|
2001
|
|
|
Marrazki bizidunetako hiru euskal film hauei buruz esan beharra dago Goya sarietarako izendatuak izan direla. Animaziozko euskal filmek duela
|
hiru
hamarkada ekin zioten euren ibilbideari, abiapuntua jada historikoa den" Kalabaza tripontzia" izanik. Hala ere, iaz adina oihartzun ez dute beharbada sekula izan, eta hain zuzen ere, horren islada dira otsailaren 3an Madrilgo Kongresuen Jauregian banatuko diren XV. Goya sarietarako izendapenak.
|
|
|
1904an Hispanic Society sortu zenetik eta hurrengo
|
hiru
hamarkadatan Huntingtonek helburu nagusi batekin bildu zituen artelanak: berak maite zuen Espainiaren erakusleak estatubatuarrei eramatea.
|
|
|
Menpeko hizkuntzaren bizi kemena izena eman zaio argitalpenari, kemen horrekbultzatuta aztertu direlako bertan azaltzen diren egoerak, teoriak, emaitzak, etab.Azkeneko
|
hiru
hamarkadetan egin diren euskarari buruzko etengabeko ikerketentradizioan kokatzen da lana, tradizio horretako pilaketaren orain arteko azkenemaitza modura. Honako bi doktorego tesi hauen eduki batzuk jaso dira lanhonetan:
|
|
|
Baina urriagoa da hizkuntza etapsikologia sozial edo psikosoziolinguistika arloan dagoena. Nahitaez aukeratubeharrean egonik, azken
|
hiru
hamarkadetako() argitalpen garrantzitsubatzuk erabiliko dira, ondoren azpimarratuko diren ideiak azaltzean; hau da, 70.hamarkadako krisialdiaren ondorengo psikologia soziala.
|
|
2002
|
|
|
Tricicle Katalunian, Markeliñe Euskal Herrian). Beraz, antzerkiaren testuaren desmitifikazioa nabarmendu behar dugu azken
|
hiru
hamarkada hauetan, idazle bakartia eta konpainia sortzailearen artean arrakala galanta zabaldu den bitartean. Alde batetik, kezkaturik ibili ohi dira antzerki idazleak ez baitute talderik aurkitzen euren elkarrizketak eszenaratzeko.
|
|
|
Ordezkapen hori gainera ez da antzua izan, gauza berri asko ekarri ditu, horietako batzuk kritikagarriak izan arren. Azken
|
hiru
hamarkada hauetan nazionalismoa nahiko emankorra izan dela uste dut, bai bere formulazio zaharrean edo berrietan. Toki horietan ere liberalismo, sozialismo eta errepublikanismo haiek galdu ziren, aztarnak baizik ez dira gelditzen, baina nazionalismoak ordezkatu ditu.
|
|
|
Jasokundearena, Anunziazioarena, San Migel Goiaingeruarena, eta Hamabi Apostolena. Lauak
|
hiru
hamarkadetan altxatuak.
|
|
|
Bizkaitarra dugu bere egilea, eta Bizkaitz deritzan euskararen aldakiari ematen dio garrantzia, kexu agertuz Gipuzkitzeneko «laborategian» jaio zen Batitz gazteak Bizkaitz eder eta aberasgarria ia ia guztiz baztertuta utzi zuelako. Egilearen iritziz,
|
hiru
hamarkada igaro eta gero, hor dabil Batitz geroago eta Batitzago, arauz beteta, ofizialtasunaren sare zabalean idazten dena ahoskatzen, Herritz biziak behar duen aberastasuna bereganatu gabe.
|
|
|
Horretaz hitz egiten da liburu honetan baina, batez ere, hitz egiten da euskal eleberrigintzak azken hamarkadetan izan duen sendotze eta ugaltze harrigarriaz. Kantitatez ez ezik, kalitatez ere azken
|
hiru
hamarkadak izan baitira euskal eleberria fikziozko mundu iradokitzailez jantzi dutenak. Eta horixe da, finean, poetikak eta modak alde batera utzita, eleberri bati eskatzen zaiona, munduak eraikitzea, fikziozko mundu sinesgarriak sortzea.
|
|
|
Ostera, zerbitzu jarduerek Euskal Herriko produktuan egindako ekarpen erlatiboa hazi egin da azken
|
hiru
hamarkadetan, herrialde garatuetako tertziarizazio dinamikari jarraituz, trinkotasunez apalago eta denboran atzerago bada ere. Honela, 6.3 irudiak erakusten du 1997 arte ezin izan zela zerbitzu ekonomiaz mintzatuEuskal Herrikoa aipatzean.
|
|
|
Zortzi hegazti espezietatik bat ere desagertzeko arriskuan dago, baita 5.000 landare ere. Errinozero beltza eta Siberiako tigrea dira
|
hiru
hamarkadatan desagertuko diren ugaztunetako batzuk. NBEren arabera, azken hamarkadetan espezieen desagerpenean eragina izan duten faktoreek gaur egun lanean jarraitzen dute, eta are gehiago, haien intentsitatea handitzen.
|
|
|
Baso espezieen populazioek, berriz, 262 espezietan% 15eko murrizketa izan dute. Hala ere, espezie tropikalen populazioak% 25 murriztu dira azken
|
hiru
hamarkadetan, eta baso epelak, berriz, hazkunde marjinala izan dute. Gaur egun, Iberoamerikako, Afrikako eta Asiako hegoaldeko baso tropikalak ekosistemen degradazio larria jasaten ari dira.
