|
2000
|
|
|
ETA orain bai, berant bada ere, aitona Nikolasen bertze erabaki
|
hartaz
mintzatuko natzaizu.
|
|
|
Eta bertze egun batean Miguel de Sandoval ezagutzeko parada izan nuen: zure lagun min hura, Pirinioetako Bakearen ondotik Bordeleko unibertsitatean ezagutu zenuena, zeinarekin bildu izan baikinen behin edo behin, honetaz eta
|
hartaz
mintzatu ahal izaiteko, baita Tomas Mororen Utopia z ere, egun batean. Eta nola mintzatu zen Miguel, Utopiaren alde, Makiaveloren kontra!, erraiten zigula:
|
|
|
Baina otorduetan guztiok elkartzen ginen, eta orduan ezin ekidin izaiten zuten honetaz edo
|
hartaz
mintzatu behar izaitea, nabariak geratzen zirelarik, halakoetan, beren arteko iritzi kontrajarriak eta desadostasunak.
|
|
|
EGUN hartan eta hurrengoetan inguruneko jauntxoak iritsi ziren, orain jauntxo bat eta orain bertze bat, familiari bere doluaren erakusterat. Baina, hartaz baino gehiago, zeren baitakizu nola izaiten diren kontu horiek, amaren eta aita Bartolomeren arteko konbertsazione
|
hartaz
mintzatu nahi nizuke. Uste dut ezen aitaren gorputza etxerat ekarri genuen egun berean izan zela, Mattin hil aitzin, noiz eta arratsaldeko lehen orduan ohartu bainintzen ezen ama eta aita jesuita elkarrekin zeudela, kaperauaren bizitokirat jotzen zuen kaperako atearen bertzaldean.
|
|
|
Izan ere, anitz dira mutil honek Jainko Jaunaganik errezibitu dituen donuak eta dohainak, eta, giristino izanik, haien lantzeko obligantza du eta munduari erakustekoa lanaren fruituak, eta guk, berriz, ahal dugun neurrian, hartarako baliabideen paratzekoa, Elizaren ospearen eta Jainkoaren loriaren izenean —eta, amets batean harrapaturik bezala, begiak zerurat jaso, eta segitu zuen—: Ea, bada, egunen batean erraiten duten ezen Urbiaindik Elizako doktore bat jalgi zela eta
|
hartaz
mintzatzen diren, gu gaur egun Hiponako maisuaz bezala...
|
|
|
Hura ez zen aita aitonak gai
|
hartaz
mintzatzen ziren lehen aldia, zeren eta aitak bere ideia propialak baitzituen, kosta ahala kosta aitzina eraman nahi izaiten zituenak; aldiz, negozioen mundu hartan, aitona Nikolasen jokamolde gero eta koldarragoa eta uzkurragoa zuen bere asmo handinahien trabazko traba eta behaztopa. Eta horregatik zirikatzen zuen hura gero eta gehiago...
|
|
|
ETENALDIAREN aitzinetik aitonaren erabakiaz mintzatu natzaizu, baina, hartaz baino lehenago, aitaren bertze erabaki
|
hartaz
mintzatuko natzaizu, noiz eta etxeko ziegetarat gaztigatu baininduen, berehala erranen dizut zergatik, zeren eta erabaki hark zinez erabaki baitzuen ene etorkizuna.
|
|
|
Izan ere, oraindanik aitzinatzen dizut ezen, puntu hartaz denaz bezainbatean, ez zegoela deus egiterik, eta halakoak izan zirela, ondorez, handik aitzinako ene entseiu eta ahaleginak oro, guztiz alferrikakoak, zeren, don Fidelekin
|
hartaz
mintzatu izan nintzenean —oharkabean bezala beti ere—, Gorukiren aldeko hitz erdi bat erran orduko koleratzen baitzitzaidan... semearen heriotza itzal junt bat balitz bezala, beltza bezain luzea, azpian harrapatzen zuena eta mendekurat bulkatzen.
