|
2009
|
|
|
Superheroien komikien erako istorioen harilkatzea imitatzen dute, tokatu zaigun telesailean, konplexuegia behin bederatzigarren kapituluan,
|
hari
muturretatik tira egiteko. Zientzia fikzioa eta efektu sofistikatuak nahasgarriak dira eta itzelezko trebetasunen efektuez eraiki diren pertsonaiak interesgarri bihurtzen dituzte.
|
|
2012
|
|
|
Niretzat, eskola handia izan da», nabarmendu du Udabek. Liburuak
|
hari
mutur asko ditu. Hasieran bahiketa nola izan zen azaltzen du liburuak, eta lehen egunetako nondik norakoak.
|
|
2013
|
|
|
Maiz erabili zituzten atzeko kideen erreferentziak, eta bertsoaldiz bertsoaldi, umorerako afana erakutsi zuten, umorean inoiz gutxitan asmatu bazuten ere. Lotura horietatik askeen, egungo txapelketako saioen tonutik gertuen, eta gaien
|
hari
muturrak zuzentasunez josten Asier Otamendi aritu zen, eta hark irabazi zuen lehen finalaurrekoa, Izarran. Hainbatetan txapeldun izandakoa zenbaitetan estu ere aritu zen bertsokideek hasieran heldutako haria desbideratuta.
|
|
|
Eskolatik hona, eta hemen, jokatu. Hemen ez dago beste sekreturik»,
|
hari
mutur bikaina memoriako mataza libratzen hasteko. «Gaztetan asko jokatu nuen Jon Arratibelekin; hura ere Ataungoa zen.
|
|
|
Sorpresarik apenas dagoen, eta gidoia bat eskaintzen ausartuko denean, kalteko gertatuko da. Azken minutuotan istorioaren
|
hari
mutur guztiak behar bezala lotuta utzi nahi dituen azken orduko baliabideak kontrako efektua lortuko du, are sinesgaitzago bihurtuko baitu berez nahiko oinarri ahula duen istorioa. Fracking aren kontrako kontzientzia zabaldu nahi izan du Matt Damonek; alde horretatik, ongi etorria izan dadila.
|
|
|
Krisi ekonomikoa, politikoa, kulturala... Krisiaren
|
hari
mutur guztiak lotu zituzten bertsolariek, eta nortasun krisiari begira ere jarri ziren. Serio.
|
|
2014
|
|
|
Hala, hurrengo bi egunetarako, jardunaldiak antolatu dituzte. Norbere gorputzaren erabakitzeko eskubidea hizpide hartuta, hitzaldi eta mahai inguruak antolatu dituzte, gaiaren
|
hari
mutur guztiak jorratzeko. Kanpaina atzotik da martxan; Stella Manaut antzezlearen ikuskizun batekin ekin zioten.
|
|
2015
|
|
|
Hala jarri zioten izenburua solasaldiari ere: Adierazpen askatasunaren
|
hari
muturrak, 2015ean. Orain, alegia; batez ere, Charlie Hebdo aldizkariaren aurkako Parisko erasoen testuinguruan.Horien ostean indartu da nolabait eztabaida Euskal Herrian ere.
|
|
|
«Hitzari hitzez erantzun behar zaio». Baina badira
|
hari
muturrak, eta korapiloak ere bai sarri.Nazioarteko PEN Klubean izandako eztabaidak azaldu ditu euskal taldeko presidente ohiak: irizpideak adostu behar zituzten, nor babestu, nor ez.
|
|
|
«Legea gaitza definitzeko dago. Eta delitu bat egozten badizute, salagarria da hori; ez esan dizutenagatik, baizik arriskuan zaudelako legearen aurrean».Umorearen
|
hari
muturrari ere heldu dio Etxartek. Azaldu du nola nazien garaian, III. Reichean, txiste asko egiten ziren.
|
|
|
«Handia da segurtasunik eza, bai garai honi dagokionez, bai etorkizunari dagokionez. Horrela ezin dira sortu gure ekonomiak behar dituen mailako profesionalak; ibilbide luzeko profesionalak behar ditu».Prekaritatea da lan merkatuaren eta gazteen arteko loturaren beste
|
hari
muturra: ordukako kontratuak, soldata murritzak, behin behinekotasun erabatekoa...
