|
2000
|
|
|
Ez dakit postal hura bidaltzea oso ideia ona izan zen. Hona heldu naizenetik
|
hiru
bat bider baino ez dut ikusi Jabi: larunbatetako parranda bietan, eta beste behin astean zehar.
|
|
|
Zeren, zer bertzerik izan zitekeen handik
|
hiru
bat asterat izan nuen ustekabeko inkontrua —untzi kargatuarekin Donibane Lohizunerat itzultzeko bezperetan geundela, hain zuzen ere—, Jainkoaren Probidentziaren bertze aieru eta seinale bat baizen?
|
|
2001
|
|
|
Horregatik, zonara iristean pausoa azkartu eta denbora gutxian
|
hiru
bat taberna igaro ditu neskaren bila. Aurkitzeko beldurrez.
|
|
|
Ez hirugarren egunean, ezta laugarrenean ere. Badira zazpi egun estaziotik atera nintzenetik eta esango nuke hogeita
|
hiru
bat aldiz egon naizela zubian. Ezer ere ez.
|
|
|
Kooperatiban buztinezko murkoetan
|
hiru
bat astean eduki, masailetan duten pozoia atera eta ontzietan biltzen dute, gero pozoia Bonbaiko zenbait eritegitara igortzeko. Han hauts bihurtu eta pozoiaren kontrako sueroa egingo dute.
|
|
2002
|
|
|
herriko kale nagusian, nondik iragaten baitzen Alpujarretara bisitan etortzen zirèn turista gero eta ugariagoen trafikoa, etxabe bat erostekoa, elkarrekin bizi izandako lau urteetako aurrezkitxoekin bereganatu zutena. Hantxe zabaldu zuten berandu gabe denda, lokala eskuratu eta
|
hiru
bat hilabetera, eta hantxe hasi ziren saltzen beren artisau lanak. Baita beste lagun batzuenak ere.
|
|
2003
|
|
|
Elkarrizketarako grabadora prestatzen ari zenean konturatu zen Matias Martinaren ahizpa ere egongelan zegoela. Sofa batean,
|
hiru
bat metrora. Matiasi iruditu zitzaion soinekoko loreak erabat desmadratuta zituela ordurako, eta lore batzuk zituela ukondoetatik zintzilik eta beste batzuk emakumearen aurpegia jaten ari zirela eta sudurretatik sartzen ari zitzaizkiola.
|
|
|
Turkian jaio zen 1869an. Garai hartan armeniar gehienak Turkian bizi ziren,
|
hiru
bat milioi. Berlinen egin zituen ikasketak eta herriz herri bertako musika biltzeaz gainera ehunka lan idatzi zituen, munduko orkestra filarmoniko handietan ezagunak direnak.
|
|
|
Oro har, bata bestearen ondoan oroitzen ditut gertatuak, baina galdeketa honetakoa ez. Bulegoa handia da,
|
hiru
bat ate ditu. Sartu irten dabiltza.
|
|
2004
|
|
|
Urruneko etorkizunaz hitz egitea baino beharrezkoago zaigu oraingo eta erdi epeko Euskal Herrian euskarak bere burua nola sendotu eta beste hizkuntza eta kulturekiko harremanak nola bideratuko dituen pentsatzea. Gaur gaurkoz gure gizartean gehiengoa bi ez ezik
|
hiru
bat hizkuntza eta kultura ezagutzera beharturik dago, hezkuntzako lehen urteetatik hasita eta hiru hizkuntza eta kultura horiek (euskara, gaztelania/ frantsesa eta ingelesa) ahalik eta ongien pertsona beraren baitan txertatu eta baliarazteko biderik eraginkorrenak bilatzen saiatu genuke, azken batean Euskal Herriko bizikidetza eta ekonomian, hitz batean, kohesioan inbertsioa egitea baita?. 684...
|
|
|
Igande goiz hartan," Burusoilaren" kamioi kaskarraren atzetik abiatuta, Donibane Garazitik
|
hiru
bat kilometrora zegoen herrixka bateraino heldu ziren Del Valle eta Hans. Bertan ere zortea izan zuten bi agenteek.
|
|
|
Haren begiradari jarraituta, bi leiho karratu ikusi nituen,
|
hiru
bat metrora gure buruen gainetik. Haiek baino gorago, beste leiho batzuk zeuden, luzeagoak eta argiztatuagoak:
|
|
2005
|
|
|
Siku sikua oliba. Ahora sartu eta banderatik apur bat aldendu zen,
|
hiru
bat metrora. Olibaren mamia oso osorik irentsi zuenean, hezurra atera zuen ahotik.
|
|
|
–Sartu al da, Simon? –Gurrek ez zuen zuloa ikusten,
|
hiru
bat metrora, gauez.
|
|
2006
|
|
|
|
hiru
bat orduz mintzatzen dira
|
|
|
Ezta axola ere. Behin, aitak erran zion aitonak aspaldi alde egin zuela etxetik, Anek
|
hiru
bat urte zituelarik. Aneri deigarria gertatu zitzaion aitak" alde egin" hitzak erabiltzea, baina ez zen argibiderik eskatzera ausartu.
|
|
|
Azaroan,
|
hiru
bat mila armagizon gehiago etorri ziren, Albreteko etxearen menpeko bertze herrietatik: Biarno, Foix, Armagnac, Bigorra...
|
|
2007
|
|
|
Horrela egiten dira gauzak Suedian: batek ezin du parranda egingo duela irten baino ordubete lehenago erabaki; batek jakin behar du, gutxienez,
|
hiru
bat egun lehenago. Jakin behar du hori eta edateko zenbaterainoko gogoa izango duen, zerbeza edo rona nahiago izango duen, lau zerbeza edo whisky kopatxo bat edatea izango ote zaion errentagarriago etilikotasunaren ikuspuntutik... eta, gainera, etxean intereseko gonbidatua izanez gero, haren moko finaren azterketa ere egin du lehenengo apalategiko (50 koroa), bigarreneko (60), hirugarreneko (70) edo atzealdeko (100 koroatik gora) ardoen artean aukeratzeko.
