|
2001
|
|
|
Fokalizazioaz hitz egiten
|
hasi
baino lehen, ahotsari dagozkion zenbait ezaugarri aipatzea gustatuko litzaiguke. Maila honetan iheslearen istorioa kontatzeko erabiltzen diren pertsona gramatikalen alternantzia aipatu nahi genuke.
|
|
2003
|
|
|
Idatzita zeukaten lehenengo hilabeteko guztia cyclostilez aterateko prest, Txomin beste ayudanteekin exeri zanean Moises bigarrenak esan behar zuana entzuteko. Ayudante bati otu zitzaion orduan cyclostilekin
|
hasi
baino lehen baimena eskatu behar zitzaiola On Bixenteri.
|
|
|
Nork pentsatuko zuan han arkituko zirala?, esan zuan Martinezek, eta prisekin zoala XXko elizara mezäa bukatu ta jendea irtetzen
|
hasi
baino lehen Iziarrekin hitz egiteko.
|
|
|
Zabaldu egunorokoa eta irakurtzen
|
hasi
baino lehen, hara non ikusten duan Fernando elizako atetik barrura.
|
|
|
Parkatu berandu etortzearren, baina ondino ez dot ikastetxe hau ezagutzen, eta pasabideetatik galdu naz haren begirada, banan banan, ikaslez ikasle ibili zen, aurpegi berriak gogoratzen saiatuz. Bueno,
|
hasi
baino lehen, Unax da nire izena, eta zuen Arteko irakaslea izango ei naz jarraitu aurretik urruma egin zuen bi bider, irribarrea ezkutatuz. Zuen aurreko irakaslea ez ei da ikastolara itzuliko; beraz, guk berak itxitako puntutik jarraituko dogu.
|
|
|
Bere logelan Ainhizek kasetea itzali zuen hurrengo kanta
|
hasi
baino lehen, abestiak erdian moztea ez baitzuen batere gogoko. Txiklea mamurtzen hurbildu zen amagana, egongelara.
|
|
2004
|
|
|
Edozeinek hartu dezake parte, gizonezko zein andrazko izan. Lehiaketarien izena aurretik eman behar da, sariketa
|
hasi
baino lehen.
|
|
2006
|
|
|
Uretan bustitako zapi batez sikatu ebazan banan banan, leun, idien azal gorriak, ume txiki baten musua izan balitz lez. Ordurako bero lar egoan eta idi buztarria,
|
hasi
baino lehen, arnasestu bizian egoan, ito beharrean. Beste zapi batez begiak lanbrotuko jakezan alkoholaz igurtzi ebazan musturrak.
|
|
2007
|
|
|
Tipologiaren aldetik euskara eta kaukasiar hizkuntzak mota berekoak zirela ikusi zen. Hala gorpuztu zen hipotesia, jatorri berekoak izan zitezkeela, eta indoeuroparrak hedatzen
|
hasi
baino lehen, handik hona etorri izan ziratekeela euskaldunak.
|
|
|
Parajea ederra da, ingeles batek diseinau eban lorategia eta bidea. Sasoi baten uria
|
hasi
baino lehen lorategi botanikoa be euren eremuan egoan; orain bananduta dago. Lorategian torre bi dagoz:
|
|
2009
|
|
|
Behin mokilak birrinduz gero, ereiteko exabarrak egiten
|
hasi
baino lehen, tarte bat uzten zuten. Batzuetan bi hilabete ere uzten ziren.
|
|
2011
|
|
|
Goierriko umeek gerrea
|
hasi
baino lehen jakin ei eben gerrea sortuko zana. Larrazabaleko mutiltxuak sarri esaten ei eutsien euren eskolakideei gerrie etorrela eta Sotaren pinudira joan ebela ostentzen.
|
|
2013
|
|
|
Nobelak eta narrazioak argitaratzen
|
hasi
baino lehen, makina bat bertso idatzi eta argitara eman zituen Salbadorrek, batzuk jada aipatutako aitaren liburuan, beste batzuk Zeruko Argia aldizkarian. Bertso horiek argitaratzeko ezizenak erabili zituen:
|
|
2015
|
|
|
Hori ikusirik, diru kopuru bat bildu ostean4, proiektu editorial berri bat martxan jartzea bururatu zitzaien, zeinetan Arestik lan egin zuen. Zoritxarrez, baina, Aresti hil egin zen egitasmo hori
|
hasi
baino lehen. Hala, azkenean Haranburu Altunaren esku geratu zen argitaletxea Kriselu zigilua berreskuratuta5 Azken momentuko esku aldaketa horrek gogotxarturik utzi zuen Saizarbitoria.
