|
2001
|
|
|
Aita saltzailea zen, amak dendan lan egiten zuen, eta ni bakarrik geratzen nintzen etxean. Txori bat neukan, kanarioa, eta lantzean behin letxuga bat sartzen nion kaiolara, gero
|
hari
begira egoteko, kanarioak mokokadak ia gogorik gabe ematen zizkion letxuga belztuari.
|
|
2004
|
|
|
Apaiza zirudien sagaratze unean, estasiak hartutako mistikoa. SSetako buruzagiak
|
hari
begira zeuden, isilean, kriptaren inguruan zutik, beren itzal luze dantzariek zoruko mapa iluntzen zutela. Txanodunaren ezpainak arinago mugitzen ziren orain.
|
|
2008
|
|
|
Ingurura begiratu eta jendeari erreparatu dio. Denak
|
hari
begira daudela iritzi dio, guztiak begiez galdezka bezala sentitzen ditu: nor ote den, halako piurarekin, txirrindulari janzki nabarmenez?
|
|
|
Izen gabeko koadro
|
hari
begira nengoela, pentsatu nuen huraxe zela neure bizipenak hobekien azaltzen zituen koadroa. Aitonarena Artetaren murala izan bazen, eta aitarena Mielek egindako Rockalleko atxilotzearena, nire kutuna Scotten lagun haren mihisea izango zen.
|
|
2009
|
|
|
Gero, ezetz egin zuen buruarekin bizpahiru aldiz, indartsu. Berriro telebistarantz jiratu eta,
|
hari
begira zegoela ere, ezetz egin zuen buruarekin berriro. Ez zuen joan nahi.
|
|
|
Nazariok zuen, beraz, hitza, eta ama eta anai arrebak hari begira jarri ziren, Domingo salbu, begiak lurretik altxatzen ez zituena; Nazario, ordea,
|
hari
begira zegoen, Domingori; Regina hizketan egon zenean ere, egia esan, semeari begira egon zen, emazteari baino gehiago; esan nahi baita ondorio garbi bat ateratzeko moduan zegoela Nazario: gutxitan ikusi izan zuen bere seme hura hain estu eta larri; mutilak, ordea, beti aurkitzen zuen ihesbideren bat ataka gaizto batean jartzen zuten bakoitzean, orain jauzi eta orain zilipurdi?
|
|
|
Etengabe hondatuz doa gure gorputza, herdoildu egiten da bizikleta zahar baten modura. Milaka urteko harkaitzak ireki dio atea eta
|
hari
begira dago, museo arkeologikoan erakusten den pieza bati bezala.
|
|
|
Nazariok zuen, beraz, hitza, eta ama eta anai arrebak hari begira jarri ziren, Domingo salbu, begiak lurretik altxatzen ez zituena; Nazario, ordea,
|
hari
begira zegoen, Domingori; Regina hizketan egon zenean ere, egia esan, semeari begira egon zen, emazteari baino gehiago; esan nahi baita ondorio garbi bat ateratzeko moduan zegoela Nazario: gutxitan ikusi izan zuen bere seme hura hain estu eta larri; mutilak, ordea, beti aurkitzen zuen ihesbideren bat ataka gaizto batean jartzen zuten bakoitzean, orain jauzi eta orain zilipurdi... eta egokiera hartan ere aterako zen nonbaitetik; baina ez zen ateratzen; eta Nazario, aurreko urteetan semea mila bider zigortu izan zuena, garai hartan ez bezala –mutilak Beñardorekin izan zezakeèn antzekotasuna ere ez zitzaion Nazariori hainbestekoa iruditu, ausaz, une hartan, seguru ezetz–, errukitzen hasi zen; eta, halere, itxaron zuen segundo bat, bi segundo, hiru, lau, bost –aita semeei begira zeuden mahaikide guztiak, hain zen nabarmena aitak Domingori so egiten ziòn modua–, sei, zazpi... harik eta aitak, semeaz guztiz errukiturik, hitz egitea erabaki zuen arte:
|
|
2012
|
|
|
Itzulia laburra zen, eta, jakina, motela. Zenbait minutuz
|
hari
begira egon nintzen, ikaraz edo, baina harrimenez gehiago. Mugimendu aspergarri hari beha egoteaz nekatuta, gelako beste gauzetara begira jarri nintzen.
