|
2001
|
|
|
Ondoren," zuritu" izeneko prozesu bat egiten da, pikorra eta germena estaltzen dituen kutikula edo zahia erabat edo partzialki kentzeko, baina, zoritxarrez, bitamina, mineral eta zuntz asko kentzen dira. Ernamuina erabat desagertzen da azken prozesuarekin, leuntzearekin, eta, hala, arroza biltegian dagoen bitartean ez zahartzea lortzen da, baina nabarmen murrizten da
|
haren
nutrizio kalitatea. Bitaminatze prozesua modernoagoa da:
|
|
2002
|
|
|
Haurdunaldia emakumearen bizitzako aldi bat da, eta nabarmen handitzen ditu
|
haren
nutrizio beharrak. Hazkunde hori fetua hazi eta garatzeko, haurdunaldian beharrezkoak diren ama egitura berriak eratzeko eta aman energia metaketak eratzeko behar diren eskarien ondorioz gertatu da, erditzean eta edoskitzaroan sortuko diren energia eskaerak bermatzeko.
|
|
|
Gero eta zabalduago dago elikagaien industrian, hala nola arroza, ogia, pasta eta abar. Beraz, merkaturatzen den azukre beltza melaza baino askoz txikiagoa da mineral edukiari dagokionez, eta
|
haren
nutrizio balioa azukre arruntarena baino zertxobait handiagoa da. Azukre beltza azukre gordina da, prozesatu edo findu gabeko azukre kanaberaren zukua kristalizatuz lortzen dena, eta, orduan, azukre integraltzat har daiteke, propietate guztiekin.
|
|
|
Gantz kantitate txikitan (batez ere asegabeak), proteinak eta mineralak ere badaude, hala nola magnesioa, fosforoa, kaltzioa eta burdina; azken bi horiek animalia jatorrikoek baino xurgapen okerragoa dute. Behi esnearen itxura izan dezakeen arren,
|
haren
nutrizio balioa oso bestelakoa da. Esnearekin alderatuta, hortxatan ez dago ez laktosarik, ez kaseinarik (esnearen azukre eta proteina bereizgarriak), ez eta B12 bitamina eta kolesterolik ere.
|
|
|
Alde horretatik, zenbait esnekik zenbat kaltzio ematen duten jakinda, horien ordez beste batzuk erabil ditzakegu, kantitatea errespetatuz. Hala, elikadura ahalik eta gehien aldatzen da,
|
haren
nutrizio balioa aldatu gabe. Praktika: Baso bat esne= 2 jogurt= 2 petit suisse= 4 gaztatxo= 40 g gazta ondu= 80 g gazta fresko.
|
|
|
Alde horretatik, zenbait esnekik zenbat kaltzio ematen duten jakinda, horien ordez beste batzuk erabil ditzakegu, kantitatea errespetatuz. Hala, elikadura ahalik eta gehien aldatzen da,
|
haren
nutrizio balioa ia aldatu gabe. Adibidez:
|
|
|
Ez dira beroaren tratamendurako erabiltzen eta, beraz, hotza behar dute kontserbatzeko (5 °C). Zein da
|
haren
nutrizio balioa. Jan daitekeen 100 gramo bakoitzeko 206 Kcal, 21,7 g proteina, 13,2 g lipido eta mineral ematen dituzte, hala nola magnesioa (42 miligramo) eta burdina (2,8 miligramo).
|
|
2004
|
|
|
Biblian, kanporatzea eragin zuen fruitu debekatu gisa paradisuko gizakia. Baita haien osaera ezagutu gabe ere kimika eta
|
haren
nutrizio propietateak, herri jakintza beti eman dizkio bertute osasungarriak. Duela milaka urte fruta hauek biltzen dituzte.
|
|
2005
|
|
|
Kasu berri honetan, argudio juridikoak zabaldu egin dira janari lasterreko kateen aurka planteatu zen lehenengoan alegatutakoen aldean. Hala, alegatu zuten enpresa horiek ez zituztela iragartzen azken produktuaren osagaiak, ez eta
|
haren
nutrizio balioa ere; ez zuten sumatzen mota horretako elikagaiak etengabe irensteak zer ondorio zituen kontsumitzaileen osasunean, gantz, gatz, azukre eta kolesterol maila handia izanik; eta beren produktuak mendekotasuna sortzen zutela planteatu zuten. Haren argudioaren zati bat hauxe zen:
|
|
|
Haurdunaldia emakumearen bizitzako etapa bat da, eta
|
haren
nutrizio beharrak handitu egiten dira izaki berri bat sortzeko. Horrek igoera dakar apetituarena, baina horrek ez du esan nahi haurdun dagoen emakumeak handiak hartu behar dituenik.
