|
2000
|
|
|
—Bazkaltzen
|
hasi
baino lehen, ene jaun administratzaileak eta albazeak ene testamentaren eta ene azken hitzaren berri emanen dizue, etxeko guztiak zaituztedala lekuko.
|
|
|
Begi bistakoa zen ezen present haiek ez zirela, ohi bezala, berdinak, zeren fardeltxo bat luzea eta astuna zen, eta bertzea tipia eta arina. Fardel luzearen idurirat, berehala ohartu ginen Mattin eta biok zer izan zitekeen, eta, hala, fardelak laxatzen eta destolestatzen
|
hasi
baino lehen aitaren ohiko erritualari aitzinatzen zitzaiola, Mattinek erran zuen:
|
|
|
Baina, deusetan aitzinatu baino lehen, derradan ezen Salamancarako bidea Burgostik egin nuela eta ez nukeela ahantzi nahi, halatan, bertako katedralak eragin zidan zirrara eta inpresionea... Ordea, Burgosko katedralarekin korapilatzen
|
hasi
baino lehen, natorren zuk Salamancako unibertsitatean eman zenigun lehen eskolaren deskribatzerat, alde batetik, zeren abiapuntu ezin hobea izan baitaiteke, eta, bertzetik, zeren eskola hura ere ezin hobeki etor baitakiguke, katedralari buruzko gogoeta egiteko bide batez, eta haren signifikantzaz mintzatzeko, zeharka bada ere.
|
|
|
Eta jauziz jauzi zebilen ene arima, eta ene oinak lurrez lur eta hiriz hiri, zeren Bolognatik Florentziarat jo baikenuen gero, Pedro Huizi ostari zuen hirirat... Baina Pedro Huiziren kontuekin
|
hasi
baino lehen, osabarekin izan nuen auziaren aitzin gibelak azaldu nizkizuke lehenik, gure arteko harremanen puntu ilun bat baino gehiago argi ditzaketenak.
|
|
|
Baina, bere irakaslearen merituak aipatzen
|
hasi
baino lehen, nola ikusten baitzuen ezen napolitar hura mutil jantzia zela, hala, erran behar ote dizut ezen, segidan, bere eremurat eraman zuela osabak solasa?, azaltzen ziolarik gitarra joleari nola gitarraren hots harmonikoen azpian —eta berak kantatu kanten azpian, azken finean— numeroen mundua zegoen, zeren notak eta soinuak harien luze lodien araberakoak baitziren, eta jotzailearen...
|
|
|
—Ez al litzateke hagitzez ere hobea zure nagusiak gai honi buruz izan dezakeen iritziaren berri jakitea, deusetan
|
hasi
baino lehen, zeren hura ez baita Avilakoa eta, dakizun bezala, giristandadean ere mundu guztia ez da erlikien aldeko itsu.... Edo, ez ote duzu pentsatu zer gertatuko litzatekeen, baldin zure nagusia akort ez balego eta iraintzat hartuko balu zure asmo ona, hain gai minberan...?
|
|
|
—eta, ohartzen nintzelarik ezen, Nafarroa aipatu nuenean, harritu bezala egin zirela, aitzina egin nuen—: Baina, neure bizitzako historiarekin
|
hasi
baino lehen, jakin nahi nuke nor zareten zuek eta norentzat trabailatzen zareten, eta jakin nahi nuke, orobat, nor den zuen jauna eta nagusia, hari ene begirunea erakutsi ahal izan diezaiodan amoreakatik.
|
|
|
Zein goriak eta zein bortitzak istant erabakigarri haiek... eta zein arretaz beteak, bertzalde, jaun André, kapitainari begia gainetik kentzen ez niola, ene bizia haren keinuetarik edo haren lehen hitzetik dilindan balego bezala...! Eta zein barrenaino sartu zitzaidan irri tipi hura, hark, mintzatzen
|
hasi
baino lehen, egin zidana, zeren irri hura baitzen nik orduan behar nuen karga arintgarria eta gutigarria... eta leiho tipi bat ere zen, esperantzaren lur ezin loratuagoetarat jotzen zuena, eta ni hain nengoen esperantzaren beharrean...!
|
|
|
Eta urte berria heldu zen eta aita hala eleztatu zitzaigun, bazkaltzen
|
hasi
baino lehen:
|
|
|
Zeren, nork daki gaztetan hartu hinduen su hark hartuko ez ote hauen egunen batean berriro, eta mudaraziko ez ote duen hire pintura goiti beheiti...? Eta ezin etsi duk,
|
hasi
baino lehen... eta heure bide hori ere bilatu beharra duk, nahiz eta, bertzetik, ene anaiaren gustuko pintura ere egin behar izanen duan... Baina hik ere aurkituko duk heure erdibidea, eta, handik aitzina, auskalo...
|
|
|
BARKA, jaun André, hemen bertze etenaldi bat egiten badizut eta bertze kontsiderazione batzuetan hasten banatzaizu, Amsterdameko kontuekin
|
hasi
baino lehen, baina uste dut ezen merezi duela. Izan ere, anitzetan aritu izan natzaizu libertatearen handiaz.
