Egoera
|
hori
areagotu egiten da hondartzako bainuetan; izan ere, hareak “izpien %10 eta %25 artean islatzen du”. Horrekin, melanoma kasu berrien hazkundea %18ra igo da Europan.
|
|
|
Haurtxo bat galtzeak dolu prozesu bat dakar berekin, eta prozesu
|
hori
areagotu egin daiteke huts egindako haurdunaldi baten ondoriozko antsietateagatik eta erruagatik.
|
|
|
material birziklatuekin egindako eta birziklatutako zor txartelak, kontsumo txikiko argiak eta tenporizadorea, etab. 3 Alferrik xahutzea saihestea Urtean giza kontsumorako munduan ekoizten diren elikagaien herena (1.300 milioi tona inguru) galdu edo alferrik galtzen da, NBEren arabera. Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo
|
hori
areagotu egiten da Eguberrietan: Ekologisten Ekinean arabera ekoitzitako elikagaien% 40raino botatzen dira.
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, aitortzen dute oraindik ere hobetzeko tartea dagoela, kontsumitzaileen lankidetza garrantzitsua dela eta. Artikulu honek Espainiako pilak birziklatzeari buruzko datu nagusiak aurkezten ditu, eta adierazi du ahalegin
|
hori
areagotu egin behar dela, eta tresna elektriko eta elektronikoen hondakinak birziklatzeko legea (RAEE) gero eta zorrotzagoa dela.
|
|
|
Dagoeneko hiru milioi pertsonari eragiten die. Krisiak joera
|
hori
areagotu egin du, eta desberdintasun tasak handitu egin dira pertsona aberatsenen aldean: batez besteko diru sarrerak errenta txikienak dituztenen diru sarrerak baino zazpi aldiz handiagoak dira.
|
|
|
Lau espainiarretik batek pisua galdu nahi du, Espainiako Endokrinologia eta Nutrizio Elkartea eta Obesitatea Aztertzeko Espainiako Elkartea. Kezka
|
hori
areagotu egiten da eguraldi ona hurbiltzen denean. Eta gimnasioetan nabaritzen da, batez ere beroa iritsi aurreko bi hilabeteetan.
|
|
|
Eta, SAMFyC taldeak egindako ikerketa baten arabera, «nerabeek batez beste 8 eta 10 zigarro bitarte kontsumitzen dituzte egunean. Kontsumo
|
hori
areagotu egiten da asteburuetan edo aisiarekin lotutako uneetan erretzen denean, eta 15 zigarro egiten ditu egunero». Lehen zigarroa nerabezaroan La presión del lagun taldea funtsezko faktorea da tabako ohiturari ekiteko.
|
|
|
Harburu batzuek, gainera, ez dute pentsatzen pentsu komertzialaren zaporerik, batez ere lehorra bada. Gaitzespen
|
hori
areagotu egiten da susperraldi edo gaixotasun egoeretan, eta etxeko janariaren testura, usaina eta zukutasuna gehiago erakartzen ditu. Urdaila bihurritzeko arriskua duen txakurrak etxean bazkaldu behar izan dezake, hori eragozten lagun diezaion.
|
|
|
Jokabide horren zergatia ez dago argi. Bat dagoela adierazi du eboluzio hipotesia «Animalia espezieetan ere pilatzeko jokabidea dago, besteak beste, gizakiarengan, eta portaera
|
hori
areagotu egiten da objektuekin lotura ezartzen duten pertsona batzuetan». «Normala da argazki batzuei balio sentimentala ematea, eta beste artikuluei balio neutroagoa ematea, baina pertsona horiek lotura handiagoa eta biziagoa dute objektuekin, ikuspuntu emozionaletik, eta, beraz, zaila egiten zaie haiek kentzea.
|
|
|
Segurtasunik eza da etxerik ez duten emakumeen eragozpen nagusia. Ahultasun
|
hori
areagotu egiten da etsai den espazio batean, aurreiritzi gehiagori aurre egiten baitie. Okerrago ikusten du emakumea izatea eta kalean bizitzea, etxerik gabeko gizona izatea baino.
