|
2008
|
|
|
Hizkuntza guztiak aldatuz doazela ez da datu berria, nahiz eta garai batean euskarak jatorrizko ezaugarriei eusten ziela defendatu, bat eta bera zela sortu zenetik hona. Hizkuntzak oso berea du une oro aldatuz joatea,
|
hainbat
faktore soziolinguistikok aldatzen baitute hizkuntza, hala nola elebitasunak, estandarrak...
|
|
2009
|
|
|
Bestetik, baliabide sozial eta psikosozialen egituren falta ere azaltzen du (Martínez et al., 2006). Komunitatearen osasunean eta euren parte hartzaileen ongizatean
|
hainbat
faktorek eragina dutela kontuan hartzen da. Horrela, giza ongizatea hobetzeko egiten diren esfortzuak hainbat testuinguru eta faktore pertsonalen dinamiken ulermenean oinarrituta egon lirateke, ingurumenetan, jokabideetan, eta aspektu biologikoetan oinarrituta dagoen analisi batean baino gehiago (Stokols, 2000).
|
|
2011
|
|
|
Produkzio hitzak, bere zentzurik zabalenean, alor askori egiten dio erreferentzia: aurrekontuari, produkzio sistemari, zein bien uztarketan zuzenean edukiari eragiten dioten
|
hainbat
faktoreri, hala nola atalaren iraupenari, dekoratu eta lokalizazio kopuruari eta sekuentzien kopuruari?.
|
|
2012
|
|
|
XX. mendeko hainbat teoriak agerian utzi dute literatura sare sozial batek osatzen duela. Sare horretan
|
hainbat
faktore daude1 (idazleak, irakurleak, argitaletxeak, ikastetxeak...), eta faktoreek elkarri eragiten diote. Hain zuzen, eragin horiek ahalbidetzen dute sistemaren funtzionamendua.
|
|
|
Oro har, egin izan diren ikerketetan adin eta sexu desberdineko pertsonek parte hartu izan dute, biztanleria orokorra eta klinikoa aztertu izan dira, ebaluazio tresna desberdinak erabili, pertsona kopuru desberdinak ebaluatu eta informazio iturri desberdinak kontsultatu. Horrek guztiak, beste
|
hainbat
faktorerekin batera, emaitza desberdinak lortzea ekarri du. Dena den, eskolaurrean dauden haurren% 0,3k, eskola adineko haurren% 1,9k, gazteen% 4,7k eta helduen% 5,7k depresioa pairatzen dutela kalkulatzen da (Kashani eta Schmid, 1995).
|
|
|
Beraz, orain arte azaldu dugun guztia kontuan hartuz, esango genuke aztergai izan ditugun ibilbide akademikoak
|
hainbat
faktoreren konbinazioa direla: hiru erakunderen barne mailako gatazkaren eta hiru erakunde horien arteko negoziazio harremanen artean ekoizten denarena hain zuzen.
|
|
2013
|
|
|
Ikaskuntza erraztera bideraturiko jarrera komunikatiboen inguruko Wetsch en (1988) ikerketek inflexio puntu bat ezarri dute hezkuntzaren diskurtsoaren analisian, lengoaiaren baliabide semiotikoei esker. Haren ekarpenei esker, errekurtso diskurtsiboen analisian eragiten duten
|
hainbat
faktore kontuan hartu izan dira, hala nola testuingurua, momentu didaktikoa, hezkuntza etapa edo mailaren arabera (Lemke 1997; Sánchez, Rosales eta Cañedo 1999; Candela 2001; Coll eta Onrubia 2001; Cros 2003; Ruiz, Villuendas eta Bretones 2003; Borzone eta Rosemberg 2004). Ikerlan horien guztien ezaugarri nagusia da, guztiek hitzezko jarrerak zehazki aintzat hartzen dituztela, bigarren plano batean utziz, eta sarritan desagerraraziz, hizkuntza ez hitzezkoarekin erlazionatutako jarrerak.
|
|
2015
|
|
|
Edizio digitalen kalitatean
|
hainbat
faktorek eragiten dute. Asko eta asko alderdi profesional hutsak dira, baina beste batzuk profesionalen eskuetatik at daude; adibidez, informazioaren mundua mehatxatzen duten eragileak.