|
|
2001
|
|
|
Ikasketak amaitu eta hiru egun eta erdi eman zituen enpresa batean
|
hasi
baino lehen. Harrezkero iluntzeko zazpi eta erdietan ateratzen zen lanetik eta oso zoriontsua zen zortziak laurden gutxiagotatik bederatziak arte.
|
|
|
Horretarako, Mekako erromesaldiak
|
hasi
baino lehen, haur biltzaileak Indiako eskualde behartsuetara joaten dira. Han elbarrien bila ibiltzen dira.
|
|
2002
|
|
|
–Bai –Julenek autoko argiak piztu zituen; arratsalde benetan iluna zen. Irribarre egin zuen– Egundoko konfiantzarekin hasi ginen... eta ia
|
hasi
baino lehen sakabanatu zen taldea. Bitxia ere izan zen.
|
|
|
Sulfuroaren aztarnarik nabari ez dadin, gainetik baselina ematen diete. Borroka
|
hasi
baino lehen uretan sartzen badituzte ere, baselinari esker sulfuroa ez zaie joaten.
|
|
2003
|
|
|
Ero baten moduan oldartu nintzaion gainera eta indarrik izan banu txikituko nuela uste dut. Denboraldi luzea behar izan nuen gertakari hori gainditzeko eta luzeagoa oraindik nobela amaitzeko, dagoeneko ez zela erabat nirea sentitzen bainuen –esan zuen eta gertakaria aipatu eta gero ere bere eskuineko ukabilarekin ezkerreko esku zabalduan kolpeak ematen jarraitzen zuen, boxeolariek borrokan
|
hasi
baino lehen bezala.
|
|
|
–Ni postrea jaten ari nintzen zuek jatetxera sartu eta bi mahairen tartearekin eseri zinetenean. ...ka hutsik, alkandora zurien mahukak tolestatzen zenituzten bitartean (gizonezkoen imintzioa da hori, indarra edo bortizkeria erakuts zezakeen garai batean, aisialdia edo su etena adierazten du gaur) eseri zineten, pozik, ingurumariari erreparatzeko astirik gabe oraindik, bukatu berri zenuten bilerako zertzeladak gogoan edo bidean hizpidea sortutako kontuak ahotan zenituztela, eta jakiak aukeratzen
|
hasi
baino lehen ardoen karta eskatu zenuten, ospakizunen bat antzezteko asmoarekin beharbada, baina ez zenuten toparik egin, keinu labur bat baizik ez elkarri begira, kopak mihise zuritik ozta ozta altxatuz, gizonezkook ez zarete zeremonien zale, eta, lehen tragoxka jo ondoren, ahoaren parean eusten zenion koparen gainetik geratu zinen niri begira –hasi zitzaion kontatzen emakumea, eta musu labu...
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntzaren estatusean eragiten duten faktoreak aletzen
|
hasi
baino lehen, faktore horiek guztiak bere baitan egituratuz izaera eragingarriagoko bihurtzen dituen makro erakundearen gain determinazioa aipatu berri digu Videgainek: –Irauteko ahalik handiena erakusten dutenek estaduaren eta instituzioen laguntza sendoa daukate?.
|
|
|
Zortzi eta erdietan etorri da. Romanettok lagundu dio mahaiarekin eta kartoizko kutxarekin, eta, erreferenduma
|
hasi
baino lehen, Signora Maria mahai gainera igo da, begiratu du plazara eta ikusi du ilaaaaaara bat kale zabalean sartu eta etxe artean galtzen zena. Eskuak aho inguruan jarri ditu bozgorailuarena egiteko, eta oihuka esan du bakoitzak boto bat, bakoitzak boto bat, bat bakarrik bakoitzak.
|
|
|
Gaurkoa du lehenengoa, eta oraindik ezin du sinistu bera ere han egotea, Ponte a Ema osotik sei pertsona baino ez zineman, debekatutako pelikula bat ikusten. Ciccillok proiekzioa
|
hasi
baino lehen esan dio, hemendik aurrera pelikula onak ikusten ohituko zara, Livia. Eta esan du orain arte bost zirela eta orain zazpi, Pablo falta delako, eta besoa estutu dio Liviari.
|
|
|
Aitak ez zidan berehala erantzun. Errepidearen alde banatako baso soilduetan galduta eduki zuen begirada, hitz egiten
|
hasi
baino lehen:
|
|
|
Gauza gehiago ere jakin nahi zitean. Ea lanbiderik al huen gerra
|
hasi
baino lehen, edo ikasketarik. Baita zertan ari hintzen orain.
|
|
|
–Morroia ikertu dugu, jenerala –ekin zion Powersek, muturbeltz–; SDrako lan egin zuen gerra
|
hasi
baino lehen. Berak desertatu egin duela dio, baina ez naiz fidatzen.
