2000
|
|
Ramón Menéndez Pidal zenak, berriz, Eusko Ikaskuntzaren eskariz 1921ean Bilbon eskaini zuen hitzaldi
|
hartan
beste honako aitorpen hau egin zuen: –Tenéis la fortuna de que vuestro pueblo sea depositario de la reliquia más venerable de la antigüedad hispana.
|
|
Zazpi zeuzkan gaiari buruzkoak erosi berriak, han eta hemen eta, erosiak eta ordainduak, eta haiek literalki irensteko irrikaz zegoen. Eta hori guztia gutxi balitz, asteburu
|
hartan
beste zeregin bat ere izango zuen Brown jaunak, aukera aukerakoa, zazpi liburuen irakurketa bezain gozamenezkoa eta ez hain nekosoa gainera: pare parean zeukan etxe zaharraren botatzea.
|
2001
|
|
Haren esanetan, bakea eta akordioa justiziaren gainean eraiki behar dira, ez bestela. Baina amnistia onartu egin zen, Mandela jakintsuak egoera
|
hartan
beste irtenbiderik ikusten ez omen zuelako. Erabaki horren truke, 300 urtean gutxiengo zuriak agintzen egon ondoren, agintea, beren borondatez?
|
2002
|
|
Gaztetan, banuen liburu bat oso oso maitea. Ez zen
|
hartan
beste munduko ezer gertatzen, gerta zitekeen istorio bat, baina ez zuen kontatzen. Oso abentura posibleak ziren haiek, baina gazte batentzat edozer izan daiteke abentura:
|
|
Amaraunaren irudi errepikatuak Euskal Herriak bizi dituen zapalkuntza eta tentsio egoera sinbolizatzen ditu. Bi urte geroago, Lertxundik Goiko kale (1973) eleberria argitaratu zuen eta
|
hartan
beste bira poetiko bat egin. X. Lete poetak Zeruko Argia aldizkarian (560, 73) argitaratu zuen kritika batean definitu zuen bezala, eleberriari poema baten intentsitate eta erritmoa darizkio.
|
|
Asteak emango genituen gogorazio jolas
|
hartan
beste hamaika pasarte ere etorriko zi  tzaizkigun burura. Harrituta geunden gure oroi  menarekin, ez genion halako gaitasunik ezagutzen.
|
|
Burutazio hark zor eta lor utzi ninduen, eta ez zidan
|
hartan
beste ezertan pentsatzen uzten. Ertzaina, ordea, ez zen nire aztoramenaz jabetu.
|
2003
|
|
Formula horrek segituan su hartu zuen. Gaurtik begiratuta konturatzen zara garai
|
hartan
beste aukera askorik ez zegoelako izango zela. Jendea edozein herri txikitara mugitzen zen.
|
|
Lau abesti haiek, ordea, ez ziren bakarrik argitaratu. Bilduma
|
hartan
beste hiru talde azpeitiar izan zituzten lagun. " Atxuiya Sound" izenarekin kaleratu zen lana.
|
|
Gaua heldu zen, eta Perminek, ohi bezala, katu zaintzailea utzi zuen etxe aurrean, zelatan. Baina beldur apur bat zuen... eta apur bat baino gehiago ere bai, gau
|
hartan
beste bederatzi katuekin oheratzea erabaki baitzuen. Eta, hala, katu kuttuna inoiz baino estuago besarkatu, eta loak hartu zuen, halako batean.
|
|
Hantxe ziren beste hainbat ontzi, gerrakoak baino askoz txikiagoak. Baina egoera
|
hartan
besteak bezain baliagarriak. Ihes egitekoak baitziren, etsaiari aurre egiteko barik.
|
|
une
|
hartan
beste ezer baino
|
2004
|
|
Urteak pasatu behar izan dute, ohartzeko gizon hark biziki maite ninduela, baina, inguratzen ninduèn jende gehienak ez bezala, ez zen laudorio merkeetan galtzen; ordea, nola nik halaxe erabakitzen bainuen garai
|
hartan
besteek zidatèn maitasuna –alabatzen baninduten eta nire izena goratzen, maite ninduten, eta bestela ez–, gizon hark ezin ikusi ninduela pentsatzera iritsi nintzen.
|
2005
|
|
Txoratzen zegoen bere burutazioarekin. Ez zuen sasoi
|
hartan
beste gairik izaten. Ideia burugabea zen, inondik ere:
|
2006
|
|
Gutxi iraun zidan ordea. Bolada
|
hartan
beste mobida batzuetan sartu nintzen, eta pikutara bidali nituen pinturak.
|
|
Hartu hire gauzak eta hoa hemendik!, agindu nion neure buruari. Hobe nuen kaleko miseriaren gorria, etxe madarikatu
|
hartan
beste bi minutu gehiago egitea baino!
|
2007
|
|
Baina, etxean gazteleraz hezitako ume gehiago zegoen ikastolan, eta, kalean ere, jende gehienak erdaraz hitz egiten zuen. Gainera, urte batzuk lehenago euskarazko marrazki bizidunak izan ziren bezala, garai
|
hartan
beste erreferentzia batzuk zeuden indarrean: " Operacion Triunfo" eta antzekoak.
|
|
Ez. Ageri denez, Birjina hauek oso lanpetuta zeuden une
|
hartan
beste mandatu batzuetan (35). –Errands?
