|
2001
|
|
|
Erradikal aske izenekoen eragin kaltegarria galarazten duten bitamina, mineral, koloratzaile natural eta landare konposatu batzuk dira, gure organismoan ohi daudelarik,
|
hainbat
prozesu metabolikotan esku hartzen duten sustantziak.
|
|
|
Oro har, ez da hain gozoa, eta ez da harritzekoa usain eta zapore espeziatua eta erretxinatsua izatea. Erleek eztia egin ondoren,
|
hainbat
prozesu egiten zaizkio: Abaraskaren zentrifugazio bidezko erauzketa.
|
|
2002
|
|
|
Orain dela urte batzuk arrain olioa baliatzen zen oiloen pentsuaren osagarri gisa, arrautzek DHA gehiago izan zezaten baina taktika horrek eragozpen latzak zituen: batetik, produktuak arrain tekoa har zezakeen; bestetik, hura erdiesteko
|
hainbat
prozesu kimiko eta fintze prozesuak egin behar izaten zirenez, arrautzen prezioa ikaragarri igotzen zen.
|
|
|
Esne gordina erabiltzeak, ordea, ñabardura eta kalitate bikaineko azken gaztak eragiten ditu, baina horrek nabarmen handituko ditu elikagaien arriskuak. Barietate guztietatik, arreta berezia merezi du gazta freskoak; izan ere, baldintza desegokietan jateak
|
hainbat
prozesu sor ditzake, horietako batzuk larriak. Gazta freskoaren arriskuak Hotz katea mantendu egin behar da, hotz katea hausteak bakterio arriskutsuak ugaritzera eragingo baitu.
|
|
2003
|
|
|
Gehien erabiltzen den sailkapena 1988an Zefalea Aztertzeko nazioarteko Elkarteak egin zuena da, zeinak oro har lau talde handi bereizten dituen: migraina, zefalea tentsionala, sorta moduko zefalea eta
|
hainbat
prozesuri lotutako zefaleak, horien artean hanturazkoa, toxikoa, medikamentosoa, tumorala, baskularra...
|
|
|
Karbonoa, hidrogenoa eta, kasu batzuetan, oxigenoa, nitrogenoa eta sufrea dituzten osagai organikoak dituzten bitaminak. Ez dute energiarik ematen, baina horiek gabe gure gorputza ez da gai gure dieta osatzen duten elikagaien beste mantenugai batzuk (karbohidratoak, proteinak eta gantzak) aprobetxatzeko, eta gainera,
|
hainbat
prozesu organikotan parte hartzen dute, funtzio erregulatzailearekin. Horietako batzuk, hein batean, organismoan sintetizatzen dira:
|
|
2004
|
|
|
Neurriz dosifikatuko badira, sendabelarrek
|
hainbat
prozesu nozitu behar izaten dituzte.
|
|
|
Perkolazio metodoaren bidez, kafe infusioaren kantitate handiak jartzen dira. Ondoren, infusio hori deshidratatu egiten da
|
hainbat
prozesuren bidez, kafearen printzipio disolbagarri, zaporetsu eta aromatikoak dituen hautsa edo kristalak lortzeko. Kafeinari esker, kafearen propietate kitzikagarriei eusten die, kafeinaren eduki purua beti %2 baino handiagoa baita.
|
|
2005
|
|
|
Ekintza mekanismoaren arabera. Belar txarrak
|
hainbat
prozesuren bidez suntsitzen dituzten produktu multzoak daude, hala nola zelula zatiketaren inhibizioa, arnasketa, fotosintesia edo funtsezko aminoazidoen sintesia. Xurgapen lekua.