|
|
|
–Mesede bat egin behar didazu, Oppie –bota zion Einsteinek, Oppenheimer hitz egiten
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
Eskerrak eman dizkio Luisak etxeko atarian, agurtu du, eta, eskailerak igotzen
|
hasi
baino lehen, hasperen egin du. Eta berriz egin du hasperen etxeko atea itxi eta poltsak sukaldeko mahaiaren gainean utzi dituenean.
|
|
|
Eta ez ahaztu familia bat duala... Aireratzea komeni zaik eta indartzea, lanean
|
hasi
baino lehen... beste edozein lanetan hobe, tabernako giroan baino. Eguneroko eta etengabeko tentazioa lagun txarra duk errekuperaziorako.
|
|
2005
|
|
|
Eta halaxe izan zen: Fernandoren hezurrak baselizatik hogei metrora aurkitu zituzten, pinudia
|
hasi
baino lehen, belardian.
|
|
|
Baloik zikin zeukan ilea. Partidua
|
hasi
baino lehen eta partidua amaitu ostean. Mateok ez zuen golik sartu; Baloik bi.
|
|
|
zelan sartu zuten materiala elizara, zelan jarri zuten koruaren azpian... Gero jartzen zuen galestarra gizon luzea zela eta otoitz handiak egiten zituela lanean
|
hasi
baino lehen, galeseraz, Aitagurea ere bai, eta sudurra okotzeraino heltzen zitzaiola eta pertsona onaren itxura ematen ziola horrek. Gero jartzen zuen harrizko apostoluak gehiagotan ateratzen zirela elizatik ebanistak baino.
|
|
|
Eta ordurako lan erdiak amaitu zituztenez, hau da, golf zelaiko lekurik egokiena aurkitu zutenez, atseden hartzea erabaki zuten. Neurtzen
|
hasi
baino lehen.
|
|
2006
|
|
|
Ezin dut gehiago. Gogorik gabe joaten naiz erredakziora, nekatuta nago lanean
|
hasi
baino lehen. Eta han igarotzen dut egun guztia.
|
|
|
biktimen bizilagunek ez zuten ezer susmagarririk entzun. Ahoa bozatu egiten zien biktimei, torturatzen
|
hasi
baino lehen. Pentsatzen dugu su arma bat erabiltzen zuela mehatxatzeko, Hervéren emaztea tiro batez hil baitzuen.
|
|
|
Nola iritsi ote zen halako toki bateraino? Hiru hilabete lehenago, erokeria hura
|
hasi
baino lehen, ezinen zukeen pentsatu ere egin Malenfer bezalako gizakirik sekula ezagutuko zuenik. Eskua lepagainetik pasatu zuen, nekaturik.
|
|
|
Ez dio San Gregorioren erran osoa errepikatu nahi izan bere buruari. Neska gabesten
|
hasi
baino lehen lotu zaio berriz esku artean duen orri sortari.
|
|
2007
|
|
|
Ezpainak gorriz margotuak ditu. Ikastaroa
|
hasi
baino lehen inguratu eta Kaixo, zu berria zara, ezta, galdetu dio eta orduan bai, haren ahotsa entzutean ezagutu du.
|
|
2008
|
|
|
Hasierako urteak, zeinetan laborantzako tresnak eta erremintak egiteari ekin baitzion, ezin gogorragoak izan ziren. Baina, ezertan
|
hasi
baino lehen, ekoiztutako produktuek nolabaiteko anagrama bat behar zuten, marka edo zigilua, eta Nazariok ez zuen aukeratzeko orduan dudarik izan:
|
|
|
Herrian berria zabaldua zen ordurako, eta hala, eguerdian jende dexente bildu zen ingurura. Jende multzoa ikusi zuenean, baina, begietatik poza ezabatu, urduri jarri, herritar askok ezagutu eta batzuek eta besteek bero bero agurtzen zuten; Beñardok, baina, biribildu gabeko irri batekin erantzuten zien, hain zituen aurpegiko giharrak zurrunduta?, eta, saioa
|
hasi
baino lehen hain adeitsuki agurtu zuèn jendeak berdin agurtuko ote zuen gero, baldin eta saioa potoz poto burutzen bazuen?, beldurrak eragindako urduritasunaren mende hasi zuen saioa; hain urduri zegoen eta hain izu ikara, non lehen hiruzpalau bertsotan arrastaka ibili baitzen, barraskiloa bezain motel, zangoak ez ezik, burua ere dar dar balu bezala; esan nahi baita Beñardok aski lan izan zuela bere itsasikara mentalarekin, zeinak, lerroak eta errimak zilipurdikatzeaz gain, begien aurrean zuena ez ikustera baitzeraman:
|
|
|
–Arrazoi duzu, izeba, baina nik igitaia ikusi dut, eta ez nuen san Juan Bataiatzaileak bezala bukatu nahi??; eman zion izebak urdaiazpiko otarteko pantagrueliko bat mutilari, askariak afaria ahaztaraz ziezaiokeelakoan; landu zuten izeba ilobek estrategia bat aita irits zedinerako; iritsi ziren gero aita eta bi seme zaharrenak mandoarekin eta garoz betetako gurdiarekin? Karga deskargatzen
|
hasi
baino lehen, haatik, ate nagusian barrena egin zuen aitak oihuka:
|
|
|
Zure mende jartzeko prest gaude konforme etortzerik badugu, hinki hankarik gabe gainera. Bakarrik eskatzen dizut, Smollett kapitaina, hitza ematea oholesi honetatik bizirik eta onik ateratzen utziko didazula, eta minutu bat izango dudala zuek tiroka
|
hasi
baino lehen hemendik urruntzeko.
