|
2007
|
|
|
Euskaraz hitz egiteko ohiturarik ez duen jendea askotarikoa da: euskara ikasten ari direnak, euskara inoiz ikasita ere erabili ez izanagatik abilezia galdu dutenak, inguruan
|
hitz
egiteko aukerarik ez dutenak edota hirira iritsi berriak direnak,... eta gure ustez horiengana guztiengana iristeko modua hau izan daiteke: sare berriak eskaintzea, harreman sare ez formaletan eragitea, zaletasunen inguruko erabilera guneak eratzea,... azken batean euskaraz bizitzeko aukerak ugaritzea.
|
|
|
Talde txikiak harremana errazten du, parte hartzeko aukera ematen du, gustuko gaien inguruan
|
hitz
egiteko aukera, ekintza gustagarrien bidez (poteoa, kultur ekitaldiak, mendia, kirola,...) hizkuntza tresna bihurtu eta ikuspegi positiboak sortu egiten ditu.
|
|
|
Euskaraz hitz egiteko ohiturarik ez duen jendea askotarikoa da: euskara ikasten ari direnak, euskara inoiz ikasita ere erabili ez izanagatik abilezia galdu dutenak, inguruan
|
hitz
egiteko aukerarik ez dutenak edota hirira iritsi berriak direnak,... eta gure ustez horiengana guztiengana iristeko modua hau izan daiteke: sare berriak eskaintzea, harreman sare ez formaletan eragitea, zaletasunen inguruko erabilera guneak eratzea.
|
|
2008
|
|
|
Bizindar subjektiboaren eraikuntza zabaldu ere egin liteke, eta taldeak nabaritzen duen estatusa izendatzeko erabiltzeaz gain, taldearen hizkuntzak gizartean eragiten duen legitimitate pertzepzioa izendatzeko ere erabil daiteke. Nahiz eta norberaren taldeak gobernatutako erakunde kultural eta sozialetan (esaterako, ikastetxeetan) nork bere gutxiengoaren hizkuntzan
|
hitz
egiteko aukera izateak laguntzen dion taldeko kideen bizindar subjektiboari, norberaren hizkuntzak gizartearen osotasunean legitimitatea duela nabaritzeak balio die hizkuntza gutxiengoei haien herritartasuna aintzat hartzen dela eta gizarteak baloratzen dituela sentitzeko.
|
|
|
Berariazko aipamena merezi dute beste aldagai batzuek, hizkuntza batean
|
hitz
egiteko aukerari nabarmen eragiten diotenak: gizarte balioak, hain zuzen.
|
|
|
Horren ondorioz, testuinguru publikoetan edo, besterik gabe, gaztelaniadunen aurrean pertsona batek euskara erabiltzea gizabide txarrekotzat edo jokabide baztertzailetzat hartzen da. Gizarte balio horrek eta beste batzuek (adibidez, hizkuntza komunikatzeko tresna baino ez dela, axola duen bakarra elkar ulertzea dela, euskaraz hitz egitea txokokeria edo kosmopolitanismo falta modu bat dela) hiztunek beren hizkuntzan
|
hitz
egiteko aukera murrizten dute (betiere, beren hizkuntza ez bada gaztelania) Jakina den moduan, baldintzapenaren paradigmari jarraiki, jokabide bat sistematikoki zigortzen bada, jokabide hori izateko aukera murriztu egiten da.
|
|
|
Horren bidez, ekarpen hauek egin nahi ditugu: (a) hizkuntza mendetasunaren fenomenoa ulertzea, eta (b) jendeak euskaraz
|
hitz
egiteko aukera areagotzea.
|
|
2009
|
|
|
Snow, C.E. (1992) hizkuntza outputari buruzko ekarpen interesgarria egiten du. Egile horren arabera, behar beharrezkoa da hizkuntzak eskolan nahiz eskolatik kanpo
|
hitz
egiteko aukera izatea, haiek ondo ikasteko. Horrenbestez, esan genezake hizkuntza ikaskuntza bitarteko gisa erabiltzen denean gehiago erreparatu behar ziola esanahiari formari baino.
|
|
2012
|
|
|
Beste diskurtso batean norbanako hiztunei leporatzen zaizkie erantzukizun eta ardurak; diskurtso horren arabera, inoizko erabilera daturik onenak izateko baldintzak ditugunean (ezagutza hazten doala), erabilera ez da hazten eta hori hiztunei leporatzen zaie. Aukerak sortu sortu ditugu, zabaldu ditugu euskaraz
|
hitz
egiteko aukera ematen diguten espazioak eta guneak, baina neurri horiek berez eta berauek bakarrik, ez dakarte erabilera orokortzerik.
|
|
2013
|
|
|
– Euskaraz
|
hitz
egiteko aukera handiak ohi dituzte. Euskara presente dute etengabe euren bizitza sozialean, batez ere familia inguruan eta lagun artean; eta horien artean askok euskaraz bizitzeko aukera dute.