|
|
|
Kutsatzaileak kaltegarriak ez diren produktu bihurtzeko bioeraldaketaren bidez lortu nahi diren prozesu biologikoek, normalean, beste teknika gehienek baino gutxiago aldatzen dituzte beren ezaugarri naturalak, nahiz eta eragozpen nagusia haien moteltasuna izan. Era berean,
|
hainbat
prozesu kimiko, biologiko edo fisikotan oinarritutako tratamendu teknikak etengabe garatzen eta hobetzen ari dira, eta, beraz, kutsatzaileak aldatu edo suntsitzeko gaitasuna hobetzen ari da, arriskugarri edo, gutxienez, ahalik eta arrisku gutxien izan dezaten. Adibidez, sistema berri bat ‘elektrodeskontaminazio’ deritzona da.
|
|
2006
|
|
|
Giza jarduera ekonomiko batzuetan ere oinarrizkoa da intsektua, hala nola eztigintzan, nekazaritzako
|
hainbat
prozesutan erlamandoek eginiko polinizazioari esker negutegietako ekoizpena ugaltzen da eta intsektu asko laborantzan kaltegarri diren espezie zenbaiten egiazko kontrolatzaile eraginkorrak dira.
|
|
|
Aldartearen asaldura hori, urtaroko asaldura afektibo (UTB) deritzona, melatoninaren mailako aldaketekin lotuta dago. Melatonina hormonak
|
hainbat
prozesu neuroendokrinotan parte hartzen du, hala nola lo esnaldien erritmoan eta gogo aldarteetan. Melatoninaren ezaugarri garrantzitsuenetako bat, guruin pinealak jariatzen duena, 24 orduko zikloan zehar duen aldakortasuna eta inguruneko argiztapenean gertatzen diren aldaketei ematen dien erantzuna da.
|
|
|
Hala, ikertzaileek “lehen aldiz” ezarri dute amaren serotoninaren zeregin erabakigarria —bere geneen araberakoa— fetuaren garapenean, bereziki garunean, baina baita bihotzean eta digestio hodian ere. Serotonina batez ere neurotransmisore gisa jarduten duen substantzia bat da, eta
|
hainbat
prozesutan parte hartzen du: loaren/ esnaldiaren zikloa arautzea, gorputzeko tenperatura, presio arteriala, elikagaiak hartzea eta sexu edo ama portaera kontrolatzea.
|
|
2007
|
|
|
Erleak erlauntz edo kofoinean metaturiko eztia heldu ondoren,
|
hainbat
prozesu aplikatzen zaizkio produktuari: erlauntzetik abaraskak erauzten dira eta, xaflen bitartez, gelaxkak buxatzen dituen ezko edo argizaria kentzen da.
|
|
|
Paz Aresek nabarmendu du eragin praktikoa izan dezakeela sektore agronomikoan eta biomedikoan. Gogoratu molekula horiek izaki bizidun konplexu guztien garapenaren biologiako
|
hainbat
prozesutan parte hartzen dutela. Gizakiei dagokienez, hainbat mikroRNAren alterazio identifikatu dira patologia askoren arduradun gisa.
|
|
|
Kontsumitzaile gehienek ez dute onartzen elikagaietan kutsatzailerik egotea. Hala ere, kondizio kontrolatuetan erabiltzea oso garrantzitsua da
|
hainbat
prozesu inhibitzeko. Gehien erabiltzen direnen artean, mikrobioen hazkuntzaren inhibitzaileak, parasitizidak eta plagizidak nabarmentzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Tratamendua, elkarren ondoan
|
hainbat
prozesu aplikatuz osatzen da: lehendabizikoa (aurre oxidazioa) egiteko, uretan agente kimiko oxidatzailea murgiltzen da, bertan disolbaturik dauden materia organiko eta inorganikoekin erreakziona dezan eta oxidazio bidez suntsi daitezen.
|
|
|
Eztabaida zenbait zientzialariren eskutik sortu zen, energia askatze horren ustezko arriskuaz ohartarazteko. Walter Wagner estatubatuarrak eta Luis Sancho espainiarrak zabaldu zuten debekualdia, LHCak
|
hainbat
prozesu sor ditzakeela baieztatzean, hala nola zulo beltza, materia exotiko supermasiboa edo hutsune kuantikoa, Lurra suntsitzeko gai direnak (bideoan simulazio bat ere egin da), baita unibertsoa bera ere. Hori dela eta, geldiarazteko demanda bat aurkeztu zuten Hawaiiko epaitegi batean, eta epaiketa abian da oraindik.
