|
2000
|
|
|
Baina, kontu
|
hartan
nenbilela, ongi egin ote nituen kontuak. Izan ere, nengoen tokian nengoela, ez al nuen hagitzez ere hobe neure mihiaren gobernatzea eta isilik egoitea ezen ez ausartki eta ahalkegabeki hitz egitea?
|
|
|
Bake handiz eta fede onez ari zitzaidan, ikasmahaiaren bertzaldetik... baina beldur ere nintzen, bertzalde, zeren eta behin fidatu bainintzen kontu harekin eta gaizki atera baitzitzaidan, eta ez nuen berriro ere sobera fidatzerik. Eta, borroka
|
hartan
nenbilela, jaun Marcelek erran zidan:
|
|
2002
|
|
|
Lur maitea. Zelai
|
hartan
ibiltzeak oinak bigundu zizkion; bere etxegaineko aldapa igotzeko gogortu zituen. Baina ez zuen gehiago dudarik, familia sano zegoen; Iñakiren begietan igarri zuen.
|
|
2004
|
|
|
Behia, eta ez, esate baterako, sator bakar bat ere. Udazkenean bai, udazkenaren epeltasun
|
hartan
ibili ziren satorrak han eta hemen zuloak egiten eta festa batean, baina orain, non daude. Eta zizareak?
|
|
2005
|
|
|
Idoiak deitu zidan; beraren amak hitzaldi bat eman behar omen zuen apaizaren sotoan, jendeari Euskadiko Ezkerraren aukera ager  tzeko. Harri eta zur utzi ninduen berri hark, ez bainuen espero Idoiaren ama alderdi
|
hartan
ibiliko zenik.
|
|
|
Adela ere han izaten zen batzarretan, izkina batean isilik. Maiz ikusten nuen OICko idiskoarekin hizketan, eta bururatu ere egin zitzaidan alderdi
|
hartan
ibiliko ote zen. Galdetu egin nion behin, eta ezetz erantzun zidan maistrak; OIC eta POUM oso antzekoak ziren ideia aldetik, eta, aita POUMen ibili zelarik, jaiera handia zien OICkoei, baina ez zebilen alderdi hartan.
|
|
|
Horixe zuen egitekoa gizon armatu hark, inori bidezidor hartatik jaisten ez uztea, mendiak beste ertz eta pasabiderik ez baleuka bezala. Goiz
|
hartan
zebilen hego haize epela hatzen artean harrapatzearen antzeko zerbait zuen zeregina, azken finean. Hartarako baimena emateko, ordea, izena eta ordua kaiertxo batean idatzi zituen lehendabizi:
|
|
2006
|
|
|
– Bai, egun hartan motorren arduradunak, Roblesek zera esan zidaan, bizpahiru ordu gehiago sartzeko, hurrengo egunerako tren bat prest egon behar zelako, eta nik baietz, ez zidala larregi inporta. Aparteko dirutxo bat jasoko nian haren kontura... eta, bueno,
|
hartan
ibili ninduan, nirekin batera Lopategi eta Pelucos. Halako batean, pieza berezi bat behar genian, eta tailerrean ez zegoela ikusita, ba, txatarra biltegi hartara joatea erabaki nian, haren moduko zaharren bat topatuko nuelakoan.
|
|
2007
|
|
|
Eta gertakari gogoangarri pare bat, atal honi amaiera eman aitzin: bere obra guztia argitaratzeko Habanako Centro Gallego aren diru-laguntza lortu zuela; eta bultzadan lagundu zukeela Curros Enríquezek, urte haietan biltoki
|
hartan
ibiltzen zenak.
|
|
|
Herri osoan bazebilen ezin erranezko besta aire bat. Legar xehe xehezko hondartza zabal
|
hartan
ibili ziren, luzaz, xirla xuri ñimiñoak aztalpetan kraskatzen zitzaizkiela.
|
|
2008
|
|
|
Beuys artista alemaniarrak Dusseldorfeko Akademian teorikako klasea ematen zituen garaian, hurrengo zuzendari Luperhx ek futbol taldea sortu eta
|
hartan
ibiltzen ziren ikasleak.
|
|
|
Atsegina zen goi
|
hartan
ibiltzea; gure bidea pixka bat aldapa behera zegoen, zeren, esan dudan bezala, goi ordokia jaitsi egiten baitzen mendebalderantz. Pinuak, bai handiak eta bai txikiak, oso bereiz hazten ziren; eta miristika eta azalea multzoen artean ere tarte handiak zeuden eguzki galdatan kiskaltzen.
|
|
|
hiru trikuharri, 65 harrespila eta lau tumulu. Dirudienez, garai
|
hartan
ibilitako artzainen gorpuak jasotzen dituzte trikuharriek. Artzain horiek egin zituzten Artikutzako lehenengo zuhaitz mozketak, ganaduarentzat larreak lortzeko.
|
|
|
Airea garden gardena da, eta eguzkiak egina duen arren egunaren parte handi bat, argia beteenean dago eta une
|
hartan
dabilen haize mirriak ez dio dardara txikienik ere eragiten ikuspegiari. Talaiaren eskuin aldera haitz gorrixkara zuzen handiak ageri dira, eta haien azpian, zaldi batzuk dabiltza larrean.