|
|
|
Lurrean eserita nengoela iruditu zitzaidan, hormaren kanpoaldean, lurrikararen ondoren ekaitzak jo zuenean eseri nintzen lekuan, hodei beltz handi batetik gizon bat lur gainera jaisten ikusi nuela, sugar eta argi distiratsuz inguratua. Sugarra bezain distiratsua zenez, ezin nintzen
|
hari
begira egon. Begitarte beldurgarria zuen, hitzez ezin adierazteko modukoa.
|
|
2013
|
|
|
Ikusten ditu munduko harri guztiak, harea eta mendilerro, arrantzaleen eskuak eta ezagutu gabeko arrebaren ezpainak eta armiarma sare bukaezinak, indigenek ikusitako munduaren hezurdura energetikoa den sare erraldoia, argitsua, den guztia elkarren artean era arrazionalki ulertezin batean lotuz. ...rgi eta finak azal beltzean, profeta tititik edaten, musikaria kondenatuei elektronika tribala dantzarazten lurpean, denek sinesten dioten gezurti benetakoa, bertsolariaren bakardadean pausatzen den ahotsa, gero errekan eta iratzean, margolariaren pintzelean, formen artean banaketarik ikusten ez duen margolari lokartuaren gogo garbi eta zintzoan, zeinek zuhaitza oskorrian iltzatzen margotzen duen,
|
hari
begira nago, zuhaitz denak den zuhaitz bat, arnasa hartzen duen zuhaitza, itsasoko mareak eta mateak bezala, arnasa hartu eta bota, botatzean bizitza sortu, umeak eta kumeak eta lore berriak beti lore berriak beti udaberriak eskuetatik hazten artista metafisiko guztien eredu existentzial eta betierekoa. Eta arnasa hartu, beragana hartu arnasa eta bizidunak lurrera deitu, lur hartu, lurra zabaldu eta itzularazi animalia, katua eta txoria, gizakiari leku egin lo egin dezan, edaten dituen norbere jainkoa bezala, planetak eta galaxiak jaten dituen puntu beltzaren moduan, txingurri bat zapaltzen duen basurdearen moduan, lekuak eta denborak zabalduz etenbako fluxu deskribaezin eta ikaragarriki eder honi.
|
|
2014
|
|
|
Behealdeko jakitoki oparotik hartutako oilasko xerra hotzak, entsalada, orburuak eta marrubi marmelada jaten zituzten bitartean, Carlyle hizketan hasi zen, zalantzati hasieran, baina gero eta gogotsuago neska jakin minez zegoela ikusita. Arditak ez zuen ia deus jan, aurpegi gazte eta beltzaran
|
hari
begira baitzegoen, aurpegi ederra, ironikoa, hutsala.
|
|
|
Ederra zegoen. Biok
|
hari
begira egon ginen, maitaleak legez. Ni, une hartan, Frankenstein filmeko protagonista bezala sentitu nintzen.
|
|
|
Zeremoniak jarraitu du, eta
|
hari
begira egon dira anaiak: ur bedeinkatua isipu batekin bota du ilehoriak ohe gainera, tapaki eta maindireak ihinztatuz; kandela piztuaren garretan belar hosto ihar batzuk erre ditu, ke berdexka eta intsentsu antzeko usain bat zabalduz gelan.
|
|
|
Eta orduan, irakasleak esaten diona ulertzeari uzten dio A k, haren ahotsaren doinuarekin lokartzen baita, eta amesten hasten, haren begiradan berea ikusten baitu eta, une horretan, ekiten baitio imajinatzeari zelakoa izango litzatekeen S ren alboan etzatea. ...elan mugituko liratekeen izarak, paraboletan tolestuz, hiperboleetan azpilduz, eta zein izango litzatekeen maindireek S ren azala ukitzean egindako soinu ia entzungaitza, eta zelan sartuko litzatekeen argia, iluntzeko argi ahula, S ren azal zurian etzateko, eta zelan sartuko litzatekeen iluntasuna, gaueko iluntasun arina, S ren betazaletan lo geratzeko, eta zelan egingo lukeen lo S k, A, itzarrik,
|
hari
begira dagoen bitartean.
