|
2000
|
|
|
Gehienbat Oria ibaiaren ezkerraldean kokaturik, inauteri oso famatuak ospatzen dituen hiri hau XIX. mendearen erdialdean Gipuzkoako hiriburu izatera iritsi zen. Hiriburu izana,
|
hainbat
mendetan Euskal Herrian izan duen garrantziaren adibidea da. Alde zaharrean 700 urtetan zehar monumentu multzo zabala eta aberatsa egokitu da eta hainbat estilotan egindako eraikinek Gipuzkoako alde zaharrik osoenetakoa bihurtzen dute.
|
|
|
Erlojuz neurtuta, lipar bat baino gehiagorik ez. Egiaz,
|
hainbat
mende, txori baten xaramelaren lilurapean gelditu zen monjearen elezaharrean adina. Nabarmenegia, hondarrean, mirariaren sortzailearen jabea ez ohartzeko.
|
|
2001
|
|
|
Pilotaleku baino polikiroldegi gehiago, espazio berri hauen ondorioz betiko frontoiak haurren jolasetarako edo behin behineko aparkalekutarako (Lapurdiko Sarako errebote frontoi zoragarria honen adibiderik negargarriena izan liteke) baztertuta geratu dira. Hiritar bizimoduak eta usadioek ez dute barkatzen, eta orain arte Euskal Herriko topikoak «herri bakoitzeko frontoi bat» (gutxienez, eta zein baino zein ederragoa) bazioen, belaunaldi batzuetan
|
hainbat
mendetako historia bizi izan duten harriak modernitatearen biktima bihur daitezke.
|
|
|
Bushen gobernu ahotsek oinarrizko azpiegitura amerikarraren kontra —" cyber Pearl Harbor" gisa— Intern etez hel zitekeen erasoa aipatu dute eta, ondorioz, Comba ting Terrorism Act of 2001 erabaki andana onartzear dago. Egitasmo hau onetsiko balitz, auzitan jarriko litzateke mendebaldeko zibilizazioak
|
hainbat
mendez lortu dituen balioak, askatasun pertsonala eta intimitate eskubidea alegia.
|
|
|
Hori guztia zertarako? –errepikatu zuen, erantzuna jakingo ez bailuen– Ba... handik
|
hainbat
mendetara esateko kanonak ez duela ezertarako balio, Teoria barreiatu eta mila zatitan hautsi dela, aztergaia bera zein den ez jakiteraino (eta hortaz, are gutxiago kritika nolakoa behar den), eta hondar hondarrean esateko Literaturari buruzko ideia bera dela hautsi dena, zeinak inork ez baitaki oso ongi zer esan nahi duen baina oso sakon ematen baitu. Hortik aurrera...
|
|
2002
|
|
|
XI. mendetik ezaguna, XVII. menderarte Paris eta Madril arteko biderik motzenean kokatua (Pariseraino 13 egun dilijentziaz), bere kale errepidea
|
hainbat
mendetan pasabide eta atsedenleku izan da. Bere garrantziaren beste bi adibide hurrengoak izan daitezke:
|
|
|
OFF Hala ere, meskitak dira, zalantzarik gabe, Damaskoko zeruan eraikinik nabarmenenak. Hiriko alde zaharretik at, Meskita Handia eraiki eta
|
hainbat
mende geroago, Suleiman I.a Bikainak gune espirituala altxatzeko agindu zuen. Minarete sotileko meskita bat, monasterioa, eta eskola koranikoa edo madrasa egin zituzten.
|
|
|
Tradizio intelektual sakonagoa duten herrialdeetanbakarrik —Egipto, Irak, Siria— identifikatzen dira
|
hainbat
mende atzera egiten duten erdi mailako klaseak. Klase horiek gogo biziz hartu zituzten joera modernizatzaileak eta Mendebaldearen eragina.
|
|
2003
|
|
|
Horixe izan da Latin Eleizearen ohiturea ta legea
|
hainbat
mendetan, azken Kontzilioan liturgia barriztau arte.
|
|
|
Erraldoiak zarete. Etsaiengatik
|
hainbat
mendeetan zehar sufritzen duten heroiak eta sufrikario metatu hori belaunalditik belaunaldira ontasun aberats baten antzera transmititzen duzue, berriz ere diot, zuzena dela uste duzuen gerlak etengabe iraun dezan. Zuek lakedemonarren ondorengo populu tragikoa zarete.
|
|
2004
|
|
|
Egun batetik bestera lurralde bat banatzea zeinen traumatikoa izan behar duen kontuan harturik(
|
hainbat
mendez bertan bizi izan diren herritarrei begira, batik bat), azalekoegia iruditzen zaigu Stern ek egiten duen gogoeta. Juduek euren nahia betetzea lortu zuten, baina arabiarren iritzia ez zuen inork eskatu.
|
|
2005
|
|
|
Euskaldunen eta musulmanen arteko muga izan zen
|
hainbat
mendetan. Agirietan, 939an agertzen da lehenengo aldiz," Portella" izenez.
|
|
|
Lasarte Oria. Hogei urte eta
|
hainbat
mende. AGUIRRE SORONDO, Antxon.