|
|
|
Erakunde horrek eta Baleak eta Izurdeak Kontserbatzeko Elkarteak egindako kalkulu batzuen arabera, hegoaldeko hemisferioan ugalduko diren baleen populazioa 1.200.000 ale ingurukoa da, eta balea grisa, balea urdina eta balea frankoa dira arrisku handieneko espezieak. Zetazeo horien populazioak zenbateraino murriztu diren erakusteko, nahikoa da esatea 290.000 kaxalote inguru geratzen direla, azken
|
hiru
hamarkadetan arpoien erruz hil diren ia 162.000 kopuruak baino zertxobait gehiago. Baina ozeanoetan oraindik bizirik dauden baleek arrisku gehiagori egin behar diete aurre.
|
|
2003
|
|
|
Paul Krugmanen izkribuetan behin eta berriro tesi hau irakurri ahal izango duzu: urte batzuetan klase ertainak nagusi izan ondoren, Estatu Batuetan berriro ere dirudun oso aberatsen urrezko aroan bizi direla azken
|
hiru
hamarkadotan. Asko maite du aipatzea Scott Fitzgerald-ek 1925ean idatzi eta duela urte batzuk Robert Redford eta Mia Farrow k interpretatu zuten Gatsby Handia eta bertan utzitako esaldi hau:
|
|
|
Hortik sortu zen etxebizitzak eraikitzeko sukarra. Gipuzkoan, Bizkaian, Araban eta Nafarroa Garaian, probintzia horietan gertatu baitzen hazkunde demografiko handiena, etxebizitzen kopurua hirukoiztu egin zen
|
hiru
hamarkada horietan. 1981etik aurrera hasi zen hazkundearen erritmoa nabarmen moteltzen.
|
|
|
Dena dela, orain dela
|
hiru
hamarkada jendea ez zen hain eroso bizi, eta ez zeukan bere burua antolatzeko (bikotearekin bizitzen jarri eta umeak izan aurretik), bere nahiak definitzeko eta bizimodua erabakitzeko gaur beste denbora.
|
|
|
Planteamendu zientifiko hauen aurrean erantzun desberdinak entzun dituguazken
|
hiru
hamarkadetan. Bata jauzi teknologikoaren esperantza da.
|
|
|
Funtzionarioak gehitu zuen Sumatra uharteko eta Kalimantan probintziako flora eta fauna, Borneo indonesion, desagertzeko arriskuan daudela, deforestazioagatik eta bere habitat naturala suntsitzeagatik. Orangutanen etxea Suharto presidente ohiaren erregimenaren
|
hiru
hamarkadetan, Kalimantan eta Sumatra oihaneko lur zabalak pribilegio gisa eman zizkieten diktadorearen hurbileko handiki eta sinadurei, eta muga mugaraino ustiatu zituzten. Horrenbestez, Borneoren eta Sumatrako zati batzuen jatorrizko orangutanen kopurua duela 50 urteko 100.000 aletatik gaur egungo 18.000 ale baino gutxiagora igaro da, nazioarteko talde ekologisten datuen arabera.
|
|
|
Marbellako (Malaga) Digestio Patologiaren Espainiako Elkarteko Kongresu Nazionaleko adituek emandako zifrek hori bermatzen dute. Alkoholismo kronikoagatiko zirrosi kasuak %80tik %50era jaitsi dira azken
|
hiru
hamarkadetan, hepatitis kronikoak eragiten duenaren antzeko portzentajea. Espainiako populazioaren %1, 5 birus honek kutsatzen du.
|
|
|
Iranek espezia horren %80 ekoizten du mundu osoan (150 tona urtean), Greziaren eta Espainiaren %6ren oso aurretik. Gaur egun, gure herrialdea ez da %3ra iristen, duela
|
hiru
hamarkada ekoizle nagusia baitzen. Genetikako katedradun honen arabera, zentzugabea da azafrai irandarraren sendabelarrak espainiarrarekin alderatzea, “gaitasun biomedikoen osagai erantzuleak bietan daudelako”.
|
|
|
Hirurogeita hamarretan Zeruko Argia eta Anaitasuna ziren euskal komunikazio esparru modernoaren bihotza, hala zioten haiek. Komunikazio esparru euskalduna inoizkorik eta modurik ederrenean aberasteko nahikoa izan baldin badira harrezkero
|
hiru
hamarkada; hogeita hamar urte horiek ez dira gauza izan egoera normalizatzeko beste. Normaltasunetik apartatzen gaituen lubakia handia da, ase behar handia du euskaldunak.
|
|
|
30 urte joan dira jada. Azken
|
hiru
hamarkada horietan euskaldunek argi erakutsi dute unibertsitatea euskaraz egiterik badagoela, eta urtero urtero erakusten da hori nola erakunde unibertsitario ofizialetan hala alternatiboetan, Isasik adierazi ohi duenez: " komunitate unibertsitario euskalduna bada, Euskal Unibertsitatearen beharra bada eta unibertsitate mailako proiektu bideragarria egin daiteke".
|
|
|
1968ko mugimenduak ekonomia eta politikaren esparruetan nolabaiteko erreakzio kontserbadorea sustatu zuela ondoriozta genezake. Azken
|
hiru
hamarkadetan jasan izan dugu erreakzio hori. Haatik, inoiz baino premiazkoagoa da defentsa jarrerak utzi eta erasoari ekitea.
|
|
|
Ez daiteke Nafarroarako estrategia zuzenik mamitu hondar
|
hiru
hamarkadetan urratutako bideaz gogoeta sakona egin gabe. Are gutiago, Nafarroako errealitate soziologikotik urrunduta.