|
|
|
Gerturatu eta agure bat ikusi zuen etxearen hondakinetatik hainbat urratsetara, eta haurrak negarrez haren inguruan. Emakume bat, gaztea artean, haren alaba inondik ere, haur haien ama, hondamendi
|
hari
begira zegoen, lurrean belauniko, ikara begietan. Hilabete gutxiko ume bati bularra ematen zion.
|
|
|
–Burutik egina nago! , esan zien
|
hari
begira zeudenei?. Iruzur egin didate begiek!
|
|
2015
|
|
|
Baina jendea ezagutzeko modu bat zen, pentsatu zuen: profila ezagutzea, xehetasunik ez, lorategian eseri eta hango txilardira arteko muino magal purpura
|
hari
begira egotea. Horrela ezagutzen zuen.
|
|
|
Bat batean oroitu zen. Hamar urte lehenago han bertan eserita egon zenean, adar edo hosto baten irudi txiki bat zegoen mahai zapian, eta
|
hari
begira egon zen errebelazio aldi batean. Problemaren bat eduki zuen koadro baten lehen planoarekin.
|
|
|
Halako alfer ziririk, gaineratu zuen, aurrera jarraituz. Berak pala eskuetan hartu eta egun osoa
|
hari
begira egonez gero, aldian behin egiten zuen lan pikoren bat. Horrela segitu zuten paseoan, zuzi loreetarantz.
|
|
|
Kortxo puska beltzak igaro ziren aldamenetik; arrainak hilik zeuden belaontziko zolan. Aitak irakurtzen segitzen zuen, eta James
|
hari
begira zegoen, eta bera ere hari begira zegoen, eta tirania hil arte borrokatzea egin zuten zin, eta aitak irakurtzen jarraitu zuen, haiek pentsatzen ari zirenaz ohartu gabe. Horrela egiten zuen hark ihes, pentsatu zuen.
|
|
|
Kortxo puska beltzak igaro ziren aldamenetik; arrainak hilik zeuden belaontziko zolan. Aitak irakurtzen segitzen zuen, eta James hari begira zegoen, eta bera ere
|
hari
begira zegoen, eta tirania hil arte borrokatzea egin zuten zin, eta aitak irakurtzen jarraitu zuen, haiek pentsatzen ari zirenaz ohartu gabe. Horrela egiten zuen hark ihes, pentsatu zuen.
|
|
|
–Ez daukat indarrik honetarako, aitortu dio Rakeli, umezurztegiko haur guztiak sukaldean
|
hari
begira daudela.
|
|
|
–Asko markatu nau haren gaixoaldiak, eta ni bezala Kubako herri osoa. Maite ez dutenak ere
|
hari
begira daude. Nire gurasoek badakite zer den kapitalismoan bizitzea, eta guk ez dugu nahi haiek pairatu zituztenak gure seme alabek pairatu behar izatea.
|
|
2016
|
|
|
Ebak, berriz ere, irri ikusezina egiteko gogoa izan zuen, hain xelebre bezain krudela zen esaldia. Krudela, alderantzizko bidaiaren hasieran, erlijioz beteriko jende beltzaran batzuk emazte bat harrikatzen ikusi zituztelako, bere bularraldekoa apur bat agerian utzi zuelako eta gizon batzuk, gose lizunez,
|
hari
begira egon zirelako. Xelebrea, bera ere tentazio horietan erori izan zelako eta Sapen itxura gogora itzuli egin zitzaionean, oroitzapenetik kanpo botatzea nahiago izan zuen.
|
|
|
Mahai gainean zabaldu ditu zeruko mapetako batzuk, eta urte sasoi horretan gauerdi aldera zeruak izaten duen itxura jasotzen duena aukeratu du. Leo konstelazioari erreparatu dio; badaki ordu horretan zeruko bidean aurrera egina izango dela eta laster ezkutatuko dela mendebaldetik, baina tamalez zeru lainotuak galarazten dio prismatikoak hartu eta
|
hari
begira egotea. Konstelazioa osatzen duten izar guztiei begiratu bat eman die, izar handiei eta txikienei, eta, errepasoarekin bukatu duenean, mapa mahai gainean utzi, eta bulegotik irten da.