|
|
2009
|
|
|
uzten ziòn zirrikitu bakarretik haize bat sartzen nabaritu zuen, suzko haize bat, errabiarena?, biriketatik erraietara joan zitzaiona, baita erraietatik biriketara itzuli ere, jira batera eta jira bestera; Damasok, beraz, bi sentimenduren arteko uretan murgilduta behar zuen: beldurrak balaztatzen eta atzerarazten zuen, eta errabiak aurrera bultzatzen, mendekua hartzera;
|
hartan
zebilen, bada, ukabila luzatu eta Abelardori kokotsean eman zionean: ez zuen betean asmatu, baina kolpeak halako konfiantzatxoa eman zion; ordainean, baina, Abelardok beste bat eman zion segidan, bularraldean hura ere; aurrekoa baino leunagoa zelako, apika, ongi jasan zuen Damasok beste zartada hura, halako eran, non, borrokaren beroan beldurra ere gaindituz?
|
|
|
–Betaurrekoak hautsi zaizkio!?,. Hasi kontatzen, Txato!??, baina haiek entzungo ez balitu bezala, erreakzionatu ere gabe; gero, baina. Txatok hamarrerainoko zenbaketa bideratu zuenean doi: ...ean, bi lagun zaharrak bildu zitzaizkion, itxuraz, beldurra eta errabia; beldur hura beldur handiago bat zen, ordea, izuikararen parekoa, baina are handiagoa zuen, beharbada, errabia, errabiazko errabia, ikusi ere apenas ikusten baitzuen Damasok betaurrekorik gabe?, gorputza ere halaxe sentitu baitzuen deblauki, suak hartuta; Txatok zenbatzen segitzen zuen, lau, bost, sei??, eta Damaso kinka larri
|
hartan
zebilen, altxatu ez altxatu, Teofilo Mariaren oihua entzun zuenean: –Gelditu, Txato!?; orduan, baina, bere beldur izugarri hura errabiaren arragoan itxuraldatu balitz bezala, beste mota bateko beldurra bihurtzeko, aurrerarazi egiten zuena balaztatu eta atzerarazi beharrean, Damaso altxatu eta honela mintzatu zen:
|
|
|
–Ni ez nintzela ezer bizitza honetan zioten. Jainkoa gara zuretzat, esan zidaten gaztelaniaz?, azaldu du Berastegik, baita burutik une
|
hartan
zebilkiona deskribatu ere: –Panorama hura ikusita, batek pentsa dezake nola sentitzen nintzen?.
|
|
|
Horrek ez du eragin EAJren eta PPren proposamenean. EAJko parlamentari Unai Rementeriaren arabera, Europako Batasunak piraten aurka abiatutako Atalanta misioak, ez du balio inguru
|
hartan
dabiltzan atunontziak babesteko?. Frantziak ja militarrak erabiltzen dituela atunontzietan, eta neurri, oso eraginkorra?
|
|
|
Arbitroaren hitzen eraginez, baita Eduardo Zetaren oihuen eraginez ere –" Nik neuk heldu eta bihurrituko diat lepoa, Abelardo, oilo portatzen segitzen baduk!" mehatxatu zuen, halako batean–, Abelardok ukabila luzatu eta Damaso jo zuen bularraldean, honek sentitzeko moduko kolpe batean; kolpeak eragindako inpaktuaren ondorioz, Damaso estutu egin zen, baina estutasunak –beldurrak– uzten ziòn zirrikitu bakarretik haize bat sartzen nabaritu zuen, suzko haize bat –errabiarena–, biriketatik erraietara joan zitzaiona, baita erraietatik biriketara itzuli ere, jira batera eta jira bestera; Damasok, beraz, bi sentimenduren arteko uretan murgilduta behar zuen: beldurrak balaztatzen eta atzerarazten zuen, eta errabiak aurrera bultzatzen, mendekua hartzera;
|
hartan
zebilen, bada, ukabila luzatu eta Abelardori kokotsean eman zionean: ez zuen betean asmatu, baina kolpeak halako konfiantzatxoa eman zion; ordainean, baina, Abelardok beste bat eman zion segidan, bularraldean hura ere; aurrekoa baino leunagoa zelako, apika, ongi jasan zuen Damasok beste zartada hura, halako eran, non –borrokaren beroan beldurra ere gaindituz– kolpe indartsuago bat ematera ausartu baitzen, errabiak bultzatuta; hala, bada, apuntatu zuen berriro kokotsera, luzatu zuen besoa hara –luzatu baino gehiago desarratu–, hain zorte txarrarekin, non gorputza besoaren atzetik joan baitzitzaion, bere oldarraldian lurrera egin zuen arte; Damaso istantean ohartu zen betaurrekoak ere erori egin zitzaizkiola, erori eta hautsi, eskuin belaunak zanpatuta; galduta zegoen, beraz, eta halaxe egon zen lauzpabost segundotan; oihuak ere entzuten zituen:
|
|
|
" Betaurrekoak hautsi zaizkio!"," Hasi kontatzen, Txato!"..., baina haiek entzungo ez balitu bezala, erreakzionatu ere gabe; gero, baina –Txatok hamarrerainoko zenbaketa bideratu zuenean doi: ...bildu zitzaizkion, itxuraz, beldurra eta errabia; beldur hura beldur handiago bat zen, ordea, izuikararen parekoa, baina are handiagoa zuen, beharbada, errabia –errabiazko errabia, ikusi ere apenas ikusten baitzuen Damasok betaurrekorik gabe–, gorputza ere halaxe sentitu baitzuen deblauki, suak hartuta; Txatok zenbatzen segitzen zuen –lau, bost, sei... –, eta Damaso kinka larri