|
|
Jean Etcheparerekin berarekin egin zuen topo La, ttek 1928ko Eskualzaleen Biltzarraren bileran (1926an elkarte hartako kide bihurtu zen La, tte). Batzar
|
hartan
beste intelektual batzuk aurkitu zituen La, ttek, hala nola Maurice Amestoy eta Louis Dassancerekin, Société> des> Sciencies, > Lettres> et> Arts> de> Bayonneko kideak; Georges Lacombe euskaltzainarekin; Hegoaldeko José Eizagirre eta Isaac López de Mendizabalekin, mendiz bestaldeko abertzaleen berri eskainiko ziotenak; Michel Iriarterekin, bi u...
|
|
Lisak kuadrillakoei begira segitzen zuen. Parranda ederra botatzen ari ziren, gau
|
hartan
beste milaka gazteren antzera.
|
2008
|
|
Bilera
|
hartan
beste bilera bat egitea erabaki zuten?. Beraz, Nataliarekin bilduko gara hari beste aukera bat eskaintzeko, ea amore ematen duen. Bestela??
|
|
Txalupa aurkitua nuelarik, ordura artekoarekin nahiko bihurrikeria banuela pentsatuko zuen edozeinek; baina bitarte
|
hartan
beste ideia bat etorria zitzaidan burura, eta hain gogoz hartu nuen non aurrera eramango nukeen, hala iruditzen zait, baita Smollett kapitainaren muturretan ere. Nire asmoa zen Hispaniolaraino lerratzea gauaren babesa lagun, eta, lokarriak hautsita, goleta jitoan uztea gogoak emandako tokian hondartzeko.
|
|
Bi atxilotuak zuzenean Madrilera eraman zituzten, inkomunikatuta. Operazio
|
hartan
beste 14 euskal herritar atxilotu zituzten.Urrestarazu eta Iturriotz bost egun eduki zituzten poliziek inkomunikatuta, deklaratzera eraman aurretik. Biek ala biek tratu txarrak salatu zituzten epailearen aurrean.
|
|
Bilera
|
hartan
beste bilera bat egitea erabaki zuten –" Beraz, Nataliarekin bilduko gara hari beste aukera bat eskaintzeko, ea amore ematen duen. Bestela..." esan zuen aita kalonjeak–; Gabon egunaren bezperetan zeuden, eta Gabon egunean egingo zuten, gainera.
|
2009
|
|
McNamararen liderrik gogokoena Julius Nyerere omen zen, Bovardek dioenez, Tanzaniako buruzagia. Horregatik, Tanzaniak hamarkada
|
hartan
beste ezein herrialdek baino laguntza gehiago jaso zuen MBtik. 1970ko hamarkadan Nyererek, MBren gomendioei segituz, Tanzaniako nekazaritza sistema kapitalistan txertatzeko deliberoa hartu zuen, baserritarren bizimodua hankaz gora jarriz.
|
|
Oso konplikatua da. Une
|
hartan
beste neurketa batzuk egiten ari ginen. Esperimentua garrantzitsua zen niretzat, nire lankideentzat baino garrantzitsuagoa.
|
|
formazioak eta irudi geometriko erregularrak egituraren oinarrian, jakiteko zein zen bakoitzaren lekua, zeinetik inortxo ere ezin baitzen milimetro bat ere aldendu, zigorraren eta giltzapearen mehatxupean; sekretu haiek, sekretutik ezer gutxi zutenak, hain ziren agerikoak ikusi nahi zuenarentzat? ...kakoa ere bai; han, izan ere, burazagiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak?, aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino???, berak ere, maila batean, onartuak zituenak, ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun??, baina testuinguru
|
hartan
beste begi batzuekin ikusten zituenak, zeren, galdera bat egitearren, berak ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
Gabinok zeruraino zabaldu zituen begiak, harri eta zur; Gabinori, izan ere, askotan gertatzen zitzaion hitzek harritzen zutela, esanahitik aparte berezko iman bat balute bezala; hitzek, baina, bakoitzak bere esanahia zuen, eta hori esaten ari zitzaion Felipe, hitzez hitz. Eta orduan, desarmatua bezala sentitu zen. Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada
|
hartan
beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn, plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta, desfile militarrak, zeinetan buruzagi eta soldaduek Espainiako bandera baitzuten aberriaren alde odola ematerainoko sakrifizioaren sinbolo sakratutzat?; non geratzen ziren banda militarrak bandera haren ohorez jotzen zituèn martxak, edo soldaduek kantatzen edo ahopekatzen zituztèn kantuak eta himnoak, hitz handiz josiak eta bera. Gabino?
|
|
eta nola Gabinok igarri baitzuen biak ere disimuluan ari zirela, don Emeterio gizon zaildua zen, antzeko egoeretara ohitua eta gaixoei, umeei nahiz pertsona helduei, egia esatekoaren aldekoa, egia esateko modu ugari zituen arren, gaixo bakoitzarekin asmatu beharrekoak? nahiz eta une
|
hartan
beste itxura bat ematen zuen, Gabinoren begirada xalo bezain bereziari aurre ezin eginik ote zebilen??, honela mintzatu zen:
|
|
eman zuen iodoa, bendatu zituen oinak, jantzi zituen galtzerdiak eta zapatilak, eta halaxe ibili zen, disimulu batean, afaldu eta oheratzeko ordua heldu arte; biharamun goizean, baina, jaikitzerakoan, amak edo izeba Ernestinak iratzartzen zituen anai arrebak?, ezin jarri izan zituen oinak lurrean, hainbestekoa zuen mina eta oinazea, burua ere astun; aldameneko gelan Teofilo Maria eta Damaso igartzen zituen, beren artean hizketan, eta Teofilo Mariari deitu zion ozenki, izeba Ernestinaren bila joan zedin, sukarra zuela-eta; izeba Ernestina iritsi zenerako oinutsik zegoen Domingo, bi bendak kendurik? senperrenak ikusita gero, hori bai, benda zauriei itsatsita aurkitu baitzuen hainbat puntutan; hortik aurrera, Domingok izebaren ohiko eskuzabaltasuna espero zuen, baina auzi
|
hartan
beste batzuk ziren kontuak, itxura batean, mutilaren oinak ikusi ahala haserretu baitzitzaion izeba:
|
|
Orduan, baina. Domingok hamar bat segundo egin zituen hilzorian?, bake handi bat sentitu zuen, beharbada; orduan, baina, izeba Ernestinari askotan entzundako kantaren zatia etorri zitzaion burura, beharbada: , lurra zeruaz bat egiten?, zeruari tiro egin ziòn
|
hartan
beste zeru batera jaiotzear balego bezala; orduan, baina, sakrifizioak bere saria izango zuela bururatu zitzaion, beharbada, Adarekin, Miryamekin eta maite zuèn jendearekin, emakumeekin, batez ere, aurki topatuko zelako, beste dimentsio batean, berak sinesten zuèn Jainkoaren graziaz; edo ideala eta idealaren aldeko borroka, odoletik haratagoko anaitasun unibertsala, askatasun haizea hauspo?