|
|
|
Anparo ere pixkanaka desagertzen joan zen, aldian aldian ingresatu egiten zutelako eta, bere fobia sozialaren eraginez, gurutze bide zitzaiolako Eibar osoa gurutzatzea zure etxeraino gerturatzeko. Hark oparitutako marrazkia zintzilik zeneukan oraindik egongelako pareta batean, eta
|
hari
begira nengoen adi adi hausnarrean, gurutzatutako marretan galduta. «Ero batek egindako marrazki tipikoa da; ehunka ikusi ditut, nik neuk ere halako dezente egin ditut» azaldu zenidan.
|
|
|
Elurra egiten jarraitzen zuen; geroz eta trinkoagoak ziren malutak. Nire aurrean hedatzen zen zuritasun
|
hari
begira nengoela, jakin nuen elurtea ez zela amaituko harik eta Lurrean bizi arrastorik geratzen ez zen arte. Elurra, bai; elur isil eta amaiezina.
|
|
|
Emakume potoloak leku guztietara begiratu zuen harrituta, non zegoen jakingo ez balu bezala, eta bere kotxetxoa bultzatu zuen erdiko atetik kanpora. Gidaria
|
hari
begira zegoen eta plataforma metalikoa autobusaren zoru azpitik atera zen sinkronizazio perfektuz. Ama umeak istripurik gabe iritsi ziren espaloiraino, Josebaren laguntzaz.
|
|
2017
|
|
|
Eta koruak berriro kantatzen zuen bitartean eta sei umeak ere zutik jarri eta zurrumurru mehe, ikaratu, doinurik gabekoez kantatzen ari zirela, halako konsternazio batekin begiratzen zioten itxura hutsaleko gizon hari, artzainaren masa eskergaren ondoan eserita are txikiagoa eta kaikuagoa zirudien gizonari. Artean
|
hari
begira zeuden, konsternazioz eta sinetsi ezinik, artzainak zutitu eta haren aurkezpena egin zuenean ahots oparo, ozenez, zeinaren igurtziak berak bisitariaren hutsaltasuna aregoatzen zuen.
|
|
|
Gero aurrera segitu zuten. Ben Dilseyren ondoan zihoan, hankak arrastaka, Lusterrek beren aurrean egiten zituen pailazokeriei begira, euritakoa eskuan zuela eta lastozko sonbreiru berria eguzkitan lotsagabeki okerka, biak txakur txiki bizkorra eta
|
hari
begira dagoen txakur handi tontoa balira bezala. Langara ailegatu eta barrura sartu ziren.
|
|
|
Leihotik begiratu zuen une batez. Gu
|
hari
begira geunden. Julio aditzen nuen bere burua arraskatzen.
|
|
|
Hausnarrean egon zen une batez. Gu
|
hari
begira geunden, haren gandor tenteari, haren betaurreko sudur punttaraino eroriei. Leihoaren forma horia luzatu egin zen pixkanaka zoru gainean, hormaraino ailegatuz, gero handik gora igoz.
|
|
2018
|
|
|
Haizeño batek ilea nahasten zion pixka bat. Gero,
|
hari
begira geundela, oso astiro igo zituen harmailak. Goialdean, biratu, eta behera jaitsi zen, bizixeago.
|
|
|
Arratsalde osoa zeraman ahuntzaren atzetik korrika, eta leher eginda zegoen. Patioaren erdian ziplo erori eta eserita geratu zen, arnasestuka; You Shitou
|
hari
begira zegoen Laugarren Ergelak ahuntzari so egiten zion bitartean. Orduan iritsi zen You Sipo, eta tente tente geratu zen sarreran.
|
|
|
Neba gazteak eta biok nola jaten dugun begira daukagu neba nagusia; gero, sardexka utzi, eta neba gazteari begira jarri da. Denbora luzean
|
hari
begira egon eta, bat batean, izugarrikeria bat esan dio lasai asko. Janariari buruzkoa da esaldia.
|
|
|
Horrelakoxe galderak etorri zitzaizkidan bata bestearen atzetik bitrina barruko objektu ñimiño
|
hari
begira nengoela, eta pentsatu nuen urte batzuk barru, 2061ean adibidez, ETAk armak utzi zitueneko 50 urteurrena ospatzeko erakusketa bat egiten bada, eta berriz jartzen badute pendrive hau bitrina baten barruan, esplikatu beharrekoa ez dela izango ETA, pendrive a bera baizik.