|
hartan
zebilen, altxatu ez altxatu, Teofilo Mariaren oihua entzun zuenean: " Gelditu, Txato!"; orduan, baina, bere beldur izugarri hura errabiaren arragoan itxuraldatu balitz bezala, beste mota bateko beldurra bihurtzeko, aurrerarazi egiten zuena balaztatu eta atzerarazi beharrean, Damaso altxatu eta honela mintzatu zen:
|
|
2010
|
|
|
Ondarroa eta Gasteiz ez baitira gipuzkoar auzoak. Ez da poztekoa" kotxebonbak" gipuzkoar lurraldeotan ez direla izan eta, baina bada poztekoa... gauzak eta, kontuak eta, asuntoak, arazoak eta, notiziak eta... segun nola aurkezten diren asko aldatzen direla... baina, berri eta notiziak ematetik, edo hartara eta hartatik bizi direnak eta, horren bizkar bizibidea ateratzen dutenak eta, hartan irabazia dutenak ere,
|
hartan
badabiltza... bada, esaten duzunetik, hemen gauzak, kontuak, asuntoak, arazoak, notiziak, heriotzak, atentatuak, terroristak... hain axola gutxiz ematen ote dira, bada? " Nik uste nian euskaldunak ginela", eta ez noa esaldia norena den esatera, gatzik gabe bertan gezatuko litzatekeelako esaldi hau, batzuen batzuentzat hain esplizito eta indartsua:
|
|
|
txantxangorria urreratu zaidan arte. Haren entzumena nahiko nuke, ttuff ttuff xumea aditu eta
|
hartan
dabilenarengana zer suman hurbildu zaidanerako. Hantxe geldi, fist fistka hitz egin dugu biok aldi batean, baina lastima!, nik berari baino berak niri gehiago ulertu didalakoan utzi nau.
|
|
|
"... ile adatsa eta bizarra zituen jantzirik aski, non bata ipurditik behera eta bestea belaunetaraino baitzituen. Molde
|
hartan
ibili zen desertuetan gaindi korri korri, elorri sustrai, armiarma eta zomorroak janez, nehorekin mintzatu gabe eta behin ere bainatu gabe".
|
|
2011
|
|
|
Arratsalde hartan, orduan, Josemariren tabernarantz nindoan kalean gora. Kale
|
hartan
ibiltzea eskaleen eskuak zapalduz joatea zen ia, kalea eskalez beterik egoten zelako. Orain ez da
|
|
|
Neska labirinto biribil galgarri
|
hartan
dabil korrika, ihesbide baten bila, nondik nora ez dakiela. Harrizkoak edo belarrezkok izan beharrean, hango paretak giza hezurrez eginda daude; ornoak, saihetsak, bernazakiak, aldakak... horiek guztiek osatzen dute hildakoen galmendi hura, eta haize boladek jotzen dutenean, halako karraska ulua ateratzen diete korridore luze horiei, hamaika eskeleto dantzan jarri izan balira bezala.
|
|
|
Baina aitzina jarraitu nuen kasu eman gabe paretari atxikia, sotoan sartutakoan porraka hebaintzen gintuzten, taktika
|
hartan
zebiltzan azken boladan, entzuna geneukan anbulantzia bat erabiltzen zutela zaurituak bahitzeko. Aurpegi ezagunek egin zidaten dei noizbait, sartu nintzen.
|
|
2012
|
|
|
Bere bezeroak direla esaten du, eta bizirik baleude bezala zerbitzatu behar dituela, ahal duen begiramen handienarekin. Niri, hasieran, bost edo sei edo zazpi urte nituenean, asko kostatzen zitzaidan aitatxoren hitzok ulertzea, eta ez nuen batere atsegin aitatxo lanbide
|
hartan
ibiltzea. Oso tristea iruditzen zitzaidan... baina amatxok tetrikoa iruditzen zitzaidala esaten zidan, edo morbosoa, edo arriskutsua...
|
|
|
–Nik eta nire bi anaiek izan genuen behin belaontzi bat, goleta modura tresnatua, hirurogeita hamar bat tonakoa. Ontzi
|
hartan
ibiltzen ginen arrantzan Moskoeren atzealdeko uharteetan, Vurrgh tik gertu. Itsasaldi harroa den guztietan izaten da arrantza ona, une egokietan, saiatzeko kemena izanez gero; baina Lofodengo arrantzaleen artean, hirurok bakarrik joaten ginen maiz uharteetara, esan dizudan bezala.
|
|
|
talde bitxi bat osatzen zuten, batzuk aitzindari, bidea urratuz bezala, aurrean topatzen zutenari bisitaren berri iragarriz eta saldo osoarentzako intendentzia antolatuz: non geldituko ziren atseden hartzera, non hitzaldia eman, zer jan, nork eman lan gaitza zen hura, eta,
|
hartan
zebiltzanek ziotenez, ez batere eskertua, maisuak berak mespretxu puntu batez begiratzen baitzien hornimendu lan horiei, txoriak halakoen beharrik gabe gobernatzen zirela-eta.
|
|
2013
|
|
|
–Eta hamarren batzuk banitu???. Halaxe ibili zen ordubetean, bi ordutan, termometroa eskatu behar zion, hurrengoan, Albertinari!?, gero eta artegago, gero eta buru nahasteak hartuago?
|
hartan
zebilela, gauerdiko hamabi kanpai hotsak ere entzun zituen?, harik eta arazoa errotik ebakitzea erabaki zuen arte: kendu zuen esparatrapua, askatu zuen lotura?