|
|
2007
|
|
|
tituludun nobleek, titulu hori jasotzean, zerga bat ordaindu behar dute. Zerga horrek aspaldiko nobleek ordaintzen zituztenen hondar modura iraun du Espainiako estatuan,
|
hainbat
mendetako higadurari aurre eginez. «Noblezia Zuzenbidean adituek zalantza handiak dituzte zerga horri buruz.
|
|
|
Nafarroan, Erronkariko bailararen bihotzean bada Burgi izeneko herri bat. Han bizi izan zen, duela
|
hainbat
mende, arraza" madarikatu" bat: agoteak.
|
|
|
Erreforma Aita Santu katolikoak ezarri zuela-eta, hasieran herrialde protestante eta ortodoxoek ez zuten egutegi berria onartu. Hala,
|
hainbat
mendetan iraun zuen herrialde batzuen eta besteen egutegien arteko desfaseak. Esaterako, Cervantes eta Shakespeare ez ziren egun berean hil, data berean hil arren.
|
|
|
Ehun eta berrogeita hamar urte inguruan hasten da zahartzen baina, halaz ere,
|
hainbat
mendetan milurteko zenbaitetan, bakanen batek segituko du ondo produzitzen.
|
|
2008
|
|
|
Kolonialismoak 1912an Espainiako Protektoratua ezarri zuenean, sefardiek espainiarrak besoak zabalik hartu zituztela dio, eta marokoar gehienen mesfidantza historikoa hazi egin zela. . Protektoratua Espainiarekiko topaketa izan zen
|
hainbat
menderen ostean. Tetuango komunitate sefardia 1492an Espainiatik egotzitako juduekin sortu zen.
|
|
|
Dudarik gabe, La Demanda edo Arandio mendizerraren bi aldetara ematen da Burgos eta Erriosako euskal toponimiaren gunerik aberatsena. Esan daiteke, Pradoluengo, Santa Olalla, Pradilla, Espinosa del Monte, San Clemente, Santa Cruz del Valle Urbión, Garganchón, Villagalijo, Fresneda, Valmala bezalako herrietan toponimia, batzuetan, ehuneko% 40 edo 50 ean euskaldun dela oraindik, nahiz ahoz ko euskara itzalita egoteak
|
hainbat
mende geroztik onomastikan aldaketa, desitsu ratze, arrozte prozesuak, eta abar suposatu. Arandio mendizerrak, hain zuzen, Haro inguruko zabaldiek baino babesleku hobea eskaini bide die euskal toponimoei, nahiz eta geografikoki hango lurrak hegoalderago egon.
|
|
|
Segidan, Gonzalo Duo ikerlariak gertatutakoaren inguruan solasaldia eskaini zuen. Bere ustez, horrelako bidai baten bidez, liburu bat idatzita baino argiago erakusten ahal da
|
hainbat
mendetako historia. Urdazubiko Udalaren, Bertizko Partzuergo Turistikoaren eta Ziburuko Itsas Begia elkartearen laguntzaz, Duo eta bere kideek burdin mea garraiatu dute Brokoa izeneko txalupan.
|
|
2009
|
|
|
Duela mende bat Artikutzako mazelak ia erabat soilduta zeuden,
|
hainbat
mendetako baso ustiaketaren erruz. Olak hornitzea zen Artikutzako egurraren xede, eta horrez gain, arnasestuka Bianditzeko mendi kaskoa gainditzen zuen trena ere bazebilen, mendiaren erraietatik erauzitako burnigaia garraiatzen.
|
|
|
Kiotoren esentzia dastatzen hasteko lekurik onena Pontocho da. Kamo ibaiaren ondoko kalezulo estu hori denbora pasarako hiriko leku nagusietako bat izan da
|
hainbat
mendez. Gaur egun ere, sarri ikusten dira geishak ochaya izeneko te etxeetara joaten.
|
|
|
LaburpenaInuit herria
|
hainbat
mendetan elezahar batekin bizi izan da. Izpirituen eta gizakien mundua bakean bizi den garaian xaman batek tribua banatzea helburu duen sorginkeria bat egingo du.
|
|
|
isolamendua. Esan dezagun, ordea, euskal hiztunen erkidegoak Historiaurreaz geroztik bizirik iraun baldin badu, eta euskarak oso indartsuak diren gaztelania eta frantsesaren ondoan
|
hainbat
mendetan bizirik iraun baldin badu, ez dela izan" mundutik aparte" isolatuta egon delako, hori ez baita sekula horrela izan, topikoak besterik badio ere.
|
|
2010
|
|
|
–Nefertiti sinesgarri izateko? idatzi zuen Gorrotxategik,, existitu zen tradizio bat
|
hainbat
mendez galdua, antzinaro osoan beste trazarik utzi ez zuena, baina hala ere Arabako eskribau horren jakintzaraino nolabait transmititua izan zena?. Eta hipotesi horixe proposatu zuen Iglesiasek:
|
|
|
Aspaldikoa da Artikoko izotzean zehar pasabide bat egiteko ametsa. Orain
|
hainbat
mende, ospe eta ondasun grinaz zebiltzan nabigatzaileak eta abenturazaleak Siberiako kostatik kanpoko itsas bide baten bila aritzen ziren: Ipar ekialdeko pasabidea.