|
|
2019
|
|
|
Hor dago aparatua oraindik, nahiz eta azkenaldian min ematen dizun begiratzen duzun bakoitzean. Eta
|
hari
begira zaudela, lehen aldiz galdetu diozu zeure buruari zergatik ez duzun hartu orain arte erretiratzeko erabakia. Arrazoi bakarra aurkitu duzu.
|
|
|
Orduan, von Waldstein jaunaren mezua mahai gainetik hartu eta
|
hari
begira egon zen tarte batez, ezer esan gabe.
|
|
|
–Koskabiloak lehertuko zizkiok, murmurikatu zuen futbolinetik eszena
|
hari
begira zeudenetako batek.
|
|
2020
|
|
|
Eskuan nuen eragabeko paper ore
|
hari
begira nengoen, desegindako kartoi zati bustiak haztatzen. Mendi txartelak ziruditen.
|
|
2021
|
|
|
Gau hartan begiak mindu arte
|
hari
begira egon ziren askoren iritziz, modu nabarmenean ari zen hurbiltzen. Eta gau hartan, halaber, eguraldia aldatu egin zen; biguntzen eta urtzen hasi zen Europako erdialdea, Frantzia eta Ingalaterra hartuak zeuzkan izotza.
|
|
|
Andrea eta biok gizajo
|
hari
begira geunden. Nonbait eskuak min egiten zion.
|
|
2022
|
|
|
–Arrastorik ez. Arropak lehortzen jarri bitartean, leiho
|
hari
begira egon nintzen, baina desagertua zen. Gure inguruan, eguzkia dir dir, jendea barrezka, haurrak jolasean...
|
|
|
Frantsesik batere jakin gabe heldu zen Foixerat Sagrario. " Biharamunean, nagusia eta etxekoandrea lanera joan ziren, telebista biztu nuen, eta
|
hari
begira egon nintzen. Nik ez nekien etxeko lanik egiten, eta telebista bat ez nuen sekula ikusia".
|
|
|
Piotr Leontitx lehen baino gehiago edaten hasi zen, dirurik ez zeukaten eta harmonika aspaldian saldua zuten zor bat ordaintzeko. Mutilek jada ez zioten uzten etxetik bakarrik irteten, eta denbora guztian
|
hari
begira egoten ziren, eror ez zedin; behinola, Kieveko bide zaharrean Ania ikusi zuten, bi zaldiko gurdian eserita eta Artynov gurdi gidari lanetan jarria zuelarik; Piotr Leontitxek kapela erantzi eta zerbait oihukatzeko asmoa erakutsi zuen, baina Petiak eta Andriuxak eskutik heldu zioten, erreguzko tonu batez zera esaten zioten bitartean:
|
|
|
Atzoko tipo bera dago beheko bankuan. Txakurra belardian barrena dabil korrika, eta
|
hari
begira dago zigarroa erretzen duen bitartean. Halako batean gora begiratu du, norbaitek begira nagoela abisatu izan balio bezala.
|
|
2023
|
|
|
Polizien buruzagia telefonoz ari da, aurpegia serio. Denak
|
hari
begira daude. Elkarrizketa luzea da, eta poliziak," bai" eta" ez" salbu, deus guti erraten du, eta esaldi luzeagoak egiten dituenean ere ez zaio deus aditzen.
|
|
|
Oraindik urrun nago haren aurpegi biribiletik, haren zango meharretatik, baina iritsiko da hori guztia, aljebrarekin batera. Izugarri gustatzen zitzaidan
|
hari
begira egotea, ez zen erraza ordea, zeren jolastokian beste neskak inguruan pilatzen zitzaizkion beti eta mantalak elkarrekin nahasten ziren, baina han azaltzen zen bera ostera, nire existentziaren aztarrenik ere gabe, neskatila nagusiei bost axola zitzaizkielako gazteagoak. Sekula ez nintzen identifikatzen mutil tankerako neska garai sendokoteekin, edo neskatxa lirainaren irudiarekin bat egiten ez zutenekin.
|
|
|
Bere senitarteko batek kontatu zidan Sallobenteko erreka maite zuela bereziki,
|
hari
begira egotea gustatzen zitzaiola. Eta kontatu zidan hil aurretik eskatu ziola tarteka joateko errekara eta emateko goraintziak bere partez.
|