|
|
|
Kazetaritzaren etorkizunaren diseinuan
|
hainbat
faktore ageri dira: berrikuntza teknologikoak, egoera ekonomikoa, audientziaren interesak, komunikabideetako jabeen kalkuluak, eta abar; gehienetan, profesionalen ahalmenez gaindi dauden elementuak dira (Strömbäck eta Karlsson, 2011:
|
|
|
Horri lotuta, ez dago gaizki Maialen Lujanbiok (2012) esandakoa gogora ekartzea. Berak dioenez,
|
hainbat
faktorek eragiten diote bertsolariari zein paperetatik aritu erabakitzerakoan: norberak oroimenean dituen edo jendartean nagusi diren bertsoek, iritzi dominanteek, ahotsek...
|
|
|
Begirada lantzeko gaiei eta gaurkotasunari buruz pentsatzea, eta horien aurrean kokatzea da gakoa haren hitzetan. Bertsolariak ikuspuntu hautatze eta pertsonaia eraikitze horretan
|
hainbat
faktorek eragiten dute: jendarteko iritzi dominanteek, norbere pentsaerak, gaiak, testuinguruak, norberaren egoera pertsonalak, bertsokideak hartutako bideak... horietako asko ez daude bertsolariaren kontrolpean, eta hala daudenen gaineko erabakiak kontzienteki hartzea ere zaila da sarri.
|
|
2020
|
|
|
Parte hartzaile helduek horren atzean egon litezkeen arrazoiak zein diren erantzun dute galde sortan. Gure jendarteko egiturazko sexismoa da gako nagusia, hortik eratortzen diren
|
hainbat
faktorek pisu handia baitute hizkuntzen erabileran.
|
|
|
zuka aritu ohi dira euskal hiztun gehienak, baina hitanoak bizirik segitzen du Euskal Herriko hamaika zonatan. Dena den, tratamendu informala delakoaren osasuna gorabeheratsua da
|
hainbat
faktore aintzat hartuta; dela geografia, dela adina, dela generoa. Hitanoa osasuntsuen mantentzen den herrietako bat Azpeitia da eta hori izan da gure ikerketa gauzatzeko aukeratu dugun herria.
|
|
2021
|
|
|
Dabid Anauten ustez, euskararen atzerapenaren arrazoiak hizkuntza ordezkapenaren prozesuarekin lotuta daude, eta prozesu horretan
|
hainbat
faktore hartu behar dira kontuan:
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, aipatu behar da Marokon landa eremuko emakumeei tratu txar handiagoa ematen zaiela hirietan bizi diren emakumeei baino;
|
hainbat
faktorek baldintzatutako bi indarkeria mota dira (Desrues eta Moreno, 2009). Landa eremuan, emakumeak mantentzen ditu senarra eta familia, etxean eta etxetik kanpo lanean, eta, ondorioz, kulturalki, fisikoki, psikologikoki eta sexualki menderatutako gizakia da.
|
|
2023
|
|
|
Beste alde batetik, aipatu beharra dago EAEko ikasle kopurua aztertzeko orduan hainbat hutsune topa ditzakegula,
|
hainbat
faktoreren eraginez. Horietako bat eskola uzte goiztiarra edo eskola porrotarena izango litzateke.
|
|
|
ari direla; besteak beste, soldata baxuen eta bizitzeko baliabideak eskuratzeko zailtasunaren ondorioz. Hala ere, beste
|
hainbat
faktore aztertzea ere ezinbestekoa da fenomeno hau lantzerakoan; esaterako, aldaketa kulturalak.
|
|
|
Etxebizitzaren auziak, aurrez aipatu ditugun beste
|
hainbat
faktorerekin batera, eragin zuzena du beste aldagai batzuetan, esaterako, gaur egungo jaiotza tasan10 2020ko datuen arabera, jaiotzek behera egin dute EAEn," 1941az geroztiko minimo historikoraino". Urte horretan, zehazki, 14.721 haur jaio ziren, aurreko urtean baino 697 gutxiago.
|
|
|
Besteak beste, gazteen bizitza aktiborako trantsizioaren paradigma nagusiak aztertu ditugu, bakoitzaren oinarriak kontuan izanik. Horrez gain, aipatutako trantsizio horretan eragin zuzena duten
|
hainbat
faktore ere aztertu dira: hezkuntza, lana^ Faktore horiek, ordea, modu isolatuan ulertzetik urrun, gaur egungo testuinguruan kokatu dira.
|