|
2009
|
|
|
–oihu egin zuen telefonora?. Ez haiz
|
hitz
egitera ausartzen. Ederki, neu mintzatuko nauk orduan:
|
|
|
...teek eta haien mugimenduek ez zuten besterik adierazten?, batzuetan nabarmenegia zen haien jarrera, Nazariorena batez ere, halako moduan, non, gaueko ordu bietatik hiruretarako tartean, senar emazteen logelan kokatutako horma ordulari adimendun eta ikusmendun batek zehatz mehatz berretsiko zuen datuaren egiazkotasuna?, gelditu gabe ibili baitzen, jira alde batera eta jira bestera, harik eta Regina
|
hitz
egitera ausartu zen arte.
|
|
|
bat euskaraz zen, Oiloa galdu zaio Mari Fandangori, amona Ursulak irakatsia; beste bat, Dónde vas Alfonso XII, gazteleraz, amarengandik ikasia eta mende hasiera hartan modan jarria; hirugarrena, Ave Maria ezaguna, Franz Schubertena, latinez, eta azkena, Gaueko Erreginaren bigarren aria, Mozarten Xirula magikoa rena, Adak gramofonotik ikasi bezala kantatzen zuena, alemanez edo sasi alemanez, auskalo?; hain izan zen arrakastatsua Adaren emanaldia, non guztiak utzi baitzituen harri eta zur, baita aita bera ere (aita batez ere), negarrik inoiz egiten ez zuena baina ia egiteko puntuan egon zena; handik aurrera, berriz, izeba Ernestinarekin ikasi zuen lehenik, eta parrokiako koruko zuzendariarekin gero, zazpi urte bete zituenean sartu baitzen parrokiako koruan?. Aingeru zuriak? zen abesbatzaren izena?, non berandu gabe sorginduko baitzuen koruko zuzendaria, harik eta, koruak eliz azpian eskaini zuèn abenduko ekitaldi batean, zuzendaria Nazario Orberekin
|
hitz
egitera ausartu zen arte. Koruak eskainitako errepertorioan hainbat hizkuntzatako gabon kantak zeuden, zeinetatik Adak bi interpretatu baitzituen bakarka, korua lagun zuela.
|
|
|
Egia da Adak bazuela bere ametsa, kantuaren munduari lotua... ikustekoa baitzen nola erakutsi zituen bai bere zaletasuna –amak edo izeba Ernestinak gramofonoan opera ariaren bat edo jartzen zutenean, hantxe gelditzen zen Ada, soinu doinuei adi, diskoari begira, diskoaren higidura zirkularrak liluratu balu bezala– eta bai bere dohainak ere, bere berezkoak, halako eran, non lau urterekin kantatu baitzuen lehen aldiz etxekoen aurrean, modu aski serioan, aitaren urtebetetze egunean, lau abestik osatutako errepertorioan: ...uan egon zena; handik aurrera, berriz, izeba Ernestinarekin ikasi zuen lehenik, eta parrokiako koruko zuzendariarekin gero, zazpi urte bete zituenean sartu baitzen parrokiako koruan –" Aingeru zuriak" zen abesbatzaren izena–, non berandu gabe sorginduko baitzuen koruko zuzendaria, harik eta, koruak eliz azpian eskaini zuèn abenduko ekitaldi batean, zuzendaria Nazario Orberekin
|
hitz
egitera ausartu zen arte. Koruak eskainitako errepertorioan hainbat hizkuntzatako gabon kantak zeuden, zeinetatik Adak bi interpretatu baitzituen bakarka, korua lagun zuela.
|
|
|
...mugimenduek ez zuten besterik adierazten–, batzuetan nabarmenegia zen haien jarrera, Nazariorena batez ere, halako moduan, non, gaueko ordu bietatik hiruretarako tartean –senar emazteen logelan kokatutako horma ordulari adimendun eta ikusmendun batek zehatz mehatz berretsiko zuen datuaren egiazkotasuna–, gelditu gabe ibili baitzen, jira alde batera eta jira bestera, harik eta Regina
|
hitz
egitera ausartu zen arte.
