|
2003
|
|
|
XIX. mendearen hasieratik, gutxienez, euskaldunen fede bizia beren izatearen bereizgarritzat aldarrikatzen zuten diskurtsoak nagusitzen hasiko baitira. Inguruko
|
herriak
baino jainkotiar eta elizkoiago direlako ideia areagotuz joango da mende horretan zehar, euskaldunen bereizgarri liratekeen beste ezaugarriekin batera, euskararekin eta foruekin?. Hiru ezaugarri horiekin joango dira osatzen ideologo tradiziozaleak, karlistak eta fueristak, jatorrizko euskal izaera, euskal espiritua edo Volkgeista, eta hurrena euskal nazionalismoak indar handiagoz sustatuko duen erretorika desberdintzailearen oinarria ezartzen.
|
|
2005
|
|
|
Lehortuta. Eredu izango da, baina nork dauka euskara bere buruan, bere eztarrian, bere bihotzean,
|
herriak
baino. Hemen izan zen bolada bat esan zena:
|
|
|
Zenbakiak handiak direnean, arriskua izaten du esatariak zenbaki zehatzak emateko, baina emaitza kontrakoa izan daiteke. Esaterako, 5.976 biztanle ditu
|
herriak
baino, informazio indartsuagoa eta garbiagoa emango dugu sei mila esaten badugu, edota ia sei mila biztanle ditu esanaz. Bi arrazoi daude horretarako:
|
|
2006
|
|
|
Gure ogitartekoak jan genituen eta bere herriaz mintzatzen hasi zen, Irlandaz. Borrokaz eta injustiziaz betetako herriak nirea gogoratu zidan, abantzu ber borrokak eta ber bitartekoak baitzituzten, Irlandak Euskal
|
herriak
baino gehiago lortu bazuen ere. Baina hori guzia aipatuz, banekien epea gero eta gehiago ttipitzen zela eta bikain pasatzen ari banintzen ere, malenkonia ilun bat sentitu nuen hurbiltzen.
|
|
2008
|
|
|
Bikaina! Izan ere, e.etxeak dituzten
|
herriak
baino hagitzez haboro dira gisako aterperik ez dutenak. Ordea, denetan da" Arnaizen inprimategi" bat, taberna edo jatetxe itxuran, gehienetan.
|
|
2009
|
|
|
Horrek kalitatea ematen du. Urte askotan, Urnietan inguruko
|
herriak
baino pixka bat beheraxeago egon izan baikara. Anaia pobrea izan gara.
|
|
2010
|
|
|
...k daki Udalbiltzak eta Udalbiltzagatik epaituak izango direnak ezer txarrik ez ilegalik ez dutela egin eta Euskal Herriaren kontrako interes politiko lotsagarri batzuengatik zigortu nahi dituztela euskaldunei ematen dieten hamaikagarren zigor zentzagarria, herria Euskal Herri bezala eraikitzeari utz diezaioten, zeren Espainia bezala eraikitzea denean, laguntza osoa emateko prest baitaude; eta hori
|
herriak
baino hobeto epaituko dituztenek eta abar guztiek dakite.
|
|
2012
|
|
|
Aipatutako Aiaraldeko euskararen gida etxean dugu eta bertan, Okondon euskararen erabilerari buruzko datuek erakusten dute, euskarak nabarmen gora egin duela. Horretaz gainera, estatistikek, Okondo eskualdeko gainerako
|
herriak
baino aurreratuago dagoela ondorioztatzen dute. Okondo da Aiaran euskaldun portzentaje handiena duen herria.
|
|
2014
|
|
|
Biharamunean, hogeita hamabost versta aurrerago, Kamskera iritsi ziren. Aurreko
|
herriak
baino handiagoa da, eta izen bereko ibaiak zeharkatzen du Saian mendietatik jaitsi eta Jeniseira isuri baino lehen. Hiri txiki bat besterik ez da.
|
|
|
Herrialde handia da Uganda, zabala, Hungaria, Eslovakia, Kroazia eta Belgika batuko balira baino zabalagoa, eta Victoria lakuaren ipar partea dauka eta oihan zati batzuk; gorpu asko desagerrarazteko moduko herria da. Ugandak Ruanda du ondoan, herrialde minimoa, euskal
|
herriak
baino apur bat handiagoa, apur bat baino ez, baina gorpu asko eragin dituena, Ugandak bezala, Idi Aminek eta Mutesa erregeak bezala, mutilatu asko, Sierra Leonak bezala. Tutsiak milaka hil zituzten Ruandan 1994an, milioia ere bai, hutuak ere milaka noski.
|
|
2015
|
|
|
Oso urruti. Hitzak, barkamenak eta
|
herriak
baino harantzago.
|
|
|
Baina bada zerbait kurduak gertuko sentiarazten dizkidana. Abya yalako jatorrizko
|
herriak
baino gure antzekoago. Muturretara begiratuta elkarren traza gehiago daukagu.