|
|
|
Ongitxo zekien Abdel Haqqek, Raissak eman ziòn erantzunaren jatorriaren berri: bazekien, beraz, nor zen Nasruddin, gizon erdi arlote erdi filosofoa, hamaika ipuin eta bertze hainbat istorioren protagonista, islamiar tradizioko kulturan bere tokia zuena; jakin ere bazekien Abdel Haqqek, Nasruddinek giltza galdu zuèn egun batean, kaleargi baten ingurura joan eta hura bilatzeari ekin ziola;
|
hartan
zebilela, bizilagun bat igaro zen aldamenetik, bertze bat eta bertze bat?; guztiek galdetzen zioten Nasruddini zertan zebilen, baita honek erantzuna eman ere, halako moldez, non, hondarrean, dozena bat begik bik baino hobeki ikusten zutelakoan, guztiak bildu baitzitzaizkion ondora, harik eta, bizilagunetarik batek galdetu zion arte:
|
|
|
Gaur hasita egingo dute Vatikanoan Aita Santu berria aukeratzeko konklabea eta inguru
|
hartan
ibiliko da datozen egunetan Pello Zabala ere. Euskal Telebistako lantalde batekin joango da harantz, eta bidaia aurretik esan digu kontzilioaren ezaugarriekin bat egingo duen Aita Santua gura lukeela berak.
|
|
|
Ongitxo zekien Abdel Haqqek, Raissak eman ziòn erantzunaren jatorriaren berri: bazekien, beraz, nor zen Nasruddin, gizon erdi arlote erdi filosofoa, hamaika ipuin eta bertze hainbat istorioren protagonista, islamiar tradizioko kulturan bere tokia zuena; jakin ere bazekien Abdel Haqqek, Nasruddinek giltza galdu zuèn egun batean, kaleargi baten ingurura joan eta hura bilatzeari ekin ziola;
|
hartan
zebilela, bizilagun bat igaro zen aldamenetik, bertze bat eta bertze bat...; guztiek galdetzen zioten Nasruddini zertan zebilen, baita honek erantzuna eman ere... halako moldez, non, hondarrean, dozena bat begik bik baino hobeki ikusten zutelakoan, guztiak bildu baitzitzaizkion ondora, harik eta, bizilagunetarik batek galdetu zion arte: " Luzaroan ibili gara zure giltzaren bila, baina seguru al zaude hemen galdu duzula?".
|
|
|
Autoa aparkatuta geneukan tontorretik lakuak urdin iluna ematen zuen; piramide formako harkaitzak, zurixka; desertuak, grisa. Urruti, lakua bukatzen zen aldean, zutabe ilunak sumatzen ziren airean, euri bortitza egiten duenean bezala; baina hondarrezkoak edo hautsezkoak ziren, alde
|
hartan
zebilen haize zirimolatuaren ondorio.
|
|
|
Asaba zaharren baratza
|
hartan
gabiltza amona xaharraren begiradape erdi kontu eskatzailean erdi pozezkoan, marrubi heldu berrien lapurretan.
|
|
|
—Otxate leizeko alderdi
|
hartan
nenbilelarik eguraldiak txarrera jo zuen bat batean, zeharo txarrera jo ere. Kazkabar erauntsi ikaragarriak eraso zion, ilundu egin zuen eta zeruak berunezkoa zirudien.
|
|
|
Suerte handia izan genuen, ordea. Segitzeko eta bakea emateko, baina ezin zela manera
|
hartan
ibili eta hurrengoan ez zigutela barkatuko. Ederretik libratu ginen!
|
|
2015
|
|
|
Hara jo eta flamenko tailerra emango nuela esan nien. Horrela, okupa giro
|
hartan
zebilen jendea ezagutu nuen, eta gizarte mugimenduetan lanean ari zena. Han, flamenkoak protesta hitzak ere bazituela ikasi nuen, alternatiboa ere bazela flamenkoa.
|
|
|
Industrialdean denek ezagutzen zuten izan ere, edo ezagutu uste zuten. Trinitateko Ermitan biltzen zirenei, baina, zaila izango litzaieke une
|
hartan
zebilen moduan irudikatzea. Elurretan astiro ibiliz, eskuan pistola zuela.
|
|
|
Lehen bulkada, aitor dut, handik ihes egitea izan genuen biok, ikara ere gizonona baita, eta librea, baina eutsi egin genion hala ere, ez nekike esaten nola, eutsi, begietan lau apopilo, lau izar, lau itxaropen, eta gogoan dut baloi batekin ere ibili ginela jokoan, saskibaloian, gurutzearen puntan saski halako bat ipinirik, nahiko barregarria egia esan behar bada. Ni ez nintzen ordu arte sekula kirol
|
hartan
ibili, bai ehizan edo tauromakian, baina segituan jarri nintzen, eta hiruko saskiratzeak ere bazirela esan zidan Otok, seiko marratik asmatuz gero eta abar, eta lehiaketa egin genuen, bai ba, ea nork gehiago sartu; aise irabazi niola adierazi behar nuke orain, lotsagarri uzteraino, nik hura jakina, eta ez zuen ondo hartu nire domina, nire erramu koroa, ereinotz gozagarria, eta esan zidan ez hartz... Eta horixe egin nuen gainera, nire destaina erakusteko oka egin nuen Otoren aurrean, hamar hatz eztarri zuloraino sartuta, nerabezaroan ikasi genuen legez.
