|
2007
|
|
|
Datarik gabe. guaiko bertako neska mutilekin ezkondu ziren, Ruben Orivel Gervasini eta Gloria Mabel Bassinirekin. Aurreko hamarkadetako
|
hainbat
etxetan ikusi zen bezala, lehenengo belaunalditik bertatik kulturen arteko uztarketan edo mestizajean arazorik gabe sartu ziren euskal etorkinen seme alabak.
|
|
|
Uriaren erdialdea polita da, estilo kolonialeko
|
hainbat
etxe eder dago. Ezin dozu burutik kendu orduko sasoian zenbat aberastasun kendu eutseezan herritarrei ikusten dozuna eregiteko.
|
|
2009
|
|
|
Esaterako, Añeka erreka ondotik doan errepidea bizkarreko etxe batzuekin lotzeko eraikitako zubia daukagu. Zubi horren premia zuen
|
hainbat
etxek. Zubiaren eraikuntza bertako auzoko baten eta hormagin baten artean egin zuten.
|
|
|
Kantatzeko ohitura handia egon da Jatabeko
|
hainbat
etxetan. Azken mendeko kantarien artean Daniel Agirre aipatu beharrekoa da.
|
|
|
Gortako atean akerra zegoen etxe askotan, bere sundak garaitiko abereak gaixoetatik babesten zituela eta. Gorta barruan egoten ziren ardiak
|
hainbat
etxetan, behiengandik eta garaitiko abere espezieetatik banatuta, euren txokoan. Goietako etxe askotan ardi borde edo ardi txabole edukitzen zuten etxe ondoan ardiak jagoteko.
|
|
|
Garai gogorrak izan ziren horiek. Izan ere,
|
hainbat
etxe suaren aurkako babes barik zeudela, XX. mendeko suterik handienetakoa gertatu zen Butroitik Bakioko hondartzara arte.
|
|
|
Domu Santu egunez eta herriko patroiaren egunean batzen ziren senideak, hau da, San Lorentzotan Jataben, baina Goieta auzoko
|
hainbat
etxetan Andra Mari ospatzen zuten elizaz Lemoiz diren etxeetan. Halakoetan, etxean jatorriz bertako kide direnak batzen ziren.
|
|
|
Lemoizen, ordea, bai. Eta gogoratu behar dugu Jatabeko
|
hainbat
etxe elizaz eta eskolaz Lemoiz zirela. Horrek janzkera eta ohituretan ezberdintasun batzuk sortu zituen auzoen artean.
|
|
|
Eta etxeko gazteek, arratsaldea libre izateko, goizez ondo egin behar zuten lan. Horixe izaten zen
|
hainbat
etxetan domeka arratsalderako belaunaldien arteko ituna.
|
|
|
Etxe asko lehenagoko artzain eraikuntzetatik datozela esan liteke. Hori dela eta
|
hainbat
etxeren izenetan korta edo gorta berbak ageri dira Jataben bertan. Gorta antzina artzaintzarekin lotutako kontzeptua izan arren, gaur egun ganaduarentzat erabiltzen den leku estalia da, eta etxearen zatitzat hartzen da.
|
|
|
Egun, ostera,
|
hainbat
etxek izen bi dauzkate, herriak bakarra erabili arren: Zubiaurre edo Fernandone eta Urigoiti edo Zerreñe, hartuko ditugu adibide modura.
|
|
2011
|
|
|
herriz Bermeo izan, baina eleizaz Busturia. Era beretsuan, Munitiz inguruko
|
hainbat
etxe be, herriz Busturia eta eleizaz Sukarrieta izan dira lehen, gaur egun Sukarrietako udalari erantsita badagoz be. Axpeko trengeltokiaren ondoko Santarena etxea be, herriz Gernika izan da luzaroko urteetan.
|
|
|
Gaur egun barriztauta dago. Adinekoek
|
hainbat
etxe ezagunen izenak aitatu ditue: Etxezuria/ Txepetxaene (Txepetxane), Alarbin, Amasuntxe, Mongaburu (Munguru), Apraiz (Apraxe), Torrezarreta (Torrezarta).
