|
2000
|
|
|
...en liburu honetako poemak aurrekoetakoak bezala, modernismoaren hizketaz sortuak direla diosku Kortazarrek," bizikizun pertsonalez bilbatuak eta errealismoz osatuak" (Lurra eta Luma, 106 or.). Oraingo poema hauek Bertold Brecht-en poesia gogoratzera eraman dute, gertakizun objektibo baten narrazioa da korapiloa sarritan eta eszenaren zentzuaren eta barne kontraesanen inguruko hausnarketa
|
hari
nagusia.
|
|
|
Bere aurreko narrazioetan jada zeharka aipatzen ziren hauek narrazio hauen ardatzak izango dira. Beraz, bi hauek izango dira luzera ezberdineko sei ipuin hauen
|
hari
nagusiak: herioaren eta desiraren zantzuak nonnahi ikusi ahal izango ditugu, hots, eros eta thanatosen zantzuak.
|
|
|
Bi eleberri hauetan denbora kronologikoki antolaturik badago ere, zenbaitetan iraganerako salto batzuk ikus daitezke. Haatik,
|
hari
nagusiaren jarraikortasuna da nabarmenena. Gainera, egitura narratibo sinplea dute:
|
|
|
Egan 51) Beraz, eleberri honetan ere plano ezberdinak aurkeztuko dizkigu: hiru dira
|
hari
nagusiak; Ladixen miraria, Maria Lurdesen bortxaketa eta On Benjaminen zalantzak.
|
|
|
Bestalde, Canok askotan istorio nagusitik desbideratzen direla dirudien testu txikiak tartekatzeko joera erakusten du. Baina, gogoeta, ipuin, iradokizun, deskribapen,... hauek guztiak
|
hari
nagusitik aldentzen direla badirudi ere, berehala ardatz nagusiari jarraikitzen zaizkiola ohartuko gara. Izan ere, Felipe Juaristik Beluna Jazzi buruzko erreseina batean egoki azaltzen duena ere bigarren eleberria deskribatzeko baliagarria da:
|
|
2002
|
|
|
Egia da suspense eleberria dela, eta, ildo horretatik jarraituz, narrazioaren erritmoak irakurlearen jakin minarekin jolasten du, lehen lau egunetan mantsoa baita, analepsiaren bidez, eta azken egunean, berriz, azkarragoa, atzera kontaketaren bidez. Baina intrigaren bilakaerari protagonistaren baitako mundua kontatzeko orduan erabilitako sakontasuna gaineratu behar zaio. Nahiz hirugarren pertsonan kontatuta egon (narratzaile estradiegetikoa), Carlosengan ezarritako foku narratiboak gidatzen du kontakizuna hasieratik amaierara, eta ezaugarri horrek,
|
hari
nagusiaren amaierak pizten duen interesarekin batera, betearazten dizkio eleberriari Henry James idazle iparramerikarraren arabera eleberri interesgarri orok bete beharreko baldintzak: entretenigarria izatea eta pertsonaien izaera ongi erakustea.
|
|
2003
|
|
|
Hona hemen, laburregi bada be, Iparraldeko euskal literaturaren ezaugarri batzuk: a) Gure aldekoa baino ia 200 urte lehenago jalgi zan plazara. b) Sekula etengo ez dan
|
hari
nausi bati lotuta dago beti, bere maixu handi Axular dauala: hau da, tradizino jakin bati lotuta egon da eta dago gaur be. c) Kanpotarren aurrean eder agertzea baino, bertoko euskaldunak erraz irakurria izatea gehiago bilatu izan dau (eta oso ondo lortu!):
|
|
|
Hau ez da geuk asmatua: argi ta garbi dago hau Maisuaren berbetan, eta, hain zuzen be, hauxe izango da, azken egunean, epai gaia edo juizioko
|
hari
nausia: Zuk zer egin deustazu Niri?
|
|
2007
|
|
|
2 Aurrekoarekin loturik, baina beste ikuspegi batetik," Ahijadita mía te quiero cantar" bertsoan islatzen den
|
hari
nagusia ageri da beste idatzi asko7" Nafarroako Txapelketen historia. Sarrera"; www.bertsozale.com/nafarroa2005/bertsola6.htm, 2004ko ekainaren 26an kontsultatua.
|
|
2017
|
|
|
Azken hitzaren bila ko istorioa hiru argumentu
|
hari
nagusiko bilbea da.125 Lehenik, narratzaileak eta bere osaba literaturzaleak, azken honen Obabako etxean bilduta, hilero egin ohi duten irakurketa literarioaren saio bat dugu kontagai, zeinera, oraingo honetan, narratzaileak lagun mediku bat gonbidatu duen. Horrela, irakurketa saioan bertan zein bezperatik elkartuta narratzaileak eta bere lagun medikuak eginiko txango laburrean zehar aletuko diren ipuinen kontaketarako marko narratiboa eratzen da, Erdi Aroko literaturan zabaldu zen narrazio egitura berezia gogoraraziz.126 Bigarrenik, narratzailea obsesionaturik daukan fantasia itxurako misterioa eta berori argitzeko ahaleginak biltzen dituen argumentu haria dugu, Atxagak, esan bezala, aurrekoarekin bilbaturik eskaini diguna.
|
|
|
Etxean harrera ona egin dioten arren, Ane depresioak jota dago, eta Jon senarrak Esteban Mugarra psikoanalistarengana eraman du, tratamenduak bere onera etortzen lagun diezaion. Kontakizunaren
|
hari
nagusiak, horrela, Aneren psikoanalisia bilduko du, bi urtez iraungo duena, gutxi gorabehera.
|