|
2000
|
|
|
Samosko Aristarkok mugitu zuen, Kopernikok mugitu zuen... eta Ga li leok berak ere mugitu zuen, eta are, bere baitaren baitarik mugitzen segitu zuen gero ere, zeren, sinatu nahi ez zuena sinatu behar izan bazuen ere eta halatan sentitu ezen, gorputza salbatzearen truke, itzalperat kondenatu zuela arima —eskua eta luma, alegia—, aldiz, itzalpe hartarik skribatzen eta bere skribu haiekin Lurra bulkatzen segitu zuen, eta argi berri batekin argitzen: bere Di sco rsi ekin mugitu zuen eta argitu,
|
handik
urte batzuetarat.
|
|
|
Eta, hartarakotzat, memoriaren ur uherretan murgildu naiz, zeren memoriaren urak kasik beti baitira uherrak, nahiz eta ezin gardenagotzat ditugun maiz. Izan ere, haurtzaroko edozein gertaki hartzen dugularik ere, nola, alde batetik, bizi izan gintuèn haurrak bizi izan baitzuen gertaki hura, eta nola, bertzetik, haurraren berezko berezkotasuna den gertatu gauzen inguruan fabulatzea, asmatzea eta haiek apaintzen ibiltzea, hala iduritzen zaigu
|
handik
urte batzuetarat ezen asmatu fabula edo ipuin iduriko horiek direla zinez bizi izan ditugunak eta ez mementuan eta bere denboran gertatuak. Baina fabulatzeko duen ahal horregatik ez balitz, bertzalde, haurra ez litzateke egiazko haur izanen eta, alde horretarik, haurrak itxuraldatu errealitatea bertze errealitate horren ezaugarri ere izan liteke:
|
|
2001
|
|
|
Badakizu, gurasoen etxetik atera nahia…", dio edonork dakien zerbaiten gainean berbetan ariko balitz bezala. Gero,
|
handik
urte batzutara, ikasketa mina sartu zitzaion. UNEDeko informazio orriak lortu zituen eta Zientzia Politikoetan saiatu zitekeela bururatu zitzaion.
|
|
|
Pello Saikola bertsolaria. Haren bertsoekin Auspoa ren liburu erdi bat bete nuen
|
handik
urte batzuetara.
|
|
2002
|
|
|
Eskuina egoskorragoa da. Sozialistek egun batean autodeterminazioaren aldeko pankarta aterako dizute eta
|
handik
urte batzuetara alderantzizkoa esango," lehen oker nengoen eta!" esan eta lasai asko gelditzen dira. Lurraldetasunarekin gauza bera gertatzen da.
|
|
2003
|
|
|
Muñagorriri gerra garaian bere burdinolak ustiatzea galarazi eta eskribau lana kendu zioten, eta gerraostean haiek berriz martxan jartzen saiatzen ari zela, Ramon Elorrio karlistak, haurtzarotik lagun zuenak, hil egin zuen, Muñagorriren emaztea aurrean zegoela. Muñagorri bere nahia bete gabe hil zen, ez zegoen bakerik ez forurik, eta gainera
|
handik
urte batzuetara, Bigarren Gerra Karlista piztu zen
|
|
|
Imanol Oruemazaga berriztarrak. Nok esango eustan orduan niri,
|
handik
urte batzuetara neuk erosiko neutsazala Aita Onaindiari bere liburu honen azken aleak, Larreako komentuan, Derioko abadegeien artean saritzat bananduteko!
|
|
|
Gero gure Bilboko gotzain izango zan Koldobika Mirena Larrea. Nok esango eustan niri orduan,
|
handik
urte batzuetara, Bilboko gotzain egin ebenean, neuri dei egingo eustala, katedralean sarrerako hitzaldian egingo zituan euskerazko berbak aztertu ta zuzentzeko!
|
|
|
Lapurdiko Larregik aurreko mendean bezala, Lardizabalek ere Royamont en frantsesezko lana euskaratu zuen. Lan hau, prosa ederrean idatzia aski irakurria izan zen, eta
|
handik
urte batzuetara bigarren edizio bat izan zuen (1887an). Gregorio Arrue Zarauzko eskolamaisuak() San Ignacio gloriosoaren bicitza argitaratu zuen 1866an.
|
|
|
" Lasai, Penelope nire bihotza, itzu  liko naiz zuregana, ozeanoak zeharkatuz, ziklopeak menderatuz, eta pretendiente likits horiek banan banan estrangulatuko ditut". Eta, ai!," pretendiente" hitzarekin  batera, Stephen Hawking ek
|
handik
urte batzuetara deskubritu zuen zulo beltzaren ikara infinitua nire errai errukarrietan; seguru inguruko baserrietan, COU egin behar zuen Tolosako institutuan, nonahi, dozenaka gizaseme onanismokeriatan zebilela Ixabelengatik; eta ni han, urrutian, otsoak itxitura gainetik ari zirelarik!
|
|
|
–Zazpi zortzi txapelokerrekin –kontatuko zidan
|
handik
urte batzuetara komandanteak– Tiroka ekin genion. Lehenengo laurak labur, hurrengo laurak luze, azken biek bete betean harrapatu zuten txalupa.
|
|
2004
|
|
|
Karl Rotluff en Asmakaitza izeneko eleberriak badu eszena hunkigarri bat: kontzentrazio eremu batean bizi izandako emakume batek bere zaindari ohia ezagutzen du
|
handik
urte batzuetara. Emakumeak sua eskatzen dio.
|
|
|
Estatuko Junta Teknikoak, Bizkaiko hiriburutik gertuko Gasteiz, Iruñea, Logroño, Haro, Lizarra, Murgia, Urduña, Burgos, Aranda Duero eta beste herri batzuekin batera, Miranda Ebro hautatu zuen inguruan kontzentrazio esparru handi bat instalatzeko eta gerrako presoak hara biltzeko. Alemanen ereduari jarraituz jarri zuten abian, eta, funtzionamendua ikuskatzeko, Paul Winzer Gestapoko eta SSetako kide gailena izendatu zuten, hain zuzen ere,
|
handik
urte batzuetara polizia horren Espainiako arduradun nagusia izango zena.