|
|
Une
|
hartan
beste automobil bat iritsi zen aurkako norabidean, eta beste hiru gizon armatu irten ziren bi leiho txiki zituèn txabola haietako batetik, batek linterna eskuan zuela eta nor bere besoko gorriarekin, heldutako automobila arakatzeko asmotan edo.
|
|
Joan zen egun bat, joan ziren bi, joan ziren hiru? eta goiz
|
hartan
beste era batean itzarri zen Teofilo Maria; sabai leihotik izpi sorta ederra sartzen zen arren, ganorarik gabe bezala begiratzen zion argizko kono enborrari, begiak ere, ez distirarik ez bizitasunik, etsiak hartu balitu bezala; izan zitekeen burura gero eta galdera zorrotzagoak etortzen zitzaizkiolako, bere egoera errealaren jabe egin arau, zeren, inozokeriak bazter utzita?, Jainkoak Errusian komunismoa permititu bazuen, zergatik ez Espainian?; ez al zen, bada, Errusia Espainia hogei bider halako, eta ez al zegoen Espainia, ondorioz, Errusiari erantsi beharreko hogeita batgarren lur puska bihurtzeko zorian, baita Errusiako azken probintzia ere, modu grafiko geografiko batean esanda?; izan zitekeen, halaber, Teofilo Mariak gorputzaldi txarra zuelako, termometroa jartzeko aukera izan balu, hiruzpalau hamarren zituela jakingo zuen?, gorputzaren aldarteak arimarenean eragin zuzena izaki; izan zitekeen, azkenik, bezperan, arratsaldean?
|
|
–Gogoratzen gara herioa karrikan zen garaiaz, poliziak polizia etxean goxoan egoten ziren bitartean?. Halaber, garai
|
hartan
beste euskal militante batzuk ere desagertu zirela erran zuen. –Popo, Pertur, Naparra, Joxi eta Joxean?.
|
|
Joan zen egun bat, joan ziren bi, joan ziren hiru... eta goiz
|
hartan
beste era batean itzarri zen Teofilo Maria; sabai leihotik izpi sorta ederra sartzen zen arren, ganorarik gabe bezala begiratzen zion argizko kono enborrari, begiak ere –ez distirarik ez bizitasunik– etsiak hartu balitu bezala; izan zitekeen burura gero eta galdera zorrotzagoak etortzen zitzaizkiolako, bere egoera errealaren jabe egin arau, zeren –inozokeriak bazter utzita–, J... ohiko bisita zen, jakina, zaintzaile zituztèn bi gizonena, Nikolai eta Grigorirena, zeinak, ganbarara zeramàn eskailera igo ondoren, altxamendurako deia egin zuèn egunkariaren ale batekin iritsi baitzitzaizkien:
|
|
Une
|
hartan
beste automobil bat iritsi zen aurkako norabidean, eta beste hiru gizon armatu irten ziren bi leiho txiki zituèn txabola haietako batetik, batek linterna eskuan zuela eta nor bere besoko gorriarekin, heldutako automobila arakatzeko asmotan edo.
|
|
Orduan, baina –Domingok hamar bat segundo egin zituen hilzorian–, bake handi bat sentitu zuen, beharbada; orduan, baina, izeba Ernestinari askotan entzundako kantaren zatia etorri zitzaion burura, beharbada: " lurra zeruaz bat egiten", zeruari tiro egin ziòn
|
hartan
beste zeru batera jaiotzear balego bezala; orduan, baina, sakrifizioak bere saria izango zuela bururatu zitzaion, beharbada, Adarekin, Miryamekin eta maite zuèn jendearekin –emakumeekin, batez ere– aurki topatuko zelako, beste dimentsio batean, berak sinesten zuèn Jainkoaren graziaz; edo ideala eta idealaren aldeko borroka –odoletik haratagoko anaitasun unibertsala, askatasun hai...