|
|
2004
|
|
|
Azken urteotan, duela
|
hiru
hamarkada Bidarrain hasi eta egun Baigorrin ospatzen den Ricard, barkatu, Nafarroaren Eguna sendi dugu hurbilenen. Baina, Baigorrin ez gara plazatik urrundu, ez dakigu non den Pantzoren Borda zaharra.
|
|
|
Staudten doktore tesian, tenperatura minimoen igoera nabarmentzen da. Penintsulako bi mesetak Espainiako lekurik adierazgarriena balira bezala hartuta, minimoak gradu bat inguru igo dira XX. mendeko lehen 30 urteetatik azken
|
hiru
hamarkadetara, bereziki Ebroko eta Guadalquivirko haranetan. Mediterraneoko eta Kantauriko kostaldeetan, berotzea txikiagoa da.
|
|
|
Merkuriori
|
hiru
hamarkadatan egiten zaion ikerketa zientifikoaren lehen misioan, Messenger ontzia abiatu da gaur goizean, Eguzkitik hurbilen dagoen planetarantz. Jaurtiketa eguraldia hobetu ondoren gertatu zen, astelehen goizaldean jaurtitzea eragotzi baitzuten, hasieran aurreikusi bezala.
|
|
2005
|
|
|
Lan honek hurbilpen bat izan nahi du, gutxi gorabehera azken
|
hiru
hamarkadetako euskal ipuingintzara egindako hurbilpen partzial bat hain zuzen. Partziala, izan genezakeen corpus osoaren lagin bat baino ez dugulako hartuko, bakarrik Bizkaiko euskal idazleen ipuingintzari dagokiona.
|
|
|
Nagusiki
|
hiru
hamarkadetan, 70eko hamarkadan hasita, ikusi dugu zelan euskal narratibaren baitan genero zaharberritua hazi den. Genero horri ipuin literario modernoa deituko diogu.
|
|
|
kontsumitzaileek inolako babes legalik ez zuten egoeratik, kontsumo segurua ziurtatu nahi duten neurri, arau eta protokoloen ugaritasunera pasatu gara. Gainera, bilakaera hau urte gutxitan egin da, hau da, XX. mendeko azken 30 urteetan; eta, nire ustez,
|
hiru
hamarkada ez da denbora gehiegi eman diren pauso guztiak eta kontsumitzaileek lortu duten babes maila kontuan hartzen badira.
|
|
|
Fenomenoa azaltzeko geruza horren materialak ez direla gainekoak eta azpikoak bezain zurrunak iradoki zuen. Gutenberg-ek lortutako datuek eta horietatik ondorioztatutako ereduek ez zuten garaiko zientzia buruen onespenik izan eta hurrengo
|
hiru
hamarkadetan ideia arbuiatua izan zen. 1960ko hamarkadan, aldiz, pilatutako datu sismikoen kopuru izugarriaren ondorioz, abiadura txikiko geruzaren, edo zurruntasun txikiko geruzaren agerpena onartu beharra izan zen.
|
|
|
zentral hidroelektrikoek Andeetako mendikatean hornitutako energiaren %70 hornitzen du. Alaskan, Ohioko Unibertsitatearen estudio bat (AEB) ikusi zuen behatutako 2.000 glaziarretatik 1.987 desegiten ari zirela; adituen iritziz, berriz, 2003ko udan Europa astindu zuen bero boladak Alpeetako elurraren %10 jaso du,
|
hiru
hamarkadatan erabat desager daitekeena.
|
|
|
Iaz 10,8 milioi bisitari baino gehiago izan zituen, 3,5 milioi barne, eta gurutzaontzietan ibili ziren, 4.138 milioi dolarreko dibisak utzita. Gainera, ekologistek salatu dute Cancún inguruko biztanleria urteko %18 hazi dela azken
|
hiru
hamarkadetan, eta 1,1 milioi biztanle izatera iritsi dela. Bestalde, hotel enpresaburuek eta turismo sustatzaileek diotenez, beren jarduerak oparotasuna eta lanak eraman ditu Yucatan penintsulara eta Karibeko uharteetara.
|
|
|
Duela
|
hiru
hamarkada baino ez zen heriotza tasa %30era iristen.
|
|
|
“Increlex” ingeniaritza genetikoaren bidez garatu da, hazkunde prozesuetan parte hartzen duen IGF hormona kopiatuz. Farmako hori
|
hiru
hamarkadarekin amaitzen da, non ez baitzen formularik aurkitu haurren altueraren defizita desagertarazteko, gorpuen hipofisiak sortutako hazkundearen hormonan oinarritutako tratamenduetatik haratago. Gai aktiboak hazkuntzan eragin zuen, hazkuntzaren hormonaren ohiko injekzioei erantzun ez zieten haurren artean.
|
|
|
Gure iritziz, bai Brundtland Bartzordeak 1987an argitaratu zuen" Gure Etorkizun Komuna" izeneko txostenak eta bai 1992an Rio de Janeiroko Goi bileran onartutako dokumentuek balio handia dute gaur egun ere. Egia da, goi bilera, dokumentu adostu eta abarretan hain ugariak izan diren azken
|
hiru
hamarkada hauetan egin denaren balantzea ezkorra dela: herrialde aberatsen eta pobreen arteko amildegiak lehenean dirau, eta lehen bezalatsu ari gara orain ere ingurunea suntsitzen.
|
|
|
Alabaina, ekonomialarien pertzepzioa zeharo bestelakoa da. Mundu ekonomia, termino makroekonomikoetan, nabarmen hazi da azken
|
hiru
hamarkadetan zehar. Munduko Barne Produktu Gordina (BPG) halako bi baino gehiago hazi da hiru hamarkadatan.