|
|
|
Hain zuzen horixe landu nahi dute, euskararen erabilera gelan eta gelatik kanpo ziurtatzeko. " Ikastolaren sortzaile izan ziren gurasoek ikastola antolatu eta
|
handik
urte batzuetara eskualdea euskaldunduta egongo zela uste zuten. Baina gauzak uste baino zailago dira".
|
|
|
Bigarren eskuko etxebizitzek ere izaten dituzte eraikuntzako akatsak, eta horiek, jakina denez, etxebizitza eman eta
|
handik
urte batzuetara ager daitezke.
|
|
|
Psikiatrarena entzun bezain laster, beldurtu egin nintzen. Nork esango zidan niri, orduan, ongi ohitu nuela psikiatren kontuetara,
|
handik
urte batzuk barru! Baina lehen aldi hartan, bai, izutu egin nintzen, psikiatrarena aditu orduko eroaren paperean sentitu bainintzen, une batez.
|
|
2005
|
|
|
Baina poeta egona da beste leku askotan, hala nola Italian (non ikasle garaian Joanes XXIII.a ikusteko aukera izan zuen), Austrian (non Schonbrunn jauregiarekin txundituta gelditu zen), Turkian, Alemanian edo Frantzian. Eta azken honetako bi konstatapen animiko ematen ditu, ikasle izan zen garaiakoa, eta
|
handik
urte batzuetakoa.
|
|
|
Garai hartan, eta oso urrun ez zegoen artean, baimenduta zegoen sendabelarrak askean saltzea belar denden edo suharrien bidez, bai handienean, bai txikienean, fresko edo lehorretan, bai eta postu finko edo ibiltarietan ere, muga batzuekin, betiere prestaketarik egiten ez bazuten, ezta ihinztadura ere. Kontua asko aldatu zen
|
handik
urte batzuetara, Osasun Oinarriei buruzko Legea onartu zenean (1944), eta, zehazkiago, 1963an erregistratu beharra zegoenean, sendabelar espezietan edo haien zatietan oinarritutako prestakin batzuen espezialitate farmazeutiko gisa. 1973tik gaur arte, ministro agindu bat gai horri buruzko gutxieneko ordena bat jartzen saiatzen da, bai eta hura prestatu, merkaturatu eta saltzeari buruzkoa ere.
|
|
|
Merkatuan dauden substantzia guztiak berrikusten saiatzen da Europako Batzordea. Gainera, orain dela 25 urteko ezagutza ez da oraingoaren berdina, eta produktuek ez dute baimen iraunkorrik; urte batzuk irauten dute, eta
|
handik
urte batzuetara enpresak berriz eskatu behar du berrikuspena. Ebaluazio prozesu hori EFSAren esparruan egingo da.
|
|
|
Geroztik, sarri galdetzen nion neure buruari zergatik jar  tzen ote zen aita modu hartan, eromena aipatu orduko. Aita hil eta
|
handik
urte batzuetara, aitaren joera hura gogoratu nuelarik, amari galde egin nion hartaz, azalpen egokirik jasotzeko itxaropen handirik gabe. Haatik, argi eta garbi erantzun zidan:
|
|
2006
|
|
|
Eta orduan diaporama batean belaontzi eder bat agertzen zen, Antilletako itsasoan, eta Sisak abesti hunkigarri bat kantatzen zuen. Irudi hura inoiz ez zitzaidan oroimenetik galdu, eta horrela,
|
handik
urte batzuetara, neronen Antillak eta belaontziak asmatu nituen. Ez al da istorio polita?
|
|
|
Argentinan geratu zen László. Are gehiago, argentinar bihurtu zen
|
handik
urte batzuetara, eta izena ere aldatu zuen hango izenen itxura izan zezan: Ladislao José Biró bihurtu zen.
|
|
|
Nahiarekin norbait hiltzerik balego, aitak gau hartan utziko zion arnasa hartzeari. Eta
|
handik
urte batzuetara zuk ez zenuen hura eta nire arteko aukerarik egin behar izango, ama.
|
|
2007
|
|
|
Guk urtean zehar ehunka zaldi pasatzen ditugu, eta haiek ere jockey bat baino gehiago bai. Baina zu behin igo baldin bazara zaldi baten gainera,
|
handik
urte batzuetara itzuli zaitez, igo, eta ezagutu egingo zaitu.
|
|
|
Esan daiteke HEAren barruan proposamen hau ikastea eta normalizazioa uztartzeko lehenengo saioa izan zela. Izen ezberdinak hartu zituen unearen arabera, AEK k EBI (Ekintza Bidezko Ikaskuntza) izenarekin bataiatu zuen
|
handik
urte batzuetara, baina hasieratik ardatz zeukan kontzeptuaren izena erabili zen sarriago: Kulturgintza.
|
|
|
–Existentzialistek
|
handik
urte batzuetara Europan, Kierkegaard eta Unamunoren lumaz, modan jarriko zuten filosofia Galiza ahantzian aldarrikatzea.
|
|
|
...ilobietako esteletan hildakoen ezaugarri pertsonal errealistak hasten dira agertzen eta, halaber, bizitzan izan zuten lanbideari buruzko oharrak237; Aristionen hilarrian —510 urtean—, esaterako, giharrak eta tendoiak nabarmentzen dira238 Kalamis, Hageladas eta Onatasekin lehian, Pitagoras Regionekoak egiten du, halere, errealitatearen lehen kopia naturaltzat hartzen dena239 Esaten denez,
|
handik
urte batzuetara, Mironek Atenasko Akropolian jarri zuen behi baten eskultura ezin zen bereizi benetakoekin240.