|
|
|
Ekarri arropa alda diezaiogun, arrainak banan banan nola hiltzen diren ikusten
|
hasi
baino lehen. Bizilagunen autoak leihotik zelatatu baino lehen.
|
|
|
Min egin eta min hartzearen beldurrak hartu nau eguneko lehen zaratak
|
hasi
baino lehen. Lotara itzuli behar dudala esaten dit.
|
|
|
–Irakurri gabeko mezu bat daukazu, esan dio, markatzen
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
–Ez ahaztu zeure burua aurkitu behar duzula, dio eskuarekin agur egin eta korrika
|
hasi
baino lehen. Niri barregura ematen dit, baina gaur bertan hasiko naizela agintzen diot eskua altxatu eta agurtzen dudan bitartean.
|
|
|
Ez zirenez inola ere konpontzen, erabaki zuten notario batengana joatea kontua argitzera. Notarioak esan zien ezertan
|
hasi
baino lehen ordaindu egin behar zutela, ogerleko bina eman eta hasiko zirela lanean. Behin ordaindu zutelarik gertatutakoa kontatu zioten notarioari eta galdetu zioten nori kantatu zion kukuak.
|
|
|
Hasierako urteak, zeinetan laborantzako tresnak eta erremintak egiteari ekin baitzion, ezin gogorragoak izan ziren. Baina, ezertan
|
hasi
baino lehen, ekoiztutako produktuek nolabaiteko anagrama bat behar zuten, marka edo zigilua, eta Nazariok ez zuen aukeratzeko orduan dudarik izan:
|
|
|
" Arrazoi duzu, izeba, baina nik igitaia ikusi dut, eta ez nuen san Juan Bataiatzaileak bezala bukatu nahi" –; eman zion izebak urdaiazpiko otarteko pantagrueliko bat mutilari, askariak afaria ahaztaraz ziezaiokeelakoan; landu zuten izeba ilobek estrategia bat aita irits zedinerako; iritsi ziren gero aita eta bi seme zaharrenak mandoarekin eta garoz betetako gurdiarekin... Karga deskargatzen
|
hasi
baino lehen, haatik, ate nagusian barrena egin zuen aitak oihuka:
|
|
|
Herrian berria zabaldua zen ordurako, eta hala, eguerdian jende dexente bildu zen ingurura. Jende multzoa ikusi zuenean, baina, begietatik poza ezabatu, urduri jarri –herritar askok ezagutu eta batzuek eta besteek bero bero agurtzen zuten; Beñardok, baina, biribildu gabeko irri batekin erantzuten zien, hain zituen aurpegiko giharrak zurrunduta–, eta –saioa
|
hasi
baino lehen hain adeitsuki agurtu zuèn jendeak berdin agurtuko ote zuen gero, baldin eta saioa potoz poto burutzen bazuen? – beldurrak eragindako urduritasunaren mende hasi zuen saioa; hain urduri zegoen eta hain izu ikara, non lehen hiruzpalau bertsotan arrastaka ibili baitzen, barraskiloa bezain motel, zangoak ez ezik, burua ere dar dar balu bezala; esan nahi baita Beñardok aski lan izan... mahai gainean zuèn basoerdia, adibidez, tabernariak zerbitzatu ziona –" Bertsoa osatzeko, ardoa sagardoa baino hobe" esan zion arestian Kaxkagorrik–, harik eta Kaxkagorrik Beñardo, bertso txar bat bota berria zena, ukondoarekin ukitu, begia keinatu, basoerdia hatzaz seinalatu, eta Beñardok basoa ikusi zuen arte... edo hala zirudien behintzat, jarraian eskuaz basoari gogor eutsi, ezpainetaratu, eta zurrut batean hustu baitzuen.
|
|
2009
|
|
|
Urtea bukatzear zegoen eta, denak betiko antzean jarraitzen zuen arren, nik banekien dena ez zebilela lehen bezala. Paula hitz egiten
|
hasi
baino lehen, erabakia nuen ezetz esango nuela, ez zitzaidala gustatuko hark proposatutakoa. Bere gurasoen etxean afaldu genezakeela bota zuen eta, Ibai ohean sartu ostean, Bilbora joan gintezkeela urte berria ospatzera; nik berehala erantzun nion ezetz.
