|
2017
|
|
|
Aurten Besta Berri ekainaren 18an dugu eta beraz Otaba 25ean. Ospetasun berezia hartzen du besta horrek bere meza, bezperak eta prozesioekin
|
herri
anitzetan eta bereziki Iholdin, Heletan, Armendaritzen, Donamartirin. Haurrak, gazteak eta adinetakoak beztitzen dira arropa ederretan eta holaxet kurrida, dantza, musika, denak iragaiten dira alaitasunean.
|
|
|
200 dantzari eta musikarik parte hartuko dute. Egitaraua arratsaldeko 15.30etan hasiko da
|
herri
anitzetan. Nafarroako eta Baxe Nafarroako dantza taldeek Bithiriña, Gabadi, Arboti, Larzabale eta Baigorrin emanaldiak proposatuko dituzte.
|
|
2019
|
|
|
Urtero bezala urtarril erditsuan egiten dena, jende anitz hurbilduak ziren, izan laborari, elkarteko ordezkari bai eta hautetsi andana bat. Horietan besteak beste, Annick Trounday departamenduko kontseilaria, Alice Leiziagezahar Eskualdeko kontseilaria, Jean Rene Etchegaray Euskal Elkargoko presidentea, Alain Iriart, Daniel Olçomendy, Beñat Arrabit eta Michel Etchebest Euskal Elkargo presidente-ordeak eta
|
herri
anitzetako auzapezak.
|
|
2020
|
|
|
Urriaren 13tik 31 arte ITZULI MITZULI deitutako lehen txotxongilo egunak ospatu dira Xarnegu herrian, Bardoze eskualdean. Lekuko partaidetza batzuri esker (FOYER DE BARDOS kultura elkartea, MAIATZ argitaletxea eta" UNIMA Euskal Herria" txotxongilo erakundea), Lapurdiko AZIKA konpainiak gertakari eder hori antolatu du" xarnegu" (euskaldun/ gaskoidun) diren kanpañako
|
herri
anitzetan.
|
|
2021
|
|
|
Gainera, txerto pasaportearen ideia sustatzen dute turismoan sustraituriko ekonomia duten Europa hegoaldeko
|
herri
anitzek, horietan Espainia edo Portugal, eta ez bakarrik, horren alde ere agertu baitira Belgika, Polonia, Danimarka edo Suedia bezalako herriak. Eta joan den otsailaren 25eko Europako Kontseiluko bilkuratik landa, Angela Merkel Alemaniako gobernu buruak deklaratu du" txerto pasaporte numeriko baten beharra dugula erraiteko denak ados gira".
|
|
|
Beste
|
herri
anitzetan bezala, agiantza bilkura berezirik ez da egin aurten Ziburun ere, ez segurik usaiako moldean, hautetsien ondorat bilduz besteak beste herriko elkarteburuak. Bilkura bat izan da halere, frango murritxa nahitez, iragan dena lehengo tenisgunean eraiki bilgunean.
|
|
|
Bainan azken egun hauetako gertakariek ez dute batere holako bidea erakusten. Estatuen gainetik, farmazia industriak bere interesen aldeko jokamoldea azkartu du, adibide baten emaiteko, Astra Zeneca enpresa txerto dosien banaketa murrizten ari da
|
herri
anitzetan tentsio handi bat sortuz. Hala nola Europak molde elkartuan 90 milioi dosi negoziatu zituen aurtengo lehen hiruhilekoentzat.
|
|
|
" Erabaki hau dogmatikotzat jotzen dugu, eta berresten dugu eskualdeetako hizkuntzen gaian Konstituzio Kontseiluak duen etengabeko aurkako jarrera, eta gisa hortan arrunt ukatzen du gure lurraldeen errealitatea. Errekurtso honen eramaileek eraman dutena, beste garai bateko jarrera da" entzuten ahal zen." Erabaki horren ondorioz, bereziki eskola publikoetan murgiltze sistema oztopatua da, alta
|
herri
anitzetan burasoek eskaera hori egina dute. Horrez gain beste eskolen murgiltze sistema ere lanjerean jarria da, bereziki Seaskarena.
|
|
|
Herbeheretan eta Libanon bezala munduko beste
|
herri
anitzetan, etsialdien ondorioek gero eta ihardukitze bortitzagoak sortzen dituzte.