|
|
2008
|
|
|
jakin ere, bazekien Ernestinak zergatik: ...moja izateari utziz; Ernestinak izan zituen, bai, une hartan gorabeherak, eskrupuluak ere hantxe behar zituen, aditzera ematen ziotenak ezen porrota berea izan zela, baita porrotari zegokiòn tonetako errua ere?, baina badirudi uste baino hobeto bideratu zuela gero bere afera hura, baldintza haietan, Ernestinak edo aurrera egiten zuen, edo erruaren zamak zapalduta bukatuko zuen?, Ernestinak berak
|
handik
urte batzuetara egin zituèn hitzak esandakoaren erakusgarri: –Komentuan eskrupuluak nituen arazo, baina komentutik irten ahala ez nituen jada.
|
|
|
Guztiz bestela gertatu zitzaion, ordea, Reginari, Villalbako markesak ikusi zituenean,
|
handik
urte batzuetara?
|
|
|
Horren handiak, ezen Bakeriza bera joan zen
|
handik
urte batzuetara herriko alkatearekin batera Madrilera Prietorengana, berau Hirigintza ministro izendatu zutenean. Ondarroako portua zaharberritzeko eskatu nahi zioten ministro berriari, kaiko sarrera arriskutsu hura zela eta.
|
|
|
ALIZIA: Bai, baina
|
handik
urte batzuetara hondoa jota geratu zen, xentimorik gabe.
|
|
|
Ernestinak garbi zuen frai Millanek desterrua izan zuela, karmeldar ordenako nagusiek erabakitako epaian, bere portaeraren eta jokabidearen ordain... jakin ere, bazekien Ernestinak zergatik: ...; Ernestinak izan zituen, bai, une hartan gorabeherak –eskrupuluak ere hantxe behar zituen, aditzera ematen ziotenak ezen porrota berea izan zela, baita porrotari zegokiòn tonetako errua ere–, baina badirudi uste baino hobeto bideratu zuela gero bere afera hura –baldintza haietan, Ernestinak edo aurrera egiten zuen, edo erruaren zamak zapalduta bukatuko zuen–, Ernestinak berak
|
handik
urte batzuetara egin zituèn hitzak esandakoaren erakusgarri: " Komentuan eskrupuluak nituen arazo, baina komentutik irten ahala ez nituen jada.
|
|
|
Guztiz bestela gertatu zitzaion, ordea, Reginari, Villalbako markesak ikusi zituenean,
|
handik
urte batzuetara...
|
|
|
Zazpi dira kaleratu ziren urte berean bigarren bat izan dutenak. Gehienek, ordea, sortu eta
|
handik
urte batzuetara izan dute zorte hori. Urte berean bi edizio izan dituztenen artean altuena Connemara gure bihotzetan da, 18 botaldirekin.
|
|
2009
|
|
|
Halaxe kontatu zioten
|
handik
urte batzuetara Serafí Pitarra idazleari.
|
|
|
Gabino etxean gera zitekeen, baina kanpora irten zen, barruak agindutako erabakian, Gabinok berak halaxe aitortuko zuen
|
handik
urte batzuetara Zapiain doktoreari idatzitako eguneroko itxurakoan 8:
|
|
|
Aitak etxekoen aurrean apaldu eta zapaldu zuenetik, aitaren aurkako gorrotoa hazi zitzaion, itxuragabeki hazi ere, halako eran, non, aitak anarkisten aurkako madarikazio hura bota bezain laster, solidaritate moduko bat nabaritu baitzuen bere baitan. Domingok behin baino gehiagotan aitortuko zuen nabaritutako hura,
|
handik
urte batzuetara?, erarik automatikoenean, haien alde: esan nahi baita lehen aitaren begiekin ikusten zuena. Regina eneko mutilek aita zuten erreferentzia ordezkaezina?
|
|
|
meza entzuten egoten zen, isil isilik, baina berak bere barruko ahotsei entzuten zien batez ere?. Orduan bururatutakoak idatziko banitu, teologi liburu potolo bezain lotsagabea aterako litzaidake? esango zuen
|
handik
urte batzuetara?, zarata etengabean, trukua, trukua eta trukua; mezatatik irtenda gero, baina, amak Domingori ematen zion errieta, burua alde batera eta bestera mugitzen aritu zelako, orain alboko ateari begira, mezatara berandu iritsitako eliztarrari adi, eta orain aurreko bankuan pausatutako euliari:
|
|
|
nola hiritik Galiziara zihoan bitartean jakin zuen utzitako hirira itzuliko zela noizbait, hain zen handia leku-aldaketak eragin zion mina? baita aukera aurkitu ere,
|
handik
urte batzuetara, azken bi urteetan gurasoak hil ondoren, ama pneumonia baten ondorioz eta aita bihotzekoak jota; nola batxilergoa bukatu bezain laster inprenta batean hasi zen lanean han Galizian, non ofizioa ikasi baitzuen, eta nola hirira itzulita gero beste inprenta batean hasi zen; Domingok adi adi entzuten zion, bere txandaren zain; une hartan, baina, denborak berriro nerabezarora eraman bal...
|
|
|
–Baina mutilak amets handiak zituen, eta hala lortu zuen teniente izatea, baita kapitain ere,
|
handik
urte batzuetara; eta kapitaina, jakina, zortzi puntako izar bati begira jarri zen orduan: hain amets ugari egiten zuen, noiznahi egiten zuen amets, bai esna zegoenean, eta bai lotan ere; lotan, baina, zortzi puntako izarra eguzki biribil bat balitz bezala agertzen zitzaion, harik eta, egun batean, mairuen aurkako gerran, han Marokon, sekulako balentria egin zuen arte, oker ez banago, gainera zetorkiòn tanke bat lehertarazi zuen eskuko granada batekin?, eta orduan, sari gisa, beste bateko bat eman zioten:
|
|
|
Baina desilusioak egindako zulo bakoitzak arima urratzen dizu, eta inozentzia galduz zoaz, eta nik, inozentziarik gabe pentsatzen jarrita, mamuak baino ez nituen ikusten han eta hemen. Bereziki,
|
handik
urte batzuetara, Ama Birjinaren eguneko dantzaldi madarikatu eta lazgarri batean gertatu zenaren ondotik.
