|
2002
|
|
|
Mundu txikia eta estua zen, beraz, harena, bi oinarri nagusi zituena: elizaren irakaspenak alde batetik eta, bestetik, ipuinez eta Donibaneko arrantzaleen balentria historikoez osatutako
|
herri
ondarea; eta estropadak, zer gutxiago!; sanjuandarra sentizen baitzen goitik behera: sanjuandarren aldeko bezain oriotarren aurkako.
|
|
2003
|
|
|
Tenplaketa txarrari aurre egiteko, etxe askotan, eta neguko egun hotzetan, ohikoa izaten da jakiak edo afariak jaki edo sopita bero batekin hastea. Eta
|
herri
ondareak erakusten digu zopa horiek oso elikagarriak direla, egosteko erabili den haragia edo arraina elikagai ugari ematen baitizkio saldari, zaporeaz gain. Egia da uretan disolbagarriak diren mineralak eta zenbait bitamina eta proteina egoste likidora pasatzen direla, baina ez dira hainbeste aberasten elikagaietan, jendeak uste duen bezala.
|
|
2004
|
|
|
Kontsumitzaileek maiz onartzen duten arren, produktu horrek bere irudiari kalte egiten dioten zenbait topiko mantentzen ditu. Bereziki, mendekotasun potentzialari buruzkoak,
|
herri
ondarean oso hedatua, nahiz eta orain arte egindako zenbait dimentsiotako azterketarik ez den gai izan hori egiaztatzeko. Bide batez esanda, azterketa bakar batek ere ez du aurkakoa egiaztatu.
|
|
2008
|
|
|
Gainera, hizkuntza arloan ez ezik bada beste berrikuntzarik. Izan ere, herri tradizioetan oinarrituz literatura egiteaz gain
|
herri
ondare hori literatoek baino zehaztasun handiagoz jasotzeko asmoa ere agertu zuen 1893ko urte hartan bertan. Izan ere, Bizkaiko Diputazioari herri folklorea biltzeko proiektu interesgarri bat aurkeztu zion:
|
|
|
Azkueren gogoan bere lan guztiek xede sozial bat zuten. Euskal gizarteari zuzenduak zeuden,
|
herri
ondarea galtzen utzi gabe berrerabilia izan zedin. Mitxelenak aipatu izan duen bezala Azkuek «llevó al estudio de la lengua, concebida como base necesaria de todas restauración, un fogoso entusiasmo comparable, por citar un precedente, al de los primeros grandes eslavistas»300 Hau da, ikerketa, kultur berreskuratze sozial ganorazkoa egin ahal izateko ezinbesteko lehen pauso gisa egiten zuela Azkuek.
|
|
|
Eta zentzu horretan, jendeak berrerabilia izateko bazen, tradizioa ezin aurkez zitekeen dokumentu fosil bat bezala, estatiko, baizik eman nahi zitzaion bizitza berrirako egokitu behar zen. Tovarrek eta Mitxelenak esan bezala, Azkuek jasotzen zuen
|
herri
ondarearen jarraitzaile eta interpretetzat zuen bere burua. Eta herri ondare horren oinordeko gisa, ez zion uko egiten jasotako tradizioaren berrelaborazioan parte hartzeari, hurrengo belaunaldiek hobeturik jaso zezaten.
|
|
|
Tovarrek eta Mitxelenak esan bezala, Azkuek jasotzen zuen herri ondarearen jarraitzaile eta interpretetzat zuen bere burua. Eta
|
herri
ondare horren oinordeko gisa, ez zion uko egiten jasotako tradizioaren berrelaborazioan parte hartzeari, hurrengo belaunaldiek hobeturik jaso zezaten.
