|
2002
|
|
|
batetik, lan merkatuko aldaketak (langabeziaren hazkundea, enpleguen behin behinekotasuna...), bestetik eraldaketa sozioekonomikoak (biztanleriaren zaharkitzea, guraso bakarreko sendien hazkundea, senitarteko egituren haustura.) eta azkenik, ongizate estatuaren eraldaketa (ongizate egitasmoen berrikusketa, herri zerbitzuak pribatizatzea.). Gauzak horrela izanik, gainerako faktoreen jokabidea egokia balitz,
|
hiru
faktore horietako baten hausturak ez luke, nahitaez, txirotasuna ekarri behar.
|
|
2004
|
|
|
Oraindik ez dira ezagutzen berrerortze horren arrazoi zehatzak, baina teoria hedatuenak dio mikroorganismoa berriz ere lanean hasten dela sistema immunologikoak guardia jaisten duenean. “Horregatik dira arriskutsuak transplante baten ondorengo zahartzea, minbizia edo susperraldia; epe laburrean, hain zuzen,
|
hiru
faktore horiek kasuak areagotzen lagunduko dute”, adierazi zuen dermatologoak. Berehalako tratamendua Diagnostiko goiztiarra da modu bakarra larruazaleko lesioak desagertu ondoren eragozpenak ez luzatzeko.
|
|
2007
|
|
|
d) Proportzionaltasuna:
|
hiru
faktore horiez gain, laugarren betekizun bat eskatzen da: proportzionaltasuna; izan ere, gerta daiteke arauak egitezko kasu desberdinen aurrean tratamendu desberdina egitea, xede onargarria izatea eta lortu nahi diren xedeei begira bat etortzearen betekizuna betetzea, baina bereizkeriazkoa izatea neurriz kanpokoa delako, hau da, egitezko inguruabarren eta tratamendu desberdina justifikatzen duen xedearen artean proportzio egokia ez egotea.
|
|
|
Erdibitzaileak eta bidegurutzeak hobeto gelditzen dira, baina hutsuneak ere antzematen dira. Oro har,
|
hiru
faktore horien analisiak izar baten eta lau izarren artean ebaluatutako bide azkarrei ematen die babesa. Baina helburua bost izarreko errepideetara iristea da.
|
|
|
Ez da nahaste bakarra; batera agertzen dira diabetea, dislipemia (profil lipidikoaren aldaketa), arteria hipertentsioa, intsulinorresistentzia eta obesitatea. Praktikan, paziente batek
|
hiru
faktore horietako gutxienez dituenean, dagoeneko diagnostikatu daiteke sindrome hori badela, bihotzekoa edo arteria gaixotasun koronarioa izateko arrisku handiagoa eragiten baitu, eta horren tratamendua prebentzioan eta bizi ohitura osasungarrietan oinarritzen da bereziki. Espainiako biztanleen %20ri baino gehiagori eragiten diela kalkulatzen da.
|
|
2008
|
|
|
Zer axola dio espainieraz edo euskaraz bizi, bizi denak zerikusi gutxi baldin badauka hitzaren nolakotasunarekin? Instrumentu ikuspegi horren mende bizi diren abertzaleek ez dute askorik pentsatzen hizkuntza nazionalak kultura nazionalarekin daukan loturaz, nazio kulturak gizarte nazionalarekin daukan hartu emanaz, eta aurreko
|
hiru
faktore horiek lurralde eta historia nazionalekin osatzen duten ehunduraz eta barrutiaz.
|
|
|
herentzia genetikoaz gain, ingurunea eta ohiturak ere beti hartu behar ditugu aintzat. Azken batean, esan genezake gutxienez
|
hiru
faktore horien elkarrekintzak definitzen duela gene batek nola funtzionatuko duen, gaixotasun bat edo izaera bat nola agertuko den...
|
|
2009
|
|
|
Hain zuzen ere horrek esplikatzen du euskararen bilakaera soziala ezberdina izatea Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Iparraldean. Eta, hirugarrenik, uztarri berean jarri ditugun
|
hiru
faktore horietarik erabakigarriena herritarren atxikimendua dela, hori gabe ez baita posible familia bidezko transmisioa bermatzea, ezta esparru ez formaletan erabilerari eustea, ez eta herri aginteak jarrera sustatzaile aurreratu bat bultzatzera jartzea. Alde horretatik egokiak dira Crystalen hitzok [21]:
|
|
|
Ondorioz, munduko ezein bazterretan bezala, Europan eta Espainian hizkuntza aniztasuna gorde eta sendotu nahi bada, ezinbestekoa izango da Europako eta Espainiako gizarteetan aipatu berri ditugun
|
hiru
faktore horien uztarketa gertatzea, neurri batean bederen. Halaber, hari mutur berari tiraka jartzen bagara, arrazoizkoa dirudi uste izatea Europa batua (pluraltasunean oinarrituriko Europa batua esan nahi da) edo Espainia plurala bezalako aldarrikapenak ez datozela inondik ere bat kontinenteko erakunde politikoek Europako hizkuntza pluraltasunaren kudeaketa ia soilik Estatu bakoitzaren esku uztearekin edota Estatuko erakunde politikoek Espainiako hizkuntza pluraltasunaren kudeaketari bizkarra erakustearekin, gaztelania ez beste hizkuntza propioren bat duten autonomia erkidegoen egiteko esklusiboa bailitzan.