|
|
|
Inork ez jakin, baina, etorkizunaren berri:
|
handik
urte batzuetara Harriage Morroxkorenaldeeginzuten apaizekere.AdémaetaAbbadiarenarteko gutunak ik.BnF
|
|
|
Ez litzateke liburuaren argitalpena ulertuko urte haietan Espainiako eta Frantziako erresumen mende ez zegoen Nafarroako Erresuma izan ez balitz. Ingurumari berean,
|
handik
urte batzuetara (1571) Biblia euskaratuta argitaratu zen, Juana Albretekoa Nafarroako Erreginak, Joanes Leizarraga fraideari egindako mandatuz, Nafarroan protestantismoa hedatzeko. Erresuma hura Frantziako eta Espainiako koroekin behin betiko lotzeak euskara idatzizko kulturara sartzeko aukerak zapuztu zituen eta, horrekin batera, argitalpen bibliografikoa ere bai.
|
|
|
Legorgeu hark bai, ordea, harekin ederki moldatzen zen aita. Hizkuntzez liluratuta geratu zen haurra eta,
|
handik
urte batzuetara, Filologia ikasketak egin zituen Unamunok Salamancan.
|
|
|
Enrique Martin Monrealek erabili ohi zuen elastikoa zen, eta kolore gorria bihotzeraino itsatsi zitzaion. Are eta gehiago
|
handik
urte batzutara auzokide batzuk Sadarrera eraman zutenean. Mutiko horrek ezin zuen sinetsi hegoaldeko harmaila mitikoan zutik ikusi zuena:
|
|
|
" Baina mutilak amets handiak zituen, eta hala lortu zuen teniente izatea, baita kapitain ere,
|
handik
urte batzuetara; eta kapitaina, jakina, zortzi puntako izar bati begira jarri zen orduan: hain amets ugari egiten zuen, noiznahi egiten zuen amets, bai esna zegoenean, eta bai lotan ere; lotan, baina, zortzi puntako izarra eguzki biribil bat balitz bezala agertzen zitzaion, harik eta, egun batean, mairuen aurkako gerran, han Marokon, sekulako balentria egin zuen arte –oker ez banago, gainera zetorkiòn tanke bat lehertarazi zuen eskuko granada batekin–, eta orduan, sari gisa, beste bateko bat eman zioten:
|
|
|
Jarri ziren bi lagunak Alde Zaharrerako bidean, non baitzeuden taberna asko eta asko; iritsi ziren bertara; ibili ziren taberna batetik bestera; egon ziren elkarrekin ordu pare batez; kontatu zion Albertok Domingori bere historia: nola hiritik Galiziara zihoan bitartean jakin zuen utzitako hirira itzuliko zela noizbait, hain zen handia leku-aldaketak eragin zion mina... baita aukera aurkitu ere,
|
handik
urte batzuetara, azken bi urteetan gurasoak hil ondoren, ama pneumonia baten ondorioz eta aita bihotzekoak jota; nola batxilergoa bukatu bezain laster inprenta batean hasi zen lanean han Galizian, non ofizioa ikasi baitzuen, eta nola hirira itzulita gero beste inprenta batean hasi zen; Domingok adi adi entzuten zion, bere txandaren zain; une hartan, baina, denborak berriro nerabezarora eraman bal...
|
|
|
Gabino etxean gera zitekeen, baina kanpora irten zen, barruak agindutako erabakian, Gabinok berak halaxe aitortuko zuen
|
handik
urte batzuetara Zapiain doktoreari idatzitako eguneroko itxurakoan8:
|
|
|
Haurrek, kobazuloan gertaturikoak kontatzean, barru lotsak eragin ohi duen amnesia automatikoaren bidez pasarterik gordinenak isildu bazituzten ere, geroago Iñigo nerabeak ñabardura guztiekin idatzi zituen fraidegai zegoela ondutako egunerokoan eta,
|
handik
urte batzuetara, Hernialdeko baserrian eginiko masoi bilera haietako batean, oso osorik irakurri zizkien euskal logiako kideei:
|
|
|
Kali Yuga aro gaiztoaren azken ostikadek haurgintza minetan bezala mundu osoa durduzatzen duten bitartean, belaunaldi berrien aitzindariok Lur osoan hazia zabaltzen ari gara, lau haizeetara, aro berria aldarrikatuz, martiri gaberik, gerra gaberik, gorroto gaberik, jelosia gaberik, traizio eta saldukeria gaberik; bizimodu berri bat, non emakumea eta gizona inolako susmo txarrik gabe batuko diren, zeren emakume bakar bat emakume guztiak izango baita, eta gizon bakar bat gizon guztiak. ...zu zeu ere maisu deika..., Namaste, Namaste," Zure baitako jainkoa agurtzen dut", Namaste, Namaste" nire barruko alderik jainkozkoenak zure barruko alderik jainkozkoena bedeinkatzen du", Namaste, Namaste," Unibertso osoa zeure baitan duzun leku horri, ohore", Namaste, Namaste... baina ez zenuen ezertxo ere ulertu, une hartako liluraren mende erori besterik ez, zeren,
|
handik
urte batzuetara, zu zeu izan nahi zenuela esaten hasi baitzinen, ni neu izan nahi dut, Ananda, ez al duzu ulertzen, esaten duzun hori guztia ederra da, baina ni neu izan nahi dut, ezin naiz ibili bizitza osoan zure atzetik, txakurtxo bat bezala, neure erabakiak hartu nahi ditut, nahiz eta akatsak egin, horixe esan zenidan, Sara, eta bihotza erdiratu zenidan, ez al zara konturatzen nire indar guzt... Meditazioetan, halere, neure burua baretzea lortzen nuen, eta barru barrutik onartzen nuen neure karma, eta zurea ere bai, Sara, aszetikaren bidez garbituz, dena barruratuz, baita zure irainak ere, jarraitu, aurrera egin, garbitu, araztu... baina etsitzeko zorian ere egon nintzen, hain baitzen astuna gainera botatzen zenidan zama ezkorra; zer zama ezkor eta zer potro, Ananda, garbia izatea ez da ergela izatea, ulertzen; ergela ni, hori ez, Sara, dena erakutsi dizut, dontzeila xalo ezjakin bat baino ez zinen garaitik, ikasketak alde batera utziak zenituen, kontzentratzeko gaitasunik ez zenuen, dislexia arazo handi bat... eta nik sendatu zintudan, barru barrutik lasaitzen erakutsi nizun, polaritatea landu genuen, buruko bi hemisferioei sakonetik eraginez, eta bizkor bizkor irakurtzen eta ziztu batean idazten ikasi zenuen, eta behin apaletik hartua zenuen Yoghi Ramacharakaren liburu zail hura ere ulertzera iritsi zinen; ni halako gauzak erakusten, eta zu, berriz, ezkutuan, neba Kandido ustel horrek utzitako barrabaskeriak irakurtzen, horixe egin zenuen orduan ere:
|
|
|
Behin, gazte talde guztia eraman gintian txango batera, Lanza del Vastok Frantzian zeukan komunitatea bisitatzera; zaharrak semea ere eraman zian berekin, Ananda, gu baino gazteagoa, txikitandik yogan eta eskaladan zaildua, laostia mutikoa, baina bazian begiradan ez zakiat zer bat, ezagutu nuenetik antzeman nioan eta hozkia eragin zidaan. Begirada harekin bereganatuko zian, ordea, Sara nire arreba,
|
handik
urte batzuetara. Hori ere behar genian.