|
|
|
Eta ni ere ideia hartakoa nintzen eta, gisa hartan, ez nuen burua gehiegi erabili beharrik, jakin eta ulertzeko ezen mapako paradisuak ez zuela egiazko Paradisuaren existentziarik frogatzen... Haatik, nola, nengoen puntuan nengoela —zalantzen zuloan sartua, bai, baina baita bizitza nehoiz baino seriosago hartzeko gogoarekin ere, zirt edo zart—; nola, bada, deus guti behar bainuen, ipurtargi baten argitik eguzki distiratsu baten egiteko, hala, mapa hura ikusi nuenean, iduritu zitzaidan ezen Jainkoa mapa
|
hartaz
mintzatzen ari zitzaidala eta mapa haren bidez seinalatzen ari zitzaidala neure xedea eta etorkizunerako bidea, nola egun batzuk lehenago mintzatu baitzitzaidan zakil azaleko orban itsusi haien bidez, enegan damua eta onerako mudantza eragiteko...
|
|
|
Esaldia astebete lehenago ikusitako filme batekoa zen eta protagonista maskulinoak —detektibe beltz gihartsu bat, gogorrenetan gogorrena, ordu eta erdian inon diren ukaldi eta tiro guztien banatzaile— protagonista femeninoari —New Orleansko mafioso zuri baten andre are zuriagoa, ordu eta erdian bere senarrari inon diren adar guztien paratzaile— botatzen zion, aski molde traketsean larrutan egin eta gero. Anak ere ikusia zuen,
|
hartaz
mintzatuak ginen erredakzioan.
|
|
2004
|
|
|
Baina egia zen, bestalde, aita
|
hartaz
mintzatu izan zitzaigun bakoitzean, ez genizkiola guztiz aintzakotzat hartu bere hitzak, haren asmoak airean eraikitako gazteluak balira bezala, amets hutsak, denboraren haizeak noiznahi eramango zituenak. Baina ez, ez zituen haizeak eraman; aitzitik, aitaren asmoen gaztelu hark bere borondate irmoaren lurra zuen oinarri.
|
|
2006
|
|
|
Bertzerik zen," Mauleko alaba Katalinak" –hala erraten zion, bertze nonbait bertzeren bat zuen seinale– nirekin zuen ikustekoaz zen bezainbatean. Igandeetako bazkari eta bazkalondoetan, honetaz edo
|
hartaz
mintzatuko zitzaidan, Katalinaz ere bai solasera etorriz gero. Alabaina, inoiz ez zen" hire ama" edo gisakorik haren ahotik aterako.
|
|
2007
|
|
|
Igual ez zen izango
|
hartaz
mintzatzen ginen lehen aldia, baina harakoan gogoan geratu zitzaidan, nire jokaera hipokritagatik hain zuzen. Izan ere, ongi oroitzen naiz zer pentsatu nuen nire baitan hura entzuten ari nintzela:
|
|
2008
|
|
|
bere esker ona azaldu nahi izan zion ere? ...iago, promes bat ere egin baitzion?. Zin degizut erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira???, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, komediak!, Nazariok ezin ulertu baitzuen nola bete zezakeen orduan emandako hitza, izeba berarekin eraman ezean, herritik hiriburura, Reginarekin batera, jakina, eta izeba Ursula nagi bezala agertzen baitzitzaion Nazario
|
hartaz
mintzatzen zitzaion bakoitzean, edo baietz esaten zion ilobari, inongo entusiasmorik gabe, ezetz esango balio bezala:
|
|
|
...n baitzion –" Zin degizut erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira..." –, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, komediak!, Nazariok ezin ulertu baitzuen nola bete zezakeen orduan emandako hitza, izeba berarekin eraman ezean, herritik hiriburura, Reginarekin batera, jakina, eta izeba Ursula nagi bezala agertzen baitzitzaion Nazario
|
hartaz
mintzatzen zitzaion bakoitzean... edo baietz esaten zion ilobari, inongo entusiasmorik gabe, ezetz esango balio bezala: hik hirian nahi nauk, baina nik herrian nahiago...