|
|
2010
|
|
|
baina Amanda ez zen anaiak jaurti ziòn esaldiarekin aztoratu; edo aztoratu egin zen, bai, masailen gorritasun arin hura, aztoramenduaren erakusgarri??, baina bazuen bere aztoramenduak atsegin puntu bat, irri pikaro bezain zabal bat egitea ahalbidetu ziona. Nik hura ikusten nuen. Amandak ere gogoko ote ninduen, orduantxe gailendu zitzaidan sentipen hura lehen aldiz?, eta haren jarrerak indartu ninduen, halako moldez, non honela
|
hitz
egitera ausartu bainintzen, zuhurtasunaren bidetik betiere: –Ni ez naiz inoiz nagusi izan:
|
|
|
Don Fausto zirikatzen ari zitzaigun, dudarik ez... baina Amanda ez zen anaiak jaurti ziòn esaldiarekin aztoratu; edo aztoratu egin zen, bai —masailen gorritasun arin hura, aztoramenduaren erakusgarri... —, baina bazuen bere aztoramenduak atsegin puntu bat, irri pikaro bezain zabal bat egitea ahalbidetu ziona. Nik hura ikusten nuen —Amandak ere gogoko ote ninduen, orduantxe gailendu zitzaidan sentipen hura lehen aldiz—, eta haren jarrerak indartu ninduen, halako moldez, non honela
|
hitz
egitera ausartu bainintzen, zuhurtasunaren bidetik betiere: " Ni ez naiz inoiz nagusi izan:
|
|
2011
|
|
|
Ez lekuetan
|
hitz
egiten ausartzen garenean,
|
|
|
Otordu osoa iraun zezakeen gaiak, eta, izatez, iraun zuen; gaia aldatzeko esfortzua egin izan banu ere lortuko ez nukeelako, eta gainera, egin ez nuelako. Ez nintzen
|
hitz
egitera ausartu bigarren plateraren amaierara arte, barre algarak edozein aukera aprobetxatuko luke alaben aurpegietan lehertzeko, ahoa urez beterik doministiku egitea bezala, hain zen irrigarria antzerki hura. Hain gutxi zekiten beren gurasoen bizikidetza paktu oinarrizko eta isilak zein ziren!
|
|
2012
|
|
|
Isildu egin da Lourdes eta Naroa ez da
|
hitz
egitera ausartu. Hormako koadrotxoei begiratu die bitartean.
|
|
|
Elena Agirre mutikoari begira geratu zaio, hura aurrean egonda
|
hitz
egiten ausartzeko adorea edukiko duen ala ez erabakitzen. Eta neskatoak baietz deliberatu du, antza, eta berbetan jarraitu du:
|
|
|
Beste batzuei egiten zizkien bisitaldietan ugazabarekin joateko ohorea ere izan nuen batzuetan. Sekula ez nintzen
|
hitz
egitera ausartzen, galdetutakoari erantzuteko izan ezik, eta orduan ere barne damuz egiten nuen, neure burua hobetzeko denbora alferrik galtzea baitzen; baina zeharo liluraturik egoten nintzen elkarrizketa haietan entzule apal izateko aukeraz, non gauza onuragarriak baizik ez baitziren esaten, ahalik eta hitzik gutxien eta esanguratsuenez; halakoetan (jadanik esan dudan bezala) egokitasunik handi... Jendea bilduta dagoenean, isilaldi labur bat elkarrizketarako lagungarri izaten dela pentsatzen dute; hau egia zela ohartu nintzen; zeren eta, bitarte labur horietan, ideia berriak sortzen baitzitzaizkien buruan, elkarrizketari bizitasun handia ematen ziotenak.
|
|
2015
|
|
|
Denborak zimeldutako aurpegi hark Opheliarena behar zuen. Harengana hurbildu eta
|
hitz
egitera ausartu nintzenean, udako egun sargori batzuk geroago, bekozkoa nabarmen ilundu zitzaion, bekokiko zimurrak hondorik gabeko zulo sakon bihurtzeraino. Hitzen beharrik gabe, haren aurpegiera nahikoa izan nuen ez zela nirekin gehiago akordatzen ulertzeko.
|
|
|
Aurreko urteetan bezala, balea haragi ugari eman die inguruko herritarrei, eta esker oneko hitzak eta begiradak besterik ez dituzte harentzat. Harremanetarako gaitasun horren ondorioz, eta besteei jartzen dien arretari esker, hura da islandieraz apur bat
|
hitz
egitera ausartzen den tripulazioetako gizon bakarra. Eta ahal duen guztietan, gainera, hizkuntza horretan aritzen da bertako herritarrekin.
|
|
|
Adibidez, Voltaire batek egundokoak eta bi botako ditu Eliza Katolikoaren kontra, ageri agerian; aldiz, Errege Txit Kristauaren kontra nekez aterako zaio hitz lehorrik; aitzitik, nahiago du haren tratua landu eta haren bitartez bere pentsamendua gizarteari trasladatu. Baina Voltaire XVIII. mendean bizi izan zen eta ordurako gauza asko gertatuak ziren Europan tolerantziaren alde nolabait jokatzen zutenak; aldiz, XVI. mendean guztiz normaltzat hartzen zen heretiko guztiak besterik gabe plaza nagusian piztutako sute handi batean erretzea, heretiko izate hutsagatik, edota erregearen kontra
|
hitz
egitera ausartzen zena beste barik urkatzea edo heriotza askoz ere mingarriago batera kondenatzea (zinez mingarria izan zitekeen!). Bada, mende horretan bizi izan zen Erasmo eta, beraz, haren kritikak parametro horietan ulertu behar dira, printzeak eta boteretsuak kritikatu bai, baina beti orokorrean, inor zehazki aipatu gabe; zehaztasunak eta ageriko zakarkeriak bera bezalako intelektualentzat gordetzen zituen.
