|
2007
|
|
|
–El estado tiene(?) la faceta de ser la realidad efectiva inmediata de un pueblo singular y naturalmente determinado? 595 Hegel-ek badaki Europan Estatu edo monarkia ia denak de fakto plurinazionalak direna, Prusiatik hasi596 eta Austriako Inperioraino. Baina, Herder-en kontrara, herri gogo eslaviarren estimu handiegirik ez du597 Kant-ek eta Herder-ek protestatu egin dute Prusian eta Austrian Estatuak herri ez alemanei euren
|
hizkuntzen
sustapena eta ilustrazioa faboratzen ez zielako. Ez da horrelako ezer aurkitzen Hegel-engan.
|
|
2009
|
|
|
Hala, aurtengo aurrekontuetan, 2,6 milioi euroko diru sartzea bozkatu zuen, okzitanieraren eta katalaneraren garapena laguntzeko ekimenen alde. Kontseiluak, baina, arlo batzuetan soilik dauzkan eskumenen arabera bidera dezake herri
|
hizkuntzen
sustapenerako politika bat. Irakaskuntza, esaterako, Estatuaren eskumena da, eta harena bakarrik.
|
|
|
Horrek guztiak balio behar du Estatu bakoitzeko arauak, politikak eta praktikak hobetzen laguntzeko. Esan dezakegu, beraz, hegemonikoak ez diren
|
hizkuntzen
sustapenerako ibilbide gida dela Hizkuntzen Euroituna.
|
|
|
aurrerapenerako traba baino ez direla. Hainbatetan entzun eta irakurri dugunaren arabera, nazionalismo abarkadun eta baldarraren ezaugarri da beste
|
hizkuntzen
sustapena, eta nazionalismo baztertzaile eta zatikatzaileen ikur da gaztelania eta beste hizkuntzen berdinkidetasuna bultzatzea. Moreno Cabreraren iritzian, ordea, justu bestela dira kontuak (Moreno Cabrera, 2008):
|
|
|
Europako Kontseiluak eginkizun horretarako berariaz izendaturiko Adituen Batzordea izaten da txostengilea, eta txostenean jasota geratzen dira Hizkuntzen Euroituna betetzeari buruz Adituen Batzordeak berak eginiko balorazioak eta oharrak nahiz Europako Kontseiluko Ministroen Batzordeak egiten dituen gomendioak. Hortaz, ebaluazio txosten hori da, Hizkuntzen Euroitunaren argitan, Europako Kontseiluak gordetzen duen argazki fidela Estatu bakoitzeko eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapenari egina.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntza gutxituen problematikaren inguruan aritzen diren adituak askotan aipatzen dituzte aldagai ekonomikoak haien jardunean, hala nola hizkuntzen erabilera sektore ekonomiko desberdinen arabera (enpresa industrialetan, zerbitzuen alorrean...),
|
hizkuntzen
sustapenari bideratutako baliabideak, hizkuntza batean edo bestean ekoiztutako ondasunen balioa, eta abar. Azken urteetan argitaratutako artikuluen analisia eginda ikusten da nagusitu den gaia izan dela gutxiengo linguistikoek jasaten duten deskriminazioa hizkuntza dela-eta, batez ere lan merkatuan, baina baita ere hezkuntza arloan, osasun zerbitzuetan, eta abar.
|
|
|
Soilik hala eskatzen duten lurraldeetan, hizkuntzaezagutzari buruzko galderak txerta daitezke, baina betiere hizkuntza erregionalei buruz, argi eta garbi beheragoko mailan jarrita; izan ere, inolaz ere ezin da gaztelania maila berean jarri, ezta formalki soilik izanda ere. beste behin ere, espainiako demolinguistikaren eta lehen munduko gainerako estatu guztietan aplikatzen denaren arteko aldea erabatekoa da. gainerako estatuetan, erroldan hizkuntzari buruzko galderak txertatzen direnean, gehiengoaren hizkuntza edo komunikazio hizkuntza hizkuntza bat gehiagotzat jotzen da, nahiz eta biztanleriaren ehuneko laurogeita hamarren berezko hizkuntza izan, adibidez. demolinguiSTiKa eTa geolinguiSTiKa: ...de egiten dela, aurkezten ditudan ezagutza mapen bidez; hau da, hizkuntza gutxituaren gizarte ezagutza lurraldetik ahalik eta gertuen kokatzearen alde. normalizazio prozesuetan gai hori funtsezkoa dela uste dut, baina ez naiz azalpenetan luzatuko. hizkuntza politikarik onena gizartera egokien eta modurik hurbilenean egokitzen dena da. horregatik, nire mapak ez dira inolako helburu, baizik eta gero
|
hizkuntzen
sustapen neurri egokienak aplikatzeko bitarteko egokiak izatea da asmoa, hizkuntza gizartean zenbateraino sartuta dagoen. horretarako, gaur egungo errealitatera egokitu behar da ohiko hizkuntza kartografia (errealitate hori oso aldakorra baita, gainera); eta kartografia horrek oinarrizko bi ezaugarri hauek izan behar ditu, nire ustez: lurraldera ahalik eta gehien hurbiltzea, eta hizkuntza gutxituaren presentziari buruz ahalik eta informaziorik zorrotzena ematea. hauxe da, beraz, nire proposamena:
|
|
2014
|
|
|
Eta Herriko Etxea auzitara eraman zuen Pierre Andre Durand prefetak. Suprefetak zehaztu zuen Frantzian jada badela lege andana bat" eskualdeetako
|
hizkuntzen
sustapenaren alde", agorrilaren 7ko Berria n. Gehituz:
|
|
2015
|
|
|
(CurdtChristinsen, 2013). Galdera hauen oinarrian gurasoek familia gunean hizkuntz politika bat ezartzeko duten aukera dago, izan ere beraien erabakiak funtsezkoak suertatzen dira
|
hizkuntzen
sustapenean edo desagerpenean. Gurasoen hizkuntz jarreran arreta jartzeak bidea ematen digu ikusteko zein nolako elkarreragina dagoen eremu pribatu eta publikoen artean; barruko eta kanpoko ikuspegien artean, izan ere CurdtChristiansen ek aipatzen duen moduan (Curdt Christiansen, 2013), hizkuntz politikak bultzatako diskurtsoak eta irudiak (ideologia azken finean) isla du familia eremuan eta bertan hartzen diren hizkuntz erabakietan.