|
|
2011
|
|
|
Seguru al gaude, kontuak horrela direla? esana dugu batetik (eta bibliografia ezagunak nahi adina adibide ematen du horretaz), azken bi mila urteko historia ezagunak195 adibide ugari eskaintzen duela konpartimentazio soziofuntzional osagarri egonkorraz hainbat belaunaldi (zenbaitetan
|
hainbat
mende) iraun izandakoaz. galdera bestea da ordea: lehen bai, baina orain?
|
|
|
horra minorizazioaren kausa nagusia, eta hona lekukotasun bat: . Egia da auzoak baino irekiagoa dela Maroko, demokratagoa, baina, hala ere, orain dela
|
hainbat
mendetako errepresio modua erabiltzen du oraindik. Marokoarrak badaki Rifeko partea ez dela marokoarrena; badaki hura berbereen lurra dela,, nekazari herria, lerdoak, inozoak?
|
|
|
Fergusonentzat, diglosiaren egoera iraunkorra da. Bere ustez, diglosia kasu batzuek
|
hainbat
mendez iraun dute. g) Gramatika. A eta b aldaerak hizkuntza bakar baten barietateak dira.
|
|
2012
|
|
|
Tradizio mendebaldarrean ere, dikotomia horrek iraun zuen Erdi Aro osoan, eta itzulpen jarduerak etenik gabe jarraitu zuen. XII. mendean, esaterako, hiru zibilizazio elkartu ziren Iberiar Penintsulan (judua, musulmana eta kristaua), eta
|
hainbat
mendetan iraungo zuen itzulpen jarduera garrantzitsu bat sortu zen; horren adibide dugu Toledoko Don Raimundo artzapezpikuak eratutako Toledoko Itzultzaile Eskola. Monje beneditar harentzat berebiziko garrantzia zuen arabiar filosofoen lanak irakurtzeak Aristoteles ulertu ahal izateko, eta lan haiek latinera itzultzea ezinbestekoa zela iruditzen zitzaion.
|
|
|
Jatorri tropikaleko belarra, Indian
|
hainbat
mendez erabili izan dena. Garrantzi handikoa da indiar medikuntza tradizionalaren barruan (Ayurveda), eraginkorra baita sukarren eta infekzio gaitzen aurka.
|
|
2013
|
|
|
Txikienak Galtzagorri bihurriz jantzita egin zuten dantzan eta helduxeagoek berriz, txulalai dantza ezberdinak egin zituzten. KulturartekotasunaLandaberri ikastetxean
|
hainbat
mende egin zuten atzera eta erromatarrak, zeltak, euskal barduliarrak etab. ikusteko aukera izan zen. Tartean, Eneko Aritza, Karlomagno eta Arrano Beltza ere agertu ziren.
|
|
2014
|
|
|
Gizadiak
|
hainbat
mendez probatu du, arrakasta gutxirekin, nola erregulatu gorputzaren pisua elikaduraren kontrolaren bidez. “Dieta bati jarraitzea”, “dieta egitea” edo “erregimenean egotea” esaten zaio horri, eta kontzeptu horri “dieting” deritzo. Eta behin eta berriro dieta egiten dutenek dieters izena hartzen dute.
|
|
|
Segurtasun zaintzaileek hainbat aldiz aurkitu omen zuten egunsentian baina ez ziren ondo deskribatzeko gai izan. Esaten dutenaren arabera, zerbait gertatu zen orain dela
|
hainbat
mende San Frantsizko komentuan, egun azpidelegaritza kokatzen den orubean, hain zuzen.
|
|
|
Horrenbestez,
|
hainbat
mendetan gailentzen den scientia sexualis horren diskurtsoek sorrarazitako egia ez da inondik inora deskubritua, produzitua baizik; garai bakoitzean ikuspegi jakin baten menpeko den botereren batek sortua. Horrezkero, Modernitatean ikuspegi biologizistak baldintzaturiko diskurtso ezberdinak nagusituko dira sexualitatearen inguruan, XX. mendean antropologiak sexualitatea birdeskubritu zuen arte.
|
|
|
Hildakoen egun berezi honetan
|
hainbat
mendetan erbesteratuta bizi ondoren Xibalbak ezin zuen gehiago.
|
|
|
Ez zara duela
|
hainbat
mende maitemindu ninduen gizon hura.
|
|
2015
|
|
|
Txotx denboraldia abiatu berri dela aitzakia hartuta, Astigarragako Petritegi eta Lizeaga sagardotegiek martxan jarri duten ekimena ekarri dugu orriotara:
|
hainbat
mende egin dute atzera, sagardoak historian izan duen lekua ezagutarazteko.