|
|
2017
|
|
|
Bilbo eta Barakaldoren atzetik, Bizkaiko handiena da. Ordura arte Euskal Herriko estatus politikoari buruzko galdeketak antolatu dituzten
|
herriak
baino askoz populatuagoa da, beraz. Idiosinkrasia bitxikoa, gainera.
|
|
|
Nahiz eta esperientziaz ondo askorik dakigun zein zaila den borondateak adostea, irudimena landu eta etortzeko dauden denbora berrietara egokitu behar dugu kolore guztietako abertzaleok, gure borondatea axola ez zaien estatuentzat gaindiezina izango den mugimendua osatu nahi badugu. Urtzi Urrutikoetxea, euskal kazetari eta idazleak zioen, beharrezkoa denean batzeko gai den
|
herriak
baino ez duela irabazten. Zalantzarik gabe, eta gurea ere zatituta herri txiki ahul bat besterik ez denez, guztiok bat har dezagun behingoz, hemen denok kabitzen baikara eta inor ez baitago soberan.
|
|
2018
|
|
|
Autoritate absoluturik ez zegoen, Jainkoarena ez bada, eta, herri? absoluturik ere ez,
|
herriak
baino. Juduek, euskaldunek, libre zuten komunitate berezia izatea eta euren legeen arabera bizitzea,, nazio?
|
|
2019
|
|
|
Europatik ikusita ulergaitzak suertatzen zaizkigu Ipar Amerikako gizartearen kontraesanak, beraien way of life eta pentsamoldeak gero eta arrotzagoak omen zaizkigu, haien dinamismoa gu etengabe gainditzea dirudiela. Agian kultur mendebaldarrekiko geure jabetasun sentimendua kolokan jartzen dutelako, gure mesfidantza eragiten baitu ezberdintasun orok, mendebaldar izateko era bakarra gurea bailitzan eta gizartearen ongizatea ziurtatzeko bide bakarra gurea bailitzan, nahiz eta hamarkadero Ipar Amerikakoak oro har Europako
|
herriak
baino aurreratuagoak daudela ematen duen, eta guk onartu baino askoz aurretiagotik Atlantikoa mare nostrum berria bilakatu den arren.
|
|
|
Baina zergatik berrehun urte atzerago jo, 1427 urtera arte, hemen aztertzen diren aurreneko bordariak 1630 aldera sortuak izanik? Horrexegatik, hain zuzen; alde batetik, bordariak sortu baino askoz lehenagotik, jendea herriotako etxeetan nolatsu bizi zen erakusteko, eta beste aldetik, mendez mendeko bilakaera horretan, bordagintza jendeak uste baino askoz berriagoa dela erakusteko, izan ere, gure arteko jende gehienak uste baitu oraindik,
|
herriak
baino are lehenagokoa dela gure bordagintza, edo oraingo termino zatarretan esateko, baserrigintza.
|
|
2020
|
|
|
Baina herriaren izenean nahikoa da! Zuek ez zarete herria; gu gara herria eta
|
herriak
baino ez du salbatuko herria!
|
|
2021
|
|
|
Etxolak eta auzoak atzean utzitako
|
herriak
baino egoera okerragoan zeuden. Etxebizitzak txikiagoak ziren, barruan ez zuten inolako erosotasunik eta azpiegitura falta izugarria zen.
|
|
2022
|
|
|
Alde batera utzita nondik atera duten gure eliz agintariek meza ematen duten apaizek hura entzuten duen
|
herriak
baino «uso» gehiago egiten dutela elizez, guk immatrikulatutako bi ondare aztertu nahi ditugu:
|
|
2023
|
|
|
Euskal Herria bukoliko erromantizatu hori aurkitu nahi genuen. Aritu ginen mugaren inguruetan bila, baina Zubietara iritsi ginen halako batean, eta ikusi genuen erabat isolatuta zegoela, inguruko
|
herriak
baino gehiago. Oso interesgarria iruditu zitzaigun horrek sortzen duen guztiari ere begiratzea.
|
|
|
Muino batean kokatua baitzegoen herria, inguruko
|
herriak
baino altuago.
|
|
|
Zer ondoriozta dezakegu ordea ez bada bertutearen ezaugarria eskaskeria dela? Sineskeria hau hain barna sartu da non, lehen, zentzuz betea zen bertutearen izena orai erridikulua bilakatu baita, prestutasun eta onestasunarena bezalaxe; aldiz ingelesak beste
|
herriak
baino iraganetik hurbilagoak egon dira; horretarako frantsesez ez da hitzik" good" eta" wicked" erraiteko. Haur batek historiako ikasketetan, krudelkeria eta anbizioa goretsiak ikusten dituenez, edo literaturako ikasketetan, berekoitasuna, harrokeria, banitatea, harrabotsa egiteko egarria ikusten dituenez, edo zientzia ikasketetan gizakien bizitza inarrosi duten aurkikuntza guzietan, hauen metodoak eta inarrosaldien ondorioak den mendren kontuan hartuak ez direla ikusten duenez, nola, deabru, haur horrek ongia miresten ikas lezake?
|