|
|
2010
|
|
|
paradigmaTiKoa eTa paradoXiKoa euskararen erabilera normalizatzeko helburuarekin azken hamarraldiotan garatutako prozesua, hiru bider da paradigmatikoa. lehenik, paradigmatikoa da azken hiru hamarkadetan euskarak bizi izan duen bilakaera sozialak erakusten duelako —argi asko erakutsi ere— hizkuntza ahuldu bat berrindartu daitekeela, hots, hegemonikoak ez diren hizkuntza guztiak ez daudela lehentxeago edo geroxeago desagertzera kondenatuta. bigarrenik, paradigmatikoa da erakusten duelako hizkuntza minorizatu baten biziberritze prozesuaren arrakasta neurri handi batean hiru faktoreren uztarduraren emaitza dela; zehatz esanda, euskararen ibilbideak erakusten du lege babes egokia, hizkuntza politika eraginkorra eta gizartearen atxikimendua (adostasun politiko eta sozial batek hauspotua) uztarri berean lotuta doazen heinean biziberritu daitekeela hizkuntza ahuldu bat. eta hirugarrenik, paradigmatikoa da erakusten duelako, hizkuntza biziberritze prozesuetako askotariko mugen artean muga sozialak direla prozesuen erritmoak guztiz baldintzatzen dituztenak, nahi izate hutsa ez delarik aski ahal izateko. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain laburtu beharrez hitz bitara errenditu bagina euskararen hamarraldiotako bilakaera soziala adierazteko, hazkundea eta paradoxa hitzak erabiliko genituzke. euskara inoiz izan ez duen hiztun kopurua eskuraturik iritsi da mende honen hasierara, eta inoiz bereak izan ez dituen hainbat esparru funtzional eta sozialetan bereganatu du tokia. horra hazkundea; hona, baina, paradoxa, hazkunde prozesu hori ez baita berdin gertatu euskararen hiru lurralde nagusietan: euskal autonomia erkidegoan, nafarroan eta iparraldean. hiru lurraldeotan, hain zuzen ere, lehen aipaturiko
|
hiru
faktore horiek (legeria, hizkuntza politika, herritarren atxikimendua) oso errealitate desberdina dute. horrek guztiorrek erakusten du posible dela hizkuntza bat biziberritu eta indartzea, utopia egingarria dela hori; baina, aldi berean erakusten du, hizkuntzabiziberritze prozesuen arrakasta edo porrota besteak beste aipatu berri ditugun hiru baldintza horien araberakoa izan ohi dela. orobat, aur...
|
|
|
hizkuntzarekin sintaxiduna eta gramatikala eta bestearen jokaeraren ideia eredu bat eraikitzeko gaitasunarekin. Horiei gehitzen badiegu tresnak eta horiekin ingurunea manipulatzeko gaitasuna,
|
hiru
faktore horien elkarrekintzak bata bestea indartzen ditu, eta gaitasun gehiago lortzen dira. Espiral bat sortzen dute; hizkuntza garatzen dugun unetik aurrera, gure ezagutza eta informazioa pilatuz joan daiteke garunean, eta, hurrengo urratsean, idazkera eta agertzen direnean, lehertu egiten da kulturaltasun hori.
|
|
|
• bigarren ondorio bezala, herritarrek ez dituzte aukera orotan
|
hiru
faktore horiek gomutan izaten. Hiru faktore horiek ez dira aldagai absolutu gisara ulertzekoak.
|
|
2012
|
|
|
erredaktoreek (giza baliabideak), ezagutzak (baliabide ez materialak) eta ekipamendu teknikoak. Dena den, enpresa ikuspegitik,
|
hiru
faktore horiek bereiztea oso konplexua da. Horregatik, gastu horiek kudeatzeko, erredakzioaren antolaketa enpresaren merkatu estrategiarekin bat etortzen da (Moss, 1998:
|
|
|
–Ezin dizut esan. Guk jarritako tratamenduek, bere gorputzaren erantzunak eta zuk jarritako adoreak,
|
hiru
faktore horien baturak emango dute erantzuna, inork edo ezerk ematekotan. Ezaguera galtzen joango dela, horixe dakigu, baina zein erritmotan, ez.