|
|
|
Radio Euskadin abestia jarri dute, eguerdiko albisteak hasteko hiru minutu falta direnean. Badakit zein den jotzen
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
Beharbada badaki zer esan nahi diodan eta beharbada horrelaxe ixten dugu apenas irekita zegoen zauria, odoletan
|
hasi
baino lehen. Komunerako jaikitzen denean, bizkarrean ematen dit kolpetxoa.
|
|
|
Hotelera iritsi nintzenean oraindik baretu gabe zegoen udazkena erdibitzera etorria zen euritea eta danbaka ari ziren gaizki itxitako leihoak. Ordenagailuan argazki zaharrak ikusten
|
hasi
baino lehen, atera berriak ikusi nituen. Txarrak eta euri negarrez beteak, asko.
|
|
|
Eguzkiaren zauriak sendatzen
|
hasi
baino lehen, goiza oraindik argitu ez denean, Rosaren alfonbra jauregirik ederrenaren terrazan gelditzen da eta hildako unean baino gazteago sartzen da Rosa erregearen aretora. Koloreetako musika jotzen duten soinulariak daude bertan eta patata tortillaren usain zoragarria.
|
|
|
Hezurretaraino. Santa Teresan
|
hasi
baino lehen, mandatuen aginpeko kalean gora eta behera ibili behar horretan, kaioen hegalditik babesteko sartzen zen, aldian behin, gurera. Izan ere, gaua hondartzako edo harraldeko harkaitzetan ematen zuten arren, egunez eliz dorrean egoten ziren kaioak, ehunka.
|
|
|
Hala, bada, Adak hasia zuen liburua: etxera iritsi ahala ekin zion ordubetez, gero eta gogo handiagoz, itxura batean, begiei zerièn argitasun intentsitateari erreparatuz gero?, amak afaltzera hots egin zion arte; biharamunean, baina, nola lan asko baitzuen, hiru jertse eta xal bat zituen, bezero batzuei lehenbailehen entregatu beharrekoak?, ehungailuan lanean hasi zen,
|
hasi
baino lehen saskiari, non baitzetzan liburua, artilezko puskak tapaki, hiruzpalau begirada bota zizkion arren, begirada haietako bati ahapekako iruzkina eransten ziola:
|
|
|
nola piztu; baina hatzen artean dudana bildua eta piztua daukat, eta laugarren leziora pasatuko gara: nola eman xurgada; xurgada ematen
|
hasi
baino lehen, ordea, zigarreta ezpainetan ongi egokitzen ikasi behar da, leunkiro eta eztiro kokatuz eta ezpainen hezeaz pittin bat hezatuz, mihi puntaz busti gabe, ezerk ez baitit nazka handiagorik ematen zigarreta ezpainetan desegiten ikusteak baino, eta horretarako baitaude ahokoak eta irazkiak, zigarretarekiko ukitu mehearen dohaina ez dutenentzat, nazkagarria iruditzen zaidan bezala erretzaile askoren ohitura, zigarreta ezpainen artean eduki eta batera hitz egitekoa:
|
|
|
bidean ez zen beste inor egon injekzioen ondoan? baina bidea
|
hasi
baino lehen?
|
|
|
Ez da inon idatzia Margaritak bertzelako senarrik aurkitu ote zuen. Irudipena dut, ni haren ordea egiten
|
hasi
baino lehen, Henrike aski arrotza zela Valoisko alabaren ohean eta, orobat, Margarita arras noizbehinkako bisitaria Borboiko semearenean. Ez da aise sinestekoa, Frantziako erregeren arreba puskaz gailentzen baitzitzaion bertze edozein emaztekiri, baina gauza jakina da ez direla bat bihotza eta larrua.
|
|
|
Pardiac ek zerbait murmurikatu zuen Parisko emagalduez. Odola irakiten
|
hasi
baino lehen abiatu nintzen nire mandatariaren ondotik.
|
|
|
Salaketak eta akusazioak egunero gertatzen ziren, errepresaliak handiak zirelako ekintza bakoitzaren ondotik eta, askotan, atxilotutakoek sasibiografiak asmatzen zituzten, kideak babesteko. Charlotte Delbok berak, L. Express aldizkarian 1966an egin zioten elkarrizketa batean nabarmendu zuen gerra
|
hasi
baino lehen emakumeak arriskutik kanpo bizi ziren ustea oso zabaldua zegoela: –
|
|
|
haginez beteriko aho zabaltze ikusgarria eta jarrera busti pasiboa, hain zuzen. Horrek, noski, dema irabaztea eragotzi zion, lasterketa bera
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
nola piztu; baina hatzen artean dudana bildua eta piztua daukat, eta laugarren leziora pasatuko gara: nola eman xurgada; xurgada ematen
|
hasi
baino lehen, ordea, zigarreta ezpainetan ongi egokitzen ikasi behar da, leunkiro eta eztiro kokatuz eta ezpainen hezeaz pittin bat hezatuz, mihi puntaz busti gabe, ezerk ez baitit nazka handiagorik ematen zigarreta ezpainetan desegiten ikusteak baino, eta horretarako baitaude ahokoak eta irazkiak, zigarretarekiko ukitu mehearen dohaina ez dutenentzat... nazkagarria iruditzen zaidan bezala erretza... hitzak bere errespetua behar baitu, baina zigarretak ere bai.