|
|
|
Kasu honetan ere labanaren bi ahoak ikusi ditu Greenpeacek. Alde batean, Kantauriko arrantza tradizionala, duela
|
hainbat
mendetatik euskal arrantzaleek erabiltzen dituzten tresnekin egindakoa. Hor, besteak beste, Ondarroa 12 Milla elkartea goratu du, eta kostaldetik gertuko itsas eremuan bioaniztasuna eta arrantza iraunkorra bateratzeko egin duen ekarpena.
|
|
|
Eraikin mitiko hura Arkaniako erregeen egoitza izan zen, dinastia desagertu zen arte. Geroztik,
|
hainbat
mendez, inor ez zen bizi han. Kondairen arabera, hain zen handia non mendiak txiki uzten baitzituen.
|
|
|
Zubirik itzelezkoena Alcantara koa zeritzana zen, Toledon zeudenetatik zaharrena, mendeetan zehar hainbeste jende bitxi eta ezberdin onartu zuena. Badirudi hasiera batean erromatarrek eraiki zutela, handik
|
hainbat
mendetara godoek berritu eta arabiarrek eman zioten azken funtsezko itxura.
|
|
|
nola igaro ziren
|
hainbat
mende
|
|
|
(Etengabe nabarmentzen ditu Saramagok aginte harreman funtsean ekonomikoak.) Halako batean,. Lisboako setioaren historia? zuzentzea egokitu zaio, eta beti jakintzat hartu izan dena, Britannica k dakarrena, gurutzatuek portugaldarrei, mairuak
|
hainbat
mendez bizi izandako Lisboa setiatzen eta bereganatzen lagundu zietela alegia, aldatu egiten du, gurata. Gurutzatuek EZ zieten on Afonsoren osteei lagundu, dio orain Raimundoren Historiak.
|
|
|
1791ko abenduaren 6an hil zen Mozart. Bukatu gabe utzi zuen Requiem a, Luzio Anneo Seneka filosofoak
|
hainbat
mende lehenago idatzitzako De brevitate vitae hura ilustratzeko adibide bat eskaini nahi izan balu bezala.
|
|
|
Horretarako, duela
|
hainbat
mende fenomeno hau nola ikertu zen ikasiko dugu.
|
|
|
Eta ondoren bere mezua gaineratu du: Guztion esku dago bai, Bernat Etxeparek duela
|
hainbat
mende esandako hura eguneroko bizitzan errealitate bihurtzea. Euskara dantzan, plazan eta munduan are presenteago bilakaraztea, hain zuzen.
|
|
|
Ni sarrixe joan nintzen eta une batez so egin nion oilar totemari, ebakirik hodei ubel erdi karroindu baten aitzinean. Pean, arkupe gotikoaren atarian, patroiaren eria markatzen ari zen, duela
|
hainbat
mende bezala, bide ikusezin bat. Erranez bezala:
|
|
2016
|
|
|
Itsasoak bizimodua baldintzatzen zien Gipuzkoako biztanle askori, eta bizimodu horrek itsasoaren ikuspegia zehaztu zuen
|
hainbat
mendetan. " Izan ere, itsasoa ez zen aisiarako gunea, eta ezta hondartzak ere.
|
|
|
Muino artifizialak 50 metroko altuera eta 22.000 metro koadroko oinarria ditu, eta 25 milioi anforaren hondakinez osatuta dago. Anforak
|
hainbat
mendetan, pixkanaka eta modu egituratuan ipinita jaso zuten mendixka egonkorra. Terrakotazko ontziak oliba olioa eta beste elikagai batzuk garraiatzeko erabiltzen zituzten.
|
|
|
Euskaldun jendeak
|
hainbat
mendez bere berea izanikako konpartimentazio soziofuntzionala, eguneroko jarduera arruntean (batez ere hitzezkoan154) euskarari leku zabala eta, bereziki, belaunez belauneko jarraipena segurtatzekoa aitortzen ziona, ahuldu egin da nabarmen eta, hainbat lekutan, desagertu egin da edota oraintxe desagertzen ari da. Ezin esan liteke, bestalde, azken gotorleku erreserba soziofuntzioal edota geoterritorial horietatik kanpora burua jasotzen ari denik euskara:
|
|
|
esaten zaiona edateko jogurt mota bat, gazia elikaduraren oinarrietako bat izan da
|
hainbat
mendetan.
|
|
|
Beste malda batera hurbildu zirenean, Richard ziminoen senak maldetara bultzatzen zituela konturatu zen, batera, bestera eta beste hainbatetara eta han izan zitekeela sekretua gogoan hartu zuen, hartan edo beste batean. Arazo bakarra denborarena zuten, maldatik maldara beste
|
hainbat
mende iragaiten zelako, milaka ez esateagatik. Igo eta ezer ez!
|
|
|
Borroka egin zuten lurra lortzeko; borroka egin zuten botere politikoa lortzeko. Eta
|
hainbat
mendetan hezkuntzaz gabetuak zituztenez, kartsuki baieztatu zuten eskubidea zeukatela beren hezkuntza grina sakona asetzeko. Halaxe, hegoaldeko gainerako neba arreben antzera, Memphiseko beltz askatu berriak bildu egin ziren, eta erabaki zuten hezkuntza zutela lehentasun nagusi.