|
|
|
Horrela egiten dira gauzak Suedian. Arropa garbitzeko ere
|
hiru
bat egun aurretik pentsatu behar da, mozkortzeko bezala. Suediako etxeek ez dute normalean garbigailurik, eta txanda hartu behar izaten da etxepeko garbitegian, hiru bat egun lehenago.
|
|
|
Arropa garbitzeko ere hiru bat egun aurretik pentsatu behar da, mozkortzeko bezala. Suediako etxeek ez dute normalean garbigailurik, eta txanda hartu behar izaten da etxepeko garbitegian,
|
hiru
bat egun lehenago. Eta aurrez txanda hartuta izan eta Pär bezalako bat etxean egokitzen bazaizu, aukeratu egin behar:
|
|
2008
|
|
|
Bernardok bezala? apellidurik gabeko
|
hiru
bat bezala, alegia!
|
|
|
–eta, mutilari buruz zuèn iritziaren balantzea esaldi batean laburbiltzen zuela, gehitu zuen?: Mutil hau ez da inoiz apellidurik gabeko
|
hiru
bat izango, seguru ezetz!
|
|
|
sartu ahala erori ez zitzaion, bada, Nataliari harila! Hura ikusi eta harilaren bila abiatu zen Regina, baina eta orduantxe?
|
hiru
bat segundotan itzulika aritu ondoren gelditu zen harila. Nataliak oihu ezin lehorragoa egin zion:
|
|
|
Bazirudien, beraz, zentzua berreskuratu eta berriro zentratu zela markes jauna; etxetik
|
hiru
bat ordu lehenago irten zèn markes jaunaren antz handiagoa zuen behinik behin, kontsul jaunaren etxetik irten berri zenarena baino.
|
|
|
Orbetarren historia ilunak, ordea, are ilunagora joko zuen, anaia gerran hil eta
|
hiru
bat hilabetera okerragoa gertatu baitzen, zoritxarraren gaineko zoritxarra bai hura!?: maiorazkoaren heriotza?
|
|
|
esan nahi baita amets haiek buruhauste iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari, urte gutxi batzuk lehenago patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik? eta egun batean ama patata azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak kendu behar zituela lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik
|
hiru
bat urtera, ordea, aita Martzelo hil zen, zoritxarrez, eta zoritxarrez, halaber, aita Ireneorekin hasi zen konfesatzen, zeina zorrotza bezain neurotikoa baitzen konfesioari zegozkiòn xehetasunetan, bere aholkuekin Ernestina berriro nahasten zuela.
|
|
|
Txerritegira hurbildu ziren, ondoren. Urik gabeko piszina baten antzera,
|
hiru
bat metroko sakonera izango zuen hormigoizko lauki za balean, geldi egon ezina erakusten zuten mutur luzeek. Beheko aldean, berriz, lasto zikina aldatzeko erabiliko zuten atetxoaren alboan, aska hutsa ageri zen.
|
|
|
–Orain
|
hiru
bat egun hartu nuen kolpe malapartatu bat dabilkit bakean utzi nahi ezta; beso guztiko indarra galarazten dit.
|
|
|
Gaur ere hementxe amaitzen da asfaltoa. Bidea berehala okertzen da eta arrastoa galtzen diozu
|
hiru
bat kilometroan, Mauritaniako muga topatu arte. Garai hartan mauritaniar mugazainik ere ez ei zegoen; trenbidea zeharkatu eta Nouadhiboura heldu arte aurrera eta aurrera egin beharra zegoen, hareatan hondoratuta ez gelditzeko kontu handiz.
|
|
|
Lehenengo forkadoa, pausoak tentuz emanez, zezenarengandik
|
hiru
bat metrora paratu zen. Eulirik ere ez zen aditzen plazan, baina antzeman zitekeen ikusleen artean handituz zihoan kilikadura.
|
|
|
Orbetarren historia ilunak, ordea, are ilunagora joko zuen, anaia gerran hil eta
|
hiru
bat hilabetera okerragoa gertatu baitzen –zoritxarraren gaineko zoritxarra bai hura! –: maiorazkoaren heriotza... bi asteko epean eraman baitzuen pneumonia batek hogeita hiru urteko mutila beste mundura, etxeko guztiak jota utziz, baita Nazarioren aitona ere, iruzkin bakarra egin zuena:
|
|
|
Bazirudien, beraz, zentzua berreskuratu eta berriro zentratu zela markes jauna; etxetik
|
hiru
bat ordu lehenago irten zèn markes jaunaren antz handiagoa zuen behinik behin, kontsul jaunaren etxetik irten berri zenarena baino.
|
|
|
Baina orduan korapilo batean sartu zen Ernestina, barre egiteko gogoa ito nahian are barre handiagoak egiten baitzituen maiz –bururatzen zitzaizkiòn eszena batzuk ezin barregarriagoak ziren, zinez–, azkenean errudun sentiarazten zutenak: ...k... eta egun batean ama patata azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata azal, sagar azal eta fruitu azal guztiak kendu behar zituela lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik
|
hiru
bat urtera, ordea, aita Martzelo hil zen, zoritxarrez... eta zoritxarrez, halaber, aita Ireneorekin hasi zen konfesatzen, zeina zorrotza bezain neurotikoa baitzen konfesioari zegozkiòn xehetasunetan, bere aholkuekin Ernestina berriro nahasten zuela.
|
|
|
Baina zuk don Nadie bat izan nahi duzu, beharbada, zure beste anaia horrek bezala: Bernardok bezala... apellidurik gabeko
|
hiru
bat bezala, alegia!