|
|
2009
|
|
|
Reginak ere horixe nahi zuen, ordea: markesa anderea
|
hartaz
mintza zekion, hain zegoen erantzun erabateko baten beharrean, zeina ezin etor baitzitekeen goitik baizik; eta markesa andereak ez zion huts egin, jakina:
|
|
|
halakoak, hipikan lagun egin zuèn teniente koronel batekin izaten zituen batez ere, hark belmontistatzat baitzuen bere burua eta Nazariok gallistatzat, hura Juan Belmonteren aldekoa eta Joselitoren aldekoa Nazario; Domingok, jakin bazekien arren zer ziren muleta eta kapotea, banderillak eta ezpata, ez zuen artean zezenketarik ikusi, ez mundu hartarako zaletasun berezirik erakutsi, baina, haietako eztabaida baten ondotik, Domingo belmontista sutsua sentitu zen?. Ez dakit nola izan zen, baina halaxe sentitu nintzen bat batean? esaten zuen gertaera
|
hartaz
mintzatzen zenean?, seguru zegoen hartaz, eta are gehiago:
|
|
|
kezkatik, begiak itxi zituen moduagatik, Reginak egindako iruzkinak ez zion batere onik egin? atseginera. Teofilo Mariaren barreak, aldiz, irri zabala eragin zion?, harik eta berriro kezka nagusitu zitzaion arte, Nazariok biziki gorrotatzen baitzuen bere seme bihurri hura ikustea inora ez zeramatèn jauziak egiten edo, are okerrago, pailazoarena egiten, hain zen abila Domingo ofizio hartan ere, antza; eta, orduan, hura ez zen Nazario gai
|
hartaz
mintzatzen zèn lehen aldia, eta gauzak bere tokian uzteko garaia zen, ausaz, behin betiko?, esan zuen:
|
|
|
Ohi bezala, Nazariok mahaia presiditzen zuen, nondik afaltiarren keinu eta mugimendu ia gehienak zelatatzen baitzituen; berak ere, biboteari aldika heltzeaz gain, bere keinuak egiten zituen, jakina, ingurukoengandik entzuten eta ikusten zituenek eragindakoak: ...zkinak ez zion batere onik egin– atseginera –Teofilo Mariaren barreak, aldiz, irri zabala eragin zion–, harik eta berriro kezka nagusitu zitzaion arte, Nazariok biziki gorrotatzen baitzuen bere seme bihurri hura ikustea inora ez zeramatèn jauziak egiten edo, are okerrago, pailazoarena egiten, hain zen abila Domingo ofizio hartan ere, antza; eta, orduan –hura ez zen Nazario gai
|
hartaz
mintzatzen zèn lehen aldia, eta gauzak bere tokian uzteko garaia zen, ausaz, behin betiko–, esan zuen:
|
|
|
Reginak ere horixe nahi zuen, ordea: markesa anderea
|
hartaz
mintza zekion... hain zegoen erantzun erabateko baten beharrean, zeina ezin etor baitzitekeen goitik baizik; eta markesa andereak ez zion huts egin, jakina:
|
|
|
Berdin gertatzen zen etxera gonbidaturen bat etorri eta zezen eta toreroei buruzko eztabaidaren bat gertatzen zenean: ...nteren aldekoa eta Joselitoren aldekoa Nazario; Domingok, jakin bazekien arren zer ziren muleta eta kapotea, banderillak eta ezpata, ez zuen artean zezenketarik ikusi, ez mundu hartarako zaletasun berezirik erakutsi, baina, haietako eztabaida baten ondotik, Domingo belmontista sutsua sentitu zen –" Ez dakit nola izan zen, baina halaxe sentitu nintzen bat batean" esaten zuen gertaera
|
hartaz
mintzatzen zenean–, seguru zegoen hartaz... eta are gehiago: hurrengo egunetan jertse gorria muletatzat hartu, makila ezpatatzat, eta halaxe ibili zen, toreroa izan nahi zuela eta toreroa izan nahi zuela, Juan Belmonte bezalakoa... harik eta aitak esan zion arte:
|
|
2010
|
|
|
zigortu ere, zigortu ez zuen, bada, Jainkoak Teofilo Maria bera, ezindua utzi zuèn istripu izugarri harekin! Eta, hala ere, hondamendiaren zulo beltzean behera amiltzeko puntuan zegoenean, Jainkoaren graziak ukitu eta lehen baino gorago egin zuen, gai
|
hartaz
mintzatzen zen bakoitzean, behin eta berriro errepikatzen zuen berea konbertsio bat izan zela?, horrela gainditu ahal izan baitzuen emazte haurdunaren heriotzak eragin ziòn beheraldia, baita aitarenak eragin ziona ere?
|
|
|
Gero, baina, Tasio Loidi oldarka sartu zitzaion bizitzan, ekaitz bat bezala... baita harekin bekatu mortala egin ere, antza... zigortu ere, zigortu ez zuen, bada, Jainkoak Teofilo Maria bera, ezindua utzi zuèn istripu izugarri harekin! Eta, hala ere, hondamendiaren zulo beltzean behera amiltzeko puntuan zegoenean, Jainkoaren graziak ukitu eta lehen baino gorago egin zuen —gai
|
hartaz
mintzatzen zen bakoitzean, behin eta berriro errepikatzen zuen berea konbertsio bat izan zela—, horrela gainditu ahal izan baitzuen emazte haurdunaren heriotzak eragin ziòn beheraldia, baita aitarenak eragin ziona ere...