|
|
|
Joder orduan! Barrea igo zitzaigun hestegorritik gorantz, ezpainen ezpondetara, eta karkaraka hautsi genituen haserreak eta larritasunak, iluntasuna bera, eta esku zartaka jo genituen izterrak eta orkatilak, dena lehertu beharrean, sakrilego xamar ere bai egia esan behar bada, baloia elkarri pasatuz, titi goxo bat balitz bezala, to zuri to niri, umemokoen antzera; eta jolas eraginkor
|
hartan
genbiltzala, to zuri to niri, eta kar kar eta zantzo, jabetu ginen piztien musika basati hura itzali egin zela itsumustuan, garaitu egin genuela zantarkeria hura, isiltasuna bere isiltasunera itzuli zela isil isilik, balio beza erredundantziak. Ez genituen barreak eta bazter utzi hala ere, kontent geunden lehen aldikoz, hainbestean, eta ez genuen une goxo hura zapuztu nahi izan.
|
|
|
Azeriak arrazoi zuen: gauez ezinezkoa izanen zitzaien soldaduei harri labirinto
|
hartan
ibiltzea. Eguzkia gero eta gertuago zegoen Artaakar mendietako gailurretik.
|
|
|
lehenengo aldiz neska bat bizikleta gainean ikusi zutenekoa, herritar aurrerazale batek bere kasa moldatutako lehenengo eski parea, Asturiasko meatzarien grebarekiko elkartasunez errepide nagusia harri koxkorrez bete zutenekoa, koadrila batek Orian barrena ibiltzeko egindako piragua, Euzkadi izena jarri ziotena eta gerra garaian erreketeek hondatu omen zutena... Piragua
|
hartan
ibiltzen utzi ez ziotela-eta negar eta arrantza franko egin omen zuen Jexuxek; hala ere, duda egiten dut, hanka sendoak eduki eta ibiltzen utzi baliote horren ondo gogoratuko ote zituen xehetasun guztiak, lortutakoaren pozak baino luzeago irauten baitu beti irrikatu dugunaren minak; eta min horrexetatik da sortzen literatura.
|
|
|
jakitea, ni jolasean ibiltzen nintzen bazter haietan, handik metro gutxira neuzkala bahitua eta bahitzaileak. Hamar egun eskas izan ziren, astebetera ere ez zen iritsiko igual, eta zaila da oso ni egun haietan inguru
|
hartan
ibili izatea, gabonetan izan balitz sikiera. Baina, hala eta guztiz, imajinazioa geratzen zait:
|
|
|
Laburra izan zen Euskaltzaindiak garai
|
hartan
ibili zuen bidea, eta guztiz apurra ekarri zuen onura. Arau gutxi batzuk baizik ez zituen eman ortografia alorrean (in Euskera 1953:
|
|
|
Etxea badiaren ondoan luzatzen da, kai bezalako
|
hartan
ibiltzen da Ñuño, bokaleari so, Careneroko lagunei oihuka, edo, pentsakor, eguraldiaren aldaketei aiduru.
|
|
|
Literala: sasitza
|
hartan
ibili ginenok ez dugu sekula santan berriz gremioan lan egiterik lortu. Ni dendaria naiz orain; eta kidea urrunera joana da harrezkero, Vancouverrera.
|
|
2016
|
|
|
Berak kontatu digunez171, 1947ko uztailean Francok antolatutako, referenduma? zela eta, EAJkoek paper batzuk eman zizkioten etxeetako ate azpitik sartzeko, eta bere hamazazpi urtetan
|
hartan
ibili zen. 1948ko udan, euskaraz ikasten hasi zen Iñaki Zubimendirekin, Jose Zabala Aranaren gramatikaz baliatuz, gramatika garbizalea?.
|
|
|
hurbileko bizilekutik, taldeka, senitartekoak, ahaideak, lagun soilak, edo beharbada neska mutil brigadetan, arestian topatu genuenaren antzera, edota bikoteka bihotzeko pertsonarekin, eta baita bakarka ere, eta hilobi koniko, sendo eta gotor, soldadu alemanek azken gerratean Europa osoan alferrik sakabanatu zituzten bunkerrak bezalakoetan sartzen ziren; hilobi haiek, bai barrutik, bai kanpotik ere, bizien egoitza irmoen antza zuten, noski. Bai, dena ari zen aldatzen, esaten zuten, seguru aski, hilerria alderik alde zeharkatzen zuen bide harriztatuan, gurdien gurpil uztaidunak apurka apurka, mendez mende irekitako ildo sakon paraleloak zeuzkan
|
hartan
zebiltzan bitartean?. Mundua ez zen jada lehenagokoa, Etruria hiri estatu aristokratiko libreen konfederazioarekin penintsula italiko osoaren jabe zen garaikoa.
|
|
|
–Beno, itxaron segundo bat, Patagoniara ez, Patagoniara paso. Seguru Julian Iantzi eta bere bigantxa konkistatzaileak oraindik inguru
|
hartan
ibiliko direla plastada ematen?.
|
|
|
Alsinaren gogoetak ari ginen berritzen, bere aita amen bidaldi hartako xehetasunak alabaren irudimenetik jasotzen. ...nahi, are gutxiago psikoanalitikorik; haurtzaroko balizko traumak eta gabeziak alde batera utzita ere, arrazoi franko izan litezke gizonezkoekiko erresumin apur bat edukitzeko; norberaren esperientzia mikatzen bat adibidez, kasu honetan ez dagoena; edo inguruko uste eta pentsaerak, beharbada zerikusi estuagoa izan lezaketenak, gogoan izan behar baitugu Alsina 60ko hamarraldi loretsu eta gatazkatsu
|
hartan
ibili zela Estatu Batuetako unibertsitateetan, non, azidoaz eta maitasun unibertsalaz eta mundua iraultzeko asmoez gain edo haien ondoan, teoria eta praxi feminista erradikalak ere garatu baitziren, mugimenduaren barruan sartu gabe ere beste hainbat emazteki epelagorengan ere eragina izan zutenak, hala nola Alsinarengan. Pentsamenduen jatorriak eta irudipenen iturriak ez zaizkigu gehiegi axola, ordea:
|
|
2017
|
|
|
Eta
|
hartan
dabiltzanek berek ere ezagutzen dute, ezagutzen, huts eginak doazela, anitz kalte handik jasotzen dutela, bai kontzientzian, bai ohorean, bai osasunean eta bai ondasunetan ere.