|
|
2017
|
|
|
Zendoia da birigarroa; Zabalarekin izandako hizketaldi batean sortutako ezizena da hori, nolabait. «Zabala gauza horien jasotzailea zen, eta hura hasi zen
|
hari
muturrei tiraka: Horrenbeste bertso dituzue eta, liburuxka batean gorde behar dira, bestela galdu daitezke, beste asko galdu diren bezala».
|
|
2018
|
|
|
Telebista kate publiko edo pribatu izan, hedabidearen lanari ardura eta eginkizun sozial batetik begiratuz gero, hamaika aukera daude, dena den. Horrek
|
hari
mutur batzuk albora utzi eta beste batzuei heltzea ekarriko du, eta baita hari mutur batzuei beste ikuspegi batetik begiratzea ere. Alegia, iruditzen zaidala gertatuarekin lanketa handia egin daitekeela, minutu asko inberti daitezkeela bestelako helburuei begira.
|
|
|
Telebista kate publiko edo pribatu izan, hedabidearen lanari ardura eta eginkizun sozial batetik begiratuz gero, hamaika aukera daude, dena den. Horrek hari mutur batzuk albora utzi eta beste batzuei heltzea ekarriko du, eta baita
|
hari
mutur batzuei beste ikuspegi batetik begiratzea ere. Alegia, iruditzen zaidala gertatuarekin lanketa handia egin daitekeela, minutu asko inberti daitezkeela bestelako helburuei begira.
|
|
|
Baina gatazka handia politikoa da. 1978koa inoiz ikusi dudan matxinadarik handiena izan zen.Zure fikzioan,
|
hari
muturrak lotzen dira amaieran. Baina, errealitatean, zauri horiek zabalik jarraitzen dute.
|
|
2020
|
|
|
ez pentsa iraganak horren erraz askatuko zaituenik. Beti geratzen da
|
hari
muturren bat, abisuak berpizteko balio duena: adierazpen publiko bat, gaitzespen keinuak plaza politikoan, unean unean arreta pitz dezakeen gai bati buruzko polemika.
|
|
|
Gogoetarako pultsua bertso eta poemetarako utzi dute, eta umorea, antzerkirako. «Badira
|
hari
mutur asko gogoetarako, baina zentrala umorea da», laburtu du Lizarraldek.
|
|
|
Navalen azken urteetako historia, eta ondorengo itxiera eta kaleratzeak korapiloz beteriko mataza da, eta hainbat
|
hari
mutur ditu. Likidazio prozesuarekin batera, ia paraleloki, langileen kaleratze txostena jarri zen abian.
|
|
2021
|
|
|
Kafearen ekaitz perfektuak, baina,
|
hari
mutur gehiago ditu. Lehengaien salerosketan adituak diren enpresen txostenek nazioarteko garraioan dagoen krisia ere aipatzen dute.
|
|
|
Zuk heldu diozu
|
hari
muturrari.
|
|
|
Zertan dira, bada, estazioko biztanleen desberdinak? Simulakroen agerpenak hamaika
|
hari
muturretan ugaritzen ditu galdera guztiak, eta kontakizunaren errealitatea amets eldarniotan eta oroitzapenetan uhertzen du. Era horretan, irudi lezake Lem existentzialismo ezkor batera lerratzen dela, eta auzi eta galdera guztiek giza eginahalen alferra beste aterabiderik ez dutela.
|
|
|
Rogelio Mayta Boliviako Atzerri ministroak
|
hari
muturra matazatik askatu zuen joan den astean, Jorge Gonzalo Terceros Lara Boliviako armadako komandanteak 2019an Argentinako enbaxadara igorritako eskertze gutun bat argitaratu zuenean. Argentinako orduko gobernuak Boliviako estatu kolpeari laguntza eman izanaren frogatzat hartu zuten Boliviako eta Argentinako gobernuek.