|
|
...ri –analisi bakteriologikoak eta izpiek ez zuten zalantzarako tarterik uzten–, itzuli ziren biak... eta nola Gabinok igarri baitzuen biak ere disimuluan ari zirela –don Emeterio gizon zaildua zen, antzeko egoeretara ohitua eta gaixoei, umeei nahiz pertsona helduei, egia esatekoaren aldekoa, egia esateko modu ugari zituen arren, gaixo bakoitzarekin asmatu beharrekoak... nahiz eta une
|
hartan
beste itxura bat ematen zuen, Gabinoren begirada xalo bezain bereziari aurre ezin eginik ote zebilen... –, honela mintzatu zen:
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin...!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: ...agiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak –" aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino"... –, berak ere, maila batean, onartuak zituenak –ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun? –, baina testuinguru
|
hartan
beste begi batzuekin ikusten zituenak... zeren, galdera bat egitearren, berak ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
Behin gelan sartuta, zapatak eta galtzerdiak kendu eta, bere oinazpi larrutuak ikusi zituenean, sentipen bikoitza izan zuen: ...a eta Damaso igartzen zituen, beren artean hizketan, eta Teofilo Mariari deitu zion ozenki, izeba Ernestinaren bila joan zedin, sukarra zuela-eta; izeba Ernestina iritsi zenerako oinutsik zegoen Domingo, bi bendak kendurik... senperrenak ikusita gero, hori bai, benda zauriei itsatsita aurkitu baitzuen hainbat puntutan; hortik aurrera, Domingok izebaren ohiko eskuzabaltasuna espero zuen, baina auzi
|
hartan
beste batzuk ziren kontuak, itxura batean, mutilaren oinak ikusi ahala haserretu baitzitzaion izeba:
|
|
Gabinok zeruraino zabaldu zituen begiak, harri eta zur; Gabinori, izan ere, askotan gertatzen zitzaion hitzek harritzen zutela, esanahitik aparte berezko iman bat balute bezala; hitzek, baina, bakoitzak bere esanahia zuen, eta hori esaten ari zitzaion Felipe, hitzez hitz. Eta orduan, desarmatua bezala sentitu zen. Gabino, izan ere, bere giroan jaio eta bere giroan bizi izan zen, etxetik ikastetxera eta ikastetxetik etxera, non, ez batean ez bestean, arazo hura ez baitzen eztabaidatu ere egiten, arazoa arazotzat ere ez zutelako, ausaz, edo baztertu egiten zutelako, besterik gabe; bai, egia zen Felipek jakitera eman ziola azken bolada
|
hartan
beste errealitate bat, euskalduntasunarekin lotua, baina errealitate berri hura onartzetik zaharra ukatzerainoko tartea ez zen, ez, nolanahikoa!; non geratzen ziren, bada, gurasoekin eta anai arrebekin ikusi zituèn –plaza militarreko komandante eta teniente koronelek gonbidatuta– desfile militarrak, zeinetan buruzagi eta soldaduek Espainiako bandera baitzuten aberriaren alde odola emat... leiho batera eta paisaia batera ohitua dagoen norbait halatsu egongo litzateke, baldin eta gauetik egunera leihoa eta paisaia aldatuko balizkiote; eta, halere, Gabinok ondotxo zekien historia ez zela bere lehen arnasaldiarekin hasi –fosilak ziren bere beste zaletasunetako bat–, mundua mundu baitzen inor munduratu aitzin ere, eta iragana iragan:
|
|
Hemen eta orain. Eta Kronsky tren geltoki batean hil zen, heriotza
|
hartan
beste heriotza bat imitatuz, ekintza harekin inork ikusten ez zuen zerbaiti edo norbaiti eskua luzatuz.
|
2010
|
|
–Haurrak egiten ez bazarete, ez zarete zeruko erresuman sartuko??, baizik eta zuk ezohiko begi haiek jarri zenizkidalako, bizitzan behin sentitu izan dut zure begirada era horretan, eta orduantxe izan zen!?, ez apalak, ez ziren hiltzera kondenatua dagoen ardi batenak? eta ez harroak, une
|
hartan
beste kode batean ari zintzaizkidan, zinez, esan zenuèn hura besterik esan nahiko ez bazenit bezala, oilarkeria orotatik urrun?, zureak begi egiazkoak baitziren une hartan, egiari, zure egiari, eusten ziotenak, sentimenduei lotu gabekoak:
|
|
Nork esango zidan niri, biharamunean berean Rakel neskame leialak berna hezurra hautsi eta, ordez, haren iloba Helena etorriko zela, bizpahiru edo hiruzpalau egunera?; garai
|
hartan
besteak baino beranduago jaikitzen nintzen, atsedena eta atsedena nuen medikuen preskripzioa?, eta Helena gurera etorritako lehen egunean, neskame bat zen, azken batean!, berdin; esan nahi dizudana da, jaiki ondoren ez nuela etxean anai arrebarik ikusi, nor bere egitekoa egitera joana:
|
|
Horrela heldu nintzen, bada, ETAz pentsatzera. Lartaun eta Patxi laurogeigarren hamarkadako gazte militanteak ziren, garai
|
hartan
beste asko bezala, Euskal Herrian. Baina bide ezberdinak aukeratu zituzten, bizitzan zehar pairatzea egokitu zitzaizkien gertaerengatik.
|
|
" Haur fedea ez zait nahikoa"; hitzik gabe gelditu nintzen, baina ez hitzak etorri ez zitzaizkidalako —Jesusen hitzekin erantzutea bururatu zitzaidan: " Haurrak egiten ez bazarete, ez zarete zeruko erresuman sartuko" —, baizik eta zuk ezohiko begi haiek jarri zenizkidalako —bizitzan behin sentitu izan dut zure begirada era horretan, eta orduantxe izan zen! —, ez apalak —ez ziren hiltzera kondenatua dagoen ardi batenak— eta ez harroak —une
|
hartan
beste kode batean ari zintzaizkidan, zinez, esan zenuèn hura besterik esan nahiko ez bazenit bezala, oilarkeria orotatik urrun—, zureak begi egiazkoak baitziren une hartan, egiari —zure egiari— eusten ziotenak, sentimenduei lotu gabekoak: zientzialari baten begiak, alegia, niri begira zeudenak, bai, baina ez goitik eta ez behetik, esperientzia baten egiaztapenetik baizik.