|
|
|
In via testimoniorum tuorum delectatus sum sicut in omnibus divitiis (Sal 118: 14). Zure aginduen bidea hain da bide atsegina eta plazenta, non
|
hartan
ibiltzeaz munduko aberastasun guztiak eskuen artean erabiltzeaz bezainbat atsegin hartu baitut. Quam dulcia faucibus meis eloquia tua (Sal 118: 103).
|
|
|
Eta infernuko bidea, gaiztoek daramatena, deitzen da handia eta zabala, zeren
|
hartan
dabiltzanak ez baitira erregelaz bizi eta ez ordenantzaz. Ez dute haiek beste araurik bere borondatea baizik.
|
|
|
Eta nola zabal baitira eta laguna ere franko baitute, plazer zaie bere errebelatze guztiarekin ere bide zabal
|
hartan
ibiltzea.
|
|
|
–Aitor!? bigarren oihuarekin itzuli zen, bera eta korridorean une
|
hartan
zebiltzan beste guztiak.
|
|
|
Eta jarraian, Minaren izenaren ondoan, Nafarroan eta inguru
|
hartan
zebiltzan beste gerrillari taldeak ere zerrendatu zituen:
|
|
|
Saunan egondako aldietan, edo Iruñeko Zimitorioan egondako anitzetan, larrua jotzea baino ez zen, halaxe adierazten zien zera bukatu ondoren telefonoa eskatzen ziotenei: ...ahi dudana” erantzuten zien harrotasuna ahotsean, bere burua haiek baino goragotzat joz, Axik eta Josebak, Josebak eta Axik sorturiko bikote berezia haiek ez zuten zerbait zelako; haiek, galtzak oraindik erabat lotu gabe, zakil erori berria galtzontzilloetan sartzen zuten haiek bakarrik zeudelako, miseria sexualaren –Txatok barrezka egingo zion lehendabiziko, eta errieta gero– eremu
|
hartan
zebiltzalako. Bakarrik.
|
|
|
Barre egin zion bere buruari. Artxandako baso ihar
|
hartan
zebilen bakarra izateak erakarri zuen. Gorputza beste aldera bermatu zuen zuhaitzaren kontra.
|
|
2018
|
|
|
Plazentzia. Dokumentu zaharren arabera, euskal balea arrantzaleak uharte
|
hartan
ibili ziren XVI. mendean, bertako biztanle indigenekin elkarlanean. Xabier Agotek bertara joatea erabaki zuen, euskaldunek utzitako arrastoei segika.
|
|
|
Suaren Gizonak haragijaleak ziren, ehun oin luzeko erpe eta hortzekin: hasierako mundu
|
hartan
zebiltzan piztia ehiztari guztietan beldurgarrienak.
|
|
|
Festa bete betean zegoen, ikusleak txaloka, bero bero, igarri ere egin gabe une hartan bertan milaka soldaduk hiriko harresiak gainditu, eta Pariseko hego mendebaldeko auzoak okupatzen ari zirela. Bostak aldean, inguru
|
hartan
zebiltzan guardia nazional batzuek alarma jo zuten. Nahasmenduaren nahasmendua!
|
|
2019
|
|
|
Haiek ez baitzuten ez minbiziaren eta ez inpotentziaren tratamenduan espezializatua zegoèn erietxerik ez ospitale berezirik? nahiz eta
|
hartan
zebilen mediku talde bat, antza, ikusirik zer nolako arrakasta zuen Athletic Klinik Klubak, errealzaleak athleticzaleen atzetik orduan ere.
|
|
|
Magalik tontorra bukatu zuenean, pilotaleku alboko kirol kantxara hurbildu ziren biak. Bazekiten lagunak inguru
|
hartan
ibiliko zirela: Amaia, Oihana, Saioa, Martxelo.
|
|
|
Hona, Piarresen faltan, neure baitan bestelako interpretazioak pizten zituen beste xehetasunetako bat. Zertarako hartu halako arriskurik baldin eta karlistak ingurumari
|
hartan
bazebiltzan. Benetan, zein asmorekin hegaldatu ziren Saturnoko bidaztiak?
|
|
|
Esan eta izan, mirabeek neska gajoari oihan zulo batean besoak moztu, eta pago baten gorenean abandonatu zuten. Handik gutxira euria hasi zuen, baina gertatu zen erregearen semea eta soldaduak ingurumari
|
hartan
zebiltzala, eta zuhaitz harexetan hartu zutela aterpea. Odol tantak jausten ikusirik, denek ere izularriturik gora begiratu, eta hantxe topatu zuten emakume besamotza.