|
|
|
Aurreikus daitekeen bezala, euskal hiztun portzentaje baxuko eremu geografikoetan, sarri, euskaraz
|
hitz
egiteko aukera gutxi dago, batez ere, hiztuna euskal sare sozial bateko kide ez bada. Gasteizen, esate baterako, nahiz eta euskal hiztun kopurua populazioaren %22, 4 izan (Eustat 2013), euskararen presentzia baxua da.
|
|
|
Horretarako, euskaraz hitz egiten duten dendariak bilatzen dituzte, euskarako emankizunetan eta blogetan parte hartzen dute edo berbalagun edo kuadrillategi bezalako egitasmoetan (euskal hiztun boluntarioak euskal hiztun berriekin elkartzen dira euskaraz hitz egiteko eta praktikaren bitartez ikasteko). Egoera soziala kontuan hartuta, azpimarragarria da hiztun berriek euskaraz
|
hitz
egiteko aukerak sortzeko egiten duten ahalegina:
|
|
2014
|
|
|
Hortaz, bertan daudelarik, ikasleek euskaraz berba egiteko aukera daukate. Baina ezin genezake albo batera utzi, eskolak euskaraz jaso arren eta euskaraz
|
hitz
egiteko aukera izan arren, haur eta gaztetxoek hautu hori hartzen dutenik. Lehen esan bezala, nire pertzepzioetatik abiaturik, esango nuke, txikienek, hau da, 10 urtera artekoek, oro har, euskaraz egiten dutela nagusiki.
|
|
2015
|
|
|
Edonola ere, euskaraz ez banaute hartu, gazteleraz egin dut. Sekulan ez didate euskaldun batekin
|
hitz
egiteko aukera horrelako kasuetan."
|
|
|
Kasu bat. Hondakinen prebentziorako diru laguntzen inguruko zalantza bat argitzeko telefonora deitu, eta telefonoa hartu duen pertsonarekin ez du izan euskaraz
|
hitz
egiteko aukerarik. Erantzunean adierazi zaio gertatutakoa sentitzen dutela, are gehiago Gipuzkoako Foru Aldundia euskararen erabilera erregulatzeko prozesuan erabat inplikatuta dagoenean, baina horrek ez duela esan nahi horrelako egoerarik tarteka gerta ez daitekeenik.
|
|
|
ikasleek euskaraz hitz egin dezaten nahi badugu, maiz eta sarritan hitz egin behar dute. Baina, eta eskolatik kanpo euskaraz
|
hitz
egiteko aukerak ikaragarri murrizten badira, non egin behar dute euskaraz. Eta kontuan izanda ikasgela dela irakasleak kudeatzen duen berariazko eremua, uste dugu hor eman behar zaiela hitz egiteko aukera; eta hitz egiteaz ari garenean, ez gara ari modu inprobisatuan eta noizean behin galdetzeaz eta betiko hiztunak erantzuteaz.
|
|
|
Baina, eta eskolatik kanpo euskaraz hitz egiteko aukerak ikaragarri murrizten badira, non egin behar dute euskaraz? Eta kontuan izanda ikasgela dela irakasleak kudeatzen duen berariazko eremua, uste dugu hor eman behar zaiela
|
hitz
egiteko aukera; eta hitz egiteaz ari garenean, ez gara ari modu inprobisatuan eta noizean behin galdetzeaz eta betiko hiztunak erantzuteaz. Ahozko jarduera solte espontaneo eta libreak ongi daude, baina guk nahi dugu gure ikasle guztiek hitz egitea eta, gainera, beren jarduna hobetzeko, grabatzea, bideoak ikasleek ere ikustea eta balorazioetan alderdi positiboak nabarmentzea (lorpenak); euskarazko ahozko ekoizpenak hobetzen joan ahala, hitz egiteko gogoa
|
|
2016
|
|
|
Hala ere, aitona amona batzuk konturatu dira haurrek hizkuntzaren beste aldaera bat ikasten ari direla, eta horrek komunikazioa oztopatzen du. Guerneseyera irakatsi duten batzuen ustez, eskolaz kanpoko klaseak ez dira eraginkorrak, izan ere, haurrek oso gutxi ikasten dute eta eskolatik kanpo guerneseyeraz
|
hitz
egiteko aukera gutxi dute: aitona amona askok ez dute guerneseyeraz hitz egiten, eta kontrako kasuan, ez dute elkar hainbeste ikusten.