|
|
|
Organismoak zenbait egun iraun dezake elikagairik hartu gabe, baina egun gutxiren buruan ezin da bizirik iraun urik gabe. Ura ezinbestekoa da
|
hainbat
prozesu fisiologiko egiteko eta gorputzaren tenperaturari eusteko, eta, gainera, elikagaiak eta hondakinak garraiatzen ditu, izerdiaren, gernuaren edo gorozkien bidez. Osagai hori organismoaren ehun guztietan dago, eta funtsezko elementua da zirkulazio aparatuak ongi funtzionatzeko. Oro har, egunean sei edo zortzi baso ur hartzea gomendatzen da, hau da, litro eta erdi likido hartzea.
|
|
|
egonkortzaileak, aromatizatzaileak edo koloratzaileak. Prestaketa, urratsez urrats Etxeko izozkia
|
hainbat
prozesuren aplikazioaren emaitza da. Lehenak, irabiagailu batekin, hautatutako osagai nagusia eta arrautza (gorringoa eta azukrea soilik) birrindu behar ditu.
|
|
2009
|
|
|
loa entrenamenduaren errutina bihurtzea, lo orduak lehiaketa baino aste batzuk lehenago gehitzea, egunean 7 ordu lo egitea lo zordunketa gutxitzeko, loaldi/ esnaldi ordutegi erregularra izatea eta egunean zehar (batez ere logura izanez gero) siesta laburrak egitea. Loaren kontrola Loaldian, kirolariari errendimendua hobetzen laguntzen dioten
|
hainbat
prozesu gertatzen dira gure organismoan. Deskribatutako onurez gain, loaren kalitate onak sistema immunitarioa indartzen du eta kirol gaitasuna murriztu dezaketen gaixotasunekiko erresistentzia areagotzen du; lokomozio aparatua erabat erlaxatzen laguntzen du (muskuluak, artikulazioak eta bizkarra egunez pilatutako tentsioetatik askatzen dira), eta hurrengo egunean energia aurrezten laguntzen du, energia gastua murrizten baitu.
|
|
2010
|
|
|
Liofilizazioa elikagaiak kontserbatzeko metodo bat da, eta
|
hainbat
prozesuk bat egiten dute metodo horretan. Emaitza produktu lehorra da, baina jatorrizko egoeraren ezaugarri organoleptiko guztiak ditu, hala nola aroma, zaporea.
|
|
|
Brigham and Women, s Hospital ospitaleko eta Cornellgo Unibertsitateko talde batek egindako ikerketaren arabera, substantzia hori etengabe jateak %10 murrizten du BGBK jasateko joera. “Biriketako gaixotasun hori garatu ahala, ehun delikatuenak kaltetzen dira
|
hainbat
prozesuren bidez”, azaldu du Anne Hermelet Agler ek, ikerketaren egileetako batek. “E bitaminak birikia kalte horretatik babes dezake”, dio adituak.
|
|
2011
|
|
|
Eremu horretako garapen nagusietako bat da animalia bizietatik ateratako zelulak erabiliz muskulua sortzeko gai diren teknika berriak sortzea. Zelula horiek, gero, in vitro lantzen dira eta
|
hainbat
prozesu teknologikoren mende jartzen dira.
|
|
|
Melamina ontziteria egiteko ere erabiltzen den materiala da, nahiz eta kasu honetan sarritan ez diren egokiak mikrouhinetarako. Melamina
|
hainbat
prozesu industrialetan erabiltzen den produktu kimikoa da, batez ere baxera eta sukaldeko tresnetan erabiltzen diren plastikoak fabrikatzeko, baita lata estalduretan ere. Osasunerako Mundu Erakundeko (OME) adituek diotenez, produktu horren hondarrak elikagaietara ukipen bidez iristen dira, osasun arazorik sortu gabe, nahiz eta substantzia hori toxikoa den kontzentrazio altuan, Txinan substantzia hori aizundu ondoren frogatu zen bezala.