|
|
2011
|
|
|
Edo honetaz eta
|
hartaz
mintzatzen ziren; kuadrillan bazuten, izan ere, hizlari treberik: Estanis, Honorio eta Ginés bereziki.
|
|
2012
|
|
|
Ene ba! Artikulu bat zabaltzen da...
|
hartaz
mintzatzen da... azkenerako elur bola egiten da! Eta nork daki?
|
|
|
Emmak ardura hartua izango zuen Lheureuxen etxera bidaltzeko bere ekipajea, zeina zuzenean eramango baitzuten Hirondelle ra, horrela inork susmorik ez izateko eran; eta, guzti horretan, bere haurra ez zen ezertarako aipatzen. Rodolphek itzuri egiten zion
|
hartaz
mintzatzeari; Emmak agian ez zuen hartaz pentsatzen.
|
|
|
Arrats batez, etxeratzean, Leonek bere gelan belus eta artilezko tapiz bat aurkitu zuen, hondo zuri baten gainean hostoekin. Madame Homaisi deitu zion, eta monsieur Homaisi, Justini, haurrei, sukaldariari; bere ugazabari ere
|
hartaz
mintzatu zitzaion; mundu guztiak ezagutu nahi izan zuen tapiz hura; zergatik zituen medikuaren emazteak urgazlearekiko halako eskuzabaltasunak. Gauza bitxia iruditu zitzaien, eta azken finean pentsatu zuten, haren lagun kuttuna izan behar zuela.
|
|
|
Honetaz eta
|
hartaz
mintzatzen hasi ginen. Bat batean, Kazbitxek zirgit egin zuela ikusi nuen, aurpegia mudatu zitzaion eta leihora jo zuen.
|
|
2013
|
|
|
–Harritzekoa ere bada nola egin genuen batera, elkarrengandik urrun geundela, sufismorako urratsa. Abdel Haqqen iruzkina, gai
|
hartaz
mintzatzen zirenean?. Astroen bideak eta ibilbideak alde izan ditugula ezin uka?
|
|
|
–Harritzekoa ere bada nola egin genuen batera, elkarrengandik urrun geundela, sufismorako urratsa –Abdel Haqqen iruzkina, gai
|
hartaz
mintzatzen zirenean– Astroen bideak eta ibilbideak alde izan ditugula ezin uka... eta Allahrenak, azken batean.
|
|
2014
|
|
|
Harekin hitz egiten hasi orduko, oroitzapenak bizi bizi gordetzen zituela jabetu nintzen. Hasieran, kasu
|
hartaz
mintzatzeko errezeloa zeukala antzeman nion. Baina, nire egoeraren berri eman eta mesedez eskatu ondoren, mingaina aska zezan lortu nuen, zorionez.
|
|
|
Hala eta guztiz, agudo trukatutako hitz horien arrazoia, Siberiako gertaera latza, alegia, ez zen guardiako ehiztarien ofizialak eta Kissoff jeneralak uste zuten bezain ezkutukoa. Ez zen
|
hartaz
mintzatzen modu ofizialean, egia da hori, ezta modu ez ofizialean ere, mingainak «aginduz» baitzeuden zigilaturik, baina hainbat goi pertsonaiak bazekiten gutxi gorabehera zer gertatzen ari zen mugaz beste aldean. Dena den, diplomatikoek ere beharbada erdizka baino ez zekiten horretaz, behin ere elkarrizketa gai izaten ez zuten horretaz, ahopean mintzatzen ari ziren bi gonbidatu, Jauregi Berriko gau jaialdi hartan ez uniformeengatik, ez dominengatik gailentzen ez zirenak, eta irudi zuen albiste aski zehatzen jabe zirela.
|
|
2015
|
|
|
Nik ez nuen
|
hartaz
mintzatu nahi izan, nekaturik nentorren bidaiatik eta, esku maleta gelan laga ostean, afaltzeko ezer ba ote zegoen galdegin nion sukaldera sartu nintzenean.
|
|
|
Baina berandu zen oso, beranduegi. Sekula zuen
|
hartaz
mintzatu bere emazte zenarekin, hark hura irakurtzean sentitu bide zuena uler zezakeela iruditzen bazitzaion ere.