|
|
|
–eta, mutilari buruz zuèn iritziaren balantzea esaldi batean laburbiltzen zuela, gehitu zuen–: Mutil hau ez da inoiz apellidurik gabeko
|
hiru
bat izango, seguru ezetz!
|
|
2009
|
|
|
arropak, garbiketarakoak, telefono mugikor bat, ordenagailu eramangarri bat, liburuak? eta
|
hiru
bat mila euro eskudirutan. Aste batzuk ezkutuan emateko zuen materiala, alegia.
|
|
|
Orain?
|
hiru
bat aste ezabatua izan zen.
|
|
|
Baina, beharbada, martiri izateko helburuak ekarri zaituzte hona eta, ziria lankideei sartu beharrean, guri sartu nahi diguzue: asmo horrekin bazatozte, lasai egon zaitezkete, zinzinez egingo zaituztegu-eta martiri, eta jakan zuèn pistola eskuz ezkutuan hartu eta kanoia mahaitik
|
hiru
bat zentimetro ateratzen zuela, esan zuen?: Ados?
|
|
|
Egun batean, baina, handik hilabetera edo?, goizean esnatu eta begiak zabaldu zituen Gabinok, arrainontziari begira, ohi bezala, baina, ohi ez bezala, ez zuen arrain gorririk ikusi; eta, ohetik arnasestuka jaikitzen zela, lurrean ikusi zuen hura, hilik, arrainontzitik
|
hiru
bat metrora; eta, halere, arraina jaso eta uretara bota zuen, ikusi zuena sinetsi ezinean edo, alferrik, arraina azpikoz gora gelditu baitzen, bere sabel zuriarekin, miniaturazko itsaspeko geldi bat balitz bezala; non geratu zen, baina, perfekzioaren ertzeko arrain hura, izaki guztien gorputzak eta amets guztien taupadak laburbiltzen zituena?; segidan, berriro oheratu zen Gabino; oheratu arren, baina, arnasestuka jarraitu zuen denbora batean, harik eta ate hots batzuk entzun, Maria Bibiana ikusi, eta negar batean hasi zen arte, kontsolabiderik aurkitzen ez zuèn haur bat iduri.
|
|
|
Eta handik
|
hiru
bat astera, badaezpadako proba eta analisi guztiak eginda, proba bakteriologikoa eta X izpiz egindako kristalezko plaka fotografikoa tartean, tuberkulina probak iragarritakoa berretsi zuen medikuak:
|
|
|
bata hondartza puska bat zen, kartzelarekin muga egiten zuena, eta bestea hiri inguruan kokatua?, buruan zuèn lehenengo aireplano hura bereziki: kontua da 1911ko ekainean. Domingok
|
hiru
bat urte zituela, beraz, airetiko raid bat antolatu zutela, Paristik Madrilerainokoa, hainbat etapatan, eta etapa haietako batek, Angoulemetik irteten zenak, hiria zuela helmuga; ikuskizunak hiritar zein turisten baitan eragin zuèn ikusmina izugarria izan zen, hondartza ingurura bildu zèn jendetza haren erakusgarri.
|
|
|
bidali ere, horregatik bidali nindian aitak Galiziatik hona estudiatzera, hemen nuèn eta geltoki burua zèn osabaren etxera, liluratuta nindukàn osaba Pakuninengandik urruntzeko edo, alferrik. Handik
|
hiru
bat urtera, berriz, badakik: hemengo osaba hil, eta berriro itzuli ninduan Galiziara.
|
|
|
Irten ziren, bada, Txaro Goiriren etxetik bost kideak, igo ziren maseratira Tasio eta Teofilo Maria, eman zien Tasio Loidi tenienteak beste hiru kideei kuartelera itzultzeko agindua, esan ere, esan zien, pistolaz mehatxatzen zituela: . Arestian gertatutakotik, ezta hitz erdirik ere!??, esan zion Tasiok ondotik. Zurekin hitz egin behar dut, Teo?, abiatu ziren automobilean leku egoki baten bila, biok mutu, hiri inguruko gurdi-bide batean sartu eta zabalune txiki aski bakarti batean aparkatu zuten arte, hirigunetik
|
hiru
bat kilometrora, zuhaitz batzuen artean.
|
|
|
Gero, begiak are gehiago zabaldu eta azken hatsa eman zuen; Domingo, lagunaren burua bere besomotzaz hartua zuena, hitzik gabe geratu zen hasieran; hiruzpalau segundo geroago, berriz, barru barruko negarrari ekin zion; handik bospasei segundora, azkenik, beste kanoikada baten inpaktua entzun zuen,
|
hiru
bat kale haratagotik etorri eta Domingo altxarazi zuena, baita ezker eskua gorarazi ere; gero, aldamenean zituèn taldekideei ezin ozenkiago esan zien, amorruaren amorruz:
|
|
|
bateko urrea zen; galdetu zien lagunei: . Bateko urreak zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa??; erantzun zuten hauek, Chaplinen ezezko keinuari jarraiki, ezetz; jaso zuen honek bateko urrea; egin zuen beste hainbeste beste
|
hiru
batekoekin; jaso zituen hirurak hurrenez hurren, eta gero esan zuen: –Zerk edo zeinek zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa??;. Lore batek!?, erantzun zioten kideek;. Gonzalok lore bat nahi dik, eta lore bat izango dik, bai horixe!?, eta hitzak esan ahala, kartak nahastu, eta arrosa bat atera zuen Chaplinek mahukapetik edo auskalo nondik, mugimendu azkar batean:
|
|
|
Ildefonso Esparza, Chaplin beste izenez, Domingo Orberen ondoan zegoen?