|
|
|
Mundu ekonomia, termino makroekonomikoetan, nabarmen hazi da azken hiru hamarkadetan zehar. Munduko Barne Produktu Gordina (BPG) halako bi baino gehiago hazi da
|
hiru
hamarkadatan. XX. mendearen bigarren erdialdean zehar pauso izugarri handiz hazi den mundu ekonomia ikusten dute, ez ordea produkzio gorakada horietarako inolako aukerarik ez duen pertsona kopuru itzela.
|
|
|
Atal honetan, garapen iraunkor kontzeptua erabilgarri egin nahi badugu, eredu ekonomiko nagusiaren sakoneko aldaketa bat behar dugun ideia hartu behar dugu abiapuntutzat. Lehen ikusi dugun moduan, azken
|
hiru
hamarkadetan. Meadows Txostena argitara ateraz geroztik?, eta modu biziagoan Rio de Janeiroko Konferentziatik aurrera, krisi ekologikoa kezka etengabea da esparru guztietan. Hori guztia islaturik geratzen da, ezin bestela izan, eskariaren arazoari aurre egin nahi dion zientzia horretako, Ekonomia deitu horretako adituen lanetan.
|
|
|
Azken
|
hiru
hamarkadetako gertakariek azterketa gai berriaren edukiari buruzko gogoetan eta eztabaidan murgiltzera eraman dituzte ekonomialariak. Zientzia ekonomikoa bere planteamenduen birformulazio bat ikusten ari da, eta gero eta indartsuago ageri zaigu ekonomia alternatibo hori, ekonomia ekologikoa alegia, natur baliabide guztiak Ekonomiaren aztergaitzat hartzen dituena.
|
|
2006
|
|
|
Estatistikek Espainia EBko eta ELGEko herrialdeetako “behe zerrendan” kokatzen dute; ikasleen %27k eta %33k ez dute Bigarren Hezkuntzan graduatzerik lortzen; %23k ez dituzte Matematikan eta Hizkuntzan gutxieneko ezagutzak lortzen, eta %10 baino ez dira bikaintasun mailan sartzen; Frantzian %16k edo Finlandian, esaterako, %20tik gorako tasetan. Hala ere, Espainiak Europako ehunekorik altuena du unibertsitateko ikasle kopuruari dagokionez, eta
|
hiru
hamarkadatan 15 eta 16 urteko gazteen %65 eskolatu ditu, 1975ean ikastetxe arautuetan ikasten ez zutenak. Adinez nagusienak izan ezik, analfabetismoa errotik kendu du biztanleria segmentu gehienetan.
|
|
|
Errenta txikienak dituzten familien energia gastua altena halako bi hazi da azken
|
hiru
hamarkadetan, azterketa baten arabera.
|
|
2007
|
|
|
Euskarak normalkuntzara edo garapen osora bidean pausoak eman ditu azken
|
hiru
hamarkadetan. Hezkuntza euskalduntzen jarritako ahalegina izan da azken 30 urteotako garapenaren zutabe nagusia.
|
|
|
Hain zuzen ere, Piarres La, tte katolizismoaren ikuspegi totalitariotik urrundu zenetariko adibide argia dugu. Aipatu
|
hiru
hamarkadok La, tte kristaua eta antiliberalen berri ematen badigute ere, demokraziaren bidetik jardun zuen eta liberalekin lehitu beharra onartu zuen La, tte ere erakusten digute.
|
|
|
Zehaztapenhorrek garrantzi berezia du, gaur egungo zientzia politikak landuko ditugunerako; ondo bereizi beharreko dimentsioak dira, bata eta bestea. Izan ere, eredu linealareninguruan azken
|
hiru
hamarkadetan aldaketa kontzeptual eta politiko esanguratsuakizan dira, sarri zientzia politiken fase gisara ere bereizi izan direnak. Hau zientziapolitiken ibilbidean unibertsitate, enpresa, zentro teknologiko eta gobernuen harremana aldatzeak berresten du:
|
|
|
Beste alde batetik AEBren zor federala 7,5 x 1012 $ da. Kopuru hau, 1012kenduta, azken
|
hiru
hamarkadetan eratua izan da; azken 2 x 1012 horiek joan direnzortzi urteetan eratu dira, eta azken 1012 iragan azken bi urteetan. Zor federal horiguztia interesetan 300 x 109 baino gehiago da, zeina urtero NASAn gastatzen dena (15 x 109) baino handiago baita.
|
|
|
Bakea eraikitzerakoan, 2006 urtean berriro islatu da genero arloan nazioartean hartutako konpromiso formalak eraldatzeko duela hamarkada batzuetatik hona planteatutako erronkarekiko erabateko axolagabekeria. Azken urteotako joerak adierazten du beharrezkoa dela azken
|
hiru
hamarkadetan garatu den genero ikuspegitik bakea eraikitzeari buruzko tresna juridikoen esparru sofistikatua suspertzea eta ezartzea. Hala ere, urtemugaz apaindu gabeko urte bateko nazioarteko agendan genero dimentsioak izan duen profil apalak, 2005ekoarekin alderatuta (Beijing+ 10), adierazten du, arlo formalean ere, gobernuek ez dutela genero ikuspegia bere gain hartzen, eta gai hori ez dela hain garrantzitsua.