|
|
Nork esango zidan niri, biharamunean berean Rakel neskame leialak berna hezurra hautsi eta, ordez, haren iloba Helena etorriko zela, bizpahiru edo hiruzpalau egunera?; garai
|
hartan
besteak baino beranduago jaikitzen nintzen —atsedena eta atsedena nuen medikuen preskripzioa—, eta Helena gurera etorritako lehen egunean —neskame bat zen, azken batean! — berdin; esan nahi dizudana da, jaiki ondoren ez nuela etxean anai arrebarik ikusi, nor bere egitekoa egitera joana: aita eta Teofilo Maria lanean; zu, Damaso, Madrilen; Domingo merkataritzan espezializatutako Akademian eta Bibi eta Ada Arte eta Ofizioetako eskolan; baina, anai arrebak ez ezik, ez nituen ez ama ezta izeba ere aurkitu, eta orduan, etxeko sukaldari Blancari galdetu nion:
|
|
1985eko urte
|
hartan
beste gauza asko ere gertatu ziren. ETAren hamarkada odoltsuena izan zen.
|
|
Garai
|
hartan
beste Galeuzca batean ere egon nintzen, Iruñean. Hitzalditxo bat eman behar nuen bertan eta gaizki samar atera zitzaidan egia esan, oso urduri jarri nintzelako edo.
|
|
Leku diskretua zelako izango zela uste zuten. Afaldu ondoren yohimbea infusioan hartu zuten eta gau
|
hartan
beste bezeroen kexak izan ziren famatu bikotearen garrasi eta arrantzak zirela eta.
|
|
Zure zain dagoela uste dut". Normalean oso andre tentea zen, serioa, baita hotza ere, baina goiz
|
hartan
beste bat ematen zuen: lehengoagandik sortua nola sortzen den panpina errusiarra aurrekoaren barrutik— baina desberdina.
|
|
1865eko urte
|
hartan
beste hainbat gauza gertatu zen munduan. Bizkaiko Diputazioak Trianoko trenbidea egin zuen Somorrostroko meategietatik errioko kargalekuetara burdina eramateko.
|
2011
|
|
Baina hire begiek nireekin topo egiten zutenero, eta egun gogoangarri
|
hartan
beste jomugarik ez zutela esango niken, nireek hireak bezalaxe, bestalde?, zergatik ongi ez nekiela, ezin nionan eutsi hire begiratu goxo baina aldi berean jakin nahizko hari, konplize, heuk gerora onartuko hidanez: hitz horrek dituzkeen konnotazio txarrak ez ahal hituen, behintzat, gogoan izango orduan?, inoiz aitortu ez ninan beldur haren mende banengo bezala.
|
|
Azken lurrikara
|
hartan
beste hainbeste gertatu zaio. Egunak eman ditu arima miserableak ehunka, milaka berekin eramaten eta ez du amaierarik ikusten.
|
|
Bigarren solairuko gela eman nion bikoteari. Etxeko gelarik onena, baina uda
|
hartan
besteak bezain beroa. Gure pisuaren gain gainean geratzen zen juxtu, eta bertatik haien mugimendu guztiak sumatzen nituen.
|
|
Luze gabe, Almanzor errege mahomatarraren kapitain baten ejertzitoaren aurka borrokatu ziren kristauak. Baxameulit zuen izena kapitain horrek, eta kristauek hil egin zuten gudu
|
hartan
beste mairu askorekin batera. Iñigo Ezkerra gogotsu aritu zen borrokan eta Mulei Lenis kapitaina hartu zuen preso beste askoren artean, aita askatzeko baliagarri izango zelako esperantzan.
|
|
Pere Rius zeritzan eta merkataria zen. Ardoa eta pattarra ekartzen zituen Kataluniatik Indietara eta, beharbada alderdi
|
hartan
beste katalanik ez zegoelako edo, gugaz elkartzen zen askotan. Gu pozik egoten ginen haren edariak mahai gainean zeudenean, eta hura ere pozik egoten zen gure lagunarte alaian.
|
|
Eta tiroketarekin ikaratuta amerikar batek, errepidea oraindik ez baikenuen gurutzatu, atzera egin zuen, ibaira salto egin eta hura ere ibaiak irentsi zuen. Nahaspila
|
hartan
beste hegazkinlariak geldirik geratu ziren zur eta lur, ez ziren gure atzetik abiatu eta atxilotu egin zituzten. Martin eta biok hanka egitea lortu genuen, baita Frankok ere, Ziburura itzuli baitzen laguntza bila.
|
|
Maite du Eñautek baloiari ostikoka ibiltzea, ezkerrarekin ondo antzean jotzen dio gainera; aitaren itsukeria izango da nonbait, baina baloiaren ondorik arin arinka doanean Rocky Lizeranzu txiki bat ikusten hasia naiz... Tira, kontua da Nerek kontaturikoaren arabera egun
|
hartan
beste ume bi etorri zirela bere baloiaren bila. Erdaraz ari ei ziren, eta hara non Eñautek esto mÃo es bota zien, birritan, baloiari bi eskuekin helduta.