|
|
|
Azkueren ikuspegi hori azaltzeko binomio sorta zabala proposa daiteke: bilketa sorkuntza dialektika, edo corpus status dialektika, zientifiko artista puru vs. ingeniari sozial dialektika, herrikoi akademiko dialektika, herrikoi purista dialektika, espezializatu holistiko dialektika, etab. Binomio hauek batzutan parez pare doaz, eta beste batzutan gurutzatu egiten dira; baina funtsean Azkuek
|
herri
ondare tradizionala oinordeko eta partaide gisa jaso eta bizitza berria emateko zuen ikuspegiaren ondorio dira. Tovar izan zen binomio horietako asko antzeman zituena, baina ez zituen modu sistematikoan aurkeztu.
|
|
|
Hola,
|
herri
ondarearen oinordeko gisa Azkuek bere burua zilegiztatua ikusten zuen ondarean eskua sartzeko, eta aldaketak egiten bazituen ondare horri biziraupena bermatzeko ezinbesteko zeritzolako egiten zuen. Horregatik, batetik, herria bazen bere erreferentzia eta jakintza iturria, bestetik herri horren lekukotza maiz kontraesankorra gertatzen zenez, Azkuek hura interpretatu eta arautu beharra ikusten zuen, batzutan interpretazio zeregin hori berak pertsonalki burutuz eta bestetan horretarako erakunde akademikoak baliatuz.
|
|
|
Azkue, ordea, ez zen konformatzen euskaldunen herri kulturako datuak erregistratzearekin edo aztertzearekin, auzia ikergai zientifiko huts bihurtuz. Hizkuntzak eta tradizioek iraun zezatela gura zuen, usadioak eraberritu eta
|
herri
ondaretik kultura nazional bat sortu. Hola, adibidez, musikaren arloan, herri kantuak bildu, harmonizatu eta haietan inspiraturiko obra berriak prestatu zituen, burgesia giroko gustuetara moldatuz.
|
|
|
Euskal Herriko txapelketako finalerdietan kantatu du azken bi edizioetan eta Bizkaiko finalista izan da azken lauetan. " Berria" egunkariko zutabegilea da eta azken urteak Uribe Kostako
|
herri
ondarea batzen eman ditu Labayru ikastegian.
|
|
2009
|
|
|
Zuoi, beharronen benetako egile eta protagonista zareten guztioi,
|
herri
ondarea eta hizkuntza horren polito gordetzen jakin duzuelako, eta gure galderei sosegu handiz eta umore onez erantzun diezuelako, eskerrik asko bihotzez.
|
|
|
Irratiari bere tartea egin behar zaio Jatabeko
|
herri
ondarearen gaineko lan honetan. Izan ere, komunikabide horrek eragin izugarria izan du etxe barruko kultur transmisioari begira.
|
|
|
Modu horretan jardun da azken urteetan Nafarroako Diozesia mila ondasun publiko baino gehiagoren jabe egin arte. Bai prentsan bai jendartean oihartzun handia izan du eta Nafarroako 117 udalek eta kontzejuk bat egin dute
|
herri
ondarea defendatzeko.
|
|
|
Beste egitasmo berri bat sortu da duela bi edo hiru urte,
|
herri
ondarea modu sistematikoz aztertzekoa. Etnografia ikerketa da, euskaraz egina, batez ere euskara egiten den herrietan.
|
|
2011
|
|
|
Ikusten genduan gure nagusiak apurka apurka gure ondotik bajoiazala gure informanteetariko batzuk be joan egin jakuz bien bitartean, eta eurekin batera gorderik eukien altxorrik handiena, herriko hizkuntzaren parte bat. Halan bada, Labayru Ikastegikoek euskera eta herri jakintza gaietan esperientzia luzea eukiela kontuan hartuta, geure
|
herri
ondarea batu eta haren aztertze sistematiko bat egiteko asmoaz, eurakaz hartu emonean jarri ginan.
|
|
|
Geuk esatea ez dakigu ondo dagoan, baina sekulako garrantzia dauka gure eretxian honetariko egitasmoak aurrera eroateak. Zorionez esan lei kontuan jausi garala, bai gure herri administrazinoak, bai kultura erakunde batzuk, hondino bizi dan jentearen akorduan eta gomutan dagoan
|
herri
ondarea zehatz batu eta jagotea ezinbestekoa dogula. Labayru Ikastegiak ibilbide luzea dauka egina, arlo honetako gaiak batzen eta lantzen.