|
|
|
Honako jarduera honetan presio atmosferikoan sakonduko dugu, zer den eta nola eragiten duen aztertuz. Horretarako, duela
|
hainbat
mende fenomeno hau nola ikertu zen ikasiko dugu.
|
|
|
Xipriren arrazoinamendua beste arlo batetara ekarriz, hauxe genioke galdatu gure buruari: " Bainan zer egin dugu guk,
|
hainbat
mendez idi edo behi pare bat uztartuz egin den laborantza moldea galtzerat uzteko. Zertan hutsegin dugu guk, hain erakargarriak ziren arto xuritze, ogi joite ala mahatsbiltzeak erreka behera uzteko?
|
|
2017
|
|
|
Pentsatu ere ez! Alabaina, duela
|
hainbat
mende Gillen Konkistatzailearen hizkuntza zen. Normandoen hizkuntza, beraz, horretaz harro baikinen.
|
|
|
Etxauzia Gazteluak
|
hainbat
mendetako historia dauka. Bertrand Etxautz() baigorriar noblearena izan zen, Baionako apezpikua eta Henri IV. Erregearen hurbilekoa zena.
|
|
|
Bi ezaugarriok izan ditu Euskal Herriko historian. Eraikin gisa mantentzen dira etxe anitz, baina instituzio gisa galdu du
|
hainbat
mendez bete duen rola. Etxeak zer izan diren ez ahanzteko, liburu bat argitaratu du Juan Carlos Etxegoien Xamar ek, Pamiela eta Erroa argitaletxeekin batera:
|
|
|
Emakumeak berriro ere soldatatik kanpo utzi zituen hitzarmen berriak, eta Industria Iraultzako lehen faseetako emakumeen errekrutatzea bertan behera utzi zuen. Halaber, oparoaldi kapitalista berri bat ere adierazi zuen,
|
hainbat
mendetako esklabo lanaren emaitza. Areago, laster, hedapen kolonialaren fase berri batek hauspotu zuen goraldi hori.
|
|
|
Ezinezkoa zatekeen sorgin ehiza, Inkisizioa izan ez balitz, aita santuak autoritate sekularrak, sorginak? bila eta zigor zitzaten horrenbeste bulda egin izan ez balitu eta, batez ere, Elizak
|
hainbat
mendetan emakumeen aurkako kanpaina misogino hura bultzatu izan ez balu. Baina, estereotipoak esandakoaren aurka, sorgin ehiza ez zen izan aita santuen fanatismoaren emaitza, ez eta Erromako Inkisizioaren azpilana ere.
|
|
|
129. Egungo Euskal Herri osoa eta gehiago hartzen zuen erresuma izan genuen
|
hainbat
mendez, Nafarroa, baina hori gogora ekartzen duten historialari eta ekintzaileak irribarre burlatiz hartzen dira maiz?. Juan Martin Elexpuru, Berria,.
|
|
|
Azkue Biblioteko bazter askotarantz
|
hainbat
mendetako tartearekin eta, beraz, bestelako ondasun intelektualekin eta hizkuntza gutxi aski diferentziatuekin. Nola egin zuten?
|
|
|
Latin moduko batean ere moldatu behar du, bereziki apezpikuekiko tratuan. Baina Frantziarik ez dago bosgarren mende horretan, frantses hizkuntza hiruzpalau mende berantago sortzen hasiko da, eta frantziar kontzientzia beste
|
hainbat
menderen buruan, ehun urteko gerla sonatuaren bukaerantz, Jeanne d’Arc sonatuaren inguruan(), hots XV. mende hasieran.
|
|
2018
|
|
|
Gure euskalduntasunak harrotzen digu paparra, agian,
|
hainbat
mendetako gure identitatearen zapalkuntzaren ondorioz. Atzerrian dezente ibili garenok ondo dakigu zer den euskalduntasunaren bandera ─edo ikurrina─ behin eta berriro astintzea, We’re not Spanish edo Nous ne sommes pas français hasten diren diskurtsoak buruz ikasi arte errepikatzea.
|
|
|
Horrela, Erdi Aroaz geroztik dokumentu ugari sortu ziren udal barrutiak zehaztasun handiz deskribatuz; ezarritako mugarriak erregularki ikuskatzen ziren, eta urraketa oro gatazka bortitzen iturri izan zitekeen. Zumaia eta Deba arteko mugei buruzko istiluak, adibidez, 1390ean hasi eta
|
hainbat
mendez luzatu ziren. Antzeko tirabirak topa daitezke beste hainbat kasutan ere:
|
|
|
Izenak berak “harmony” edo “chiming” esan nahi du, eta araurik formalenak duen soinuaren pean daude. Ezberdintasunak mantenduz, esan “cynghanedd”, gaur egun, idatzizko tradizioan erabiltzen dela gehienbat –poeta guztiak isilean idaztera iristeraino, duela
|
hainbat
mende ahozkotasunak sortua eta ahozkotasunerako sortua izan zen arren. Galesko poesia tradizionalak entzunezkoari berezko atxikimendua izan dio.