|
|
|
zaharrak Pertsona ezinduak eta pertsonak etxerik gabe. Bakardade sentimenduak gora egin du Gabonetan da jende guztia elkartuta dagoela maite dituenekin, zoriontsu sentitzen dela eta ondo pasatzen duela. Bakarrik sentitzen diren pertsonek ikusi egiten dute bakardadearen pertzepzio
|
hori
areagotu egin da Gabonetan. Agendak konpromisoz, familiako bazkariez, enpresako afariez, Gabon Zaharreko festaz, lagunak, opariak familian irekitzea eta, gainera, alderdi horiek areagotzen dituen publizitatea egitea.
|
|
|
Hainbat erakunde ekologistaren esanetan, horien kontsumoa handitzeak mangladien moduko ekosistemak suntsi ditzake (mareek itsututako kostaldeko zerrendak). Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo
|
hori
areagotu egiten da jai hauetan. Ideia ez da elikagaiak kentzea, baizik eta modu iraunkorrean kontsumitu:
|
|
2014
|
|
|
Zazpi milioi espainiarrek baino gehiagok pobrezia energetikoa pairatzen dute, azken urteotan arazo
|
hori
areagotu egin baita
|
|
|
sinkopea (kontzientzia aldi baterako galtzea, berez eta ondoriorik gabe berreskuratzen dena). Prozesu
|
hori
areagotu egiten da kardiopatia bat izan eta botikak hartzen dituztenetan. Horregatik, Bihotzaren Espainiako Fundazioa (HSF):
|
|
|
Alexander Lyubavin Kopuruez harago, ikertzaileek ez dute azalpen sendorik aurkitu probabilitateetako hazkunde horri dagokionez. Allan Jenensen Kopenhageko Unibertsitateko adituek eta lanaren arduradunetako batek adierazi zutenez, «arrisku
|
hori
areagotu egin da, nahiz eta, oro har, ez diren ezagutzen», esan zuen Allan Jenenek, 2014ko ekainaren 30etik uztailaren 2ra, Munich-en, Alemanian egindako ESHBERRen biltzarrean. Ugalkortasun arazoak dituzten pertsonei nahasmendu psikiatrikoen arriskua handitzen dieten gene batzuk agertzeko aukera aipatu zuen Jenen ek.
|
|
|
Bereizketa baten ondoren, autoestimuak eragina du, eta horrek bakardadeak eragiten duen larritasuna areagotzen du; izan ere, banantzearen ondorioz bakarrik jabetzen da bikotearen mendekotasun emozionalaz, harremana izan den oso desatsegina den korronte emozional bat baita. Adineko pertsonen kasuan, egoera
|
hori
areagotu egiten da. Elkarrekin egon diren denbora askoz handiagoa da laster banantzen diren bikote gazteetan baino.
|
|
|
Zapatilak, parkea eta borondatea besterik ez dira behar. Azken
|
hori
areagotu egiten da ariketa fisikoaren gogobetetzearen arabera, eta ongizatea lortzen saiatzen da. Jende asko ari da korrika egiten, eta, denbora igaro ondoren, erronkekin amets egiten hasi dira.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundearen arabera (NBE), giza kontsumorako munduan urtean ekoizten diren elikagaien herena (1.300 milioi tona inguru) galdu edo alferrik galtzen da. Gabonetan, arazo
|
hori
areagotu egiten da: ekoitzitako elikagaien %40raino botatzen dira, Ekologistak Martxan GKEaren arabera.
|
|
2015
|
|
|
Nina Matthews Photography Haurdunaldiko diabetesa iragartzeko gakoak Haurdunaldiko diabetesa haurdunaldiaren aurreko zazpi urteetan ere aurreikus daiteke. Ameriketako Estatu Batuetako adituek American Journal of Obstetrics and Gynecology aldizkari zientifikoan argitaratu duten ikerketa baten arabera, diabetesarekin eta bihotzeko arazoekin lotutako faktoreak biltzen dituen emakume batentzat (hipertentsioa, gehiegizko pisua eta odoleko azukre maila altuak) arazo
|
hori
areagotu egiten da. Odolean pisu eta azukre gehiegi duten emakumeetan, haurdunaldiko diabetesa garatzeko probabilitateak maila normaleko emakumeengan baino 4,6 aldiz handiagoak dira.