|
|
Logela Multimedia koen Ohe huts bat ikuskizuna eta Alejandro González Iñarrituren Babel filma etorri zitzaizkidan gogora saioaren ondorengo hausnarraldian; filma, batik bat, gaur egungo mundu globalizatuaren metafora ederra eskaintzen duelako, txirikordatuz Japoniako megahiri batean, Afrika iparraldeko basamortuan eta AEBen eta Mexikoren arteko mugaldean kokaturiko hiru istorio. Film
|
hartan
beste pare bat kontuk ere eman zidaten atentzioa: batetik, mundu hiperteknologizatu eta interkonektatuko inkomunikazio handiak (japoniar hiri megamodernoan bizi zen nerabe mutuak hori islatu gura zuela begitandu zitzaidan:
|
|
Bere aldaketa horrekin bi aitorpenak baliogabetuko ditugu eta hirugarren bat eskatuko, ea zeri heltzen dion oraingoan. Gainera, gau
|
hartan
beste bi akusatuekin elkartu zela, hori behintzat mantentzen du gutxien gutxienez beste bietako batek...
|
2012
|
|
Egia esateko, Jainkoaren ardurari zegokion lana izan zen hamar edo hamabi ale haiek osorik geratzea, arratoiek beste guztiak jan zituztenez gero?, zerutik erori balira bezala, eta baita ere nik leku jakin hartara bota izana. Izan ere, harkaitz handi baten itzalpean egon zirenez gero, berehala erne baitziren; aldiz, une
|
hartan
beste norabait bota izan banitu, eguzkitan erre eta alferrik galduko ziren.
|
|
Honek jauregi bikain bat du eta mila eta berrehun hektarea inguruko parke bat, harlanduzko hesiz inguratua zazpi metroko altueran. Parke
|
hartan
beste esparru txikiago batzuk daude azienda, labore eta lorezaintzarako.
|
|
Barrutik hutsik zeuden burdinazko bola handietan hauts hura jarri eta inguratua genuen hiriren baten gainera sarritan botatzen genituela tramankulu bidez, zoladurak harrotu, etxeak zati zati egin eta lehertzean metraila barreiatzen zutelarik, inguruan harrapatzen zituzten guztiei burmuinak ateraz. Oso ongi ezagutzen nituela osagaiak, merkeak eta arruntak baitziren, eta banekiela nola nahastu eta argibideak ere emango nizkiela haren langileei hodiak egin zitzaten Maiestatearen erresuma
|
hartan
beste gauza guztiek zuten proportzioaren tamainan, eta handienak ez zeukala hirurogei metrokoa baino luzeagoa izan beharrik; hodi hauetako hogeik edo hirurogeik, behar beste hauts eta bolaz beteak, haren aginterriko hiririk sendoenaren harresiak eraits zitzaketela ordu gutxitan, edo metropoli osoa suntsitu, beraren aginte absolutua zalantzan jartzen bazen. Hau apaltasunez eskaini nion Maiestateari, esker onaren erakusgarri txikitzat, berarengandik hartutako mesede eta babesaren ordainez.
|
|
Eguzkia doi doi ageri zen tontor berdetsuen atzetik; errainuen aurreneko berotasunak bat egiten zuen gaueko hozkirriaren azken hondarrekin, eta nahasketa horrek halako hildura gozo bat zekarren sentimen guztietara; egun urratu berriaren argitasun alaia artean ez zen iristen arroilara, haitzen erpinak bakarrik urreztatzen zituen, gure buruen gainetik zintzilik ageri baitziren bidearen alde banatan; euri zilarkara batek bustitzen gintuen haize bolada meheek harkaitzen arrakalen artean hazten ziren zuhaixka hostotsuak astintzen zituzten bakoitzean. Gogoan dut egun
|
hartan
beste inoiz baino bizikiago maite izan nuela natura. Nolako ikusminez, nolako arretaz begiratzen nion ihintz tanta bakoitzari, mahatsondoaren hosto zabalean dardarka milioika argi izpi ñabar islatzen zuenean!
|
|
Gogoan dut hamar edo hamabi urteko mutikoa nintzenean izugarrizko zalaparta izan zela inguruan. Eskolako garai
|
hartan
beste hizpiderik ez zegoen gure artean. Laster batean munduaren amaiera izango zen, denok hilko ginen, gizateria osoa desagertuko zen bat batean.
|
|
Barre egin zidan semeak esnatu berriaren masail lodi gorriekin, beheko paleta bat eta goiko atera berria erakutsiz diagonal xelebrean. Irribarre garestiko goiz
|
hartan
beste inork lor ez zezakeena erdietsi zuen.
|
2013
|
|
Eta han, erdi erdian, inguratuta, baserri banaka batzuk, lehengo bizimoduari, nola edo hala, eusten ziotenak. Haiek ziren, zinez eta jatorriz, bertokoak, auzo
|
hartan
beste nonbaitetik heldu ez ziren bakarrak. Tokiz kanpo eta arrotzak ordurako haiek ere, giro gero eta hiritarrago hark setiatuta.
|
|
Erabateko artelanari buruzko utopiaren oinordeko, bere helburua zera izan zen, hirirako espazio eta bizitza errealitate berri bat eratzea, monumentaltasun berriaren ideia azaltzen duena modernitatean eta ikusgarritasunik gabe. Garai
|
hartan
beste behin ere, hilerri programa horren bitartez heriotza zibilaren (eta sinbolikoaren) kontzeptuaren irudikapena, tokia eta funtzioa berrezartzea lortu nahi zen, Modernotasunaren/ Postmodernitatearen ardatzean Donostiako hirirako nortasun ez simulakriko baten, paisaia baten premiarekin egituratuta. Oteizaren arabera, proiektuarekin zera lortu nahi zuen, portaera berri bat sortzea zerbitzu moduan, zonalde hori kulturaren eta hirigintzaren aldetik eraldatu eta zabaltzeko politika, museoko Herri Unibertsitate edo parke gisa (5).