|
|
|
Soldatek 13 puntu baino gehiago egin dute behera Espainiako BPGan azken
|
hiru
hamarkadetan
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza bizia galdu bazen ere, lizarratarren euskal kontzientzia historikoa eta euskaltzaletasunaren hazia ez zen galdu nonbait, azkeneko
|
hiru
hamarkadetan, Lizarra Ikastola proiektua eta beste hainbat ekimen abian jarri zirenetik, egiaztatu ahal izan den bezala. Kontzientzia biziberritu horren ondorioz, gaur egun euskara karrikako hizkuntza ere bada, neurri batean, Lizarran.
|
|
|
" Paradoxa da, baina neurri batean gure' arrakasta' ren biktimak gara. Duela
|
hiru
hamarkada euskal nortasuna hiltzorian zegoen. Berau suspertzeko bitartekoak ipini ziren.
|
|
|
Batasuna alderdia legez kanpo utzi eta kide gehienak atxilotu ostean, Espainiako Justiziak EHAK, ANV EAE eta AAM ere legez kanpo utzi ditu, baita kide andana espetxeratu ere. Ezker abertzalea herri honen eskubideen alde
|
hiru
hamarkada aritu ostean, bere espresio politikoa inoizko urriena da eta herritarren eskubideak inoiz baino urratuagoak daude. ETAren jarduera anker eta lazgarriak beste herritarren eskubideak murriztu ditu halaber.
|
|
|
Aurrerapena, zientzia eta ekologiaren paketetan bildutako gezurren estilokoak. Nuklearrak adibidez,
|
hiru
hamarkadatan honako ziklo egin du Euskal Herrian: beharrezko energia ezinbestekoa izatetik (Lemoiz), arriskutsura pasatu zen, eta orain berriz beharrezko bilakatuko da akaso.
|
|
|
Argi baino argiago dago nire belaunaldikook ez ginela batere arrakastatsuak izan, mundua ez zela beltza ala zuria, kolore askotakoa baizik, aldarrikatzean. Sexualitatea ere anitza edo askotarikoa dela errepikatu dugu etengabe
|
hiru
hamarkadotan. Inor gutxi konbentzitu dugu ordea.
|
|
|
Gutun hori lehian dauden hizkuntza taldeetako baten babes instituzionala handitzea helburu duen hizkuntza plangintzaren adibide klasikoa da (Bourhis, 1984, 2001b). Adibidez, 101 legeak immigranteei hezkuntza sistema ingelesetara sarrera mugatzea lortu zuen;
|
hiru
hamarkadaren buruan, Quebecen ikastetxe ingelesetara joaten zen ikasleen kopurua %60 gutxitzea lortu zuen. Horren ondorioz, lehen eta bigarren hezkuntzako zenbait ikastetxe ingeles itxi egin behar izan ziren, eta ingelesezko hezkuntzaren eskaintza ahuldu egin zen probintzian (Lamarre, 2007, eta liburuki hau).
|
|
|
Kapitulu honetako* lehen atalak hizkuntzaren talde bizindarrari buruzko ikuspegi orokor bat ematen du, soziolinguistikan azken
|
hiru
hamarkadetan izan duen garapenari jarraituz. Hizkuntza Bizindarraren Ereduaren ezaugarriak adibide kanadarrekin adieraziko dira, eta komunitate anglofonoen bizindarrean jarriko da arreta.
|
|
|
Borroka neketsuak laster
|
hiru
hamarkada
|
|
|
1981eko ekainaren 5ean, Giza Immunoeskasiaren Birusa (GIBa) atzeman zuen Gaixotasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Atlantako Zentroak; ia
|
hiru
hamarkada geroago, hiesa desagerraraztea lortzeko aurrerapauso bioteknologiko eta sozial ugari egin dira. Besteak beste, GIBa detektatu ezin daitekeen mailara murrizten duen farmako bat.
|
|
|
–Irlandan, independentziaren ondotik, eskoletan gaelikoa erakusten hasi ziren eta horri esker, gaeleraz moldatzeko gaitasuna handitzen joan zen hogei bat urtean. Hizkuntzaren erabilera soziala ez zen neurri berean hazi, ordea, eta
|
hiru
hamarkada pasatu eta gero gaitasuna beheraka hasi zen. EAEko 25 urteotako emaitza eskasek eta joera negatiboek Irlandako prozesu hori oroitarazten diote ezker abertzaleari?.
|
|
|
Suerte Loca hotela
|
hiru
hamarkadako historia ondoen jasotzen den txokoetako bat da. Plazatik aldapa arteza doa autokarabanaz betetako hondartzaraino, eta hantxe behean dago ostatua ere.
|
|
|
Kuriosoki Azkuek Unamunorekin izandako eztabaida, ia terminu berberetan errepikatu zen
|
hiru
hamarkada geroago: Unamunok, II. Errepublikako gorte konstituziogileetatik, euskarak ez zuela bizitza modernorako balio, berriro?
|
|
|
Badira
|
hiru
hamarkada luze Bates-ek eta bere lankideek (Bates eta beste, 1975) tresna honen eraiketarako lehen urratsak eman zituztenetik. Urte batzuetara, ingelesezko MacArthur Bates Comunicative Development Inventories (CDI) tresna gauzatu zen (Fenson eta beste, 1993).
|
|
|
Gaur egun David Medinak 800 edo 1.000 euroko kuota ordaintzea ezinezkoa dirudi, baina hogei edo hogeita hamar urte barru diru kopuru horrek ez du balio. Finantzetako adituak arrazoitzen duenez, duela
|
hiru
hamarkadako 16.000 pezetek oraingo ehun euroek baino askoz gehiago balio zuten, nahiz eta diru aldetik kopuru baliokideak izan. Horregatik, interesak hain handiak dira.