|
|
|
Internet bera aukera bat izan liteke, gainera, gune euskaldunenek sarrera izan dezaten gune erdaldunenetan. Euskaraz
|
hitz
egiteko aukerak sortu behar zaizkio euskaldunari. Arnasguneetan ekonomia linguistikoaren zentroan dago euskara:
|
|
2017
|
|
|
hauek horizontalki ikasten dutela, beste lagunen bitartez. Zentzu honetan" zeharka" eduki arren Eskoriatzan baino modu zuzenago batean daukate egunerokotasunean,
|
hitz
egiteko aukera gehiagorekin.
|
|
|
Bakun laburpena. ...ztun berriek esaten dute irlanderaren erabilerarekiko aldaketa nabarmenak izan dituztela bizitzako inflexio puntuetan (mudes), adibidez, gaeltacht eremura (distritu irlanderadunak) bisitan joatearen eraginez edo unibertsitateko eskoletara joatean. zer konpetentzia izan eta zenbat denbora eskaintzen dioten, hiztun berriek hainbat modutara erabiltzen dute irlandera. batzuk kezkatuta daude irlanderaz
|
hitz
egiteko aukeren faltagatik, baina beste batzuek irlandera erabiltzen dute etxean seme alabekin. gaeltacht eremua garrantzitsua da hiztun berrientzako, baina era askotako iritziak daude han hitz egiten diren dialekto tradizionalen garrantziari edo autoritateari buruz. zenbait hiztun berrik uste dute beraiek ez dutela gaeltacht komunitateetan duten irlanderaren ezagutza maila bera.... • Hitz gakoak:
|
|
|
• hiztun berri aktiboek irlandera sarri erabiltzen badute ere, irlandako testuinguru soziolinguistikoak ohitura hori muga lezake. hala ere, hiztun horiek kontuan hartzea merezi dute, ahalegin handia egiten baitute hezkuntza testuinguruetatik kanpo irlanderaz
|
hitz
egiteko aukera gehiago izateko.
|
|
|
Batzuek adierazi dute etxean irlandera erabiltzea erabaki dutela, edo ingelesa eta irlandera biak batera. Haurrek, ordea, ez dute beti irlanderaz ondo hitz egiten ikasten edo ez daude irlanderaz hitz egiteko prest. ditut irlanderaz
|
hitz
egiteko aukera berdinak eta uste dut irlandera okerrera egin duela[...] Raidió na Gaeltachta [irlanderazko irratia] entzuten dut autoan lanerako bidean eta lanetik bueltan eta unibertsitateko lagunekin hitz egiten dudanean guztietan irlanderaz egiten dut gehienbat// baina egiari zor uste dut lehen baino gutxiago egiten dugula irlanderaz gure artean ehuneko 60 edo agian 50 izango da orain// ohitu...
|
|
2018
|
|
|
— Zenbat eta gune euskaldunagoa izan, orduan eta alde txikiagoa dago euskaldunen portzentajearen eta kale erabileraren artean, edo, beste –eta euskaraz hitz egiteko aukera– handiagoa da. Esan daiteke euskaldunen portzentajea handitu ahala euskaraz
|
hitz
egiteko aukerak are gehiago handitzen direla, hau da, eragin biderkatzailea duela. Datuen argitan, eta hurbilpen gisa baizik hartu behar ez bada ere, euskaldunen %5060ko atalasea gainditzeak erabileraren bizkortzea ekartzen du.
|
|
|
Euskarak azken hogeita bost urteotan irabazi dituen 200 mila hiztun berrien gaia aztertu dute Deustuko Unibertsitatean egindako ikerketa batean. Hiztun horietako askok euskaraz hitz egiteko erraztasunik izan ez arren (gaitasunmailako mugak), edo jatorrizko euskaldunekin (etxean ikasi dutenak)
|
hitz
egiteko aukera handirik izan ez arren, euskaraz egin, hitz egiten dute.
|
|
|
Informazio orokorra biltzeaz gain, euskararen hiztun berri horien bizipenak, hizkuntzarekiko dituzten jarrerak eta euskaraz aritzeko sortzen zaizkien aukerak eta zailtasunak aztertu dituzte. Jakin da, esate baterako, hiztun horietako askok euskaraz hitz egiteko erraztasunik izan ez arren (gaitasun mailako mugak), edo jatorrizko euskaldunekin (etxean ikasi dutenak)
|
hitz
egiteko aukera handirik izan ez arren, euskaraz egin, hitz egiten dutela. Beraz, irakurketa positiboa egitea komenigarria dela iritzi dio.