|
|
Une gako
|
hartan
beste hautu erdiguneko bati eutsi zitzaion. Elkartearen kiebra egoeratik ateratzeko bidea izan zitekeen Xenpelar Dokumentazio zentroa askatzea.
|
|
—Inorrezko, ene nini hura, hain milika eta han gartxua zenez gero jarraitu zuen Tesai Atsoantzuak, titia behar bezala har zezan etxetik atera eta kanpora edo mendi aldera eraman behar izaten nuen, eta halaxe abiatu nintzen orduko
|
hartan
beste askotan bezala. " Goazen apapa, Inorrezko, ene seme kuttun hori" esanda, Otxateko leize aldera abiatu ginen besoetan neraman umea eta biok bakarrik.
|
2014
|
|
Muruaren memoriatik deskribatutako irudiak bat egiten du argazkietan ikusten denarekin: «Lagundu ziguten zaku gainetik pasatzen eta kamioi zahar
|
hartan
beste aldera pasatzen». Argazkiak.
|
|
Eneko Pouk 25 urte baino ez zeuzkan 1999an (Gasteiz, 1974). Gasteiztar eskalatzailea han hemen ibilia zen anaiarekin, baina urte
|
hartan
beste kide batzuekin murgildu zen Himalaia handian. Baghirathi III zen helburua, 6.500 metroko gailurra.
|
|
Mantenua banatzeko tenorean, zaharra ez zen mugitzen, baina Nadiak harekin partekatzen zituen bere jaki urriak, eta horrelaxe egin zuten bidaia nekoso hura batak bestearekin. Bidelagun gazte hari esker, Marfa Strogoffek gatibu taldearen zaindariei jarraitu ahal izan zien eta ez zuten herrestan eraman zaldi zelaren atzealdeari loturik, oinaze bide
|
hartan
beste andre errukarri askorekin egin zuten legez.
|
|
Gaur egun eliza zaharraren arrastoak eta bizpahiru baserri geratzen dira, ez besterik. Dagoeneko garai
|
hartan
beste hiru auzuneen aipamenak agertzen dira. Zehazki, Zumea, Goiburu eta Sorabilla.
|
|
Martin Saldiasek Iruñerantz joateko asmoa zuela jakinarazi zidanean, haserretu egin nintzen berarekin, elkarrizketa
|
hartan
beste zerbait entzutea espero bainuen nik. Txoro hutsa zela esan nion, karlistoi bat, eta nire arrazoiak eman nizkion Jainkoaren edo dena delakoaren izenean tiroka hasten direnen aurka.
|
|
Erromanoen denbora
|
hartan
beste obra frango egin zen eta besteak beste zirkoa deitu zutena, Rodano ibaiaren bazterrean eraikia, zaldi lasterrak egiteko. Lasterketa horiek bi gisetarat egiten ziren, paper zaharren arabera, edo gizon bat zaldiaren gainean edo zaldiak karro txar bat tiratu behar gizon bat karroan jarria.
|
2015
|
|
2011ko elkarrizketa
|
hartan
beste zerbait ere komentatu zenidan: asko kostatuko litzaizukeela umoretsua ez den film bat egitea.
|
|
Lehen aleko sinatzaileen artean, bistan denez, denetarik dago. Izagirre eta Saizarbitoriak osatuko zuten nukleo nagusia, noski, baina hor ditugu garai
|
hartan
beste aldizkarietan kolaboratutakoak (Solbes eta Casenave), beste aldizkarietako kideak (Atxaga eta Sarrionandia), Ustela Sailean argitaratutakoak (Solbes berriro eta Lizarralde), Deustuko Unibertsitatearen ingurukoak (Ansorena, Lizartza, Oñederra...), Gure pertsonaien pertsonaltasunan elkarrizketa eginikoak (Juan Jose Lasa), eta abar. Horietako gehienek, ordea, ez zuten 0 alerako testurik produzitu, eta hilabete batzuen buruan sortuko zen taldean ere ez dute parte hartuko.
|
|
Edo, beharbada, zaldi hura bera hain zuzen ere. Arrosa fuksia koloreko eremu mortu
|
hartan
beste elementu bat agertu baitzen, bere aurrean dantzan. Argazki bat, erraldoia, existitzen ez zen haize batek mugitzen zuen kometaren gisan bere inguruan zebilena.
|
|
Osteguna zen, goiz samar. Arraroa zen niretzat hain goiz ibiltzea, baina egun
|
hartan
beste ordu librerik ez zuen pianista batekin gelditua nintzen. Schumannen liedak ensaiatzen genbiltzan, Madrilgo iparraldeko herri batean emango genuen errezitaldi baterako (Collado Villalban, bai, ondo gogoan dut, hura izan zelako bakarkako nire aurreneko eta baita azken errezitaldia ere), eta kezkatuta nenbilen ahotsa hotzegi sentitzen nuelako ordu petral horietan.
|
|
Tolosan, jendearen gogoan errotuegi zegoelako edo, ez zen ausartu frankismoa hura galarazten, eta izena aldatuta berdin berdin jarraitu zuen,. Fiesta de primavera? bihurtuta; horrek halako klase bat, halako berezkotasun bat ematen die Tolosako karnabalei, beste inork nekez iritsiko duena, eta batez ere garai
|
hartan
beste inon urrundik ere ez zeukatena.
|
|
Arnasa trago bakarrez irentsi eta, gau
|
hartan
beste be hin, madarikatu egin nuen ahoa ireki nuen ordua. Mingainez eta hortzez betetako nire aho handi alua ireki eta Silvy barnetegiko ganbaran salbatzea merezi zuen zerbait bazela esatea otu zitzaidan unea.