|
|
|
norbere esperientzia koxkorraren oldozpenetik, horretaz irakurri gabe, ikuspegi bat destilatzea. Eta
|
handik
urte batzuetara ohartzea munduko beste punta batean beste batek antzeko zerbait esan duela bere esperientziatik, eta ikustea badagoela hor konexio bat. Aitzitik, ateratzen dudan ondorioa gaiaz irakurtzetik atera badut, konexio hori, jakina, gauza bertsuak irakurtzetik dator.
|
|
2010
|
|
|
Baina, laguna hil ondoren, ideia hura indarra hartzen joan zen; agian, erronka handi bat zelako. Pixkanaka, mediku izatearen ideia borroka moral handi baten forma hartzen hasi zen, eta borroka moralak izugarri erakargarriak ziren niretzat, esango zuen
|
handik
urte batzuetara.
|
|
|
iraganeko sinesmena?; halakoetan, barrua irauli eta ziurtzat jotzen baitut nire argialdi hura grazia graziatsu bat izan zela, Jainkoak igorri zidana, bizitzan erabateko aldaketa eraginez? hargatik sartu bainintzen
|
handik
urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin:... Helenarekin bizi izandako porrotaren ondotik ez nuen bizitzeko gogorik, baina hantxe nuen, bizitzeko eta ez bizitzeko gogo guztien oinarrian bizi sena, biziarekin bukatzeko ordua behin eta berriro atzerarazi zidana:
|
|
|
ez dut uste orain naizena izango nintzatekeenik, xakearen zaletasunik gabe. Pasioa ere izan zen aldi batean, maisuen lehiaketa hartan jokatutako partida guztien informazioa eskuratu bezain laster,
|
handik
urte batzuetara, ekin nion gorabeherak estudiatzeari: nork jokatzen zuen pieza zuriekin eta nork beltzekin; pieza bakoitzaren mugimendu bakoitzak zer ate irekitzen zizkion eta zer ate ixten pieza mugitu zuenari, eta abar, harik eta, azkenean, partida guztiak edo ia guztiak buruz ikasi nituen arte?, eta arnasa bezalakoa izan zait beti, halako moldez, non, luzaroan jokatu ezean, astean behin gutxienez?, ezinegon moduko bat nagusitzen baitzait.
|
|
|
eta bai gaztelaniazkoak ere, hauen artean bat? nik
|
handik
urte batzuetara irakurri eta biziki hunkituta utzi ninduena: –¿ Qué me importa no ver la luz del día/ si tengo en mi conciencia la luz del Cielo?
|
|
|
Gurea, beraz, enpresa eredugarria izan zen, frankismoaren garai haietan zer esanik ez? halaxe eman zion aditzera Francok berak bederen Teofilo Mariari, orbetarren enpresa saritu zuenean,
|
handik
urte batzuetara.
|
|
|
Heriotzaren atarian dagoen gizakiaren larriminak badu garaiko literaturak maite zuen egoera muturrekoaren usain bat, baina ezin esan liteke Hugo denbora pasazko axalkerietan dabilenik: egile izenik gabe argitaratu zuen idazlana, 1829an, heriotza zigorraren kontrako aldarri gisa; polemika gaitza eragin zuen, eta
|
handik
urte batzuetara, 1832an, bere izen eta guzti kaleratu zen liburuaren bosgarren argitaraldia, heriotza zigorraren kontrako argudioetan sakontzen zuen hitzaurre batekin: –Errotik ukatzen dugu espero den efektua lortzen duenik.
|
|
|
Denbora eta testuinguru hartakoa da Conamara gogoan ondu adierazpen poetiko xumea[
|
handik
urte batzuetara, Antonio Breschik haren bertsio bat musikatu zuen eta Mezulari diskoan argitaratu Connemara maitea izenarekin]. (Elkar, 1985)
|
|
|
–Garagarrillan ogeta seian,/ Donostian Aldanondon,/ sail bat bazkaltzen/ alkartuta gi, an egon?. Gorago esan dugunez,
|
handik
urte batzuetara, argazki horretako partaide gehienak izan ziren omenduak Donostian, Bertsolari Egunean(). Hamabost urte geroago ikusi du argia Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak liburuak, egilearen bertso bizitzan hirugarren mugarri nagusia denak.