|
|
|
Egunez egun,
|
hartan
gabiltzala, txuxen samar soka segidoko batean etorri bada batik bat, ahaztu egiten dugu iragarpena botatzean, nola burutuko den ez dakigun zer edo zer bati buruz ari garela, proportzioen eta baldintzen egokiera kontua dela beti ere. Alegia, trazak nondik markaturiko joera hartuko duela dirudien, hartarakoxe proportzio hori seinala  tzen duela iragarpenak, ez kontu ziurra, baizik joera huraxe duen bide posiblea, portaera leikenaren abisua.
|
|
|
Bat etorri ziren biak. Txorikume batekin era
|
hartan
ibiltzea soldaduaren arau nagusiaren aurka zihoan ez sekula nabarmendu!, eta gainera diziplina falta bat izan zitekeen. Sarjentuek lehen egunetan errepikatu zietenez, soldadu batek bi gauza bakarrik eraman zitzakeen alboan:
|
|
|
Itzulbidean aurrera, pozak pausoa bizkortzen zion. Ez zen bakarrik basurdeak toki
|
hartan
ibiltzen zirela; aparta zen, gainera, bi metroko harlauza hura, koska batek mugatzen zuena. Berezko trintxera bat zen; babes handia, baleztarekin han etzanda jarri eta basurde bati aurre egin behar zionarentzat.
|
|
2020
|
|
|
Goiz jaikita abiatu nintzen. Beste nonbaitera joan nintekeen eta gero Urkiolara azaldu, baina, aspaldi inguru
|
hartan
ibili gabea izanik, aukera baliatuko nuen soinari gustuko egurra emateko. Botak janzten nituen bitartean, zein buelta eman eta Anboto hurrenkerako zein tokitan ipini deliberatzen ari nintzela, hitzordurik ez genuela jarri konturatu nintzen.
|
|
|
Halere, egin beharreko peskizek huts egiten badidate, kontuan hartzeko abizena". Manuelak zerurantz begiratu zuen, ateri izan arren haizeak ekainekoa baino otsailekoa zirudien, hain zuzen ere Trebiñuko Torren arratsalde
|
hartan
zebilen haizeaz gomutatu zelako. " Zer dela eta datozkit oroitzapen haiek gogora?
|
|
|
Ez nion esan sekula aitari ezer, baina bera manifestazio batera joateagatik sei urteko seme txikia egoera
|
hartan
ibiltzea ez zen ideia ona izan. Pentsatzen dut berari ere damutuko zitzaiola, ikusitakoak ikusita.
|
|
|
Hasieran sakelako esku argia erabili, gero itzali eta ilunpetan ibili nintzen begiak argi itzalera jarri arte. Garai batean mahatsondoz josita zegoen mortu
|
hartan
nenbilen ilargi gaineko lehenengo gizakia bezala. Eta ilargi gaineko paseoetan bezala, izarrak ez ziren ikusgai.
|
|
|
Ama hil eta gero, Düsseldorfetik noizean behin Koloniara joaten hasi zela aitortu zidan, amak kontatutako hura gogoan. Bazekien bidaia hartan tren geltokitik gertuko hotel batean egonak zirela, eta auzune
|
hartan
ibiltzen hasi omen zen, hotel baten aurretik pasatzen zen bakoitzean bera han sortua izan zitekeelako fantasiak hauspotuz. Katedralera ere joaten omen zen batzuetan, eta egun batean berak ere kandela piztu omen zion ama birjinari, oraingoan asmorik edo desiorik gabe, amaren aspaldiko keinu harekin bat egiteak ematen zion barne lasaitua eta bakea sentitzeagatik bakarrik.
|
|
|
Neskak berak aitortzen zidan, alemana ikasten ibilia bazen ere, ez zela kultura alemana hobeto ezagutzea izan Berlinera eraman zuen motiborik handiena. Are gehiago, ni hogeita hamar urte lehenago hizkuntza akademia bitxi
|
hartan
ibili nintzela jakin izanak eraman zuela bera ere hara.
|
|
|
...an gerokoak jakinda, agian hipotesi baino gehiago “nahi” edo “desira” esan nuke, eta bere uste edo susmoari oinarri sendoa emateko aztertu nahi izan zuela biltegian aurkitutako dokumentazioa; sakabanatuta zeuden paper eta gainerakoetan zegoen informazio guztia jaso eta ordenatu beharra zeukan, eta paper eta orri sorta haietan izen asko ageri ziren, Cianiren ustez pintura eskola
|
hartan
ibilitako ikasleenak gehienak, mailean azaldu zidanez. Batzuetan aipamen hutsak ziren, zerrenda batean azaltzen ziren izenak besterik ez; beste zenbait kasutan, ordea, ikasle batzuen izenekin lotura zuten paper gehiago zeuden, eta haiei buruzko informazioa biltzen hastea pentsatu omen zuen Sandra Cianik.
|
|
2021
|
|
|
16.3.7b Batzuetan aurreko sintagma determinatua dela ageri da: Eta nola zabal baitira eta laguna ere franko baitute, plazer zaie[...] bide zabal
|
hartan
ibiltzea (Axular); Bazterra franko badiat kurriturik, ikusirik ere bai mahai ederra franko (J. Etxepare); Inguru hauetako artzain gehienak harat biltzen dira.
|
|
|
Eta hara, berak ere ez du ezagutzen. Mugimendu
|
hartan
zebilen jendeari galdetu behar! Klub zaleak, raveroak, musikazale frikiak...
|
|
|
Epai bedi zer nolako ustekabea eragingo zien halako ikuskizunak inguru
|
hartan
zebiltzanei; miresgarria benetan txerri batek urkatutako lapurraren gertakaria.