|
|
|
Graduko unibertsitate ikasketak egin nahi dituzten ikasleek
|
hainbat
prozesu osatu behar dituzte matrikula egiteko
|
|
|
“Hormona horiek sentimenduetan, egiten den horretan, organismoan eta pertsonan bertan arreta jartzeko aukera ematen dute”, azaldu du Raquel Molerok, ISEP Clinic Barcelonako helduen psikologoak. Substantzia horiek
|
hainbat
prozesutan eragiten dute, hala nola oxitozinan, “amak semearengandik hurbil dagoenean askatzen duena eta lasaitasun sentsazioa ematen diona. Era berean, negar asko egin ondoren, ongizate sentsazioa geratzen da substantzia horiek askatzearen ondorioz”, erantsi du.
|
|
2012
|
|
|
mendetik aurrera,
|
hainbat
prozesu industrialetan baliatu izan da.
|
|
|
Irudia: John Loo Kadmioa metal astuna da,
|
hainbat
prozesu industrialetan aplikatzen dena, hala nola plastikoen eta beiren ekoizpenean. Jarduera horiek dira kadmioa ingurumenera askatzeko bide nagusietako bat.
|
|
|
Horretarako, giro gogorra sortu behar izan da mikroorganismoentzat, eztia, azukrea eta gatza eta hutseko ontzia erabiliz, hau da, oxigenoa xurgatuko duena, bakterioen beste lagun handi bat. Elikagai bat deskonposatzen denean,
|
hainbat
prozesu kimiko eta biologikoren ondorioz deskonposatzen da. Mekanismo horietako batzuk elikagaiek sortzen dituzte, bakterio patogenoak sortuz.
|
|
2013
|
|
|
Eta kandelekin eta afariarekin bezala, bainu erromantiko bat prestatzea luxuzko oparia ere bada. Txokolatea eta beste jaki berezi batzuk Txokolate fabrikazioak
|
hainbat
prozesu konplexu eskatzen ditu, baina ez saski polit bat txokolatezko produktuekin edo oparirik gabeko beste gozoki batzuekin prestatzea. Aukera oso dibertigarria da «altxorraren bilaketa» moduko bat sortzea, non omenduak jarraitu behar duen pistetan, azken oparira iritsi arte, baina ezkutuko pista bakoitza bonboiarekin edo beste edozein txokolate piezarekin batera.
|
|
|
Hornidura ura organismoarentzat segurua izatea ezinbestekoa da giza bizitzarako. Baina kontuan hartu behar da ura landatzeko ingurune egokia dela patogenoa ugaltzeko; horregatik, mikroorganismoetako ura gordetzeko metodoak aztertzea ezinbestekoa da. Ura
|
hainbat
prozesutatik igarotzen da edangarri bihurtzea kontsumitu edo elikagaiak egiteko erabili arte. Denbora eta makineria espezifikoa behar duten prozesuak dira, baina ezin hobeto funtzionatzen dute.
|
|
2014
|
|
|
Paper loreak:
|
hainbat
prozesu Paper loreak eskulan mota horretakoak dira, benetan diren baino askoz zailagoak diruditenak. Paperezko lore batzuen prozedura oso landua eta konplexua da, baina badira oso urrats gutxi eta trebetasun berezirik eskatzen duten beste batzuk ere.
|
|
|
Salmonella’ kontrolak oilo erruleak eta gizentzeko oiloak ditu ardatz Elikagai segurtasunaren ikuspegi integratu hori, baserritik mahaira, datuak biltzea, aztertzea, arriskua kudeatzea edo lege neurriak aplikatzea da. Elikagaiak elikatze kateko
|
hainbat
prozesutan kutsa daitezke. Abeletxean, animaliak elikatzeko erabiltzen diren pentsuak Salmonellarekin kutsatu daitezke, eta infekzioa eragin.