|
|
2017
|
|
|
Azken gogoeta gisa, Europar Batasunari eskatzen diogu Gutunaren espiritua bere egin dezan eta diru-laguntzak eskaini diezazkien eskualdeetako eta eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapenerako programei. Politika publiko europarrik gabe, hizkuntza askok diote aurre egin haien egoera larriari.
|
|
|
2), eta hori, ez da gertatzen errealitatean. Hori horrela ez bada, eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapenak ez du aurrera egingo, eta askatzailea ez den erretorika besterik ez da izango (Holborow 1999).
|
|
|
Europar Batasunari eskatzen diogu Gutunaren espiritua bere egin dezan eta diru-laguntzak eskaini diezazkien eskualdeetako eta eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapenerako programei.
|
|
2019
|
|
|
Zeruko Argia() hilabetekariaren zuzendari izateaz gain, 1920an euskaltzain izendatu zuten eta Akademiako" yagoleen" sailburu izan zen. Kargu horrek erantzukizun handia zuen, batez ere herri
|
hizkuntzen
sustapenak Espainian izan zezakeen inplikazio politikoengatik. Euskaltzaindia sortu eta berehala, A. Campión eta D. de Inza Iruñeko apezpikuarekin bildu zirenean, J. López Mendozak seminarioan euskarazko katedra sortzeko zailtasunak aipatu zituen.45 Mateo Múgica apezpikuak, ordea, artean euskararen erabilera areagotzea lortu zuen, eta Iruñeko apezpikuaren aginduz D. de Inzak prestatu zuen Kristau ikasbidea (1927).
|
|
2021
|
|
|
Botere legegileak dagoeneko lehen urratsak eman ditu, bide horretan. Horrela, 2014ko eta 2015eko bi lege erreformari esker, lehen aldiz instituzio lokalen eskumenetan txertatu zen tokiko
|
hizkuntzen
sustapena eta babesa29 Lege horiek, derrigor bihurtzen dute tokiko hizkuntzen babesa eta sustapena, instituzio lokalentzat: udalak eta herri elkargoak, departamentuak, eskualdeak.
|
|
|
Lau diskurtso aukeratu dira dokumentu honetan, nahierara, eztabaidaren muinean dauden bi gai nagusiri heltzeko: ingelesaren erabilera eta eskualdeetako eta eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapena. Lehen hirurak kanpoko iturrietatik hartu dira; laugarrena, berriz, aurreko hiruren argudioen kontrastetik egileak sorturiko sintesia da.
|
|
|
– Europako leku desberdinetako pertsonak, hizkuntza politikan, hizkuntza plangintzan,
|
hizkuntzen
sustapenean edo hizkuntzen inguruko ikerketetan, lan egiten dutenak, elkartu eta harremanetan jarri ditu.
|
|
|
Laburpena. Hizkuntza Aniztasuna Sustatzeko Sarea, ingelesez Network to Promote Linguistic Diversity (NPLD), 2007an sortu zen, eskualdeko edo eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapenean ziharduten erakunde eta eragileak elkartu eta Europako politiketan eragiteko asmoz. Sare honetako kideak dira, besteak beste, Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua eta Soziolinguistika Klusterra.
|
|
|
• Eremu urriko
|
hizkuntzen
sustapenaren eta babesaren defentsan parte hartzea.
|
|
2023
|
|
|
Europako Estatuek beraien baitan dauden gutxiagotutako
|
hizkuntzen
sustapenerako hartu beharreko neurrien zerrenda osatu zen. Estatuei hainbat betebehar esleitu zitzaizkien gutunarekin.
|