|
|
|
Hala ere,
|
hainbat
mendez balea arrantza Mendebaldeko ekonomiaren motor izan zen, herrialde gutxi batzuen aberastasuna itsas faunaren suntsipenean eta kolonialismoan oinarrituta egon arren. Balea arrantza Mendebaldeko herrialdeak (Ipar Amerika, Ingalaterra, Irlanda, Eskozia, Euskal Herria bera) bestelako kultur eta mundu ikuskerekin harremanetan jarri zuen jarduera transnazionaltzat aurkeztu izan zaigu historia liburuetan.
|
|
|
Maya Angelou poetaren esanetan,"
|
hainbat
mendez, guri estatubatuarroi sinetsarazi ziguten Afrika animalia basatien herrialdea zela, hango biztanleak biluzik ibiltzen ziren gizaki primitiboak zirela, safariak antolatzen edo bata bestea hiltzen pasatzen zutela denbora". Roots ek irudi hori aldatu egin zuen.
|
|
|
Maliri egokitu zaio orain, lehen beste herrialde batzuei bezala, Afrikaren miserien lekuko eta ordezkari izatea. Baina Mali sormen gune garrantzitsua izan da
|
hainbat
mendez, eta balio handiko idazle askoren sorlekua.
|
|
|
Maliri egokitu zaio kontinentearen miserien lekuko eta ordezkari izatea Mendebaldearen aurrean. Maliren alde esan beharra dago, ordea, sormen gune garrantzitsua izan zela
|
hainbat
mendez. Songhai inperioko burua, Askia Handia, literatur zale porrokatua zen, eta haren agintaldian bultzada handia jaso zuen literatur klase orok. XVI. mendeko esploratzaile Leo Africanusen arabera," Tonbuktun epaile, mediku eta apaiz ugari daude, eta guztiek soldata onak jasotzen dituzte erregearengandik.
|
|
|
Izan ere, bi diskurtsoei iparrirlandarren izenean mintzo direla esatea gustatzen zaie, baina aldi berean iparrirlandarrak akabatzea zilegi ikusten dute etsaitzat kontsideratuak baldin badira. Alabaina, Eureka Street eko Jake Jacksonek esaten duen bezala, Ipar Irlandan egia eta tragedia nagusia da
|
hainbat
mendez irlandarrak irlandarrak hiltzen aritu direla, inolako trabarik gabe.
|
|
|
–Oso sustraituta dago alardeak ematen digula partaidetzaren inguruko zentzu bat, eta mantendu egin behar dela beste ezeren gainetik. Baina alardea mantendu zen
|
hainbat
mendez legeak behartuta. Testu zaharretan hala ageri da?, azaldu du.
|
|
|
Eskuez ukitzen ez dena, edo begiez ikusi ezin duguna ez duzu sekula estimutan izan. Ez dituzu sekula aintzat hartu, ez hartuko, Allendebidean atzera aurrera
|
hainbat
mendetan egin, gertatu eta amestu izan diren gorabeherak. Ispiluan ikusi zaitudala esango banizu, korrika joango zinateke bertara, mesfidantzaz.
|
|
|
Hedadura geografiko kartesiarraren aldetik, hastapenetik utzi nahi izan dugu argi kapitulu honetan hiria dugula mintzagai; hots,
|
hainbat
mendez harresien barnean bilduta egon zen esparrua. Ez ditugu buruan, haatik, inguruko lurralde, herri eta ibarrak, egungo Iruñerria osatzen dutenak, ez eta haragokoak ere, nahiz eta horrek ez duen esan nahi hiriburua bera eta inguruak elkarri bizkarra emanda bizi izan direnik:
|
|
2019
|
|
|
482 Pierre Broussain() euskaltzainaren arabera, euskarak etorkizunean bi aukera zituen: arrantzale eta nekazarien" patois" eta atzerriko hizkuntzalarien ikergai izaten jarraitu,
|
hainbat
menderen buruan erdarek ordezkatu arte, ala Akademiak sortutako eta eskolak irakatsitako euskara estandarra nazio hizkuntza bilakatu, azkenean dialektoak desagertu arte. F. Krutwig zeharo bat zetorren (Charritton 1997a; 2007).
|
|
|
Manifestu atzeratua deitu zion Joxe Azurmendi autoreak, baina testua oso aurreratua da idatzi zen garairako (1968): atzeratzen dena bizitzak zigortzen du, dio esaldi aleman batek, eta gurean atzeratua dena da euskaldunon herri gisako garapena historiak hartara derrigortua; atzeratua dena da euskara debekatua egon zela
|
hainbat
mendez; atzeratua dena da ezin dugula herri izan, nahiz" libre izan nahi dugun, zer kulpa daukat nik", Joxe Azurmendik manifestuan dioen gisa.