|
|
|
Irekia zen izan ere, eta arraroa zen hori frantsesa izateko. Beno, Joël ere halakoxea zen, gogorarazi nion neure buruari, frantses gutxi ezagutzen nituen benetan salbuespenez
|
hitz
egitera ausartzeko.
|
|
|
Ordoñez lurpean, GAL kasuaz arduratzen hasi ginen berriro, edo Roldan Laosen agertu zenekoaz. Aste batzuk igaro ziren, eta Lorenzori
|
hitz
egiten ausartu nintzen berriro. –Geldi segitzeko?
|
|
|
145 Posthumanista batzuk harago doaz, gehiegi, nire ustez? eta hilezkortasunaz
|
hitz
egitera ausartzen dira. Horren adibide argia Stanley Shostaken Becoming Immortal:
|
|
2016
|
|
|
Pauso laburrak egin zituen. Eta agindutako mahaira heldu aurretik, bidean gurutzatu zitzaion tabernariarekin
|
hitz
egitera ausartu zen, ezaxola gisa:
|
|
2017
|
|
|
Hori egiteko errespetu handiegia diot nik inori. Gizona naiz, horrenbeste eraman ezinik ez daukat, nire odola eta nire haragia da eta gustura egingo nioke aurre nire laguna den edozein emakumez errespeturik gabe
|
hitz
egitera ausartuko litzatekeen gizonari emakume zintzo madarikatu horiek dira horretan ibiltzen direnak gustura ezagutuko nuke emakume zintzo, santujale horien artetik zintzotasunean Lorraineren erdia dena, puta izan edo ez izan. Nik esaten dudana ezkontzekoa banintz zure onetik aterata jarriko zinateke badakizu baietz eta berak esaten du nik zu zoriontsu izatea nahi dut zeure familia izatea eta ez esklabo bizitzea zer eta gugatik.
|
|
2019
|
|
|
–Seguru zaude labezomorro bat zela hori? , begiez, azalaz, mugimendu pausatuaz
|
hitz
egitera ausartu gabe
|
|
|
Bistan denez, emakume horrek adierazten dituen ideiak ez dira Claude Mauriacenak berarenak, horri ez baitzaio sekula ideia bat bera ere ezagutu; litekeena da, noski, emakume horrek gizonengandik datozen ideiak adieraztea: ...ehiagok uste du bereak direla berak asmatu ez dituen ideiak; galde dezakegu ea Claude Mauriacek ez duen nahiago Descartesen, Marxen, Gideren oihartzun on batekin mintzatu, bere buruarekin baino; nabarmentzekoa da ezen, gu horren nahasmenduagatik, Mauriac San Paulorekin identifikatzen dela, Hegelekin, Leninekin, Nietzscherekin, eta bere gorentasun horretatik erdeinuz hartzen du berdinetik berdinera
|
hitz
egiten ausartzen zaizkion emakumeen tropela, eta, egia esateko, ezagutzen dut emakume bat baino gehiago pazientziarik ez duena Mauriacekin, heziera oneko tonu ezaxolati bat, erabiltzeko.
|
|
|
Konplexu, beldur eta inseguritate hauek guztiz lotuta daude kalitateaz nagusitu ohi den ikuspegiarekin eta eragin zuzena dute erabileran. Presio zuzentzailearengatik euskaraz
|
hitz
egitera ausartzen ez den jende ugari ezagutu dut, tartean, patologia linguistikoen kapituluan aipatu dudan Muskizeko ama; batzuk egoera jakinetan uzkurtzen ziren, eta beste batzuk ez ziren inoiz ausartzen egitera, ez zutelako behar bezala hitz egiten eta hanka sartu eta barregarri geratzearen beldur zirelako.
|
|
2020
|
|
|
Bi zaharrenek nonbait ezkutatzeko agindua hartu zuten, baina bi gazteenak etxera itzuli ziren, eta amona eta haur txikia ere bai ondoren. Ez zen, ordea, haiekin
|
hitz
egitera ausartu. Gainean paper batzuk eta arkatz bat zeramatzan, eta bertso batzuk idatzi zituen bizipen horiek kontatuz.
|
|
2022
|
|
|
Lasai ibiltzeko esan diot, anaia aspalditik esna dagoela, eta irribarre behartu batekin erantzun dit ulertu duela. Korridoreko atea guztiz itxi arte ez da
|
hitz
egitera ausartu:
|