|
hiru
bat urte lehenago cenetisten bilera batean elkar ezagutu eta berehala egin ziren lagunak?, hiriburuko ibaiaren alde batean biak ere, beste aldean zeudèn hiriko kuartelei begira, nora erretitatu baitziren errepublikanoen aurka altxatutako tropak, beren atzeranzko bidean.
|
|
|
Baina, beharbada, martiri izateko helburuak ekarri zaituzte hona eta, ziria lankideei sartu beharrean, guri sartu nahi diguzue: asmo horrekin bazatozte, lasai egon zaitezkete, zinzinez egingo zaituztegu-eta martiri –eta jakan zuèn pistola eskuz ezkutuan hartu eta kanoia mahaitik
|
hiru
bat zentimetro ateratzen zuela, esan zuen–: Ados?
|
|
|
Gero, begiak are gehiago zabaldu eta azken hatsa eman zuen; Domingo, lagunaren burua bere besomotzaz hartua zuena, hitzik gabe geratu zen hasieran; hiruzpalau segundo geroago, berriz, barru barruko negarrari ekin zion; handik bospasei segundora, azkenik, beste kanoikada baten inpaktua entzun zuen,
|
hiru
bat kale haratagotik etorri eta Domingo altxarazi zuena, baita ezker eskua gorarazi ere; gero, aldamenean zituèn taldekideei ezin ozenkiago esan zien, amorruaren amorruz:
|
|
|
bateko urrea zen; galdetu zien lagunei: " Bateko urreak zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa?"; erantzun zuten hauek, Chaplinen ezezko keinuari jarraiki, ezetz; jaso zuen honek bateko urrea; egin zuen beste hainbeste beste
|
hiru
batekoekin; jaso zituen hirurak hurrenez hurren, eta gero esan zuen: " Zerk edo zeinek zainduko ote du, bada, Gonzaloren loa?";" Lore batek!", erantzun zioten kideek;" Gonzalok lore bat nahi dik, eta lore bat izango dik, bai horixe!", eta hitzak esan ahala, kartak nahastu, eta arrosa bat atera zuen Chaplinek mahukapetik edo auskalo nondik, mugimendu azkar batean:
|
|
|
Irten ziren, bada, Txaro Goiriren etxetik bost kideak, igo ziren maseratira Tasio eta Teofilo Maria, eman zien Tasio Loidi tenienteak beste hiru kideei kuartelera itzultzeko agindua –esan ere, esan zien, pistolaz mehatxatzen zituela: " Arestian gertatutakotik, ezta hitz erdirik ere!" –, esan zion Tasiok ondotik" Zurekin hitz egin behar dut, Teo", abiatu ziren automobilean leku egoki baten bila, biok mutu, hiri inguruko gurdi-bide batean sartu eta zabalune txiki aski bakarti batean aparkatu zuten arte, hirigunetik
|
hiru
bat kilometrora, zuhaitz batzuen artean.
|
|
|
Eta handik
|
hiru
bat astera, badaezpadako proba eta analisi guztiak eginda, proba bakteriologikoa eta X izpiz egindako kristalezko plaka fotografikoa tartean, tuberkulina probak iragarritakoa berretsi zuen medikuak:
|
|
|
Baina zaude lasai, loteriak eman zidana justiziaren alde jarriko dut-eta"; osaba Pakuninek ikusarazi baitzidan badirela loteria baino lehenagoko kontuak... bidali ere, horregatik bidali nindian aitak Galiziatik hona estudiatzera, hemen nuèn eta geltoki burua zèn osabaren etxera, liluratuta nindukàn osaba Pakuninengandik urruntzeko edo, alferrik. Handik
|
hiru
bat urtera, berriz, badakik: hemengo osaba hil, eta berriro itzuli ninduan Galiziara.
|
|
|
Egun batean, baina –handik hilabetera edo–, goizean esnatu eta begiak zabaldu zituen Gabinok, arrainontziari begira, ohi bezala, baina, ohi ez bezala, ez zuen arrain gorririk ikusi; eta, ohetik arnasestuka jaikitzen zela, lurrean ikusi zuen hura, hilik, arrainontzitik
|
hiru
bat metrora; eta, halere, arraina jaso eta uretara bota zuen, ikusi zuena sinetsi ezinean edo... alferrik, arraina azpikoz gora gelditu baitzen, bere sabel zuriarekin, miniaturazko itsaspeko geldi bat balitz bezala; non geratu zen, baina, perfekzioaren ertzeko arrain hura, izaki guztien gorputzak eta amets guztien taupadak laburbiltzen zituena?; segidan, berriro oheratu zen Gabino; oheratu arren,...
|
|
|
bata hondartza puska bat zen, kartzelarekin muga egiten zuena, eta bestea hiri inguruan kokatua–, buruan zuèn lehenengo aireplano hura bereziki: kontua da 1911ko ekainean –Domingok
|
hiru
bat urte zituela, beraz– airetiko raid bat antolatu zutela, Paristik Madrilerainokoa, hainbat etapatan, eta etapa haietako batek, Angoulemetik irteten zenak, hiria zuela helmuga; ikuskizunak hiritar zein turisten baitan eragin zuèn ikusmina izugarria izan zen, hondartza ingurura bildu zèn jendetza haren erakusgarri. Orbetarrak, berriz, Regina eneko goiko terrazan zeuden... hantxe Regina ere, Adaz erditu berria, lepotik prismatiko batzuk zintzilik zeramatzàn senarraren ondoan, etxeko jaunak, lanean gutxitan huts egiten zuenak, baimentxo hura eman baitzion bere buruari egun hartan, pilotu trebeen hegaldi lurreraldien ikuskizuna ikusteko; Nazario Orbek, izan ere, ezin ahaztuzko oroitzapentzat behar zuen hamalau hamabost hilabete lehenago ikusia, 1910eko martxoaren 27an doi, noiz eta Hubert le Blon pilotuak exhibizioa egin baitzuen bere aireplano Bleriot XIrekin, hiriko hondartza inguruko ikusle ezin zurtuagoen begiradapean; pilotuak –heroiak– hiru egunetan jardun zuen, 27an bertan –igandea–, 28an eta 29an; hain liluratuta geratu zen Nazario igandeko erakustaldiarekin, non haren iruzkinak –lehen hegazkin haiek zurezkoak ziren funtsean– ongi baino hobeto laburbil baitezake une haietan bizi izandako esperientzia hunkigarria:
|
|
2010
|
|
|
Izebaren gaixotasunaz luzaz mintza naiteke, baina egun horietako bat oroitaraziko dizut, hil baino
|
hiru
bat egun lehenagokoa, adierazgarria delakoan.