|
|
|
eta mendi
|
hartan
ibiltzea nuen ohitura,
|
|
|
Gau hartan elefantea inguru
|
hartan
zebilen nonbait. Zarata eta hots haiek entzunda, harriturik galdetu zuen:
|
|
|
Haiek lurpetik ateratzeko lanetan ibili zirenetako bat etxetik ez oso urrun zeukan arren. Batetik, ez zekien hurreko hori
|
hartan
ibilia zenik eta, bestetik, jakinda ere, horrek ezin izango zion esan gorpuzkiak nora eroan zituzten. Ez zekien eta.
|
|
|
Gure herrian auto kamuflatu bat zeukaten, Seat Ibiza berde bat, eta
|
hartan
ibiltzen ziren txapelgorriak jendea fitxatzen. Ezaguna zen eta banalizatu egin genuen.
|
|
|
Trafikoa handiagoa zen udaleko beste sarreran, atzeko hondartzetara eta autobidera ematen zuen errepidean. Mutiko bat baloiari ostikoka ari zen paretaren kontra; aita semeak iritsi zirenenean ere, ordu eta erdi lehenago,
|
hartan
zebilen (pareta baloikada markez josita zegoen, negutik heredatuak seguru asko, lokatz orbanak baitziren inoiz zurixka izan zen pareta hartan pegatuak); hepa esanez diosala egin zien, eta" nirekin jokatu nahi duzu?" galdetu zion Davidi.
|
|
|
Bi urtez gurpil zoro
|
hartan
ibili eta gero, arduradun askorentzat nabaria zen ekintza armatuaren jarraipenak ez zuela irtenbiderik ekarriko.
|
|
2022
|
|
|
Bertsoarekin nolabaiteko lotura zuen jende asko ezagutu nuen bertan. Gogoan dut bigarren urtean Aitziber Garmendia ere bertso eskola
|
hartan
ibili zela… Ordu eta erdi inguruko saioak egiten genituen. Lehenengo erdian doinuak lantzen genituen Xanti Garmendiarekin, eta, ondoren, Mikel Mendizabalekin koplak osatzen, errimak lantzen eta bertsoarekin zerikusia zuten ariketak egiten aritzen ginen.
|
|
|
Begietara begiratu eta ukondoak ere ez zituzten ukitu. Zaila egiten zitzaien era
|
hartan
ibiltzea, beti agurtzerakoan eskua emanda edo lepoa ukituta edo, baina beti izaten zen nolabaiteko azal ukitua. Azala ukitzea sanoa zen.
|
|
|
Konfiantza lortuta, akordio berriak, ahoz eta arrotzei ez kontatzekotan egiten zituzten. Denbora asko emango zuten banan banan eginkizun hura betetzeko, baina negu gorria bitartean lan
|
hartan
ibiliko ziren. Arazorik handiena lurren errendimendua zen.
|
|
|
Oraingoz, itxoitea erabaki zuen, baina, auskalo, sugea ere inguru
|
hartan
ibil zitekeen eta. Zer egin?
|
|
|
Aitak zera erabaki zuen, alegia, haragia behinik behin saiatu behar zutela aprobetxatzen. Horretarako, egin zuten lehenengo gauza honako hauxe izan zen, hots, gainerako behiak pixka bat baretu zirenean, uztarria hartu eta bertan lotu zituzten
|
hartan
ibiltzen ohituta zeuden bi behiak. Amildegi ertzera eraman eta hantxe lotu zituzten uztarrian, elkarren segidan, baserrian aurkitutako kate eta soka guztiak, hildako bigantxa zegoen lekuraino iritsi ahal izateko.
|
|
|
Kalea zehazki non zen jakin gabe ere alkateek beti jakiten zuten
|
hartan
ibiltzen zirenen berri. Emakumeei zigorra ezarri eta gizonei barkatu, halaxe egiten zuten, ze, nor ziren Haragikale ko gizon haiek?
|
|
|
Ezin erranezko izua ematen zidan teilatu izoztu
|
hartan
ibiltzeak, baina ez nuen beste aukerarik: berarekin egonez gero, Mariok ez zuen erokeriarik eginen.
|
|
|
Oraindik ez zitzaien gertatu kasu urgenterik. Hala ere, Marie des Chérubins ahizpa irrika bizian zegoen bizikleta
|
hartan
ibiltzeko. Bost urte lehenago, oraindik sekularra zenean, zenbat jai alaitsu bere ahizpekin!
|
|
|
Ikusi izan bazenu neska bizikleta batean; gauza barregarriagorik! Baina gustua hartu dio; aste honetan beste bat erosi du, eta
|
hartan
ibiltzen da orain. Ni oinez bueltatu nintzen.
|
|
2023
|
|
|
Atzo, berriz, 23 urteko bertze mutil bat atxilotu zuten Miluzeko heliportutik gertu. Inguru
|
hartan
zebiltzan zenbait lagunek Poliziari deitu zioten, pertsona bat laguntza eskatzen ari zela erranez. Jipoiak eta ukituak egin zizkioten emakume bat zen.
|
|
|
Etxean ikusi dut, gustatu zitzaidan eta osabarekin hasi nintzen. 2017an ukuilu bat egin genuen ardi gehiagorendako, gaur egungo beharretara egokituta, eta
|
hartan
nabil ni. Gauzak larri daude, gero eta gehiago.
|
|
|
Baina, gezurra badirudi ere, Frankismoko giro itogarri
|
hartan
bazebilean askatasun haize bat, Euskal Herria hego eta ipar astintzen zuena. Debekuak debeku, gure kulturaren eta hizkuntzaren gose gintuan gazteok.
|