|
|
|
Hala, bada, Adak hasia zuen liburua: etxera iritsi ahala ekin zion ordubetez –gero eta gogo handiagoz, itxura batean, begiei zerièn argitasun intentsitateari erreparatuz gero–, amak afaltzera hots egin zion arte; biharamunean, baina, nola lan asko baitzuen –hiru jertse eta xal bat zituen, bezero batzuei lehenbailehen entregatu beharrekoak–, ehungailuan lanean hasi zen,
|
hasi
baino lehen saskiari –non baitzetzan liburua, artilezko puskak tapaki– hiruzpalau begirada bota zizkion arren, begirada haietako bati ahapekako iruzkina eransten ziola: " Dinamita!"; errutinazko jardunean sartu zen, bada, anezka alde batera eta anezka bestera, baina anezkak eragindako hots erritmikoei buruan zuèn leloa gainjarri zitzaielako edo:
|
|
2010
|
|
|
Hala, bada, meza ematera nindoan Susana enean, ohi bezala; meza ematen
|
hasi
baino lehen, ordea, Francoz aritu zitzaidan beste behin Teofilo Maria: Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko buruzagi gurutzatua izan zela, hau eta beste; hain bukatu nuen kokoteraino, non, meza emateko orduan, ez bainuen kardinal primatuaren agindua bete; ederki ohartu zen hartaz Teofilo Maria, meza bukatu ez beste hartu baitzidan kargu, gurpil aulkian ziztuan hurbiltzen zitzaidala:
|
|
|
Ni aste pare batean joan nintzen hara amarekin egunero egunero, eta badakit zertaz ari natzaizun, Damaso, bai horixe!, Ama Birjina agertu zela-eta, ni ere burua galtzekotan egon bainintzen, esango dizut nola; baina horrekin
|
hasi
baino lehen, gure amaz eta haren mariazaletasun itsuaz hitz egin nizuke, gertaera batzuk jakingo dituzu, bai, baina utzi berriro kontatzen?, datu horiek gabe ez baitago amaren argazkia osatzerik.
|
|
|
Franco errepublikarren muturreko politika txar baten ondorioa ere izan zen, bati baino gehiagori onartzea kostatuko zaion arren. Lehentxeago esan dizut, gerra
|
hasi
baino lehen ere, konbentzituta nengoela iraultza eta aldaketa sozial traumatiko guztiak, gogora, bestela, frantses iraultza, déesse Raison en izenean izenik ere merezi ez zutèn arrazoirik gabeko ekintzak eta ospakizunak ahalbidetu zituena!, okerrerako direla eta, gerrako miseriak bizi eta gero, are konbentzituago nago.
|
|
|
anaitasun unibertsal guztiak alferrikakoak baitira, gizabanakoa barrutik aldatu ezean. Izan ere, gizon modernoa hotsak eta hotsen gaineko hotsak biltzen dituen kilker kaiola bat da, non, ezertan
|
hasi
baino lehen, ordena jarri behar duen, erotuko ez bada, behin erotuz gero galtzen baita iparra eta galtzen baita guztia, bizia ere bai sarritan?
|
|
|
Eta nik, zalantza baten ondotik, bizi ginèn giroan, aberriaren aurkako biraoa ez zen Jainkoaren aurkakoa baino gutxiago?, buruan nuena kontatu nion. Egia da kontatzen
|
hasi
baino lehen. Orain kontatuko dizudana ez kontatu inori, mesedez, esan niola, baina egia da, halaber, kontakizunean hanka sartu nuelako sentipena neureganatu nuela?
|
|
|
–Nazario, Teofilo Maria: mundu honetan, aldika, hartu beharreko erabakiak hartu behar izaten dira, egoera usteltzen
|
hasi
baino lehen, eta nik hartu dut neurea, jakin dezazuen??; eta, begiak zorrozten zituela, jarraitu zuen: –Ni soberan nago etxe honetan, badakit, baina zaudete lasai, bai baitut nora joana??.
|
|
|
Prestatua eraman genuen bilera. Elkarrizketa horiek
|
hasi
baino lehen, ikastaro trinkoa egin genuen negoziazio dinamikari buruz. Horretan espezializatutako batzuek azaldu ziguten halakoetan nola egiten diren gauzak.
|
|
|
Errail politikoa gaizki bazebilen, prozesuaren beste erraila okerrago zihoan. Loiolako negoziazio politikoak
|
hasi
baino lehen, Espainiako Gobernuaren eta ETAren ordezkariek elkarrizketa saio bat besterik ez zuten egin su etenaz geroztik, ekainean. Alderdi politikoak Loiolan negoziatzen ari ziren bitartean, beste bi aldiz bildu ziren, irailaren bukaeran aurrena eta urriaren bukaeran bigarrena.
