|
2000
|
|
|
Baina Elizan zaharra zena eta Monarkian Administrazio eta Eskola bidez egin nahiizan zen hizkuntz politika nahikoa aldenduak zeuden beren irizpide eta helburuetan.Eta, aldenduak ez ezik, kontra ere bai arlo batzuetan. Eliza erromatarraren EuskalHerriko (eta beste
|
hainbat
tokitako) hizkuntzazko kulturapenean historikoki alde kritikagarririk franko ageri bada ere, arlo honetan elkarren lehian jarri ziren bi botereenhizkuntz politiken aldea nabaria da.
|
|
|
Nazio edo etnia identitatea kidetasun andana konplexua dela onartzen badugu, aise ulertuko dugu Txillardegiren mezua. Kidetasun elementu horien artean, euskalduntasunaren adierazlerik markatzaileena hizkuntza den neurrian, euskara galtzen denlekuetan beste naziotasun sentimen bat nagusituko da nortasun alienazioaren buruan.Honek ez du, haatik, Ipar Euskal Herriko eta beste
|
hainbat
tokitako fenomeno hauukatzen: hizkuntza nagusia euskara izanagatik (euskaldun peto petoa edo euskaldunelebiduna, adibidez) nazio kidetasunaz espainol edo frantses sentitzea, alegia.Zoritxarreko, kari?
|
|
2002
|
|
|
Baina era berean, ikusi dugun bezala, demografiaren jaitsierak jadanikeragina du, eta are eragin handiagoa izango du etorkizunean. Hainbat lanbidetanlangile gazteen falta dela eta, ondorioz, sortzen diren lan eskaintza onak ikusiz, ezda batere arraroa tituluak lortu baino lehenago ikasketak uzten dituzten gazteakikustea
|
hainbat
tokitan. Zalantzarik gabe, egoera horren luzapena kezkagarrialitzateke epe ertain eta luzeari begira.
|
|
2003
|
|
|
–Kaixo, munduko
|
hainbat
tokitan gertatzen ari den bezala, Euskal Herrian ere, geure etorkizunaz kezkatuta gauden hainbat lagun Hemen eta Munduan herri ekimena bultzatzen ari gara globalizazio neoliberalak dakartzan desorekak etabidegabekeriak salatzeko eta gizarte berri baterako proposamenak egiteko. Ekimenhorren bidez, antolatzeko eta parte hartzeko espazio bat eskaini nahi diegu herritarguztiei.
|
|
|
UEUren berri zabaltzeko hitzaldiak antolatu ziren
|
hainbat
tokitan. Zeregin horretan, ekainaren 1ean Eibarren izan ziren Jazinto Iturbe eta Imanol Tapia, UEUren historia eta 1976ko egitaraua azaltzen.
|
|
2007
|
|
|
Haurtzaroko gizarteratzea behin behinekoa da beti, baina hizkuntzaren arloan gagozela, oso kontua hartzekoa da inguruaren hizkuntza egoera. EuskalHerrian euskal hizkuntza eta kulturaren naturaltasuna oso ezberdina da bizitasunetnolinguistikoaren arabera,
|
hainbat
tokitan euskaldun bizi daiteke natural; bainaoro har, iraupen eta jarraipen naturaletik jarraipen ideologikora iragan gara aspalditik. Adibide ñimiño bat jarriko dizuet:
|
|
|
Baina zein da gaur egun duguna? Abiapuntuari gehi iezaiozue euskaraofiziala
|
hainbat
tokitan eta horixe bera da duguna. Zein da, gaurko inertzia hutseanjarraituz gero, hemendik gutxira sumatu ahal dugun egoera?
|
|
|
garai hartan, Autonomia Estatutuak eta Jaurlaritzaren eraketak ematen zuten aukera baliaturik (opportunity window), Estatu mailan nagusi zen ereduarekiko desberdina zenalternatiba bat bultzatu zela (eredu teknologikoa dei dezakeguna, technology pushdelakoa). Politika zientifiko klasikoaren eredutik aldenduz (interes eta kulturaakademikoaren nagusitasuna, zientziaren autonomia, bikaintasun zientifikoarenbilaketa), Europako
|
hainbat
tokitan nagusitzen hasia zen, eredu teknologikoari, jarraitu zitzaion. Eredu horretan, agente ekonomiko edo enpresarialak ziren nagusi, eta zientziaren erabilera teknologikoari ematen zitzaion lehentasuna (Elzinga etaJamison, 1995).