|
|
|
–Hor zaudete??; baina uste genuenean hantxe harrapatuko gintuela, oinotsak urruntzen hasi ziren,. Hor zaudete?? eta. Hor zaudete??;
|
hiru
bat bider hurbildu eta urrundu zen, eta guk, Estibalezek bere leloa errepikatzen zuen bakoitzean, muxu konplize bat ematen genion elkarri, barre txiki isilak egiten genituen bitartean, harik eta, halako batean, Estibalizek esan zuen arte: –Berdin zait hor zaudeten ala ez.
|
|
|
Baina gizonaren gerra ez da inoiz amaitzen, ezta gerrak amaitzen direnean ere, gizakion baitan beti baitira mota bateko zein besteko gerrak, bakterioena eta birusena ere ez da txantxetakoa, egia esan??, eta handik
|
hiru
bat hilabetera izugarria gertatu zen, gertatutakoak madarikazio bibliko batekin zerikusi handiagoa bazuen ere beste ezerekin baino. Oraintxe esan dizut, izan ere, nola astindu ninduen Heinrichek, ni gutxiesteko saioan, harako esaldi harekin:
|
|
|
diozu zeurean: horra zientzia zure epelkeriaren zerbitzuan?), eta nik ez!; nola sinetsiko dut, bada, Estatu Batuetako demokrazia ustez santuan, sarraski izugarri baten gainean eraikia badago?; ildo horretatik, seguru zeundela Vietnameko gerraren alde, komunismoaren aurka zernahi?; bada, jakizu, azkenean, estatubatuarrek Vietnametik alde egin behar izan zutela, zu hil eta
|
hiru
bat urtera, buztana hanka artean: nik hartu nuen poza?!; eta nik bezala, borondate oneko beste jende askok eta askok!
|
|
|
Hasteko, aitaren hondamendia izan genuenetik
|
hiru
bat hilabetera, oker ez banago, garaitsu hartan agertu zinen zu ere hiriburuko frantziskotarren komentuan, aita ekonomo gisa, azaldu zizkigun Teok bere asmoak:
|
|
|
hainbeste estimatzen dut, zinez, anai sukaldaria; hark badu jendeari irri eragiteko dohaina, baina, batez ere, gizon argia da, neurriaren zentzua duena eta umorea gatza bezala erabiltzen duena, gutxika; bada, egun batean, tortilla batek kalte egin, eta larri ibili zen gure gizona, goiko eta beheko zuloak bi iturri xikin bihurtuta: hain gaizki sentitu zen, non, azkenean, bailarako ospitalera eraman behar izan baikenuen; hobera egin zuenean, berriz, handik
|
hiru
bat egunera?, bisitan joan nintzaion, baita galdetu ere zer moduz zegoen; eta berak, irri inozent bezain pikaro bat ezpainetan: –Salmonella honekin salmoak errezitatzeko gogoa joan zait, egia esan??:
|
|
|
URZELAI familia Santa Barbara ermitara bidean bizi zen, kamino ertzeko baserri batean. Urrutitxo zuen etxeak izena, herritik
|
hiru
bat kilometrora zegoen arren, baina garai bateko baserriaren arrastorik ez zen geratzen aspaldian. Kalean ikusitako tailerrek liluraturik edo, Isidro Urzelaik behiak kendu eta makina pare bat sartu zituen bertan, aurretik besterentzat egindako pieza mekanikoak berak egin eta zuzenean salduz gero jornal hobea aterako zuelakoan.
|
|
|
zuk boteretsuak zuritzen dituzu noiznahi(" modu batean edo bestean beti agertzen da Darwin, gure mundu xixtrin honen historian" diozu zeurean: horra zientzia zure epelkeriaren zerbitzuan...), eta nik ez!; nola sinetsiko dut, bada, Estatu Batuetako demokrazia ustez santuan, sarraski izugarri baten gainean eraikia badago?; ildo horretatik, seguru zeundela Vietnameko gerraren alde, komunismoaren aurka zernahi...; bada, jakizu, azkenean, estatubatuarrek Vietnametik alde egin behar izan zutela, zu hil eta
|
hiru
bat urtera, buztana hanka artean: nik hartu nuen poza...!; eta nik bezala, borondate oneko beste jende askok eta askok!
|
|
|
Izebaren gaixotasunaz luzaz mintza naiteke, baina egun horietako bat oroitaraziko dizut, hil baino
|
hiru
bat egun lehenagokoa, adierazgarria delakoan.
|
|
|
" Hor zaudete?"; baina gu, isilik; gero, oinots batzuk entzun genituen, gero eta hurbilago: " Hor zaudete?"; baina uste genuenean hantxe harrapatuko gintuela, oinotsak urruntzen hasi ziren," Hor zaudete?" eta" Hor zaudete?";
|
hiru
bat bider hurbildu eta urrundu zen, eta guk, Estibalezek bere leloa errepikatzen zuen bakoitzean, muxu konplize bat ematen genion elkarri, barre txiki isilak egiten genituen bitartean, harik eta, halako batean, Estibalizek esan zuen arte: " Berdin zait hor zaudeten ala ez.