|
|
|
Zuoi, lan honen protagonista zarien guztioi,
|
herri
ondarea eta zeuen herriko hizkerea hain polito gorde dozuelako, eskerrik asko bihotzez.
|
|
|
Zuoi, beharronen benetako egile eta protagonista zarien guztioi,
|
herri
ondarea eta hizkuntza horren polito gordeten jakin dozuelako, eta gure galderei sosegu handiz eta umore onez erantzun deutsazuelako, eskerrik asko bihotzez.
|
|
|
Hori dinogu, ahozko ondarea, edozein giza adierazpide legez, bere kultura ingurunean lekutu behar dalako, gizartearen barruan beteten dauan funtzinoa ulertu gura badogu, sikiera. Batzen dogun
|
herri
ondarea, sortu eban gizartearen bizimodu eta pentsakerearen ikuspegitik baino ez jaku egingo ulergarri. Lekukoek euren bizimodua eta ohiturak deskribatu deuskuez ahoz.
|
|
|
Betidanik jakin dot nire euskeraganako maitasuna Arakaldoko eta Busturiko asabei zor neutsela eta, maitasun edo dana dalako hori pozgarria izan dodanez, euren omenez zerbait egin behar nebala bururatu jatan. Horregaitik proposatu neutsen Busturiko Udalari eta Labayruko Ikastegiari, horren ondo bete daben Busturiko euskerearen edo
|
herri
ondarearen inguruan azterketaren bat egitea, eta haren emaitzak era batera edo bestera zabaltzea.
|
|
|
Halan bada, urteotan, zoritxarrez, betiko joan ekiguzan 500 eta 600 urteko
|
herri
ondarearen etxe historikoak,, aurrerapideak, janda:
|
|
|
Beste alde bat prezioa da: portzelana garestiagoa eta sofistikatuagoa da; loza, aldiz, beti izan da
|
herri
ondarearena. Portzelana Txinako kaolinarekin (buztin mota bat), feldespatoarekin eta kuartzoarekin lortutako materiala da, eta Europan ez zen XVIII. mendera arte egin.
|
|
2012
|
|
|
Zuoi, lan honen protagonista zarien guztioi,
|
herri
ondarea eta zeuen herriko berbetea hain polito gorde dozuelako, eskerrik asko bihotzez.
|
|
|
Era honetako egitasmoak aurrera eroateak sekulako garrantzia dauka. Zorionez esan lei, bai herri admistrazinoa, eta bai kultura erakunde batzuk, hondino bizi dan jentearen akorduan eta gomutan dagoan
|
herri
ondarea zehatz batu eta jagoteak daukan garrantziaz jaubetu garala. Labayru Ikastegiak ibilbide luzea egin dau zeregin honetan, arlo honetako gaiak batzen eta lantzen.
|
|
|
Labayru Ikastegiak ibilbide luzea egin dau zeregin honetan, arlo honetako gaiak batzen eta lantzen. Metodologia zehatz baten jaube gara eta Bizkaiko hainbat herritan batu, aztertu eta landu dogu
|
herri
ondarea.
|
|
2013
|
|
|
Geureak Herri ondare bilduma etnografia eta
|
herri
ondareari buruzko monografiak argitaratzeko sortu zan. Halangoxea da Aratusteak Bizkaian izeneko liburu hau.
|
|
|
Zuoi, lan honen protagonista zarien guztioi,
|
herri
ondarea eta zeuen herriko hiz kerea hain polito gorde dozuelako, eskerrik asko bihotzez.
|
|
|
Herri Guardia batengan eredugarria ez zen jarrera egotzi zioten eta hamar urteko kartzela zigorra eskatu (eta jarri). Fiskalak erretiratu egin zituen aberriari irain egitea, ereserki nazionalaren egilea laidotzea eta
|
herri
ondarea suntsitu nahi izatea. Haiekin, beste 20 bat urteko zigorra gehituko zioketen, aise; eta hamabi urtez itzalpean pasatu ondoren, eskertu egingo zituzkeen momentu hartan zigor urte haiek guztiak ere.