|
|
2019
|
|
|
Modernitatearekin gizonak etxe inguruko fabriketara joan ziren lanera, esparru publikora eta han gainerako gizonekin toka aritzen ziren. Aldiz, emakumea etxean gelditu zen, esparru pribatuan, noka
|
hitz
egiteko aukera handirik gabe (Beitia, 2017, 155 or.). echeverria (2003) eta Aretxabaleta (2016) ere ildo beretik doaz, baina haiek diote baserriko emakume batzuk etxean gelditu beharrean hirietara joan zirela neskame. hirian gehienetan testuinguru erdaldunetan aritzen zirenez, hitanoa ez ezik, euskara bera ere alde batera utzi zuten emakumeek. euskarari uko egin eta gaztelaniara jotzeko joerari i... Joera horren arabera, emakumeek kanpoko hizkuntza modak kopiatu ohi dituzte prestigioa lortzeko, zenbaiten ustez emakumeek ez dutelako behar adinako nortasunik (Azurmendi in Legorburu, 2018, 32 or.). halako argudioetan oinarrituta eraiki da emakumeari euskararen galeraren errua egozten dion diskurtsoa. eztabaida taldeetako mutil batzuek ere uste dute emakumeen errua izan dela noka galtzea eta indartzeko ahaleginik ez egitea.
|
|
|
Gizarteratzea bi norabideko prozesua da eta gizarte hartzaileak etorri berriei harrera egiten dienean eta aukerak eskaintzen dituenean, gizarteratze positibo bat egiteko aukera gehiago dago. honetarako tresna izan nahi du Auzokok. Saiatu behar gara" giltza sekretua" transmititzen. euskaltegi batean euskara ikasi dezakezu, baina ez da eraginkorra izango euskara duen jendearekin
|
hitz
egiteko aukera ez baduzu. euskararen bidezko elkargunea da Auzoko.
|
|
2020
|
|
|
Komunikabide gehienak, gutxiago edo gehiago, multiplataforma dira jada eta beren edukiak euskarri edo plataforma desberdinetan eskaintzen dituzte. Zentzu horretan, komunikabide ez ezik, eduki kudeatzaile ere badira. bitartekaritzari esker, bi egunez hamar aditu edo ariturekin
|
hitz
egiteko aukera izan genuen. Zehazki, martxoko bi egun horietan Anna Nogué (ACN), Antoni Mar� a Piqué (El Nacional), Bernat Puigtobella (Núvol), Carmina Crusafón (UAB), Enric Mar� n i Otto (UAB), Gen� s Roca (Roca Salvatella), Joan Camp i Fontcuberta (Tirabol), Jordi Font Morató (Nació Digital), Karma Peiró (ViT Foundation) eta Josep Ritort (AMIC) izan genituen solaskide.
|
|
2021
|
|
|
Eta babesguneaz ari garenean, ez da irudikatu behar eremu, toki edo egoera bat zeinetan beti, eta mundu guztiarekin euskaraz
|
hitz
egiteko aukera emango duen. Babesgunea eraikitzeak esan nahi du gune horretan euskarak tokia izan dezan baldintzak (esate baterako Ramallok (2020) proposatzen dituen bigarren mailako baldintzak) sortzen eta garatzen direla.
|
|
|
Behaketak erakusten du irakasleek
|
hitz
egiteko aukera gehiago sortu dutela ikasleentzat eta elkarrekintzara bideratutako estrategia gehiago erabili dituztela.
|
|
|
Bigarren grabazioaren behaketak erakusten du irakasleek
|
hitz
egiteko aukera gehiago sortu dutela ikasleentzat; elkarrekintzara bideratutako estrategia gehiago erabili dituzte, esate baterako, ikaslearen hitza irakasleak birformulatuta, ikasleak esaten duena osatuta, hark esandakoa baieztatuta eta ideia berriak erantsita, galdera irekiak mahairatuta, xehetasun gehiago eskatuta.... Oro har, gelako komunikazioa dialogalago bihurtzen da eta irakasleak lagundu egiten du gaiaren gainean arrazoitzen, ulermena bermatzen eta ezagutzak elkarrekin eraikitzen.
|
|
|
Horrez gain, eskolaz kanpoko eta aisialdiko jarduerak ere bertan behera geratu ziren eta, oraindik, ez dira erabat berreskuratu. Euskararen edo beste edozein hizkuntzaren kasuan, etxean
|
hitz
egiteko aukerarik ez badago, eskola ezinbestekoa da umeek hizkuntza erabil dezaten.
|
|
2022
|
|
|
Kale erabilerari erreparatuz, beste hizkuntzen hiztunak gutxiengoa dira eta, beraz, beste hizkuntza horietan
|
hitz
egiteko aukera mugatua da. Jatorri atzerritarreko biztanleria hazi arren, beste hizkuntzen erabileraren datua maila berean mantentzen da.
|
|
2023
|
|
|
Bestalde, nahiz eta zenbait arazo logistiko izan, garbi dago elkarrizketatzaileak eta elkarrizketatuak eroso sentitzen zirela beraien hizkuntzan lasai
|
hitz
egiteko aukerarekin, jasotako datuek probintzia bakoitzeko errealitate espezifikoa erakusten zutela, eta arazo handirik gabe lortu genuela aurreikusitako eremuetara iristea, nahiz haietara iristea askotan ez zen erraza.
|