|
|
|
Baina gizonaren gerra ez da inoiz amaitzen, ezta gerrak amaitzen direnean ere, gizakion baitan beti baitira mota bateko zein besteko gerrak —bakterioena eta birusena ere ez da txantxetakoa, egia esan... —, eta handik
|
hiru
bat hilabetera izugarria gertatu zen, gertatutakoak madarikazio bibliko batekin zerikusi handiagoa bazuen ere beste ezerekin baino. Oraintxe esan dizut, izan ere, nola astindu ninduen Heinrichek, ni gutxiesteko saioan, harako esaldi harekin:
|
|
|
Hasteko, aitaren hondamendia izan genuenetik
|
hiru
bat hilabetera —oker ez banago, garaitsu hartan agertu zinen zu ere hiriburuko frantziskotarren komentuan, aita ekonomo gisa— azaldu zizkigun Teok bere asmoak: " Regina enea handiegia geratu zaigu, eta ni ez nago berriro ezkontzeko.
|
|
|
batzuk" anaiak" direla, alegia, eta besteok" aitak", haiek apaiztu gabeak eta gu apaiztuak; esan ere, esango dizut mailen arteko etena handia izan dela mendeetan, handiegia ere bai... baina azken urteotan berdindu dira mailak, estutu dira harremanak, eta hara non aurkitu dudan harribitxia... hainbeste estimatzen dut, zinez, anai sukaldaria; hark badu jendeari irri eragiteko dohaina, baina, batez ere, gizon argia da, neurriaren zentzua duena eta umorea gatza bezala erabiltzen duena, gutxika; bada, egun batean, tortilla batek kalte egin, eta larri ibili zen gure gizona, goiko eta beheko zuloak bi iturri xikin bihurtuta: hain gaizki sentitu zen, non, azkenean, bailarako ospitalera eraman behar izan baikenuen; hobera egin zuenean, berriz —handik
|
hiru
bat egunera—, bisitan joan nintzaion, baita galdetu ere zer moduz zegoen; eta berak, irri inozent bezain pikaro bat ezpainetan: " Salmonella honekin salmoak errezitatzeko gogoa joan zait, egia esan...":
|
|
2011
|
|
|
–Ederki zirikatuko zaitut, alajaina! Kontatuko dizut pasadizo bat, baina
|
hiru
bat pertsonaia dituena, eta bakoitza ni esanez agertuko da, eta ea asmatzen duzun zein den zein, eta nor zertaz ari den??
|
|
|
Mugatik
|
hiru
bat ordura gertatu zitzaien. Oso mantso egin zuten hortik aurrerakoa.
|
|
|
Senarraren heriotza, berearen gertutasun eta saihestezintasunaren oroigarri, hedonismorako gonbidapen oldarkorra ere bazen,, gainezka egiten zidan nire barne joritasunak, urtetako bidegabekeriaren ondoren justizia historikoa eskatuz bezala, ezkutuan pasatako urteen konpentsaziotzat; barne bizitza oso epikoa neraman?. Jaiki eta bainuetxera iristerako
|
hiru
bat Seconal irentsi zituen, alabekin elkartu beharrak desorekatu egiten baitzuen, eta belarri zuloan joaten ez zitzaion oihu guturala entzuten zuelako etengabe, etengabe, akufenotzat.
|
|
|
Erabakia hartu dudanetik,. Joseba hil egingo dut?, farloparekin pasa banintz bezala, neuronak ideiaz saturatu zaizkit, baita iristean Soustonsen bainatzeko zein bainujantzi erabakitzeko orduan ere,
|
hiru
bat proposamenekin. Behin azken etxea atzean utzitakoan, bidea zuzen, helburua argi, oinaz pedala indarrez zapalduz deskargatzen saiatzen naiz energia gainprodukzioa, helburua pentsatzearekin bakarrik sortzen zaidana, oraindik ekintza momentua izan gabe ere, buelta bat pedalari, eta beste hainbeste ideia ezabatuz, bakarrarekin geratu arte:
|
|
|
Ea horrela konbentzitzen nuen. Facebookean ez zen Aitorren kontuan sartzen, bere propioan baizik, zuela
|
hiru
bat hilabete irekia. Amalur Iturralde, eta argazki eta guzti unibertsitateko lehen mailako neska gipuzkoar jakin gabe katoliko nerabez mozorroturik.
|
|
2012
|
|
|
Telefonoa berriro,
|
hiru
bat minutu igaroko ziren.
|
|
|
Haurtxo aspergarri bat baino ez zen. Handik
|
hiru
bat urtera, aldiz, dena aldatu zen: nortasuna hartu zuen, eta handia; zentzuduna, ziurra eta azkarra zen neska.
|
|
|
–Betelu eta Moure espetxean hasiko ziren beren plana antolatzen, erran zuen Armentiak?. Moure espetxeratu eta handik
|
hiru
bat hilabetera Beteluk agiri bat sinatu zuen, egindako delituak gaitzetsiz, biktimei barkamena eskatuz eta ETAren estrategia arbuiatuz.
|
|
|
Handik denbora batera larbak jaioko dira, eta
|
hiru
bat urtez hazten ahalegindu egurraren zelulosa janez. Gehiago hazterik ez dutenean (hamar milimetrokoak egiten dira harrak urte horietan), bere baitan biltzen dira eta pupa bihurtzen; gero, estalki barruan gorde, eta azken aldaketa baten bidez intsektu heldu bilakatzen.
|
|
|
Dolf Seilacher geologoak Zumaiako labarretatik kontatzen duen istorio horrekin abenturazko eta zientziazko kontakizun bat hasten da,
|
hiru
bat ordu laurdeneko dokumentala: Volcanoes of the Deep Sea, Stephen Lowek egina. vimeo.com/24316537
|
|
|
Goialdea tolestua zegoen, osorik lizundua eta usteldua ageri zen, eta hautsi egin zen zabaltzean. Sasiek urratutako soinekoaren puskak
|
hiru
bat hatz zabal eta sei hatz luze ziren. Puska bat soinekoaren azpildurarena zen, eta pasaratua zegoen; gonaren zatia zen beste puska, ez azpildurarena.