|
|
|
Pedro Prieto presidenteordeak (Madril, 1950) ez du txotxongilo bururik uzten:
|
hiru
hamarkada petrolio baino gehiago ez direla geratzen nabarmentzen du, Espainiako egoera energetikoa dramatikoa dela dio, gasak edo energia nuklearrak ere laster dituztela, eta energia berriztagarrien defendatzaileak errealitatetik urrun daudela ziurtatzen du. Haren iritziz, energia kontsumoa murriztu gabe eta egungo garapen eredua errotik aldatu gabe, ezin izango zaio aurre egin hurbil dagoen energia eta gizarte krisiari.
|
|
|
), Galina Lurie autore nagusi dela, 1.800 emakume baino gehiagoren datuak biltzen ditu; horietatik 813k obulutegiko epitelio minbizia dute 13 urtez. Emaitzetatik ondoriozta daitekeenez, urtebetean pilula antisorgailutzat hartu zuten emakumeek obulutegiko minbizia izateko arrisku txikiagoa zuten, eta, are gehiago, babes hori
|
hiru
hamarkadatara iristen zen erabilera eten ondoren. Lehen eta azken haurdunaldiaren adinak ez zuen eraginik izan efektuan, ez eta zenbat izan diren ere, edo garaia baino lehenagoko erditzeak izan ziren.
|
|
|
Alde horretatik, Mörnerren taldeak berak azterketa bat egin zuen Maldivetan, leku arriskutsuaren adibide gisa aipatua. Azterketa horrek frogatzen zuen uharteen inguruko itsasoaren maila ez zela handitu, azken
|
hiru
hamarkadetan jaitsi baizik. Antzeko jarrera du, adibidez, Chris de Freitas, Auckland Unibertsitateko klimatologoa, Zeelanda Berrian, gogoratzean itsasoen maila jaitsi egiten dela Ozeano Bareko leku batzuetan.
|
|
|
Antzeko jarrera du, adibidez, Chris de Freitas, Auckland Unibertsitateko klimatologoa, Zeelanda Berrian, gogoratzean itsasoen maila jaitsi egiten dela Ozeano Bareko leku batzuetan. Maldivetako itsasoaren maila ez zen igoko, azken
|
hiru
hamarkadetan behera egingo baitzuen. Bestalde, Jay Zwally NASAko klimatologoak ere gehiegizkotzat jotzen ditu IPCCren aurreikuspenak.
|
|
|
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiko (CSIC) biologo eta matematika talde batek simulazio matematiko batzuk egin ditu. Simulazio horiek Mediterraneoko ipar mendebaldeko ekosistemaren azken
|
hiru
hamarkadetako bilakaera azaltzeko eta etorkizuneko iragarpenak egiteko oinarriak finkatzeko balio izan dute. Eredu hori, Kataluniako kostaldeko datuetatik abiatuta egin bada ere, Mediterraneoko beste eskualde batzuetan aplika daiteke, azaldu zuten CSICek.
|
|
|
Washington P eko Unibertsitateko biologoa da haren egilea. Dee Boersmak
|
hiru
hamarkada baino gehiago daramatza animalia horiek ikertzen munduko hainbat tokitan, eta esan du planeta osoko espezieetan nabaritzen ari dela ale kopurua. Imagen:
|
|
|
Nolanahi ere, pentsio planaren helburua erretiro pentsio publikoaren osagarri izango den kapitala eratzea da. Kapital hori helburu interesgarria da edozein herritarrentzat, Gizarte Segurantzak arazoak izan ditzakeela bi edo
|
hiru
hamarkada barru, hitzartutako pentsio guztiak ordaintzeko. Abantaila nagusia, eta, aldi berean, aurreztaileak pentsio plan bat sinatzera bultzatzen dituen motibazioa, fiskalitatea da:
|
|
|
Espainiako Konstituzioa «erreala eta fidagarria» dela
|
hiru
hamarkadatan frogatu dela esan du eta, beraz, «batzuk abiatu nahi duten abenturak» ez duela lekurik. Ekimenak ez duela aurrera egingo ziurtatu du, beste behin.
|
|
|
Jakina da Bilboko Aste Nagusiaren bihotza konpartsak eta txosnak direla. Aurten, Bizkaiko hiriburuko jaiek
|
hiru
hamarkada bete dituzte, eta hori jai eredu parte hartzaileak duen osasun onaren seinale da. Jaiak sortzerakoan, konpartsek festak irekiak izatea nahi zuten; egitarau jakin bat baino gehiago, jaiak antolatzeko eredu parte hartzailea zuten helburu.
|
|
|
Israelgo estatuaren sorreraren haritik, Ekialde Hurbilean zabaldutako zaurietako bat ixtea lortu zuten 1978ko irailaren 17 hartan; bai behintzat itxuraz. Izan ere,
|
hiru
hamarkadaren ondotik, herritar askok ez dute sostengatzen Camp Davideko akordioa.
|
|
|
New Delhirekin lankidetza hitzartzeko
|
hiru
hamarkadako debekuari amaiera eman dio AEBetako goi ganberaren gehiengoak
|
|
|
Katalunian, berriz, Konstituzioaren aldekoek aise irabazi zutela azaldu zuen Jaume Renyerrek. Haren esanetan, Konstituzioaren
|
hiru
hamarkaden balantzea ezkorra da nazio aldarrikapenei dagokienez, hogeita hamar urteren ostean Katalunian oraindik ez delako sortu autodeterminazio prozesua garatzeko esparru politikorik.