|
|
|
“Etxebizitza babestua erosteko prozesuaren zati handi bat osatu duen herritar bakar batek ere ez du galduko laguntza jasotzeko legezko itxaropena, konturatzen baikara hori izango zela erabakiak hartzeko orduan eragina izan zuen arrazoietako bat”, esan zuen Etxebizitzako titularrak araubide iragankor horri ekitean. Hala ere, Corredorrek onartu zuen laguntza hori “ez dela frogatu babes ofizialeko etxebizitzen eskatzaileei laguntzeko eraginkorrena eta bidezkoena denik, erosketa eskritura publikoa egin eta
|
handik
urte batzuetara heltzen zelako”. Artekariak zehaztu zuen erosketarako laguntza 2011ko urtarrilaren 1etik aurrera eskuratu ahal izango dutela etxebizitza horien sustatzaileak lortutako mailegu hitzartuan subrogatu diren BOEen erosleek, baldin eta kreditu hori Etxebizitza Ministerioari jakinarazi bazaio Estatuko Etxebizitza eta Birgaitze Plana (PEVR) aldatzeko errege dekretua indarrean jarri aurretik, edo epe horretan bertan zuzeneko maileguak lortu badituzte.
|
|
|
isilpekoagoa bai bederen— heldu zitzaidana, Lauaxeta santu martiri bat bezala hil baitzen... hil zutenei ere barkatu ez zien, bada, beren gaiztakeria, Kristok bere hiltzaileei barkatu zien bezala: "... lleno de perdón mientras viva,/ lleno de gracia cuando muera"!; bere testigantza adierazteko, izan ere, poema batzuk utzi zituen, bai euskarazkoak —" Goiz eder onetan erail bear nabe..." hasten dena baino poema zirraragarriagorik...! — eta bai gaztelaniazkoak ere, hauen artean bat... nik
|
handik
urte batzuetara irakurri eta biziki hunkituta utzi ninduena: " ¿ Qué me importa no ver la luz del día/ si tengo en mi conciencia la luz del Cielo?
|
|
|
ez dut uste orain naizena izango nintzatekeenik, xakearen zaletasunik gabe. Pasioa ere izan zen aldi batean —maisuen lehiaketa hartan jokatutako partida guztien informazioa eskuratu bezain laster,
|
handik
urte batzuetara, ekin nion gorabeherak estudiatzeari: nork jokatzen zuen pieza zuriekin eta nork beltzekin; pieza bakoitzaren mugimendu bakoitzak zer ate irekitzen zizkion eta zer ate ixten pieza mugitu zuenari, eta abar, harik eta, azkenean, partida guztiak edo ia guztiak buruz ikasi nituen arte—, eta arnasa bezalakoa izan zait beti, halako moldez, non, luzaroan jokatu ezean —astean behin gutxienez—, ezinegon moduko bat nagusitzen baitzait.
|
|
|
Badakizu nik Jainkoagan sinesten dudala, Damaso, nire azken urteotako sinesteko modua ez sinesteko modu bat ere baden arren; esan nahi dizudana da pertsonak ez garela beti bat: horregatik gailentzen ote zait batzuetan —gutxi batzuetan, hobeto— iraganeko sinesmena?; halakoetan, barrua irauli eta ziurtzat jotzen baitut nire argialdi hura grazia graziatsu bat izan zela, Jainkoak igorri zidana, bizitzan erabateko aldaketa eraginez... hargatik sartu bainintzen
|
handik
urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin:... Helenarekin bizi izandako porrotaren ondotik ez nuen bizitzeko gogorik, baina hantxe nuen, bizitzeko eta ez bizitzeko gogo guztien oinarrian bizi sena, biziarekin bukatzeko ordua behin eta berriro atzerarazi zidana:
|
|
|
estatus gutxieneko bat eta bakean uztea... eta nola orbetarrok baikinen langileentzat ipuineko esne behia, guztiak esnez hornitzen genituenak, gero eta gehiago hartu zuten hauek esne behia jainkosatzat... baita beren burua gero eta orbetarragotzat, ondorioz, hierarkia zurrun batek egituratutako familia handi bateko partaide sentitzeraino, Teofilo Mariak egun batean iragarri bezala, Frantziako bi urteko egonalditik itzuli ez beste. Gurea, beraz, enpresa eredugarria izan zen, frankismoaren garai haietan zer esanik ez... halaxe eman zion aditzera Francok berak bederen Teofilo Mariari, orbetarren enpresa saritu zuenean,
|
handik
urte batzuetara.
|
|
|
Asmatutako fikzioa errealitate bihurtuko zaion beldur idatzi ohi du idazleak. Eta idazle horrek, Allendek, alaba Paula izango din
|
handik
urte batzuetara, Madrilgo ospitale bateko zaintza berezietan, gorputzean preso atzemango duen koman. Eta ezin duela idatzi esango din orduan idazleak, zerbait hautsi zaiola barrenean, ez dakiela inoiz gauzako ote den ostera barre egiteko, zerbaiten alde jarduteko; begitartea bizipozez argituko ote zaion berriro.
|
|
|
Mundu guztiak eta bakoitzak, jo eta ke, ikaragarrizko lana egin zuen. Zorionez,
|
handik
urte batzuetara, Bilbok beste itxura bat zeukan, parte zaharrean batez ere. Aipagarria benetan garai hartan agertu zen gure herria.
|
|
|
Oraindik orain izendatutako gotzainen artean, hutsegite nabarmen batzuk egin dira. Austrian Vienarako 1986an Hans Hermann Groër gotzaina izendatu zuten; eta
|
handik
urte batzuetara baita kardinal egin ere. Baina 1995ean Vatikanoak Vienatik kanpora bota zuen, haren aurka handiak zabaldu baitziren.
|
|
|
Medellinen, gotzainek, egiazko justizia eta bakea ezinbestekoak zirela aldarrikatu zuten. Asmo eta dotrina horiek, teoria bihurtu ziren
|
handik
urte batzuetara, Gustavo Gutiérrezek idatzitako TeologÃa de la liberación liburuan. Hau dela esan daiteke, askapenaren teologiaren lehen pausoetako bat.
|
|
|
Lan hauetan proba handiak jasan zituzten batzuek, baita beren osasunean ere. Hortik aurrera,
|
handik
urte batzuetara ere, batzuek apostolutza honetan jarraitu zuten, jesuita gisa, beren hezkuntza osoa burutu ondoren. Krisialdiak ere sortu ziren, ez baitzen ezkontzen erraza jesuita bizimoduan funtsezkoak ziren ohiturak errespetatzea eta langileen antzera edo langileen auzo eta etxebizitzetan bizitzea jesuitengandik urrun.