|
|
|
Berakatzgustua hartu eian, berakatzak boltsatxu barruetan ipinten ziran saltsa haren artean. Nahastea itxi egiten zan bi edo hiru egunean, eta txorizoak egiten
|
hasi
baino lehen, berakatzak atera, eta barriro ondoondo nahastetan zan. Gero hesteak bete egiten ziran enbudo txiki bategaz eta suetean eskegiten ziran kainaberetan.
|
|
2017
|
|
|
Lasterketa oso egokia zan niretzat, 100 kilometro ingurukoa, eta ibilbide aproposa. Karrerea
|
hasi
baino lehen, ostatua txirrindulariz bete zan, batez be Gipuzkoatik etorriak, eta han ebilzan janariz poltsikoak beteten. Hori ikusita, aitita etorri jatan esanez:
|
|
2019
|
|
|
Irakurtzen
|
hasi
baino lehen girotzen hastea oso garrantzitsua dela deritzogu, hipotesiek ikasleen jakin mina pizten laguntzen dute eta aldi berean, denon artean egiteak irakurketa talde osoaren ekintza delako sentsazioa zabaltzen du. Izan ere, irakurketa oso bakartia izan ohi da eta uste dugu adin hauetan, garrantzitsua dela girotzea denon artean egitea eta era berean, eleberriaren oinarriak denon artean finkatzea.
|
|
|
Irakurtzen
|
hasi
baino lehen, hiztegia hobetzeko ariketatxo bat proposatzen dizuegu. Irakurri ahala ulertzen ez dituzuen hitzen hiztegitxo bat osatuko duzue eta hiztegian begiratu ostean, zuen hitzekin alboan esanahia jarriko duzue.
|
|
|
• Batxilergo artistikoa ikasten duten ikasleen kasuan, edota artea lantzen duen ikasgairen bat baldin badago gure zentroan, irakaslearekin hitz egin dezakegu eta hark koadro hauen autore bat edo autore guztien berri eman diezaiela eleberria irakurtzen
|
hasi
baino lehen. Honela, erreferentzia horiek aurkitzen dituztenean ezagunak egingo zaizkie.
|
|
|
Gerrako kronikak" eleberria bera erabiltzeaz gain, interesgarria da irakurketa osatzen lagunduko duten materialak ikasleekin erabiltzea. Irakurtzen
|
hasi
baino lehen girotzeko erabil litezke, irakurri bitartean ulermenean laguntzeko edota amaitu ondoren hausnarketa bat egiteko. Tratu txarren inguruko material digital batzuk bildu ditugu hemen.
|
|
|
Beraz, intertestualitate artistikoaren erabilera nola egin den aztertuko dugu. Hala ere, horretan
|
hasi
baino lehen, azpimarratu behar da artearen aipamenak aztergai dugun lanean ez ezik, Kandinskyren tradizioa edota Rossettiren obsesioa lanetan ere, garrantzia handia duela. Bietan ikus daiteke, izenburutik hasita, arte piktorikoak duen eragina eta presentzia; zer esanik ez eskulturak Martutenen.
|
|
|
Honela, eleberrian agertzen diren lanak aztertzea izanen dugu xede, eleberrian bertan duten eragina azpimarratzeko. Hala ere,
|
hasi
baino lehen, aurreratu behar da Rossettiren obsesioan egiten den artearen erabilera ez dela berdina, izan ere, Rossettiren bizitza eta artea, esan bezala, pertsonaia nagusiarekin konparatzen baita:
|
|
|
Bihotz bi. Gerrako kronikak lanean ageri diren margolanen azterketekin
|
hasi
baino lehen, zehaztu nahi genuke, margolanen kasuan, obra bakoitzaren egileen inguruan zenbait datu gehitu ditugula, egilearen testuingurua ezagutzeak obra bera hobeto ezagutu eta ulertzen laguntzen duelako. Interesgarri da, era berean, kontalariak zein interpretazio eskaini digun obra horiez, eta bere diskurtsoan txertatzean irudi horiek duten funtzio komunikatiboa, ez baitira sentiberatasun estetikoaren kariaz soilik ekarriak, asmo ironikoa edota dramatikoa ere aurkitzen baititugu ekfrasi literario hauetan.
|
|
|
Gerrako kronikak laneko protagonista nagusiak bere emaztea leihotik behera botata hiltzea erabakitzen du. Hori dela eta, liburuaren beraren analisiarekin
|
hasi
baino lehen, euskal fikzio kriminala kontuan hartzeari garrantzitsu deritzogu, izan ere, Jon Juaristik liburuaren gaztelaniazko itzulpenaren aurkezpenean (1999) aipatu moduan, eleberri honetan bi genero ezberdinen ezaugarriak elkartu dira: batetik, pertsonaiaren inguruko gertaera barregarriek eratzen duten endredozko komediari dagozkionak daude, baina bestetik bada krimen eleberriei dagokien alderdia ere.
|