|
|
|
Zoonosia, zifrak eta bakterioak Txostenak 16 zoonosi eta agerraldi hartzen ditu, eta %8, 6 hazi da 2012 eta 2013 artean listeriosiaren kasuetatik, azken bost urteetan handitu egin baitira. ECDCko adituen iritziz, infekzio
|
hori
areagotu egiten da, batez ere kontsumorako prest dauden elikagaien bidez lortzen den infekzio hori. Izan ere, bi arrazoi hauengatik gertatzen da hori:
|
|
|
Beti egon dira gurasoak, dibortziatu ondoren, zegozkien elikadura pentsioa seme alabei pasatzen ez uzteko. Eta krisiarekin egoera
|
hori
areagotu egin da. Baina seme alabek jaso behar dute, eskubidea baita, eta gurasoak ia beti erabakitzen du pentsioa bikotekide ohiari eskatzea.
|
|
|
«Pobrezia, familiaren desegituratzea, eskola bizitzaren bazterketa, tratu txarrak, abandonua eta bahiketak dira adin txikikoak egoera horretara eramaten dituzten arrazoi nagusiak, haurtzaroa lapurtzen baitie eta nortasuna hondatzen baitie», kexatzen da. Egoera
|
hori
areagotu egin da, Boko Haram edo Estatu Islamiarra bezalako taldeetan, oraindik ere, «adingabeak giza armarri gisa erabiltzen ari dira, eta atentatu suizidak egiteko», eta, horrez gain, «hilketa eta depilazio publikoak egitera» behartzen ditu. «Nigerian, Yemen edo Sirian, beste mehatxu bat da haurrentzat eta gazteentzat», dio Ana Muñozek, Misiones Salesianasen bozeramaileak.
|
|
|
Irudia: Gurutze Gorria ONCE Fundazioak, Alberto Durán lehendakariorde exekutiboak, nabarmendu du pertsona desgaituek eskubidea dutela «Espainiako hondartza eremuetan aisialdiaz eta kirolaz gozatzeko», eta, aldiz, Gurutze Gorriak, Javier Senentek, azpimarratu du erakundeak mugikortasun murriztuko pertsonekin duen konpromisoa, eta, beraz, zerbitzu
|
hori
areagotu egin dela. Gaur egun, Gurutze Gorriak 145 hondartzatan egokitutako bainugela du, eta zaintza eta salbamendua ditu 343 hareatzatan.
|
|
|
3 Elikagaiak alferrik galdu gabe kontsumitzea Giza kontsumorako munduan urtean ekoizten diren elikagaien herena galdu edo alferrik galtzen da, NBeren arabera. Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo
|
hori
areagotu egiten da Gabonetan: ekoitzitako elikagaien% 40raino botatzen dira, Ekologistak Martxan taldearen arabera.
|
|
2016
|
|
|
Nolanahi ere, bankuek egoera hori jasotzen ari dira dagoeneko merkatuetan, eta hipoteka mailegu murriztuenak eskaintzen ari dira. Horren ondorioz, ez da harritzekoa% 1etik behera merkaturatutako hipoteken batekin aurkitzea, eta
|
hori
areagotu egin liteke Mario Dragon Europako Banku Zentraleko presidenteak agindutako diru estimulu berriekin. Hala eta guztiz ere, beste aldagai batzuk finkatu behar dira kontratua formalizatzeko:
|
|
|
Ahal den neurrian, gatz ugariko elikagaiak, frijituak, ez ezik, batez ere plater kozinatuak lurrunetan, parrillan edo plantxan prestatzen badira, bihotz hodietako osasuna zainduko da. 2 Hidratatuta egon Jarduera fisikorik egin gabe, gorputzak bi eta hiru litro likido galtzen ditu egunean, eta kantitate
|
hori
areagotu egin daiteke giro tenperatura handitzen bada. Horrek esan nahi du, deshidratatu ez dadin, ura edan behar dela egun osoan.
|
|
|
Eta, onura ugari dituzten arren, plataforma horiek pixkanaka ohiko taxi zerbitzuaren eskumen bihurtzen joan dira, eta eztabaida ugari sortu dira haien legezkotasunari buruz. Eskaintza
|
hori
areagotu egin da 16 eta 65 urte bitarteko Espainiako biztanleen smartphone erabileraren gorakadarekin, eta azken urte honetan% 94ra iritsi da. Izan ere, kontratatzeko zerbitzu eroso eta errazak dira, aplikazio mugikor baten bidez ibilgailu bat eskatzeko edo gordetzeko aukera ematen baitute beti.