|
|
2015
|
|
|
abeletxeko produkziotik kontsumitzailearengana arte». Albaitaritza kontrola, abeletxeetan arriskuak minimizatzeko Elikagaiak elikatze kateko
|
hainbat
prozesutan kutsa daitezke. Hori dela eta, ezinbestekoa da fase bakoitzaren kontrola, ekoizpenetik garraio, sakrifizio eta banaketa faseetara, elikagaiak osasun berme guztiekin irits daitezen kontsumitzailearengana.
|
|
2016
|
|
|
Oro har, B multzoko bitamina horiek lagundu egiten dute mantenugairik energetikoenei probetxua ateratzen, hau da, karbohidratoei, gantzei eta proteinei, eta organismoarentzat garrantzi handikoak diren
|
hainbat
prozesutan parte hartzen dute, besteak beste globulu gorriak eratzeko prozesuan, material genetikoaren sintesian, nerbio sistemaren eta babes sistemaren funtzionamenduan...
|
|
2017
|
|
|
Inprimaketa prozesuak orduak eta egunak izan ditzake, artikulu hori osatzen duten tamaina eta piezen arabera. Gaur egun, 3dko inprimagailuen modelo komertzialak daude, material desberdinak erabiltzen dituztenak eta inprimaketa sortzeko
|
hainbat
prozesu erabiltzen dituztenak. Ohikoena, etxeko eta hezkuntzako inguruneetan, gutxienez, inprimagailua da, polimeroak gehitzen edo injektatzen dituena.
|
|
|
Datozen urteetarako erronka nagusietako bat pertsonek behar dituzten adina elikagai ekoiztea da. Eta nekazaritza hori gauzatzeko ardura dutenen artean dago, baina, horretarako, nekazaritza sistemak planeta bat mugitzen ari den
|
hainbat
prozesuri aurre egin behar die. Horietako bat migrazioa da, Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) onartu duen bezala, Elikaduraren Nazioarteko Eguna dela eta, urriaren 16an.
|
|
2019
|
|
|
Orujera industriak lehengai horrekin egiten du lan (ura, larrua, hezurra eta mamia) iraultzeko eta biltegiratzeko baltsa zabaletan pilatzen da; guztira 155.000 m3 edukiera du, 63 igerileku olinpikoren baliokidea. Produktuak
|
hainbat
prozesu ditu: hezurgabetzea eta lehorketa, eta belarri gordinaren olioa erauztea.
|
|
2021
|
|
|
haurrek beren adinerako garaiera eta pisu normala garatzea eragozten duten arazoak. Obesitatea duten gaixoetan ere mikroRNA motak aztertzen dituzte, obesitatearekin zerikusia duten
|
hainbat
prozesu biologikoren erregulazioarekin lotutako biomolekula taldea. Pubertaro goiztiarra eta gehiegizko pisua Obesitatea duten haurrek pubertaro goiztiarra izaten dute (zortzi urte baino lehen nesketan eta bederatzi urte baino lehen mutiletan).
|
|
2022
|
|
|
Gure herrialdean leheneratutako uren kalitate irizpideak aldatu egiten dira emango zaien erabileraren arabera, eta, adibidez, erabil daitezke. hiriko berdeguneak ureztatzeko, kaleak garbitzeko, suteen aurkako sistemak, ibilgailuen garbiketa industriala, nekazaritzako ureztaketa, hozte eta lurruntze kondentsadore industrialak,
|
hainbat
prozesu industrialetako urak, akuiferoak kargatzeko. … Baina Espainian debekatuta dago giza kontsumorako erabiltzea, baita ospitale eta osasun instalazioetan, igerilekuetan, iturrietan eta apaingarrietan ere, eremu publikoetan edo eraikin publikoen barruan.
|