|
|
|
Hala, bada, meza ematera nindoan Susana enean, ohi bezala; meza ematen
|
hasi
baino lehen, ordea, Francoz aritu zitzaidan beste behin Teofilo Maria: Rikardo Lehoibihotzen parean jartzeko moduko buruzagi gurutzatua izan zela, hau eta beste; hain bukatu nuen kokoteraino, non, meza emateko orduan, ez bainuen kardinal primatuaren agindua bete; ederki ohartu zen hartaz Teofilo Maria, meza bukatu ez beste hartu baitzidan kargu, gurpil aulkian ziztuan hurbiltzen zitzaidala:
|
|
|
Ni aste pare batean joan nintzen hara amarekin egunero egunero, eta badakit zertaz ari natzaizun, Damaso, bai horixe!, Ama Birjina agertu zela-eta, ni ere burua galtzekotan egon bainintzen, esango dizut nola; baina horrekin
|
hasi
baino lehen, gure amaz eta haren mariazaletasun itsuaz hitz egin nizuke —gertaera batzuk jakingo dituzu, bai, baina utzi berriro kontatzen—, datu horiek gabe ez baitago amaren argazkia osatzerik.
|
|
|
Franco errepublikarren muturreko politika txar baten ondorioa ere izan zen, bati baino gehiagori onartzea kostatuko zaion arren. Lehentxeago esan dizut, gerra
|
hasi
baino lehen ere, konbentzituta nengoela iraultza eta aldaketa sozial traumatiko guztiak —gogora, bestela, frantses iraultza, déesse Raison en izenean izenik ere merezi ez zutèn arrazoirik gabeko ekintzak eta ospakizunak ahalbidetu zituena! — okerrerako direla eta, gerrako miseriak bizi eta gero, are konbentzituago nago.
|
|
|
anaitasun unibertsal guztiak alferrikakoak baitira, gizabanakoa barrutik aldatu ezean. Izan ere, gizon modernoa hotsak eta hotsen gaineko hotsak biltzen dituen kilker kaiola bat da, non, ezertan
|
hasi
baino lehen, ordena jarri behar duen, erotuko ez bada... behin erotuz gero galtzen baita iparra eta galtzen baita guztia, bizia ere bai sarritan... baita anaitasun unibertsalak anaitasuna ere, ezinbestean. Horregatik, ondotik esango dizudanak ez zintuzke harritu behar:
|
|
|
" Nazario, Teofilo Maria: mundu honetan, aldika, hartu beharreko erabakiak hartu behar izaten dira, egoera usteltzen
|
hasi
baino lehen, eta nik hartu dut neurea, jakin dezazuen..."; eta, begiak zorrozten zituela, jarraitu zuen: " Ni soberan nago etxe honetan, badakit, baina zaudete lasai, bai baitut nora joana...".
|
|
|
‘Zer dabilkizu buruan, Ludwig? ’ Eta nik, zalantza baten ondotik —bizi ginèn giroan, aberriaren aurkako biraoa ez zen Jainkoaren aurkakoa baino gutxiago—, buruan nuena kontatu nion. Egia da kontatzen
|
hasi
baino lehen ‘Orain kontatuko dizudana ez kontatu inori, mesedez’ esan niola, baina egia da, halaber, kontakizunean hanka sartu nuelako sentipena neureganatu nuela... ez alferrik, Gerhardek zeruraino zabaldu baitzituen begiak, harridura eta sumina erakusten zituèn keinuan: nengoèn baldintzetan halaxe ikusi nituen gauzak behintzat.
|
|
2011
|
|
|
Don Erasmok, eskola ematen
|
hasi
baino lehen, gai bati edo bertze bati buruzko gogoeta laburra egiteko ohitura zuen, kapelua burutik kendu eta mahai gainean utzi ondoren, jakina: egun batean, lanari eta nagikeriari buruzkoa; hurrengoan, errespetuari eta maitasunari buruzkoa, eta hurrengoan auskalo zeri buruzkoa?
|
|
|
–Bai, baina elkar joka
|
hasi
baino lehen, badira modu egokiagoak horrelako egoerei buru egiteko: bertzeari tontoagoa dela erran diezaioke, edooo?
|
|
|
–Berriak ditiat, erran zion Mikelek, Patxi beste ezertaz
|
hasi
baino lehen.
|
|
2012
|
|
|
–Errugabeak direla uste duzu? . Jose baxuagoa zen Pablo baino, berarengana asko hurbildu zen hitz egiten
|
hasi
baino lehen, eta burua haren paparraren parean zeukan. Lepoko zainak puztuak zituen arren, Jose oraindik ez zen oihuka ari; entzundakoagatik harritua ematen zuen.