|
|
|
San Juan baleontzia, euskaldunek zetazeo preziatu haiek ehizatzeko abenturan Kanadaraino eraman zituzten galeoien artean ederrenetakoa, Red Bayko ur hotzetan hondoratu zen itsasoko ekaitz baten ondorioz. Hori gertatu zela baziren jada
|
hainbat
mende, baina arkeologo talde batek baleontziaren hondakinak aurkitu zituen, eta orain, Albaolan, tamaina errealeko erreplika zehatz bat eraikitzen ari ziren. Baleontzi berpiztuak itsasoak zeharkatuko zituen berriro, oraingoan irabazi asmoen ordez helburu kulturalak izango zituen arren.
|
|
|
Usadio honen jatorria oso antzinakoa da,
|
hainbat
mendetatik honakoa, eta landa inguruneko herrietakoa da funtsean; baina, urteak aurrera joan ahala, hiriko ohitura ere bihurtu da. Otsailaren 4an, Santa Ageda bezperan, koruak eta kuadrillak kale eta auzoetan zehar ibiltzen dira Santa Agedaren omenez kantuan.
|
|
|
Peru eta otsoa haurrentzako ipuin zaharrean gertatutakoa errepikatu da hemen. Hainbeste aldiz iragarri dugu apokalipsia, non
|
hainbat
mende baitaramatzagu bete gabeko promesa milenaristak egiten. Hala, apokalipsia ezagutezin bilakatu da.
|
|
|
Komentu honetan betiereko gurtza egin dugu
|
hainbat
mendez.
|
|
2020
|
|
|
Baldin eta aitzakia bada makina horiek hondatu egin daitezkeela, zaindu ditzagun. Erlojuek
|
hainbat
mendetan gidatu gaituzte, eta gaixoak zaintzeko balio izan digute, erlojugile bati 1802an egindako kontratuetan ageri den bezala: " sendagaiak eta elikagaiak dagokien orduetan emanez".
|
|
|
Inprentaren sorreratik, eliteek kultura idatzi bat garatu zuten, eta goi kultura deitu zioten horri; herri xehearen kultura, ahozkoa, behe mailakotzat joz. Horrela,
|
hainbat
mendetan, diskurtso hegemonikoak zabaldu izan du idatzia zela balio zuena, estatusa ematen zuena eta progresua zekarrena; ahozkoa, aldiz, iraganeko kontutzat hartzen zen, garapenak atzean utziko zuen fosil aurremodernotzat.
|
|
|
San Juan Gaztelugatxekoa, San Juan Bataiatzailearen martiritzari eskainitako itsas santutegia, Bizkaiko kostaldeko erromesgune nagusietako bat izan da
|
hainbat
mendez. Otoitzerako, eskerako, promes egiteko, eskerrak emateko... ez ezik, esperientzia estetiko eta paisaia paregabeez gozatzeko ere paraje aparta izan da jendearentzat.
|
|
|
Sesmak iragarri du programa horretan jasotzen diren «hainbat datu historiko berraztertuko» dituztela; besteak beste, 1512 urteko konkista eta euskarari buruzko aipamenak. Hain justu, zalantzan jarri zuen euskara iruindarren hizkuntza izan dela
|
hainbat
mendetatik hona, eskola programak jasotzen duen moduan.
|
|
|
Sesmak iragarri zuen programa horretan jasotzen diren «hainbat datu historiko berraztertuko» dituztela; besteak beste, 1512 urteko konkista eta euskarari buruzko aipamenak. Hain justu, zalantzan jarri zuen euskara iruindarren hizkuntza izan dela
|
hainbat
mendetatik hona, eskola programak jasotzen duen moduan.
|
|
|
Irribarretsu eta harro daude, pozarren. Izan ere,
|
hainbat
mendez Arbiñaga mendilerroaren erraietan lozorroan egon ostean, berriro bat egin dute eguzki izpiekin. Bisitariak gerturatu ahala, iraganaz mintzatzen hasten dira:
|
|
|
Baina ez gaude etsai berri eta ikusezin baten aurkako (koronabirusa) gudan. Gure etsaia zaharra da(
|
hainbat
mende dauzka jada) eta begi bistakoa (miseriara kondenatzen gaituzten horien neurrigabeko aberastasuna bezain begi bistakoa). Etsaiak burgesia du izena eta gure gudak klase borroka.
|
|
|
Ikuspuntu honetatik, urbanismoa, nekazaritza, abeltzaintza eta oro har praktika ekonomiko oro naturaren antropizazio faktore gisa ulertu behar dira, horien bilakaera historikoa izanik ekosistemen egungo egoera ulertzeko funtsezko osagai bat. Lan honen helburua da Bidasoko padurak
|
hainbat
mendetako antropizazio prozesu baten emaitza gisa aztertzea, eta prozesu horren ezaugarri nagusiak nabarmentzea.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolari emakumeak isilaraziak izan dira
|
hainbat
mendez.
|
|
|
42). Izan ere, euskarak
|
hainbat
mende iraun bazuen, herri xehearen praktikari esker izan zen hori:
|
|
|
Harrigarria da gatazken luzapena denboran barrena, baita tramen errepikapena ere. Oso existentzial jarrita, esango genuke ez dugula ezer ikasi, eta harri berarekin estropezuka segitzen dugula lehengo garaietatik gaur egunera arte; ikusi besterik ez dago nola erretrata dezaketen aktualitatea orain dela
|
hainbat
mende sortutako kondairek. Mitoak, sarri, gizakiaren ahuldadeen inguruan mintzo dira, eta, akaso, hori da eternalki gazte izateko beren elixirra.