|
|
2022
|
|
|
Koronabirusaren 5 uhainetik ateratzen ari girelarik, Covidaren kontrako neurrien ttipitzea eta txertatze ziurtagiria edo" pass" delakoa altxatzea aipatzen da munduko
|
herri
anitzetan, bainan denbora berean beti beharrezkoa den txertatze froga paperaren ukaiteko baldintzak, bereziki epeak, gogortzen ari dira Frantzian. Kontradikzio horrengatik jende anitz galduak eta gero eta gehiago asaldatuak agertzen dira.
|
|
|
Herritar anitzek sustengatu kamioilarien mugimendu azkarra hausteko, Kanadako gobernuak lege martziala baliatu du. Bainan Otawa hiri nagusian, beste
|
herri
anitzetan bezala, iragan diren manifestaldi jendetsuek aldarazi dute botere politikoaren jokamoldea. COVID transmisioaren kontrako neurri anitz otsailaren 17an arinduak izan baitira eta txertatze ziurtagiriaren edo" pass" famatuaren kentzea ere aipatzen dute martxoaren leheneko.
|
|
|
Zergatik ote? Europako
|
herri
anitzetan eramanak izan diren txertatze kanpaina ezberdinen ondotik neurtuak izan dira adin horretako hiltze tasaren goratzeak. Fenomeno berdina atzemaiten da txertatze sistematikoak programatu dituzten hainbat herritan:
|
|
|
COVID izurritea bururatua ez delarik, joan den urtean mundu guzian hedatua eta
|
herri
anitzetan, bereziki herri aberatsetan, beharrezkoa bihurtu den txertatzeak behargabeko ondorioak sortu ditu.
|
|
|
Munduko beste
|
herri
anitzetan ere 6 urtetan eskolatzeko adina ezarria da, Japonian eta Errusian aldiz haurrak 7 urtetan dira hasten. Halere, herrialde guzietan, haurren gehiengoa, 3/ 4 urterekin eskolara abiatzen da.
|
|
|
Gaur egun, Nafarroan,
|
herri
anitzetan ihauteriak antolatuak dira: hala nola, famatuenak Lantz, Ituren eta Zubieta.
|
|
|
Ur eskas larria agertu da, uda huntan, Europako parte handi batean. Frantzian, gaur egun, uraren erabilpena oraino
|
herri
anitzetan mugatua da. Uraren inguruko tentsio egoera ez da uda huntakoa bainan urtetik urtera azkartzen ari da, eztabaida mingarriak sortuz ureztatzeen inguruan.
|
|
|
Euri gutti eginik, erreserbak azkarki ttipitu dira eta uda parte handi batean uraren erabiltzeko murrizketak finkatuak izan dira, Frantzian, Europako
|
herri
anitzetan bezala. Nahiz euri gozoa egin duen joan den astean, beharrak ez dira oraino beteak eta murrizketa neurriak atxikiak dira, gaur egun, departamendu gehienetan.
|
|
|
Goi Nafarroa konkistatu eta, gaztelar tropak Donibane Garazira heldu ziren irailaren 10ean eta hirian sartu ziren erresistentziarik gabe, hiriko soldaduek gotorlekua utzi baitzuten. Gaztelarrek Baxe Nafarroako
|
herri
anitz arrobatu, suntsitu eta erre zituzten (Monjolose adibidez). Albeko dukeak Baxe Nafarroako etxe dorre guzien suntsitzea manatu zuen.
|
|
|
Egoera hortaz ederki baliatzen diren energia saileko enpresa handieri irabazi ikaragarrien gaineko zerga berezia plantan ezarri dute, Europako
|
herri
anitzek. Europako erakunde politikoetan ere gai minbera hori eta elektrikaren prezioa finkatzeko sistema bera ari dira aztertzen, luzaz goraipatu den merkatu libreak amildegira eramaiten bagaitu.
|
|
|
Ogi bihien produkzioa ttipiarazten duten beste faktoreak ere badira. Hala nola toki batzuetan izan diren eurite basek eta udaberri huntako idorteek
|
herri
anitzetan ogi alorren etekina apalarazi dute. Mementoan errusiarrek dute ukrainarren merkatu parte bat bereganatu, bainan urte hondarra arte gerlak segitzen balu, Errusiako eta Ukrainako esportazioak %60ez eror daitezkeela diote adituek, prezioen goratzea akuilatuz oraino.
|
|
|
Omicron aldagaiak sortu duen egoera sanitario berriarekin kontrol eta hertsipeen neurri sanitarioen arintzea erabaki dute
|
herri
anitzek. Hala nola Bretainia Handian murrizketa sanitario gehienak aste huntan berean altxatzea erabaki duten, urtarrilaren 27tik goiti ez da gehiago maska ekartzea bortxatua izanen eta osagarri ziurtagiria ez da beharrezkoa izanen, toki gehienetan.