|
|
|
Hilei dagokienez, Gazan
|
hiru
hamarkadetan Israelek egindako erasoaldirik handiena da
|
|
|
Azken
|
hiru
hamarkadetan egindako bideari jarraiki, Euskal Herrian Euskaraz etik egun gure hizkuntzak bizi duen egoera latza plazaratu eta horri aurre egiteko konpromisoa berretsi nahi dugu.
|
|
|
Landaren arabera, atzokoak gogoratzeko eguna izango da, aurrekoa eta gerokoa guztiz ezberdinak izango baitira. Horrela, azken
|
hiru
hamarkadetan beherantz egin duen futbol getxoztarra bitarteko eta lan tekniko egokiaren bidez berriro berpiztuko den bere konfiantza azaldu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Sozialistek popularren akuilupean Euskal Oro suntsituko dutelako izu ustea zabaltzen ari diren hainbat euskal fariseori gustura esango nieke honako hau, Eneko Olasagastik aurrea hartu izan ez balit (Argia, 19 or.): " Badira txiringito majoa antolatu dutenak azken
|
hiru
hamarkadetan, eta horiek beharbada izango dute zergatik kezkatu. Biziraupenerako lekutxo bat eraikitzen saiatu garenok ez dut uste".
|
|
|
Herrialdeen arteko tirabirak ugaritzeaz gain, 1980tik aurrera Amerikak eta Europak politika neoliberalak indartu zituzten mundu osoan. Azken
|
hiru
hamarkadotan Afrikan gertatu diren gerra eta sarraskiak nekez aurrikusiko zituzten amesgaiztoetan ere antzinako ekintzaile antikolonialistek. Eta kontinentea txirotasunaren eta kanpo zorraren leizean murgildu da zintzurreraino.
|
|
|
Begi bistan dagoenez, kultur produktu berriak herrien bizimodua ordezten ari dira, eta, horrela, euskal komunitatea irensten. Ikusi besterik ez dago Euskal Herriko eskualde eta herrietan azken bi edo
|
hiru
hamarkadetan izan den ohitura eta bizi estiloaren bilakaera. Adibidez, Alegia herrian, Gipuzkoanerraz egin daiteke transformazio horren jarraipena:
|
|
|
Foundationek prestatu duen Pribatutik publikora: Guggenheimeko bildumak erakusketak
|
hiru
hamarkadatan etorkizuneko artea jaso zutenei buruzko paralelismoa egingo du, ehun obra ingururekin.
|
|
|
Zortzikoteak, Patrice Dumore ahotsean, Xanet Arozena, gitarra eta ahotsean, JuanPa Agierre ahotsean, JuanMa Labandibar teklatuetan, Xabi Zubeldia teklatuetan, Edu Cruz gitarretan, Marcos Juaristi baxuan y Paco Diaz bateri joleaz osaturikoa, muntai eszeniko izugarri baten laguntzaz,
|
hiru
hamarkadaz goiti iraun duen taldeko espiritua taularatuko du, musika onaren bitartez. Geure herriaren oroitzapenean konturatu gabe lekua eginda duen horixe bera.
|
|
|
Joseba Antonio Echeniquek zuzendutako azken edizioa izango da; izan ere, jaialdiaren zuzendari bezala
|
hiru
hamarkada aritu ondoren Patrick Alfayaren esku utziko du postua. Orain arte, Alfaya Bartzelonako Orkestra Sinfonikoaren eta Kataluniako Sinfonika Nazionalaren zuzendaria izan da.
|
|
|
Mario, ia
|
hiru
hamarkada alde batetik bestera saltoka
|
|
|
Emakumeetan terapia hormonalak zuen arrakasta ezagutu ostean, espero izatekoa zen gizonetan ere lehenbailehen probatzea. Dena den, batez ere arrazoi soziokulturalengatik,
|
hiru
hamarkada behar izan dira gizonezkoentzako antisorgailuen inguruko ikerketak seriotasun handiagoz egiten hasteko.
|
|
|
(OFF) Ritchie bizirik atera izana benetako aldarrikapena da gaur egun lasterketa auto guztietan jarri diren segurtasun neurrien alde. Azken
|
hiru
hamarkadotan auto gidariak babesteko lanean aritu izan diren zientzialari eta medikuen garaipenaren froga.
|
|
|
Izenburuak dioen bezala, erbesteratuentzat II. Mundu Gerraren amaierarekin ez zenberaien afera bukatu, oraindino
|
hiru
hamarkada luze gelditzen zitzaion exilioari.Hamarkadon historia ona da liburu hau.
|
|
|
Interesatuak. Asko ugaritu dira azken
|
hiru
hamarkadotan. Gero eta sofistikatuagoak eta profesionalagoak dira:
|
|
|
Kirolei dagokienez, Jose Mari Iriondoren zuzendaritzapean egin zen (1983ko ekainaren 5ean, igandearekin) ia azken
|
hiru
hamarkadotan kirol edukien euskarazko ispilu izan den Kirolez Kirol saioaren lehen emisioa. 11 urte geroago jaio zen Goenkale, 1994ko urriaren 4ko 21:02an, astelehenarekin.
|
|
|
Horiek horrela, beraz, argi dago behe behetik abiaturiko hiru euskal irratiok beren bidea egiten jakin izan dutela
|
hiru
hamarkadotan zehar. Guztiek ere zentralitatea eman diote euskarari (Gure Irratiak hasiera hasieratik, eta Irulegiko Irratiak eta Xiberoko Botzak denboraren poderioz) eta horietako bakoitza errealitate sendo bihurtu da bere herrialdean.