|
|
2015
|
|
|
Espainiako ekonomiaren hazteko ahalmenak, finantza publikoen egoera osasuntsuak eta finantza sistemaren eraginkortasunak baikor izatera ere gonbidatzen du". Banan banan
|
hiru
faktore horiek dominoko fitxaren modura erortzen joan ziren. Beste behin, aditu haiek ez zioten usainik hartu ere krisiari.
|
|
2016
|
|
|
...urrera egin da gure artean, azken hamarkadotan, euskarazko jardunari dago" Euskararen lurraldearen barruko hiru erkidegoetan euskarak izan duen bilakaera askotarikoari so, esan liteke euskararen bilakaera soziala baldintzatzen duten faktoreak direla, beste zenbaiten artean, lege estatusa, herri aginteen hizkuntza plangintza eta politika, eta herritarren atxikimenduaren neurria, eta, ondorioz,
|
hiru
faktore horien arteko loturaren tamaina".
|
|
|
Horrela, hizkuntza politikaren perspektiba instituzionaletik erantzun konkretua emanik dio galdera global horri Patxi Baztarrikak, Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako sailburuordeak. Bere hitzetan esanik" euskararen lurraldearen barruko hiru erkidegoetan euskarak izan duen bilakaera askotarikoari so, esan liteke euskararen bilakaera soziala baldintzatzen duten faktoreak direla, beste zenbaiten artean, lege estatusa, herri aginteen hizkuntza plangintza eta politika, eta herritarren atxikimenduaren neurria, eta, ondorioz,
|
hiru
faktore horien arteko loturaren tamaina". (Baztarrika, 2013:
|
|
2017
|
|
|
Mota horretako teoria konplexuen egokitzapenak egiteko ahaleginean bagaude ere, 80ko hamarkadan egiten ziren irakurketetatik harago joan dugu,
|
hiru
faktore horiei bestelako batzuk ere gehituz: etnia/ kultura/ hizkuntza, sexualitatea, adina, nazionalitatea, ezintasun fisiko edo psikologikoa, erlijioa...
|
|
2020
|
|
|
Hazkundea trabatu duten
|
hiru
faktore horiek arintzen ari direla esan dute azken asteetan Europako Batzordeak eta Nazioarteko Diru Funtsak. Agian horregatik industriak bilakaera hobea izan du 2019ko azken hiruhilekoan, Azpiazuk aipatu zuenez.
|
|
|
Kutsatze kopuruak behera egin duela hautemateak baliteke herritar batzuek prebentzio neurriak lasaitzeko duten jarrera aldatzea. Datozen asteetako bilakaera aipatutako
|
hiru
faktore horiek duten portaeraren araberakoa izango da.
|
|
|
PGaren etiologia ezezaguna izan arren, gaur gaurkoz, gaixotasunaren garapenean eragina duten faktore anitz daudela uste da, ingurumen faktoreak eta faktore genetiko eta epigenetikoak, batez ere. Beraz, aipatutako
|
hiru
faktore horiek batera eragiten dute zahartzaroan, neuroendekapenprozesua eta ondoriozko PGaren garapena martxan jarriaz (26,27). Faktore ezberdinen ikerketak, eta horiek zenbait aldaera genetikoren testuinguruan sistema dopaminergiko nigroestriatalean duten inplikazio mekanismoa ezagutzeak, tratamendu eta gaixoen maneiu berrientzako ateak zabaltzen dizkigu.
|
|
|
PGaren etiologia ezezaguna izan arren, gaur gaurkoz, gaixotasunaren garapenean eragina duten faktore anitz daudela uste da, ingurumen faktoreak eta faktore genetiko eta epigenetikoak, batez ere. Beraz, aipatutako
|
hiru
faktore horiek batera eragiten dute zahartzaroan, neuroendekapenprozesua eta ondoriozko PGaren garapena martxan jarriaz (26,27). Faktore ezberdinen ikerketak, eta horiek zenbait aldaera genetikoren testuinguruan sistema dopaminergiko nigroestriatalean duten inplikazio mekanismoa ezagutzeak, tratamendu eta gaixoen maneiu berrientzako ateak zabaltzen dizkigu.
|
|
2021
|
|
|
Elikagaiak ere, herriko dendetan erosten saiatzen naiz, baina garrantzia ematen diot produktu horiek non, nork eta nola ekoitziak diren. Niretzat
|
hiru
faktore horiek garrantzitsuak dira: non, nork eta nola.
|
|
|
Eta gero, errepikapenak erakusten duen saihets ondorioak onartzeko erraztasuna,
|
hiru
faktore horiek lotzen dira arazo honetan eta gero gertatuko diren antzekoetan.
|
|
2023
|
|
|
Nerabearen identitatearen eraikiera hori ez da soilik bere buruaz (bere autokontzeptuaz) duten iruditik abiatzen, ezta guk, guraso garen aldetik, haiei buruz dugunetik ere, besteek, batez ere bere berdinek, nola ikusten dituzten kontuan hartuta ere gertatzen da. Funtsezkoak dira
|
hiru
faktore horiek.
|