|
|
|
Kultur Elkartea.AZAROAK 10, IGANDEA: HERRIKO ONDAREA EZAGUTZEKO IBILALDIAOrdua: 9: 30: 00.Ibilbidea: Kaxkotik abiatuta, Urdaiagara, Txokoaldera eta Aginagan amaitu.Edukia: herria beste begirada batez ezagutzeko aukera, ditugun txokoak balorean jarri eta
|
herri
ondareaz apur bat gehiago jakiteko aukera ederra izango da azaroaren 10erako antolatu dugun txangoan. Kaxkoan hasiko dugu goizetik eguerdi partera arte luzatuko den txangoa; Urdaiaga aldera lehenik, Txokoaldera gero, Aginagan amaitzeko.
|
|
|
Etorkizunari eusteko iraganari eustea beharrezkoa da. Udalak kultur ondarearen trasmisioa sustatu nahi du, eta
|
herri
ondarea ere bai", azaldu zuen.
|
|
|
Zorotzat hartuko gintizketean. Diotenez, egunen batean izanen omen dituk hainbeste eta hainbeste biztanleko hiriak, non ezinezkoa izanen den elkar ezagutzea eta
|
herri
ondareak jakitea; egun horretan auzolana ezinezkoa bihurtuko duk, iraganeko ohitura zaharkitutzat joko ditek. Gaur egun, ordea, auzolana kentzea zoroena lukek.
|
|
2014
|
|
|
Torrealdaik adierazi duenez,, sormen lana eta bilketa lana biak egin zituen, biak oparo. Azkueren obrak sekulako eragina izan du hurrengo belaunaldietan; galtzear zegoen
|
herri
ondarea betiko salbatu zuen, eta bazuen azken orduko bilketa zelako kontzientzia?.
|
|
2015
|
|
|
Zamudio: bizimodua eta ohiturak, hauxe da Geureak
|
herri
ondare bildumaren seigarren alea. Liburuxka hau herrian 2013an egin zan ikerketa etnografikoaren bigarren emaitza dogu.
|
|
|
Jasotako informazino guztiagaz, lehenengo,
|
herri
ondarearen katalogoan eskegiteko fitxa digitalak egin ziran. Bertan agertzen dira lekukoen pasarteak, gai desbardinei buruzkoak.
|
|
|
Zuoi, lan honen protagonista zarien guztioi,
|
herri
ondarea eta zeuen herriko hizkerea hain polito gorde dozuelako, eskerrik asko bihotzez.
|
|
|
Baina hiztunengana ere jo dute. «Labayruk badauka lan atal bat
|
herri
ondarea jasotzeko. Hizkuntzaren lekuko bizi askorekin egiten dira elkarrizketak.
|
|
|
bi korrikalari, filologoa, musikaria, zalduntxoa, politikoa, pilotariak, gizonezkoak denak… Hori dela eta errotonda txiki batean xume, isil, emakumeari keinua egiteko jarri dute bere irudia, herriko emakume ezezagun denen ordez. Herria sortu zeneko bi tokitara igotzeaz bat, ikus daitezke bere edertasunean sei auzo, eta ibaiaren ezkerretara eta eskubitara
|
herri
ondare oparoa: dorretxeak, ermitak, jauregiak, kale izendegi bitxia… ezagutzea merezi duena.
|
|
2016
|
|
|
Zaindu dezagun gure
|
herri
ondarea
|
|
|
Zoritxarrez, egoera hau ohiko irudi bihurtu da gure herrian. Gaur egun, edozein eragilek antolatutako jardunaldi, ekintza edo bestelako ekimenak nahikoa aitzakia dira gure
|
herri
ondarea zikindu eta hondatzeko.