|
|
|
Beste joera, amaibako auzi filosofikoak gainditzeko hizkera artifizial logikoki arautu eta kontrolatuarena, azken finean «perfektuarena», Bacon-ek desiragarria bai, baina ez du ebatzi egingarria67 Descartes, printzipioz, asmo ontzat ematetik ez da pasatu68 Proiektuan sinetsi eta enpeinatu den autore garrantzizkoena zalantza gabe Leibniz izan da, berak
|
hainbat
tokitan aipatu izan duen Characteristica universalis baten proiektuarekin (Characteristica verbalis ere deitu ohi duena).
|
|
2009
|
|
|
Bizkaikoan, antzekoa suertatuzen. Horren burua bertako gobernadorea zen Jose Echeverria Novoa zela, nagusigoa zuten alderdi ezkertiarrek, nahiz eta horretan hiru ordezkari abertzale izan.Probintzia mailako batzorde horiez gain,
|
hainbat
tokitan martxan jarri zituztenantzeko komiteak gerra egoerari aurre egiteko. Azpeitian, esate baterako, ManuelIrujoren aginduetara eta Eibarren, Juan de los Toyosen menpe.
|
|
|
Baina izeneta abizenekin hor pertsonak daude eta lotura oso zehatzak. Horren aurrean osozaila da irudi azaleko ideologia ematea, errealitate gordina agerian geratu baita.Komunikabideek, behar bezala jokatuz gero, asko lagundu dezakete, esate baterako Jugoslavia ohian edota
|
hainbat
tokitan, hobiak zabaldu zirenean eta gorpuakagerian jarri zirenean, irudi horrek ikaragarrizko indarra hartu zuen eta horrekguztiak justizia exijitzea bultzatzen zuen. Estatuan, 2000 urtean lehenengo urratsaizan zenean, hobiei buruz hitz egitea tabu modukoa zen, maila ofizialean, ez zenserio hartu, ez bederen Madrilgo Gobernuaren mailan.
|
|
|
Bestalde, Langile Batailoietako prisioneroek egindako lan batzuk Rodrigoren ikerketetanaipaturik agertzen dira (2003 eta 2005). Horietaz gain BDST (P) 95 delakoa
|
hainbat
tokitan aritu zenburdinbidean lanean (Sorian, Malagan edota Madrilen) eta horien artean Altsasu eta Agurain artekotrenbidean ere egon zen lanean batailoi honetako konpainia bat (Arenal, 1999).
|
|
2011
|
|
|
Bake epaitegi mota bi hauei erreferentzia
|
hainbat
tokitan jasotzen da. Adibidez, laguntza judizialeko betebeharraren norainokoa eta mugei buruzko 4/ 2001, ekainaren 20ko, BJKNren osoko bilkuraren instrukzioan.
|
|
|
Agian egoerak gainezka egin zion. Kontuan izan behar da, Euskaltzaindiak 1978 urtetik aurrera, urtero D mailako 1.000 titulutik gora banatzen zituela,
|
hainbat
tokitan egindako azterketetan. Ondoko grafikoan ikus daitekeenez (1 grafikoa), Eusko Jaurlaritzak 1982 urtean EGA eman arte, Euskaltzaindiak azken urteetan 1.000 titulutik gora kudeatzen zituen.
|
|
2012
|
|
|
adibidez, Iruñeko katedralean. Gure gizarte kulturari dagozkion herri erakundeak, auzolanakasu, fisikoki agertzen dira
|
hainbat
tokitan; horiek dira silo, kontzeju etxe, udaletxe, baseliza, eliza eta beste asko.
|
|
|
Etnozidio gordina bultzatzen zuten politikekin batera, estrategia bigun gisa, kolonialismo errukitsuaren ereduari jarraitzen zion indigenismoa bultzatuko da
|
hainbat
tokitan, batez ere Latinoamerikan (Cojti, 1997). Anglosaxoien «apartheid» sistemaren aurka, Mexikon Vasconcelos ek «arraza kosmikoa»ren ideia bultzatu eta arraza nahasketatik sorturiko akulturazioa defendatuko du, herri nahasketa helburu modura ikusiz (Sosa, 2007).
|
|
|
Era berean, nekazaritzarako eta edateko ura agortu egingo litzatekeelako
|
hainbat
tokitan, gaixotasunak areagotu eta asko emigraziora bultzatu egingo lituzke klima aldaketak. Agertoki honetan gatazka pizteko posibilitateak handiagoak dira Hirugarren Munduan, baina ondorioak Iparraldean ere sentituko direla iragartzen da.