|
|
2006
|
|
|
Gerrak modelo agentzia nagusiekin, Moda Sortzaileen Elkarteko ordezkariekin eta endokrinologia eta nutrizioaren arloko adituekin izandako bileraren ondoren egin da iragarki hau. Susana Monereo doktoreak, Espainiako Endokrinologia eta Nutrizio Elkarteko kideak, azaldu zuen gorputz masaren indizeak pertsona bakoitzaren pisua bere altuerarekin erlazionatzen duela eta, oro har,
|
haren
nutrizio egoera ezagutzeko aukera ematen duela. Pisua kilotan zatitzean kalkulatzen da, altueraren karratuarekin, eta emaitzak 18 eta 25 bitartekoa izan behar du, osasungarritzat hartzeko.
|
|
2007
|
|
|
Uste da neskak, pubertaroan, biologikoki heldugabeak direla oraindik haurdun geratzeko. Izan ere, hori gertatzen bada, haurdunaldirako behar diren beharren batura eta bere hazkuntzarako behar direnak izango dira
|
haren
nutrizio eskakizunak. Hazkuntza amaitu ondoren (4 urte inguru edo 17 urte inguru), haurdun dagoen nerabearen nutrizio beharrak haurdun dagoen emakume helduarenaren antzekoak izango dira.
|
|
2010
|
|
|
“Hala ere, nagusiek adina jan eta edan ezin dutenez, oso garrantzitsua da haiek zaintzea. Bestalde, badakigu amaren eta haurraren arteko loturak funtsezkoak direla haurraren garapenerako eta
|
haren
nutrizio osasun onerako”, azaldu zuen Acción contra el Hambreren nutrizio koordinatzaileak, Uwimanak. Haiti suntsitu duen lurrikararen ondoren, beharrezkoa da “kontsolamendua eta segurtasuna eskaintzea”.
|
|
|
Zenbat eta indibidualizatuagoa izan dieta, orduan eta hobea da
|
haren
nutrizio egoera, eta are handiagoa janariarekin zerikusia duen orotan duen inplikazioa.
|
|
2011
|
|
|
Horri esker, ontzia irekitzean produktuak ilundu egiten dira. “Horrela, elikagaiaren degradazioa ekiditen da,
|
haren
nutrizio kalitateari eta gutxi prozesatutako produktu baten zentzumen propietateei eutsiz”, azaldu du Marina Serrak, Ainiako produktu berrien saileko teknikariak. Serraren esanetan, filmaren osagai nagusiak lipidoak, proteinak eta polisakaridoak dira, eta horiei beste gehigarri batzuk gehitzen zaizkie, hala nola antioxidatzaileak, kontserbatzaileak, antimikrobianoak edo gatz mineralak.
|
|
2012
|
|
|
Sortu ondoren, lau profilak urritik azarora bitartean erregistratu ziren webgune hauetan, argaltzeko tratamendua eskatzeko. Ordaindu ondoren, guztira 38 dieta on line (e) an dietadukaneak eta lediet ak gizentasun arazorik ez zuen emakumeari dietarik egin GMI egokia izateagatik), egiaztatu zen ea aurrekari patologikoei, balizko medikazioari eta bizitza eta elikadura ohiturei buruz galdetzen zitzaion; ea erabiltzaileari informazio zuzena ematen zitzaion
|
haren
nutrizio egoerari buruz, tratamendua profil bakoitzaren beharretara eta egoeretara egokitzen zen eta bat egin zen. bi asteko menuen azterketa dietetikoa Elikadura Osasungarriaren Gidaren, Nutrizio Komunitarioaren Espainiako Elkartearen (SENC, 2004) irizpideen arabera.
|
|
|
Horretarako, azterketa egin bitartean, kapsulatutako koipeak digestio prozesu baten eraginpean jarri ziren, eta emaitzen arabera, hauts formatu horrek omega 3 eta 6 gantz azidoen kantitate berak ematen ditu, bai oliba olioan bai intxaur olioan. Intxaur olioa ez da oso ezaguna, eta oso gutxitan erabiltzen da sukaldean, batez ere eskasia eta garestia delako, nahiz eta
|
haren
nutrizio propietateak oso onuragarriak diren osasunerako. Landare olioen mikrokapsulatzea eta balio bizitza Hotz olioa egonkor egongo da bost hilabetez, mikrokapsulatzeari esker Teknika hori, gantz osasungarrien iturri erabilerrazagoa izateaz gain, ikerketa honen bidez frogatu da, gainera, hauts olioa hobeto kontserbatzen dela.
|
|
2013
|
|
|
Zientzialari taldeak azaldu duenez, bilketaren ondoren fruta eta barazkien erloju zirkadianoei eusten bazaie eta osasunerako garrantzitsuak diren mantenugai eta fitokimikoen mailak kontrolatzen badira, interesgarria litzateke erloju zirkadianoei eustea eta elikagai horiek metabolito onuragarri gehien sortzen dituzten egunean jatea edo prestatzea. Hala,
|
haren
nutrizio balioek mesede egingo liokete kontsumitzailearen osasunari. Zer esan nahi du horrek?