|
|
|
6 Janari gutxiago botatzea Giza kontsumorako munduan urtean ekoizten diren elikagaien herena galdu edo galtzen da, Nazio Batuen arabera. Ingurumen, ekonomia eta gizarte arazo
|
hori
areagotu egiten da Gabonetan: ekoitzitako elikagaien% 40raino botatzen dira, Ekologistak Martxan taldearen arabera.
|
|
2018
|
|
|
Esnearen sektorea krisian dago aspalditik, eta kaltetuenak abeltzainak Izan ere, esnearen prezioa ekoizpen kostuak baino txikiagoa da. Arazo
|
hori
areagotu egin da Errusiako betoarekin eta Europako ekoizpen kuoten desagerpenarekin. 3 Zer da neurria zehatz mehatz?
|
|
|
Gainera, indarberritzeko gaitasuna txikiagoa da, eta, beraz, lesionatzeko joera handiagoa duzu. Baina narriadura hori geldiarazi egin dezake ondoren aipatzen diren ariketen bidez. Muskuluaren galera 40ko hamarkadan hasten da, baina ez badu ezer egiten hura geldiarazteko, erredukzio
|
hori
areagotu egiten da eta 70 urterekin izan ohi zuen muskuluaren %50 baino ez gordetzea eragin dezake. Muskuluen egoera ez da hobea, 50, 60 edo 70eko hamarkadara hurbiltzen bada.
|
|
2019
|
|
|
sistema gastrointestinalean eragiten dute«, dio medikuak. Arrisku
|
hori
areagotu egingo litzateke hestea gai izango balitz mikroplastikoak Zientzialariek oraindik ere ikertzen dute hori. Irudia:
|
|
|
«Kontrolik gabeko objektu bihurtzen dira maniobra zakarrak egiten direnean, batez ere balaztadak eta kurba azkarrak egiten direnean», azaldu dute. Eta arrisku
|
hori
areagotu egiten da, hain zuzen, ez diogulako garrantzirik ematen. Balaztada handia izanez gero, objektu batek bere masa halako 50 ere har dezake.
|
|
|
Nikela eta elikagaiak Latexa Eskularru kirurgiko eta profesionaletan, tetinetan, jostailuetan, puxiketan, txupeteetan, zapaten eta egunero erabiltzen diren hainbat produktutan erabiltzen da, Elikagaiei eta Latexari Alergia dien Pertsonen Espainiako Elkartearen arabera (AEPNA A): «Alergia
|
hori
areagotu egin da, hura hobeto ezagutu eta diagnostikatzeagatik, latexezko tresnak masiboki erabiltzeagatik eta prezioa jaisteko eta ekoizpen azkartasuna handitzeko osasun produktuen kalitatea murrizteagatik». Hanturaren, azkuraren edo errostxaren sintomarik txikienaren aurrean, dermatologora joan eta materiala beste batzuez ordezkatu, neoprenoa edo biniloa adibidez.
|
|
|
Jar Casanova doktoreak hasieran dieta osoa egitea gomendatzen du, eta ondoren dieta biguna, parazetamolsidez gain. Baina, batez ere, funtsezkoa da hidratatzea; izan ere, pronostiko arin
|
hori
areagotu egin daiteke deshidratazioagatik, are gehiago zaharren eta haurren kasuan. Hiru eta bost egun bitartean iraun dezake, eta ez du medikuaren laguntzarik behar, baldin eta elikadura intoxikazioagatik ez bada.
|
|
2020
|
|
|
Koronabirusaren pandemia dela eta, lau hormen artean etzanda, mundu digitala inoiz baino gehiago zabaldu da mundura. Eta eragin
|
hori
areagotu egin da gazteengan, eta Sareak, aisialdirako ez ezik, pertsonen arteko komunikaziorako eta hezkuntzarako ere balio du. Hurrengo lerroetan ikusiko dugu zer egiten duten adingabeek Interneten eta sare sozialetan, baita horiek erabiltzeak dakartzan arriskuak ere.