|
|
|
Laugarren aldean kenduta zeuden hezurrak; lurrean nahasirik ageri ziren, eta multzo handi samar bat osatzen zuten bazter batean. Hezurrak aterata agerian geratzen zen horma hartan, beste sakonune bat ikusi genuen, lau bat oin luze,
|
hiru
bat oin zabal eta sei edo zazpi oin garai. Sakonune hark ez zirudien berariaz egina, ez baitzen katakonbetako sabaiaren bi euskarri erraldoiren arteko barrunbea besterik, eta euskarri haiek inguratzen zituzten granito sendozko hormetako batek osatzen zuen atzealdea.
|
|
|
–Aspaldi gabe, esan zuen azkenean?, nire seme gazteenak bezain ongi gidatuko zintudan bide honetatik; baina, orain
|
hiru
bat urte, gauza bat gertatu zitzaidan kristau bati sekula gertatu ez zaiona, edo, gertatu bazaio, ez da kontatzeko bizirik atera; eta orduan pairatu nituen izu laborrizko sei orduek txiki txiki eginda utzi zizkidaten gorputz arimak. Oso gizon zaharra naizela pentsatuko duzu, baina ez da hala.
|
|
|
–Lurra zanpatua zegoen, sasiak hautsiak zeuden, eta nonahi ageri ziren borrokaldi gogor baten erakusgarriak?; eta horra hor azpiko gona eta zapia, apaletan ipinita baleude bezalaxe. . Sasiek urratutako soinekoaren puskak
|
hiru
bat hatz zabal eta sei hatz luze ziren. Puska bat soinekoaren azpildurarena zen, eta pasaratua zegoen.
|
|
|
Presaka zebilen jendea kalean, basati itxuraz, begiratu eroaz, eta oro har zarpailki jantzita. Hiriko ateetako batetik pasatu eta
|
hiru
bat milia joan ginen landazabalean aurrera, non laborari asko ikusi bainuen lurra lantzen hainbat lanabes motaz, baina ezin izan nuen asmatu zertan ari ziren, ezta inolako ale edo belar itxaropenik sumatu ere, lurrak aparta zela zirudien arren. Ezin nintzen harritu gabe egon hirian nahiz landan ikusten nituen gauza arraro haiekin, eta gidariari eskatzera ausartu nintzen mesedez azal ziezadala zergatik zebilen kale nahiz soroetan hainbeste buru, esku eta aurpegi lanpeturik, ez bainuen gero ezer onik sortzen zutenik sumatzen, baizik eta alderantziz, ez bainuen inoiz ikusi hain gaizki landuriko lurrik, edo hain trakets diseinatu eta hondaturik zegoen etxerik, edo hainbeste miseria eta gabezia islatzen zuen aurpegi eta janzkerako jenderik.
|
|
|
Akademia handia ikustean ziur aski sentituko nuen atsegina, xehetasun gehiagoren bidez ez zidala kendu nahi gaineratu zuen Jaun hark, berak erabakia baitzuen ni hara joatea. Baina aurrez mendi baten magalean
|
hiru
bat miliara zegoen hondatutako eraikin bat ikus nezan nahi zuen, hartaz hauxe esan zidalarik: Etxetik milia erdira errota bat izan zuela oso egokia, ibai handi batetiko ur lasterrak eragiten ziona, eta aski zela bere familiarentzat baita maizterretariko askorentzat ere.
|
|
|
Balentria honetatik
|
hiru
bat astera, Blefuscutik enbaxada handi bat iritsi zen, apalki bake eskaintza eginez 26; berehala lortu zen bakea oso baldintza egokietan gure Enperadorearentzat, baina ez dut irakurlea gogaitaraziko berorien kontaketaz. Sei enbaxadore etorri ziren, bostehunen bat pertsonako segizioarekin, eta handikiro egin zuten sarrera, beren ugazabaren bikaintasunari eta zeukaten egitekoaren garrantziari zegokien bezala.
|
|
|
Bidaia hauen autorea, Lemuel Gulliver jauna, aspaldiko lagun mina dut; gainera, ahaide gara amaren aldetik. Duela
|
hiru
bat urte, Gulliver jaunak, Redriffeko etxera ikusminez joaten zitzaion jendetzaz gogaituta, lur-zati txiki bat erosi zuen etxe egokiarekin Newark inguruan, bera jaio zeneko Nottingham konderrian; eta hantxe bizi da orain erretiratuta, auzokoen estimuarekin.
|
|
|
Orduan itsasoratu ginen, eta bidaialdi ona izan genuen Madagaskarko Itsasartea pasatu arte; baina irla haren iparraldera eta latitudez bosten bat gradu hegoaldera iritsi ginenean, haizeak, alde haietan etengabeko aldaize berdintsuak jotzen du ipar eta mendebaldearen artean abenduaren hasieratik maiatzaren hasierara arte? apirilaren 19an askoz indar handiagoz hasi ziren jotzen, ohi baino mendebaldeagotik, eta horrela jarraitu zuten hogei egunez segidan; denboraldi hartan Moluka Men ekialdera eraman gintuzten, eta
|
hiru
bat gradu Ekuatoreaz iparraldera; honetaz kapitaina ohartu zen maiatzaren 2an egin zuen kalkuluan, orduantxe amaitu baitziren haizeak eta dena bare bare gelditu, izugarri poztu ninduen gauza. Baina berak, eskarmentu handiko gizona izanik itsaso haietan ibiltzen, denok ekaitzaren aurka prestatzeko agindu zuen, eta biharamunean iritsi zen ekaitza; izan ere, hegoaldeko haize bat, hegoaldeko montzoia deitua, hasi baitzen jotzen.