|
|
|
Gogoan izan behar dugu
|
herri
ondarea –eraikin historikoak, monumentuak, Kultur Etxea, ikastetxeak, elizak, lorategiak, hesiak, hormak…– oñatiar guztiona dela. Beraz, Oñatin gustura bizi eta gure herriaz harro egoteko ezinbestekoa da gurea dena guztion artean zaindu, errespetatu eta babestea.
|
|
|
Polonesekin ere antzeko gertatu da. Taldeak
|
herri
ondare horren iturri bizitik edan eta gaur egungo ikuspuntutik, ezagutza handia eta trebezia teknikoa batuz, errepertorio berria sortu du.
|
|
2019
|
|
|
Adituek uste dute poematxo horiek abestuak izan ohi ziren kanten leloa izango zirela, eta, beraz, bazituztela estrofak. Erdi Aroaren amaieran, poeta kultuek
|
herri
ondareko poematxo eta kanta laburrak berreskuratzeari ekin zioten, euren lana berritzeko eta inspirazio iturri gisa. Adituentzat ez da erraza bereizten zer den jatorrizkoa eta zer birsortua, baina badirudi herri tradizioko poematxo zatiak (Erdi Aroko kanta haien lelo izango zirenak) izan zirela berreskuratu zuten zatia, eta haietan oinarrituz, buru gisa hartuz?, poema eta kanta berriak osatu zituztela poemaren buruaren edukia hedatu edota azaltzen zuten estrofak erantsiz.
|
|
2020
|
|
|
Aingeru Irigaraiz gainera, Lekarozen ikasi zuten euskal kulturan itzal handia izan duten zenbait pertsonaiak, hala nola Jorge Oteiza eskultoreak eta Aita Donostia goitizenaz ezagunagoa den Jose Gonzalo Zulaika fraide kaputxino, konpositore, organista, musikologo, idazle eta euskaltzainak. XX. mendeko euskal folklorista handia, musika konposatzeaz gainera,
|
herri
ondareko ia bi mila letra eta partitura bildu zituen Aita Donostiak, galtzear zeuden pieza asko tartean. Haren musika lanetan eragin handia izan zuen Maurice Ravel Ziburuko musikari ospetsuak, zeina bisitan etorri baitzitzaion Lekaroza.
|
|
2022
|
|
|
Nahi horrek, argitaletxeko kideek adierazi gisa, bat egiten du Balea Zuriaren xede nagusietako batekin: Euskal Herriko literatur jarduna sendotzea eta
|
herri
ondarearen transmisio bideak indartzea. Juaristi «harro eta pozarren» agertu da lanaren argitalpenagatik:
|
|
|
Enparantza hau inguratzen duten hormetako irudiak berritzeko diru kopurua onartu du udal Ogasun Batzordeak, 21.000 euro guztira. Usurbilek artearekin duen loturaren beste elementu bat gehiago dira Arrastaluren irudiak, hau da, herriaren ondarearen parte dira, eta
|
herri
ondare hori zaindu eta mantentzeko helburuarekin ere egin dituzte konponketak eta elementu berrien enkargua”, Usurbilgo Udaletik berri eman dutenez. Aste batzuk ditu Arrastaluk irudi berriak sortu eta orain arteko hainbat konpontzeko.
|
|
|
Azken sei hamarkadetan euskal dantzaren egoera irauli du Juan Antonio Urbeltzek eta Marian Arregik gidatutako taldeak. Espainiako gerrak utzitako desertu kulturala gainditu nahi eta, 1960ko hamarkadatik, herriz
|
herri
ondare koreografikoa bildu, aztertu eta, ia momentu beretik, sortu eta birsortzeari ekin dio Argiak, ezagutza, sentsibilitate artistikoa eta ardura soziala ardatz, euskal dantzari hizkuntza osoaren eta noranahikoaren izaera aitortuz.
|
|
2023
|
|
|
Informazioaren arabera, berrespenak garrantzi handiagoa du. Mintzamoldeei dagokienez, kontrastea ez da hain erabakigarria, baina bai
|
herri
ondarearen inguruko kontuetan. " Nahiz eta testigantzak gure informazio iturririk handiena izan, memoriak kapritxoak izaten ditu.
|