|
|
|
estereotipoarekin bat datorren baserritar ergel bati buruzko Ipar Euskal Herriko ipuin bat ez ezik, honako hau (1820an sorgin berba esplizituki aipatu ez arren) txerri itxurako sorginen gaineko ipuin bat ere bada; gauez, ibaietan bainatzeko euren burua zubietatik behera botatzea, eta eurei lapurtu nahi dieten herritarrak uretara jaurtitzea gustuko duten sorginak:
|
hainbat
mendez, gidoi hori betetzen duten kontakizunez beteta egon da euskaldunon iruditeria.
|
|
|
Naturako oihuak, zaratak, zalapartak, ihesak... oraindik ere zirrarak sortzen dizkigute
|
hainbat
mendez basoa bizilekutzat baztertu dugun gizakioi. Tradiziozko kulturan, naturak baditu sekretu eta ezkutukoak; esaterako, baso, basamortu eta leku ezkutuetan bizi ohi diren izaki asko haien ahotsengatik bakarrik dira ezagunak kultura tradizionaletan, eta horrek eragin ohi du haiei fantasiazko izaerak asmatzea.
|
|
|
Pertsio poetak eskolako adinean den haur bat deskribatzen du, marmarka ari dena eta pazientzia galduz doana tantatzar bat kalamuaren puntatik erori eta bere kaligrafiako ariketak zipriztintzen zituen bakoitzean. Eszena hori
|
hainbat
mendez errepikatu da ikasgeletan, duela gutxi arte. Amak oraindik gogoan du bere eskola koadernoetako paisaia, malko beltz haiekin bustia.
|
|
2022
|
|
|
Oso altu eta mehea, parke, baso eta hilerrietan altzifrea ikustera ohitzen gara. Ekialdea zuhaitza zenbait berezitasun ditu, hala formari, bizitza luzerari (ale bat
|
hainbat
mendetan bizi daiteke) eta ematen zaizkion erabilerei dagokienez, dela planifikatutako landaketari dagokionez, dela zura zertarako erabiltzen dugun. Artikulu honek laburbiltzen du berezitasun horiek eta behar dituen zainketak.
|
|
|
Erdiguneko Foru Plaza arkupeduna eta zabala da udalerriko elementu nagusietako bat. Gaur egun, Euskal Autonomia Erkidegoko Erdi Aroko plazarik handiena dena toki estrategikoa izan zen
|
hainbat
mendez, Espainiako goi ordokitik itsasorantz zihoazen salgaiak salerosteko —artilea, burdina, aleak, arraina, tapizak, triptikoak eta erretaulak, eta abar— eta horiei zergak ezartzeko gunea baitzen.
|
|
|
Oteizak, zeinaren familiak Gipuzkoara emigratu behar izan zuen Nafarroako erresumaren konkistaren ondoren, historiako bi une identifikatzen ditu, elkarren artean
|
hainbat
mende tarteko: Vatikanoaren itsuskeria Jose Antonio de Agirre katolikoaren aurrean Espainiako Gerra Zibilean eta Julio II.a aita santuaren bulda salmenta Errege erregina Katolikoei, Nafarroa Albako Dukearen aurka altxa ez zedin eta hola Nafarroa eskumikatu berriaren konkista legitimatzeko.
|
|
|
«Ibilbide esanguratsua da, sinbolismoz betea. Kolonen eta Espainiako ordezkaritzaren aurretik igaroko gara, biak ere Espainiak
|
hainbat
mendez baliatu duen eta salatu nahi dugun kolonialismoaren ikur», azaldu du ANCko presidente Dolors Feliuk.
|
|
|
Islama diskurtso bat da, eta haren jabe egiten ahalegintzen dira indar desberdinak; horien barruan badaude eskuineko indar fundamentalistagoak, baina badaude progresistagoak ere, aurrera egiten ahalegintzen direnak, eta islama batasunerako baliatzen dutenak. Emakumeek ere hori bera egiten dute, hau da, islamaz baliatzen dira
|
hainbat
mendez ukatu dieten justizia eskuratzeko, gizonezkoak izan direlako urte luzez testuak interpretatu dituztenak. Feminista musulmanek testu horiek interpretatzen dituzte, islamak duen berdintasun eta justizia izpiritua berreskuratzeko.
|
|
|
Horren ardatza izango dira elkarteko kideek egindako lanak. Hala ere, bilduma pribatuek lagatukakoak ere egongo dira, eta San Roke Kofradiak utziko ditu
|
hainbat
mende dituen ontzia lukainkak egiteko baliatzen zena eta bere pitxer zaharrena. Lan horiek ikusteko Kultura Etxeko Lamuza gelara jo dute interesdunek maiatzaren 26an 17:00etatik 21:00ak arte eta maiatzaren 27an 10:00etatik 13:00ak arte eta 17:00etatik 20:00ak bitartean.
|