|
|
|
Baxe Nafarroan
|
herri
anitzetan Trounday lehen agertu da, Zuberoan bi hautagaiak berdintsu ibili dira, Hazparne lurraldean herri ttipietan Echaniz ek emaitza onak egin baditu, Hazparneko herrian eskuina aitzin joan da 1.311 bozekin, 1.100 boz bigarrenak egiten zituela.
|
|
|
Mugimendu feministak indarkeria matxistaren kontra antolatu manifestazioetara jende asko hurbildu da,
|
herri
anitzetan eta bereziki hiriburuetan bortxaketen, indarkerien kontra" Aski da" oihukatuz. Donostiako protestaren amaieran, indarkeria matxistaren ondorioz hildako andreak, 2003az geroztik 115 emazte eta 11 ume indarkeriaren biktimak ekarri zituzten gogora.
|
|
2023
|
|
|
Tony Blair-ek berehala amerikar argumentuak sinetsi zituen. Baina, jende eta
|
herri
anitzek duda handiak bazituzten" froga" horren aitzinean eta lehenik Nazio Batuetako segurtasun kontseiluko hiru indarrek, Errusiak, Txinak eta Frantziak. Orduan, Nazio Batueri ikuskatze independenteak eskatu zituzten.
|
|
|
Frantzian bezala munduko
|
herri
anitzetan jendartearen beharreri ezin erantzunez, hatsankaturik dabiltza osagarri sistemak.
|
|
|
Sendagileen errealitate dorpea eta orokorki osagarri sistemen ahuleziak eta eskas handiak adierazten dauzkigute han eta hemen gertatzen diren manifestaldi arranguragarriek. Alta salaketa horiek ez dira oraikoak, ez eta izurritearen ondorioak, aise lehenagotik plazaratuak baitziren, bainan
|
herri
anitzetan ezin jasaneko hein batera helduak girela iduri luke.
|
|
|
Egoera txar hori beste
|
herri
anitzetan sendi da, behin baino gehiagotan eredugarritzat hartua izan den Alemanian ere ospitaleetako diru eskasa eta krisia igurikatzen baita. Italian IRM baten ukaiteko urte bat bederen beha egon behar da.
|
|
|
Luhuso herriari, beste
|
herri
anitzetan bezala, jende kopurua azken urteetan emendatu zaio, ondorioz etorri berriak ez dira baitezpada ezagutzen, ikusgarriari esker lotura egiten hasi da. Christian Echeverriak, sortzez donazahartarra, kontatzen zuen 2002an kabalkada muntatu zelarik, orduan zela bere familiarekin herrira bizitzera etorri.
|
|
|
Munduko
|
herri
anitzetan bezala, oraino Frantzian ere debekatzeko arrazoi ekonomikoak aitzinatzen dira. 2021eko finkatua zen Rounduparen debekatzea, laborantza konbentzionaleko defendatzaileengandik ez da atxikia izan.
|
|
|
Azken gerla mundialaren biharamunera itzuli behar gira oraiko egoera nahasiaren konprenitzeko. Europako
|
herri
anitzetik haizatuak eta ihiztatuak izan ziren munduko juduentzat esperantza handia sortu zen. Naziek antolatu Shoah deitu juduen esterminaziotik eskapatu ahal izan zirenentzat argi bat piztu zen, Palestinan, herri libre batean bizitzeko proiektuarekin.
|
|
|
Jean Louis Harignordoquyk Herria nola osatua den gogorarazi du, 16 orrialdetako astekaria artikulu anitzez osatua eta gaurko biziari egokitua. Ipar Euskal Herriko
|
herri
anitzen berriak, diasporakoak, kronikak eta mundu zabalekoak, 50 bat bolondreseri esker idatziak dira. " Herrian agertzen diren artikuluek balio dute literatura aldetik, herrietako berriketari bakoitzak bere tokiko hizkeran kontatzen baititu.
|
|
|
Latinoamerikako, Asiako eta Afrikako 87 herriren irabaziak aztertuak izan dira. Agertzen da Afrikako
|
herri
anitzetan, bai eta Asiako mendebaldean, kutsaduraren kaltetsuenak laborariak direla, horietan bereziki emazte laborariak. Yemen, Bangladesh, Somalia, Pakistan, Sudan, Gambia, Afganistan, Nepal eta Siria dira lehen lerroan agertzen.
|