|
|
|
Uste dut Fernandezen arazoa dela ez duela sakondu. Vicentinenak mila
|
hari
mutur ditu, eta haietako bat da desjabetza dekretua gaizki egina dagoela. Dena den, Fernandezen arazoa da kirchnerista hutsa dela, eta ez dela gai izan agenda propio bat duen lidergo bat eraikitzeko.
|
|
|
Lauretako inork iraultzaileen burua salatzen badu, zeinari Aita eternoa esaten baitiote, guztiak geratuko dira aske, eta bestela denak hilko dira. Trama nagusi horrek, kontakizun guztientzako markoa ezartzeaz gainera, bizitasuna eta sakontasuna ematen dizkio nobelari, eta dilema etiko baten ertz askotarikoetan biltzen ditu istorio bakoitzaren
|
hari
muturrak. Nobelaren idazmoldea ez da, itxura batean, aurrekoan bezain bihurritua, baina landu askoa dago halere, eta jasoa, erregistro ugaritan emana.
|
|
|
Misterioari liburu osoan zehar eusten dio Tokarczukek, nahiz eta gertakari bitxion garrantzia, eta ondorioz, istorioaren tentsioa gorabeheratsuagoa den, protagonistak esku artean darabilen astrologiaren joan etorriak bezain. Amaiera aldera indarra hartzen du berriz ere tentsioak, aurretik lotugabe utzitako
|
hari
muturrak berreskuratzen direlarik. Hala, Duszejko andreak bidean murmurikatutako esaldietan uzten dituen pistak antzemango ditu aurrerago irakurleak, eleberri beltzaren ukituez gozatuz.
|
|
|
Camilo Jose Celaren Pascual Duarteren sendia kontsideratzen da tremendismoaren obrarik adierazgarriena, eta Nada ere eleberri tremendistatzat jotzen da, horren gordina ez bada ere. Edozein kasutan, Laforeten nobelak
|
hari
mutur franko ematen ditu beste hainbat aldetatik ere aztertzen segitzeko; ez da harritzekoa hain indartsu iraun izana gaur egun arte.
|
|
|
Apalategik gogoratzen duenez, oraindik ere erabat itxi gabe baitago kontakizuna. Eta, horregatik, oraindik solte jarraitzen duen
|
hari
mutur baten modura egiten du ikara haren galderak: «Non dira artelan horiek?».
|
|
2022
|
|
|
UPNren auziak beste
|
hari
mutur bat uzten du zabalik: zer gertatuko den Navarra Suma koalizioarekin, kontuan edukita PPk ez duela begi onez ikusten UPNk PSNrekiko egin nahi duen gerturatzea.
|
|
|
Nagore Etxeberria, Mantangorri ren koordinatzaile ohia, Kaiet Bengoetxea ilustratzailea, Maixa Olano eta Olatz Muñoa diseinatzaileak eta Jesus Mari Olaizola Txiliku idazlea. Elkarrekin lan egin izanaren konfiantza nabaritzen zaie, eta denborak lanbrotutako oroitzapenak birsortzen dituzte norbait
|
hari
mutur bati tiraka hasi orduko. Haiek dira, beste batzuekin batera, Mantangorri ren antena, hego eta pinportak; haiek, hemeretzi urtez, gehigarriari izena eta izana eman diotenak.
|
|
|
Egitura horrek, edonola ere, arriskuak ere baditu. Esaterako, Lide oinarrian duen istorio poliedrikoan zenbait
|
hari
muturrek ez dute behar besteko garapenik. Familiaren karakterizazioa, adibidez, lauso samarra da eta han hemenka horren gaineko iruzkinen bat emanagatik, gehixeago sakontzea zegoela uste dut, familiarekiko gatazkak zeresana duenez Lideren korapiloan.
|
|
|
Zer, lehen mailako arreta duintzeko? Zer baliabide bideratu dituzte aurrekontuetan, pandemiak agerian utzi dituen sistemaren
|
hari
muturretarako. Nola azaldu pandemia garaian herritarrek sistema publikoko osasun langileei emandako txalo orokortuek irekitako leihoaren aurrean duten paralisia?