|
|
|
Bigarren une larria
|
handik
urte batzuetara etorri zen. Pedro Arrupek Jesusen Lagundiaren zuzendari orokor kargua utzi nahi zuen, konturaturik guztiak, eta Joan Paulo Bigarrena bereziki, ez zeudela berarekin ados, eta zuzendari orokor gisa 15 urte bete ondoren, bazela ordua beste bat aukeratzeko.
|
|
|
Romero tiroz hil eta
|
handik
urte batzuetara, 1996an, Joan Paulo II.a joan zen bisitan El Salvadorrera. Badakit ondo, Romero gotzainaren hilobia katedralean ikusi nahi zuela eta bertan otoitz egin nahi zuela.
|
|
2011
|
|
|
Nire gurasoak Extremaduratik (Espainia) etorri ziren. Aita 10 urte zituela etorri zen, eta
|
handik
urte batzuetara ama ezagutu eta hona etorri zen hura ere. Aurrena Zarautzera etorri ziren, eta duela 35 bat urte iritsi ziren Aizarnazabalera.
|
|
|
Don Marianok jarri zioan: berak erran zidaan,
|
handik
urte batzuetara.
|
|
|
sukaldeaz arduratzen zen, baratzeaz, lorategiaz, oiloez, gaixoez, etxeko martxa guztiaz, izeba eskolan zen bitartean. Hainbesteraino indarberritu zen ze
|
handik
urte batzuetara, aitari, berriro elkarrekin bizitzea proposatuz etorri zitzaionean honela esan baitzion:
|
|
|
Arrasateko erreketaren ondoren izan zen sententzia bat, ustez ekintza hartako errudun zirenak kondenatzen zituena, baina ez zen sekula aurrera eraman sententzian ezarritakoa, Gaztelako erregeak barkatu egin baitzien zigorra
|
handik
urte batzuetara. Oñeztarren mendeku gosea, ordea, ez zen amatatzen, eta hiruzpalau lagun elkartzen baziren, gutxi behar izaten zuten harropuzkeriaz arerioa zirikatzeko.
|
|
|
Eta hori Antonio Machadok ere bere poema batean, berrirakurtzen aritu naiz eta poema izugarri batean jasotzen du. Emaztea hil zitzaionean, oso gaztea zen Leonor, 17 urterekin, handik bizitu zuen bere barne prozesua eta
|
handik
urte batzuetara poema bat idatzi zuen, Baezan zegoela, izugarria, horri buruz. Esaten du gutxi gorabehera:
|
|
|
Hemendik aurrera, berriz, istorioak ez lukeen segida: kontzentrazio eremutik bizirik atera zenez geroztik, Levik ez du lagunaren berririk izan,
|
handik
urte batzuetara berriro elkartzen diren arte.
|
|
|
Badira gutxienik Zamoraren bi poema lehen bertsio batean grabatu eta
|
handik
urte batzuetara bigarren bat merezi izan dutenak, kantuaren —eta esandakoaren— zentzua nolabait aldatu direlarik. Denborak eta interpretazioek errebelazio bat eraginda bezala, bigarren bertsioetan beren mamia azalerazi arte.
|
|
2012
|
|
|
Formatuekin, kontua are okerragoa izan daiteke. Denoi gertatu izan zaigu dokumentuak testu prozesagailu baten bertsio batean idatzita edukitzea, eta
|
handik
urte batzuetara testu prozesagailu horren bertsio berriagoak hori ulertzeko gai ez izatea, ezta. Ba pentsa hori gertatzen bazaigu gure argazki, musika, bideo eta liburuekin, formatua (AVI, EPUB...) edo konpresiorako codec a (MP3, DivX, JPEG...) etorkizunean zaharkituta gelditu eta softwarea horiek irekitzeko gai ez delako!
|
|
|
Urbeltzek esaten zuen Mediterraneoko influentziak sumatzen zizkiola... Kontua da
|
handik
urte batzuetara Urbeltzek berak deitu zidala esanaz Caja Laboraleko hilo musicalean entzun zuela buzukiarekin jota. Greziako kantu tradizional bat omen da.
|
|
|
–Nire amak esplikatu dit
|
handik
urte batzuetara Imanol abeslariak alde egin zuela Euskal Herritik ETAk hil egin nahi zuelako, oroitu du Ainhoa Bengoak.
|
|
|
Lehenago, gaztaroan esan litzateke?? ideologia komunistako alderdi txikiren batekoa izan zen eta
|
handik
urte batzuetara UPNko atea jo zuen. Ez da halako bidea egin duen bakarra inguruan.
|
|
|
Adibide batek balio dezake: frantsesak izan ziren âFrigidaire markakoakâ Donostian sartu ziren hozkailu lehenak, eta etxe oneko donostiar chic aberatsak frigidaire deitzen hasi ziren
|
handik
urte batzuetara donostiar arruntentzat frigorÃfico frigorifikua izango zenari. Carmeni dagokionez, ez zion sekula utzi hozkailuari frigidaire deitzeari, ezta erretiroa hartu zuenean ere.
|
|
|
Beraz beste anekdota batekin jarraituko dut. Beste batean, behin
|
handik
urte batzuetara Kaliforniatik itzuli zenean, errieta txikia egin zidan nik" j" kontsonantea ahoskatzeko neukan eragatik. Hemy Bengoa, Inventarium ikuskizuna ari ginen Atxagak, Ordorikak eta hirurok ematen jende aurrean eta obra amaitu bezain agudo etorri zen zoriontzera eta aldi berean Andolinek linguista japoniar txiki bat zeukan bere barnean gau eta egun instalaturikerrieta egitera" jan"," jakin"," joateko" espainierazko" jotaz" ahoskatzen genuelako.