|
|
2016
|
|
|
Anitz espero gabe, ostatuan utzi genuen neskatxa
|
hartaz
mintzatzen hasi zitzaidan. Bere bisaian tristezia nabaritu nuen.
|
|
|
Kondeak zeraman solasaren haria; honetaz eta
|
hartaz
mintzatu ginen: liburuez, politikaz eta gizonez, eta gero emakumeez.
|
|
|
Barregarriak eta zentzurik gabeak iruditu zitzaizkidan Abrahamen hitzak. Zer zela eta hasi zitzaigun auskalo zenbat egun lehenago izandako solasaldi
|
hartaz
mintzatzen. Sesiorako gogo handirik ez banuen ere, honela aurpegiratu nion bere portaera:
|
|
|
Barruan neukan arantza oraindik, eta korapilo horrentzako askabide bat asmatzen saiatu nintzen handik hamar bat urtera. 2009a zen, Patxi Lopez lehendakari bihurtu berri, eta EAJ eta PSEko kide ziren lagun zahar biren arteko bazkari oparo bat imajinatu nuen, botereen eskualdatzearen aitzakian honetaz eta
|
hartaz
mintzatuko zirena. Nobelan zehar txertatuta, lehengo tonu hanpatu eta autorreferentzialari kontrapuntu airosa ematea lortu nuela esango nuke (gure historia hurbila interesatzen zaienentzat behintzat), eleberriak lehendik zekarren herrenak bere horretan segitu arren.
|
|
2018
|
|
|
Gogora ekarri genituen iraganeko zenbait pertsona, are haiei buruzko albisteen berri elkarri eman ere, eta esan dezadan hagitz atsegingarria izan zela. Baina aspaldiko urteetako elkarrizketen erritmoak eta ohiturak ezbairik gabe oroitarazi zizkidana ez zen hainbeste izan gure solasaldiaren mamia, baizik eta zerbait esan ondoren ateratzen zitzaizkion irribarre txikiak, haren tonu ironikoa honetaz eta
|
hartaz
mintzatzean, sorbaldekin edo eskuekin egiten zituen keinu haiek.
|
|
2019
|
|
|
Gero honetaz eta
|
hartaz
mintzatzen dira. Franciscoren mihiari lehengo, eta berezko?
|
|
2020
|
|
|
Honetaz eta
|
hartaz
mintzatzen eta barrezka jarraitu genuen, baina halako batean zorabio puntu bat sumatzen hasi nintzen, eta etxera joatea hobe nuela esan nion. Gustura nengoen.
|
|
2022
|
|
|
–Behin bazkaldu, besterik ez diagu egin. Honetaz eta
|
hartaz
mintzatu gintuan. Kontu xelebreak berritu elkarri.
|
|
2023
|
|
|
–Egia errateko, ez nuen sekula ikusi parez pare. Théodore entzun izan nuen
|
hartaz
mintzatzen. Itxura batean, hark ere negozioen bidea jarraitu zuen eta enpresa handi bat muntatu.
|
|
|
Ekain da historiaurreko labar arte ederrenetakoa duen kobazuloa, paleolitoko euskal margorik hunkigarrienetakoak dituena. Garai
|
hartaz
mintzatzean" euskal" hitzak zer esan nahi ote duen, duela 15.000 urte gure hizkuntzaz mintzo ote ziren, gu haien ondorengo genetikoak ote garen, ez dakigu ziur, baietz suposatu ohi dugu, hipotesi posiblea izateaz gain erosoa zaigulako, poz eta harrotasun natural bat ematen digulako eta politikoki onuragarria zaigulako ere bai, ez dago zertan ukatu. Edonola ere, zentzu geografiko hutsean behintzat" euskal" artetzat jo dezakegu, Zestoatik pauso batera baitago Ekain, berez Debako udalerriari dagokion arren lurrez; hala ere, leizearen prestigioa eta ustiaketa turistikoa Zestoak eraman izan ditu, Urola bailaratik mendebalderago dagoen Gipuzkoako zatia probintziako agintariei urruna edo erdi arrotza egin izan baitzaie, Deba arroko jendeak betidanik salatu izan duen moduan.
|
|
|
Daveri kontatu zion, baina inguruko beste jende askok ez zeukan arrastorik nire arreba kartzelan egondakoa zenik. Garai
|
hartaz
mintzatzean Juanak Estatu Batuetan unibertsitatean egon zela esan ohi zuen.
|