|
|
|
Askoz gehiagorako ere ematen du ostiralean ikusiak,
|
hari
mutur asko eskaintzen dituelako beti Oñatiko toki eder honek. Baina politikari dagokionez, Arantzazuko Amaren ereserki (niretzat) hunkigarriak dioena pixka bat moldatuz, arantza arteko egoera minkorretik arantza gabeko egoera lasaira egin dugu jauzia.
|
|
|
Izan ere, PSOEk ez du begi onez ikusten 14 eta 16 arteko genero autodeterminazioa ahalbidetzea berme juridikorik gabe, eta jakinarazi du hori mugatzeko zuzenketei eutsiko diela. Irene Montero Berdintasun ministroak atzo salatu zuen PSOEk erabaki duela lege proiektua atzeratzea,
|
hari
mutur juridikoak aitzakia hartuta.
|
|
|
Argazkiak argazki oina izaten du, eta hor testu bat edukitzen du, eta testurak. Feminismoan, tematika eta
|
hari
muturretan badago bizitzarako lanketa bat. Bertsotan egiten dugunok mezu bat komunikatzen dugu.
|
|
2023
|
|
|
Bi atal nagusitan bana daiteke liburua: batetik, lehendabiziko hiru kapituluek hiru gai gakoren inguruan teorizatzen dute (Sexua, Lana eta Mugak), eta eztabaidagai izan daitezkeen korapiloak deslotzen saiatzen dira,
|
hari
muturrei tira egiten. Bigarren atalak, hurrengo kapituluak barnebilduko lituzkeenak, sexu lana erregulatu edo kriminalizatzeko eredu desberdinak aztertzen ditu, herrialde zehatzetako legeak eta joerak aintzat hartuz:
|
|
|
«Depresioak drogen kontsumora eraman ninduen, kontsumoak depresiora… Oheratu, eta dena amaitu zedin besterik ez nuen nahi». Amildegiaren ertzera eraman zuen bizitzak, baina
|
hari
mutur bati heltzea lortu zuen. «Ni hil egin nintzen; mediku bati esker nago hemen», ziurtatu du.
|
|
|
Argipen horrekin abiatu ditu egileak lanaren gaineko azalpenak. «Gazteluak uste baino sekretu gehiago gordetzen dituela ohartzen da protagonista, eta liburua aitzinatu ahala, lotzen joango dira
|
hari
mutur horiek denak».
|
|
|
Bati deitu, besteari deitu, eta
|
hari
muturrak lotzen hasi ziren. Halaxe, Nafarroa kirol elkarteko beteranoen bidez, gogora ekarri zuten nola 1984 urtean, burugaberen batek, ostikoka edo kolpeka, ezin jakin nola, Hiru Erregeen Mahaiko tontorrean (2.446 m) zegoen Frantzisko Xabierkoaren estatua puskatu zuen.
|
|
|
Iazko ekainaren 12ko alean idazteke utzitako
|
hari
muturretako bati helduko diot, hirugarrenari, hain zuzen —3 Musika eskolei buruzko komentario mardul samar bat izenburua zuen atala— Mardula agian ez, baina gordina behintzat bai, inshallah. Egun hauetakoren batean inork honetaz hitz egiten badit, prest egon nadin behintzat.
|
|
|
Ohikoegia ez dena, ordea, ikuspegi orokorragoa, integrala, albo batera utzi eta lider horien bizipen guztien artean
|
hari
mutur jakin batean zentratzea da. Hori egin du Patxi Agirre Arrizabalagak Manuel Irujoren izaera kristaua ikertu eta xehatuz, berriki aurkeztu duen liburu batean.
|
|
|
Komunikabide batzuek clickbait modura erabilitako albistea da, eta izan duen zabalkundeak asko du morbotik, antzutzea eta eutanasia aipatzen direla eta. Ipuin bat baino ez da, baina baditu aztertzeko moduko
|
hari
mutur esanguratsuak. Geure artean zer giro dabilen erakuts dezakeela uste dut, eta zer iruditzen zaigun egingarri eta zer ez.
|