|
|
Pertsonalki hausnartua eta barneratua zuen, eta pertsonalki erabili zuen sarea. Subentzioen ziztadarik gabe, elkarte baten izenean aritzeke, gaixotasuna menderatzea erabaki zuen goiz
|
hartan
beste zeozer ere erabaki zuen Joxek, akaso konturatu gabe: teknologia menderatzea.
|
|
Banekien etorriko zela, baina zirrara apur bat egin zidan. Eta egun
|
hartan
beste batzuetan baino sentiberago ibili nintzen. Gauean, berriro moztu nuen ilea, lehen baino motzago.
|
|
Miliak arindua hartu zuen autobus mortu
|
hartan
beste norbait bizirik zegoela ikustean. Baina ez zuen astirik izan lasaitu horretaz gozatzeko, halako batean zera entzun zuelako bere atzetik:
|
|
3 Oilar zaharra hil zuten, eta, handik hara, etxe
|
hartan
beste oilar batek egin zuen kukurruku.
|
|
XX. mende hasiera
|
hartan
beste aldakuntza batzuk ere baziren abian. Iragan garaietan ez bezala, hizkuntza ez zen erabiltzen bakarrik ahozko jardunean; idazten eta irakurtzen ere jakin beharra zegoen.
|
|
Beste denboraldi bitan jokatu zen Alavesen, biak Lehenengo Mailan, 16na partida jokatuz. 1955 denboraldi
|
hartan
beste gol bi lortu zituen erandioztarrak. Halere," Gloriosoak" sailkapenaren hondoa jo zuen, azkena geratuz, eta Bigarren Mailara jaitsi zen.
|
|
ELAk eta LABek aspaldiko partez egindako agiri politiko labur
|
hartan
beste ezeren gainetik eman zuen atentzioa LABek erakunde armatuari igorritako interpelazio publikoak; ezen, tentu eta adeitasun handiz egina bazen ere —ELAk bere agiri propioetan erabiltzen zuena baino askoz adeitasun handiagoaz, bistan denez— ez zen inondik ere ohikoa ENAMeko erakunde batek ETAk berea zuen alorrean egin behar lukeenari buruzko iradokizun publikorik luzatzea; iradokizun...
|
|
Ez zegoen bere berririk. Kattalinekiko fantasia ondo eraiki arren, une
|
hartan
besteak uxatzea lortuagatik ere, odola noraezean zebilkion, joan behar zuen tokira joan gabe. Ahaleginak ahalegin, etsi egin behar izan zuen.
|
2016
|
|
Berbarako, aurreko urte batean Pirritx, Porrotx eta Marimototsen Munduko loreak kantaren bideoklipa ere egin zuten. Orduko
|
hartan
beste herri batzuk izan zituzten aztergai.
|
|
Non lo, non jan eta edan bazekiten, bazter hori arras ezaguna zutela erakutsiz. Beldurra zer zen ez zekiten ere, eta denbora luzeko ibilera
|
hartan
beste erasorik ez zuten jaso, agian beste abereek horien indarraren jakin gainean zeudelako edo adiskide gisa ikusten zituztelako. Hartzuloetan sartzen zirenean, hartza zuten etsai bakarra, eta haren usainik ez zegoenik, derrigorrez egiaztatzen zuten.
|
|
bi ahizpa bestal prestu iduri zuten, balakuek adoretuak, baina diosal txeratsuek ukitu gabeak: gustura saia nintekeen bi emakumeak zoriontsu egiten; halere, halabeharrak erabakita zeukan gau
|
hartan
beste auzo batean sortzea haien zoriontasunaren iturria.
|
|
Aldizkariari erreparatu zion zaintzaileak; denbora pasako orrian ari zela ematen zuen, gurutzegramak edo horrelakoak egiten. Ez zirudien gau
|
hartan
beste zeregin handirik zuenik.
|
|
Ikastaro batzuk egin ditut geroan, aktore ospetsuek emanak. Inoiz ez dut San Ignazioko
|
hartan
beste disfrutatu, ikasi eta antzerkiarekin zaletu.
|
2017
|
|
" Alabaina, polizia operazio hori muntatzea ez da sinesgarria, gero, politikoki haien aurka itzultzen bada. Gau
|
hartan
beste zerbait aurkitzea espero zuten. Jakin izan balute Luhuson benetan zeudenak, ez zuten horrela jokatuko.
|
|
Goizeko zazpi t, erdietan zetorren neskamea, eta afaria prest utzi arte neurekin nuen. Pancorbok, ordea, ez zuen herri
|
hartan
beste aterperik, nire lehengusinaren jauregia baino. Bidezko zen, eta horrelaxe jakinerazi nion, behin jabea hil ondoren berak ere alde egin behar zuela.
|
|
Kalera ere ez zuen begiratu oraingoan, baina ez zegoen bakarrik! Leiho aldamenean egon zen unetxo
|
hartan
beste itzal bat sumatu nuen leihoan; zertarako leihora atera etxe barruan jada konpainian baldin bazegoen... zertarako berriro ere etxe pareko gizonari begiratu, etxe barruan jada arreta eskaintzeko duina zen norbait baldin bazegoen. Nor ote?
|
|
Ez zen hura izan erregeren aldeko agerraldi bakarra, maiatzaren 30ean Iruñeko militarrek erregeri omenaldi bat eskaini zioten. Omenaldi
|
hartan
besteak beste Espozek parte hartu zuen, eta harekin batera Javier Elio jenerala ere egon zen, Konstituzioa baliogabetzeko dekretuaren erredaktoreetako bat eta aurreko egunetan Valentzian erregeren alde lerratu zena lehen estatu kolpea gauzatzeko.
|