|
|
|
Gainera, bularra ez da behar bezala zabalduko, eta, horregatik, arnasketak azalekoak izango dira. Horren guztiaren ondorioz, oxigenoa ez da behar adina iristen odolera, eta egoera
|
hori
areagotu egingo da ahalegin fisikoa egin behar dutenean. Gehiegizko pisua arnas aparatuko gaixotasunekin (loaren apnea, asma eta BGBK) lotutako osasun arazoa izaten da.
|
|
|
Kalkuluen arabera, ibilgailu baten lehen urteko jaitsiera jatorrizko kostuaren %16 ingurukoa da. Eta ehuneko
|
hori
areagotu egiten da bigarren urtean. Orduan, erdiraino jaisten da, modeloaren eta markaren arabera.
|
|
2021
|
|
|
Eguneko edozein unetan janaria eskuragarriagoa denez, gehiegizko mantenugai kontsumoa egiten da, horietako asko kaloria askokoak (gailetak, opilak edo patata frijituak, besteak beste) eta, beraz, alferrikakoak, gastu/ kontsumoaren balantzea desorekatzen dutenak. Ohitura
|
hori
areagotu egin daiteke janariarekiko antsietatea baretzean. osasun psikologikoko arazoak. COPAOko adituen arabera, ordutegien kontrolik eza, espazio fisikoaren egokitzapen txarra, isolamendu sentimenduak, bakardadea, estresa eta antsietatea areagotu egiten dira, gaitasun digitalik gabe, zenbait langile analogikotan, presentzialtasunera ohituta.
|
|
|
“Egiten ez bada, onddoek eta bakterioek kutsatzeko arriskua handitu egiten da”, ohartarazi du biologoak. “Arrisku
|
hori
areagotu egiten da formulazio solidoen pH-a larruazalaren pH tik hurbil dagoelako, hau da, ez da kosmetiko likidoetan bezain alkalinoa izaten. 8tik beherako pHak oso onuragarriak dira onddo espezie asko hazteko”, esan du.
|
|
|
Azukrez, gatzez edo koipe osasungaitzez betetako haurrentzako produktu horien ontziak erakargarri osasungarriz estalita daude. Izan ere, lehen aipatu dudan osasunarekiko kezka
|
hori
areagotu egiten da haurrez hitz egiten dugunean. Edozein amak edo aitak elikagai osasungarriak eman nahi dizkie seme alabei.
|
|
2022
|
|
|
Erostean, oztopoak aurkitu dituzte saltokira fisikoki iristeko eta elikagaiak hautatzeko. Lan horretarako laguntza behar izaten dute eta independentzia kentzen die; zailtasun
|
hori
areagotu egiten da formatu aldaketekin edo produktuak linealetan kokatzearekin. Elikagaiak prestatzean, arazoak izaten jarraitzen dute etxean, eta, horretarako, tresna bereziak behar dira neurtzeko, isurtzeko edo zerbitzatzeko, bai eta ebakitzeko eta antzeko ekintza errazetarako ere.
|
|
2023
|
|
|
Lehenengo arauaz geroztik, emakumeek gizonek baino bi aukera gehiago dituzte depresio arazoak izateko. Arrisku
|
hori
areagotu egiten da menopausiarako trantsizio aldian, estrogenoen bat bateko fluktuazioaren aurrean ahulezia depresiboa bereziki handia denean. Ez dago depresiorako kausa bakar bat, baina gaixotasun hori izateko aukera gehien duen etapa ugalketa bizitzarekin eta hormona horien ondorioarekin batera doa.
|
|
|
Bakardade horrek antsietatea eragin dezake, depresioa, tristura… ez ezik, gero eta autonomia handiagoa galtzen ari den egoera ere. Egoera
|
hori
areagotu egiten da dementzia eta bestelako gaixotasunetan, hala nola Alzheimer gaixotasunean eta abarretan. Sedentarismoa.
|
|
|
Hanturak kanpo belarria estaltzen duen larruazal zatia hartzen du, eta haren sintomak azkura eta belarrietako min handia dira. Ondoez
|
hori
areagotu egiten da belarritik tiratzean edo jariaketa zornetsua (zornea) irteten den neurrian, infekzio batek eragindakoak izaten baitira. ✅ Beste otitis mota bat erdiko belarriari eragiten diona da, tinpanoaren atzean dagoena, eta kanpoaldearekiko komunikazio bakarra Eustakioren tronparen bidez gertatzen da.
|