|
|
|
–Ainhoak ez zekien ondo zer galdetzen ari zen; hala ere, jakin egin nahi zuen. Editoreak ezetz egin zuen buruarekin hizketan
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
Egoitzek ezetz esango zion, ordea, berak ez zuela horrekin zerikusirik, eta bera zen erabat seguru egon. Oker bazebilen, bideoa telebista guztietan ikusiko zen eta bere semearen bizitza bukatuta egongo zen
|
hasi
baino lehen. Ezin zuen arrisku hori hartu.
|
|
|
Eserlekuan urduri mugitu zen Goizalde, hitz egiten
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
Hortaz, aretora etortzera animatzen zaituztet. Astero bezala, gaurko filmari buruz mintzatzen
|
hasi
baino lehen, binaka jarriko zarete, erosoagoa baita, betiere, pertsona bakar bati filmak iradokitzen dizuna azaltzea, talde osoari baino. Beti bezala, hogei minutu dituzue; ondoren, zuen iritziak talde osoarekin partekatu ditugu.
|
|
|
Ohiko, ospatubehar? familiarrak
|
hasi
baino lehen, kultura ekintza ugari zeudela jakin nuen. Horien artean, iparraldeko idazle gazte baten liburuaren aurkezpena.
|
|
|
–Noski baietz, baina zuk ez duzu ikusi nahi izango. Zuek eraikitzen
|
hasi
baino lehen egingo dute hori guztia. Zuk oihal zuri baten gainean diseinatuko duzu, aztarnarik gabeko oihal zati batean.
|
|
|
Gaixo nengoeneko itzala baino ez zara zu. Baina atarramentu hau
|
hasi
baino lehen, pailazo hutsa nintzen ni; aurreko horiei lehen kontatu diet...
|
|
|
–Goazen hemendik, Mikelo. Botaka
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
–Bideo-klipekin
|
hasi
baino lehen abestiak hobeto bukatu behar ditugu.
|
|
|
Baina, lan horretan ari nintzela, ikusi nuen zerua estaltzen hasi zela, eta haizeak gogorrago jotzen zuela; eta handik ordu laurden batera itsasbazterretik haizete handia etorri zen. Orduan iruditu zitzaidan alferrik izango zela ala bat egiten saiatzea itsasaldetik zetorren haizea kontuan hartuta, eta egokiena itsasgora
|
hasi
baino lehen handik alde egitea zela, bestela bainintzen itsasertzera iritsi. Horrenbestez, uretan sartu, eta igeri egin nuen ontziaren eta hondartzaren artean zegoen ubidean zehar, baina ez nekerik gabe, alde batetik, gainean neramatzan gauzen pisuagatik, eta, bestetik, uraren indarrarengatik.
|
|
2013
|
|
|
Itziarrek trago txiki bat eman zion coca colari hizketan
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
Behin San Basilio katedralean, aurreraino joan zen, ia aldareraino. Belaunikatu, burua makurtu eta besoak guztiz zabaldu zituen, errezoan
|
hasi
baino lehen. Horrela denbora luzean egon zen.
|
|
|
Bigarren zatia
|
hasi
baino lehen Jaimek aldaketa taktikoak inposatu nahi izan ditu. Ez dago konforme orain arte ikusitakoarekin:
|
|
|
Amona Teresak ez du inoiz ahaztu iluntzean, jendea erretiratzen
|
hasi
baino lehen, Karmelok eta bere ahizpa Luxiak notizia eman zietela familia eta lagunartekoei:
|
|
|
Heletarra izanagatik ere, poliki ezagutzen zituen itsas hegiko bazterrak. Nire jaun Beltzuntzeren zerbitzuan
|
hasi
baino lehen, zur garraioan ibilia zen Ziburuko ontziolendako. Geroztik, erdeinuz behatzen zien udaberriko ibai handituan enborrak gobernatzen ibiliak ez ziren guztiei.
|
|
|
Badakit zure aldean oso zaharra naizela, baina horrenbeste ere... Pasa orria, motel, nire adinaren kontuarekin
|
hasi
baino lehen!
|
|
2014
|
|
|
–Ni neu, erantzun nion. Segundo batzuk joaten utzi nituen hizketan
|
hasi
baino lehen?. Zure aitari ostu nion nire bizitzan erre nuen lehenengo zigarroa.
|
|
|
Putz egin zuen hitz egiten
|
hasi
baino lehen.
|
|
|
Ahaztuta zegoen lehen genuen lotsagabetasuna. Larrutan
|
hasi
baino lehen nahi gabe kolpetxo bat ematen banion izterrean edo saihetsean, egoeraren berotasunean trakestuta, berehala gelditu eta barkatzeko esaten nion. –Ez da ezer?
|
|
|
Bai bitxia! Zoratzen
|
hasi
baino lehen, musika hura zer demontre zen jakingo nuela agindu nion, deliberamendu osoz, neure buruari. Alboko mesanotxeko tiradera hartan zegoen giltza sorta eskuratuta, eskailera mailak jaitsi, eta barruti ilunera sartu nintzen berriro.
|