|
|
2018
|
|
|
Kontserbazio tratamendua arrantza eta banaketa industriaren kontura izango da. kontsumitzaile bakoitzaren ardura da desizoztea. Garrantzitsua da arraina kontserbatzea eta desizoztea,
|
haren
nutrizio balioak ez daitezen murriztu eta zaporea eta testura ahalik eta gutxien hondatu daitezen. Nola eutsi arrainaren onura guztiei Arrain freskoa kozinatzeko asmorik ez badugu, izoztuta erostea da onena, etxean hozkailu batekin egin dezakegun tratamendua ez baita inoiz elikagaien industriak aplikatzen duena bezain eraginkorra izango.
|
|
2019
|
|
|
Lerro hauetan: hegazti hau nola prestatu ikusiko dugu,
|
haren
nutrizio ontasunak azalduko ditugu eta arrautza preziatuak nabarmenduko ditugu. Las galeperra prestatzeko moduak dozenaka dira, nahiz eta bere haragiaren potentziala hobeto aprobetxatzen den hura gisatzeko.
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu: prestatzeko eta kontsumitzeko moduak eragina izango du
|
haren
nutrizio profilean, elikagai guztiekin gertatzen den bezala. Hala, labean plantxan baino kaloria gehiago izango ditu, kontserban gatz gehiago izango du naturalean baino, eta albondigetan saltsarekin kontsumitzen badugu, entsaladan edo ozpin oliotan baino sendoagoa izango da.
|
|
|
Elikadura intentsiboaren ondoren lortzen da. Elikadura hori beharrezkoa da garapen handi hori eta haren koipe trinkotasuna lortzeko; ezaugarri horrek definitzen du
|
haren
nutrizio profila. foie grasa gozoa da, baina noizean behin eta kantitate txikitan jatea gomendatzen da (batez ere kolesterola handia badugu edo triglizeridoekin arazoak baditugu).
|
|
2021
|
|
|
Onurarik badu gure dietan sartzeak? Ekoizpen iraunkorra eta
|
haren
nutrizio profila dira aukera bat emateko bi argudio ezagunenak. Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) dioenez, intsektu batzuek balio biologiko handiko proteinetan duten pisuaren erdia ematen dute, baita bitaminak, mineralak, koipeak eta ura ere.
|
|
|
Eta, horregatik, aztertu ditugun produktu gehienek (25, guztira, aurrerago azalduko dugunez) kalifikazio ona lortu zuten, Nutrizio Score sistemaren arabera. Hori bai, zehaztu egin litzateke
|
haren
nutrizio sailkapena, pasta mota guztiak ez direlako berdinak: arrautzadunak daude, landarezkoak, freskoak, integralak, beteak… Zehazki, gomendioek adierazten dute pasta integraleko barietateak aukeratu behar ditugula, horiek hobesten baitira mantsoago metatzen direlako (horrek 2 motako diabetesa izateko arriskua murrizten du) eta zuntz kopuruak heste igarotzea errazten duelako.
|
|
|
“Nutrizio Score C oliba olioaren sailkapena guztiz bat dator nutrizio gomendioekin; izan ere, landare olioentzat (koltza olioarekin eta intxaur olioarekin batera) ahalik eta mailarik onena da, eta hobea da soja, ekilore edo arto olioa (D sailkapena), koko edo palma olioa (E) eta gurina (E) baino. Oliorik ez da sailkatzen A edo B. Argi dago, beraz, sailkapen hori oliba olioaren aldekoa dela, eta
|
haren
nutrizio kalitatea nabarmentzen da”, esan dute Morgane Fialon, Jordi Salas Salvadó, Nancy Babio, Mathilde Touvier, Serge Hercberg eta Pilar Galán adituek. Lan horretan, gure herrialdeko helduen ordezkari diren 486 espainiarrek hartu zuten parte.
|
|
|
Eta, bereziki, haurrentzako produktuetan egiten da, adingabeek ez baitute irizpiderik —edo, behintzat, oso gutxi garatuta dute— elikagai bat egokia den ala ez bereizteko; beraz, sustapen hori gakoa da haien arreta erakartzeko. Produktuak (koloreak, ontziak, marrazkiak, opariak eta abar) inguratzen dituen parafernaliak liluratzen ditu haurrak. eta ez dira kontuan hartzen ez elikagaia ez
|
haren
nutrizio ezaugarriak. Txori itxurako potina batean izozki bat ikusten dutenean, ontzitik eskatzen dute, ez edukitzeagatik.
|
|
2022
|
|
|
Produktu berria da edo beste izen batekin ezagutzen dugu? Artikulu honetan, nabina olioari,
|
haren
nutrizio propietateei eta ezaugarri nagusiei buruzko zalantza nagusiei erantzuten diegu.
|
|
2023
|
|
|
Baina horrelako produktu batean, ezaugarri orokorrek itxuragabetu egiten dituzte dohain horiek: oliba olio birjina estraren zaporea eta usaina produktuaren zapore globalak estaltzen ditu, eta
|
haren
nutrizio bertuteek ez dituzte konpentsatzen aperitiboaren gabeziak, batez ere zereal desberdineko irin finez osatua baitago. Oliba olioa Oliba olio finduaren eta oliba olio birjinaren nahasketa da.
|