|
|
|
Baina haien liburutegiak ez dira oso handiak, zeren eta Erregearenak, handiena izango denak, ez baititu mila liburuki izango, hirurehun eta hirurogei metroko luzerako galerian ezarriak, nondik nahi nituen liburuak hartzeko askatasuna bainuen. Erreginaren arotzak zurezko nolabaiteko tramankulu bat asmatu zuen Glumdalclitchen gela baterako; zazpi metro eta erdi zen luze eta zutik ipinitako eskailera baten antzekoa; hamabost metro zuen maila bakoitzak eta, egia esateko, eskailera pare mugikorra zen, barrena gelako paretatik
|
hiru
bat metrora zeukana ezarria. Irakurri nahi izaten nuen liburua paretaren kontra jartzen zuten.
|
|
|
Piratengandik halako tarte batera egon nintzenean, nire poltsiko kataloxaz zenbait irla aurkitu nituen hego ekialdera. Haizea alde nuelarik, bela eraiki nuen irla haietako hurbilenera iristeko asmoz, eta
|
hiru
bat ordutan lortu nuen. Harkaiztsua zen; halere, txori arrautza asko bildu nuen eta, sukarria joz, txilar eta alga ihar batzuk piztu nituen, arrautzak prestatzeko.
|
|
|
Ordurako gainditua zuen gaztaroa, hogeita zortzi urte eta bederatzi hilabete baitzituen, hauetarik gutxi gorabehera zazpi erregetzan, zoriontasun handiz eta gehienetan garaile. Hobeto behatu ahal izateko, alde batera etzan nintzen, hala nire aurpegia harenaren parean zegoelarik, baina hark niregandik
|
hiru
bat metrora jarraitu zuen; halere, geroztik sarritan izan dudanez neure eskuan, ezin dut, beraz, huts egin azalpenean. Arruntak eta xumeak zituen jantziak, erdi asiar erdi europar motakoak; baina urrezko buru oskol arin bat zeraman, bitxiz apaindua eta luma batekin gailurrean.
|
|
|
Gaurko arratsa gertakariz josita etorri da. Kislovodsketik
|
hiru
bat verstara, Podkumok ibaia isurtzen den arroan, Koltso izeneko haitza dago. Naturak berez eratutako atari moduko bat da; mendi kasko garai baten erpinean dago eta, ilunabarrean, eguzkiak hortik zehar egozten du lurrera azken begirada suzkoa.
|
|
|
–Esan behar dizut Kazbitxek susmoa zuela Azamatek ez ote zion aitaren onespenarekin lapurtu zaldia; ni behintzat horretan nago. Behinola, zelatan geratu zen bide bazterrean, herrixkatik
|
hiru
bat verstara; zaharra, alaba bilatzeko alferrikako irtenaldietako batetik zetorren. Zaindariak atzean gelditu zitzaizkion, hori ilunabarrean gertatu zen?; bera pentsakor zebilen, astiro.
|
|
|
Ura edan bezain laster, hobeto sentitu zen, baina
|
hiru
bat minutu geroago zendu egin zen. Ispilua hurbildu genion ezpainetara:
|
|
2013
|
|
|
Telefonoak jo zuen
|
hiru
bat minutu beranduago. Ez zuen hartu.
|
|
|
Guk geuk botila erdi ur generaman. Eta bagenekien gizakiak
|
hiru
bat egun iraun ditzakeela ezer edan barik. Baina eta zaldiek?
|
|
|
Kuzundik ekarri behar zuten Mâreden gorpua, beraz, lehertuak zituen erraiak, baina aurpegian zauri bat bera ere ez?, goiz erdian, etxeraino, martiriei zegokièn eran, gorputza bere hartan utziz, garbitu gabe eta oihal zuririk jantzi gabe, zauri preziatuak eta odol are preziatuagoa espresio gorenaren testigantza gisa? eta iman batek hilaren aldeko otoitzak (Salat Ul Yanaza) eginda gero?, furgoneta batean, fedekideen?
|
hiru
bat mila islamista muturreko, harrera ezin beroagoaren erdian, Hamaseko bandera berdeak nagusi.
|
|
|
Josefina
|
hiru
bat hilabetera sartu zen moja.
|
|
|
Biharamun goizean gazteluko gizonek erasoa jo, eta, ikusirik erantzunik ez zutela, aitzina egin zuten, hain fortuna gaiztoarekin, non zazpi soldaduk minak zapaldu, lehertu eta leherketek soldaduen gorputzak lehertarazi baitzituzten. Gerra?
|
hiru
bat aste iraun zuen, orotara, handik bi egunera bukatu zen konplot eragilea hil zutenean, bere konfiantzazko gizonek hil ere.
|
|
|
Ordenak bazituen Guatemalan bi misio: bata hiriburuan zegoen, ospitale bati lotua; bestea, landetako herri batean, non komunitate maia bat bizi baitzen,
|
hiru
bat mila biztanle guztira.
|
|
|
Horrela ibili zen Pedro Europan zehar
|
hiru
bat urtez, ilusio handiarekin hasieran. Europako hirietako saltoki gune handietarantz abiatu ez ezik, aurrerapen teknologikoen jarraipena ere egiten zuen, hainbat herrialdetako bankuetako inportazio esportazioetarako balizko kredituak eta diru mugimenduak ahaztu barik?, ilusioa, apurka apurka, hirugarren urtean nagusiki?, amatatuz joan zitzaion arte.
|
|
|
Hala zekarren Margaritaren mezuak. Neuilly, Paristik mendebaldera,
|
hiru
bat legoara. Tronpatua zela uste izan nuen hasieran.
|