|
|
|
Airearen kutsadura zenbat eta txikiagoa izan, orduan eta klima aldaketa handiagoa. Kontraesana dirudien arren, “distira globalaren” efektua da, duela
|
hiru
hamarkadaz geroztik gertatzen ari den fenomenoa, berriki egindako azterlan baten arabera. Nolanahi ere, zientzialariek gogoan dute klima hain konplexua dela, non ikerketa gehiago behar baitira gerta daitezkeen aldaketen irismena ongi ezagutzeko.
|
|
|
Lainoa, lainoa eta lanbroa gutxitu egin dira Europan azken
|
hiru
hamarkadetan, eta horrek %10 eta %20 bitarteko beroketa globala eragingo zuen, Nature Geoscience aldizkarian berriki argitaratu den azterlan baten arabera. Haren autoreek, Energia Atomikoaren Frantziako Batzordeko (CEA sigla frantsesetan) Robert Vautard buru duten ikertzaile talde batek, uste dute gertaera horrek azal lezakeela aldi horretan Europa 0,5 gradu gehiago berotu izana hamarkadaz hamarkada, klima aldaketaren ereduek baino.
|
|
|
Haren autoreek, Energia Atomikoaren Frantziako Batzordeko (CEA sigla frantsesetan) Robert Vautard buru duten ikertzaile talde batek, uste dute gertaera horrek azal lezakeela aldi horretan Europa 0,5 gradu gehiago berotu izana hamarkadaz hamarkada, klima aldaketaren ereduek baino. Azken
|
hiru
hamarkadetan lainoa murrizteak %10 eta %20 bitarteko berotze globala eragingo zuen. Ikertzaileek 342 estazio meteorologikotako datuak aztertu dituzte, eta XX. mendeko 70eko hamarkadatik aurrera “ikuspen txikiko” fenomenoen kopurua %50 murriztu dela ikusi dute.
|
|
|
Adituek azpimarratzen dute mikrokredituek lan handia egin dutela ingurumenaren alde:
|
hiru
hamarkadako esperientziaren ondoren, frogatu da, pertsona pobreek bizitza modu legitimoan eta iraunkorrean irabazteko aukera dutenean, ez dutela espekulaziora edo baliabide naturalen gehiegizko ustiapenera jo beharrik. Ildo horretatik, mikrokredituetako erakunde gehienek ezartzen dute proiektuak jasangarriak izango direla maileguak emateko ezinbesteko baldintza gisa.
|
|
|
Bi edizioek Peter Sullivan saria partekatu dute “The Ebb and Flow of Movies: Box Office” Azken
|
hiru
hamarkadetan Estatu Batuetan estreinatutako film guztien asteko diru bilketa xehetasunez jasotzen du. NYTimes.com ek, gainera, Miguel Urabayen saria irabazi du mapa onenean, “Elecciones Explorer” lanagatik, 2008ko AEBetako lehendakaritza hauteskundeetan.
|
|
|
Sakonera txikiko akuiferoetatik ureztatzeko ura ponpatzeak urtean milioi bat kilo artseniko gehitzen dizkie Bangladesheko laborantza lurrei, batez ere arroz soroetan. Hori ez da kasu bakan bat, azken
|
hiru
hamarkadetan Asia osoan zehar sakonera gutxiko milioika putzu zulatu baitira lurpeko akuifero kutsatuetatik ura ponpatzeko. Akuifero horiek, gero, edateko edo ureztatzeko erabiltzen dira, batez ere arroz soroetan, asiar guztien dietan kontsumo handia duen oinarrizko elikagaia baita.
|
|
|
Duela 150 urte hazkunde eredu konstante eta egonkor bati jarraitzen zitzaion, jaitsierarik gabe. 1950etik aurrera, gainera,
|
hiru
hamarkadatan handitu da herrialde aberatsetako bizi itxaropena. 1970etik aurrera, hazkunde hori bizkortu egin da, pertsona zaharren biziraupen tasak aurrera egin duelako.
|
|
|
Horrek esan nahi du ikastetxeek Espainiako beste autonomia erkidego batzuetako pazienteak hartzeko beharrezko baldintzak betetzen dituztela. Antzinako teknika XX. mendearen bigarren erdian brakiterapia gutxiago erabili bazen ere, batez ere erradiazioarekiko esposizioari lotutako arazoengatik, azken
|
hiru
hamarkadetan teknika horrekiko interesa berritu egin da. Erradioisotopo artifizialen aurkikuntzak eta urruneko karga geroratuko teknikek murriztu egin dituzte esposizio arriskuak, eta irudi modalitate berriek posizionamenduaren doitasun handiagoa lortu dute.
|
|
|
Aurkikuntza horrek eragina izan lezake patologia kognitiboen azterketan, hala nola Alzheimerren gaixotasunean edo adimen atzerapeneko zenbait moduetan, “Nature Neuroscience” aldizkariaren azken zenbakian esaten den bezala. Duela
|
hiru
hamarkada inguru, jakina da neuronen arteko lotura sinaptikoak ez direla estatikoak, baizik eta neuronen jardueraren araberakoak direla, intentsitatea aldatuta. Hala, kanpoko estimuluek sinapsi batzuk indartu egin ditzakete, eta beste batzuk ahuldu.
|
|
|
Duela
|
hiru
hamarkadatik hona, ikastetxeetako psikologoek orientabide hezitzaile eta profesionaleko lanak egiten dituzte orientazioko talde eta departamentuei esleituak, baina haien lana ez da esparru horretara mugatzen. Egokitzapen pertsonal eta sozialean, ikaslearen errendimenduan eta hezkuntza erantzunean eragina duten alderdi psikologikoei buruz familiek eta irakasleek egiten dituzten eskaerei erantzuten diete.
|