|
|
|
Edateko ura eduki behar da bai elikagaiarekin erabiltzeko (likido, izotz zein lurrun egoeran) bai garbiketa eta desinfektatze lanetarako. Ur hau ez edateko uraren zirkuitutik zeharo bereizitako saretik etorriko da (azken hori suteak itzaltzeko sistemetan, erresistentzietan, errefrigerazio zirkuituetan eta beste
|
hainbat
tokitan egongo da). Gainera ur edangarriaren kalitate higienikoa egokia dela ziurtatzeko azterketak egingo dira (mikrobiologikoak, kloro edukia eta legeak eskatzen dituen gainontzeko guztiak).
|
|
2013
|
|
|
solitarius, solitaria, solitarium: bakar, bakarti, bakun; bereziki, gorputz zabaleko
|
hainbat
tokitan linfa nodo bakartuak (Noduli límphoidei solitarii), eta nerbiosisteman hala VII., IX. eta X. bikoteen bidezko dastamen informazioa nola erraietako bestelako informazioa daraman nerbio bidea (Tractus solitarius) eta beroni dagokion nukleo taldea (Nuclei tractus solitarii).
|
|
|
junctura, juncturae (f): zentzu zabalean, bi hezurren arteko elkargune, hainbat motatakoak barne (Junctura cartilaginea/ fibrosa/ ossea/ synovialis) eta
|
hainbat
tokitakoak (Juncturae cinguli pectoralis, Juncturae cinguli pelvici, Juncturae columnae vertebralis, Juncturae cranii, Juncturae membri inferioris/ superioris, Juncturae thoracis).
|
|
|
substantia, substantiae (f): gai, lehengai, adibidez burmuineko
|
hainbat
tokitako gai zuria (Substantia alba hypothalami/ medullae oblongatae/ medullae spinalis/ partis basilaris pontis/ tegmenti mesencephali/ tegmenti pontis/ thalami).
|
|
|
ildo. Anatomian, gorputz zabaleko
|
hainbat
tokitako lerro itxurako zuloguneak, adibidez garunean erdiko ildoa (Sulcus centralis cerebri).
|
|
|
hiruki, triangelu. Anatomian, bereziki orpoan aurki daitekeen hezur gehigarri aldakorra (Os trigonum edo Tuberculum laterale tali) edo gorputz zabaleko
|
hainbat
tokitako hiruki tankerako espazioak, besteak beste Trigonum auscultationis, Trigonum caroticum, Trigonum cervicale anterius/ posterius, Trigonum clavipectorale, Trigonum collaterale, Trigonum colli anterius/ laterale, Trigonum cystohepaticum, Trigonum deltopectorale, Trigonum femorale/, Trigonum lumbale superius/ inferius, Trigonum lumbocostale femoris, Trigonum fibrosum dextrum/ sinistrum cordis...
|
|
|
han hor hemenka, itxuraz noraezean dabilena, latineko vagare (noraezean ibili) aditzetik. Anatomian, bereziki buruan, idunean eta
|
hainbat
tokitan zehar zenbait errai eta guruin hornitzen dituen nerbio luzea (Nervus vagus [X]).
|
|
2015
|
|
|
Galdera ikur bat jarri genioke. Ni Busturialdeakoanaiz, eta han, esate baterako Gurutzetara joan behar zara haur bat izateko adibidez, eta Ondarroatiketa beste
|
hainbat
tokitik berdin. Eta ez hori bakarrik, ospitalera joateko ere Galdakao dago hurbilen, beraz, ekipamendu eta zerbitzuetarako irisgarritasun hori, aipatzen zen beste helburuetako bat, agianhiriburuetan dezente zerbitzu izango da baina handik kanpo kohesio sozialik oraindik ez da lortu.
|
|
|
Era berean, EEren alorretik ere ikuspegi propioz begiratu zaio egun bizi dugun krisiari (4.3 koadroa). Zentzu horretan, zehaztu behar da Atzeraldi Handia izenez ezagutzen den krisia, nahiz eta 2008 urtean eztanda egin, gaur egun oraindik ere
|
hainbat
tokitan nabaria dela, eta, horrez gain, egoeraren araberako krisi finantzario ekonomikoa ez ezik, krisi sistemiko baten ezaugarriak ere badituela.
|