|
|
2013
|
|
|
1850ean Fugitive Slave Act (Esklabo Iheslarien Legea) delakoa onartu zutenean, Brownek Londresera alde egin zuen, atzera Virginiako tabako sailera eramango zuten beldur. Ingalaterran, hasieran, jarduera abolizionistari eutsi bazion ere,
|
handik
urte batzuetara militantzia baztertu eta lan etekintsuagoetan hasi zen (hipnotizatzaile eta prestidigitadore jardun zuen). Berriro ezkondu zen emakume britainiar batekin; erabakia gogor kritikatu zuen hainbatek, Brownek ez zuelako sekula ahaleginik egin bere familia topatzeko, guztien askatasuna erosteko adina diru aspaldi bildua zuen arren.
|
|
|
hizkuntza berreskuratzeko. Galdua zuen euskara, eta
|
handik
urte batzuetara, berreskuratu ez ezik, euskara irakasle ere aritu zen urte luzez. Eskuzabal jokatzea maite zuen Albisuk, eta Errenterian alkoholari kateatuta zeuden bizilagun batzuekin bilerak egiten hasi zen bere etxean.
|
|
|
Une haiek behin baino gehiagotan oroituko zituen Omarrek; are gehiago:
|
handik
urte batzuetara, Medikuntza Fakultatetik hitzaldi bat eman zezan eskatu zioten, mediku gisa izan zuèn esperientzia oinarri harturik. Horrelaxe kontatu zituen Fadilarekin bizi izandakoak:
|
|
|
Gehiago esango diat: gauzak nik pentsatzen dudan bezala badoaz, hi izendatuko haut enpresaburu karrera bukatu eta
|
handik
urte batzuetara, esperientzia gutxieneko bat hartu ondoren; ni, berriz, politikan sartuko nauk berriro, ea garai bateko porrota garaipen bihurtzen dudan. Bikote ederra egingo diagu, seme!
|
|
|
Hamza hamasei urteko gazte heldugabea zen, eta gertaera hura, berarendako, erabakigarria izan zen,
|
handik
urte batzuetara amari idatzi ziòn gutun bakarrean adierazi zionez: –(?) Jakin nuenean lehergailuak Espainian egindakoak zirela, nik hartu nuen lasaitua!
|
|
|
eta tiroka bukatu zuten, hain fortuna gaiztoarekin, non polizia aleman bat, hamaika atleta eta komandoko zortzi bat kide hil baitziren; komandoko bertze hiruzpalau kideak, berriz, polizia alemanak atxilotu zituen? baita,
|
handik
urte batzuetara, palestinarrek bahitutako hegazkin aleman baten karietarat, askatu ere, nahiz eta Mossad eko gizonek, aitzinago, banan banan garbitu zituzten.
|
|
|
Umetan, gaztetan, olerkari urretxuarraren estatuarekin topo egiten zuen Etxanizek, parez pare, kalera irteten zen bakoitzean, eta musikariaren izena duen plazan jolasten zen. Nork esango zion
|
handik
urte batzuetara bere izena jarriko ziotela herriko beste plaza bati. Urretxu eta Zumarraga banatzen ditu egun leku horrek.
|
|
|
Uste baikenuen Iparraldean babestuak geundela. Baina gero,
|
handik
urte batzuetara, hilketak hasi ziren; hastapen hartan, Triple A, ATE, Batallon Vasco Español, eta gero berehala etorri zen GAL, zeinak denak gaindituko zituen. Gure artean izugarriko egonezina sortu zen.
|
|
|
Garai batean idatzitako neurtizkiak argira jaso eta
|
handik
urte batzuetara akatsez itsusituak ikusten dituela diosku Arresek. Ulergarria da, gorago nahi du beti sortzaileak, kontentagaitza da izatez.
|
|
|
Handik lekora, Hego Euskal Herriko hainbat herritan ere antolatu zituzten gisa hartako literatura lehiaketak. Garai hartan sortu ziren aldizkari eta testu literarioen zabalkundean eragin handia izan zuten Lore Jokoek, eta
|
handik
urte batzuetara agertu zen Eskualduna astekaria ere testuinguru hartan kokatu behar da.
|
|
|
Antonio Barezzi (goiko argazkian). Verdiren mezenas bihurtu zen, eta
|
handik
urte batzuetara, aitaginarreba. Barezzik mutila Ferdinando Provesi organo jolearen eskuetan jarri zuen, ikasle.
|
|
|
Gehiago esango diat: gauzak nik pentsatzen dudan bezala badoaz, hi izendatuko haut enpresaburu karrera bukatu eta
|
handik
urte batzuetara, esperientzia gutxieneko bat hartu ondoren; ni, berriz, politikan sartuko nauk berriro, ea garai bateko porrota garaipen bihurtzen dudan. Bikote ederra egingo diagu, seme!
|
|
|
Une haiek behin baino gehiagotan oroituko zituen Omarrek; are gehiago:
|
handik
urte batzuetara, Medikuntza Fakultatetik hitzaldi bat eman zezan eskatu zioten, mediku gisa izan zuèn esperientzia oinarri harturik. Horrelaxe kontatu zituen Fadilarekin bizi izandakoak:
|
|
|
Hamza hamasei urteko gazte heldugabea zen, eta gertaera hura, berarendako, erabakigarria izan zen,
|
handik
urte batzuetara amari idatzi ziòn gutun bakarrean adierazi zionez: "(...) Jakin nuenean lehergailuak Espainian egindakoak zirela, nik hartu nuen lasaitua!
|
|
|
batetik, israeldar gobernuak uko egin zion kartzelan zeudèn berrehundik goiti palestinar askatzeko eskariari; bertzetik, alemaniarrekin izan zutèn negoziaketan ere ez zitzaien hobeki joan: ekintzaileek, izan ere, bahituekin ihes egin ahal izateko, hegazkin bat eskatu; alemaniarrek ziria sartu, palestinarrak hartaz ohartu... eta tiroka bukatu zuten, hain fortuna gaiztoarekin, non polizia aleman bat, hamaika atleta eta komandoko zortzi bat kide hil baitziren; komandoko bertze hiruzpalau kideak, berriz, polizia alemanak atxilotu zituen... baita,
|
handik
urte batzuetara, palestinarrek bahitutako hegazkin aleman baten karietarat, askatu ere, nahiz eta Mossad eko gizonek, aitzinago, banan banan garbitu zituzten.
|