|
|
|
Bertako lekukoek aitatu dituen auzoko
|
hainbat
etxeren izenak honeek dira: Gorritxadi (Gorritxe), Ugaran (Ugarane), Osinbaltzaga (Uxenbaltza), Eskigibel (Eskibile), Presape, Ganpe edo Matorduene (Matordune).
|
|
|
Jazoriko burruken aztarrenak edonon agiri ziran inguru guztian. 2011 urtean be hondino orduko balen errastuak ezagun dira Goierriko
|
hainbat
etxetako hormetan. Esku bonbaz josirik topau ebezan bazterrak, batez be gudari eta milizianoenak, pinubola formakoak.
|
|
|
Burrukek zirauen bitartean,
|
hainbat
etxeri frankotarren armadako zaurituak jagoteko ardurea izentau eutsien. Ordukoen esanean, soldadu horreek ez ei eben gura gerran aurrera jarraitu, eta euren zauriak barriztu egiten ebezan behin eta barriz, frontera itzuli beharrik ez izateko.
|
|
|
Norbait hilten zanean, bentanak zabaltzeko ohiturea zala jakiten emon deuskue
|
hainbat
etxetan. Horren atzean dagoan sinistea da, leihoak idegitean handixe urteten ebala hildakoaren arimeak.
|
|
|
Garrafoira botaten eben dendatik etxera ekarteko. Gure lekukoen gazte denporan,
|
hainbat
etxetan txakolina eta sagardaoa egiten zan hondino. Ardaoak estimazino handiagoa eukan19, baina gitxi asko edari biok edaten ziran etxeetan.
|
|
|
Hori esan ostean, Aita Gurea errezetan zan
|
hainbat
etxetan.
|
|
|
Itsasoko urak hazurrei on egiten deutselako eretxia entzun dogu lekukoen artean. Urbizietan, urteko itsasgora eta itsasbeherarik handienak dagozanean, bainua hartzeko ohiturea eukien
|
hainbat
etxetan gure barriemoileen aurrekoek. Baina bada beste sendabide zahar bat, lekukoen euren denporan be indarrean egon dana:
|
|
|
Busturiko mendi bizkarretako lekukoek bizi bizi daukie gomutan etxerriena esaten jakon ermandadea. Oraindino be indarrean dago lehenagoko ermandadeen antzeko alkartasun bat, Bizkai osoan be hedatua, Busturiko
|
hainbat
etxe eta alboerrietakoakaz (Sukarrieta eta Murueta) egitura berezitu bat osotzen dauena13 Orain tsura arte, Muruetako baserri bateko atartean egiten izan dira ermandade horretako batzarrak; San Juan egunez batzen izan dira urtero, arratsaldeko laurak inguruan.
|
|
|
Ibarreko etxeen jaubetzapekoak bihurtu ziran mendi bizkarretako basorik gehienak. Goierrietako biztanleak lur jaube handiakaz akorduetara heltzen ziran, lehen aitatu dogun hartu emonaren bidez,
|
hainbat
etxek euren baso loteak eukita be. XX. mendean zehar Busturiko jenteak atzera berreskuratu ditu, lehenagoko kanpoko dirudunek erosita eukiezan lur asko.
|
|
|
Ardao saltzailea, binoterue, Gernikatik etorten zan
|
hainbat
etxetara. Baina beste herritar batzuek tabernetan erosten eben ardaoa.
|
|
2013
|
|
|
Ardiak eta ahuntzak be egon dira
|
hainbat
etxetan. Ereñon kasurako ia etxe bakotxean, pastorea egoan, eta artaldeak euki dabez.
|
|
2022
|
|
|
Belaustegi abizena 1504an dokumentauta dago, eta etxe izen moduan topau dogu XVIII. mendeko sutegietatik hona. Oin be auzuneari deritzo Belaustegi (ahoz Belusti),
|
hainbat
etxe, solo eta lur barruan dirala.
|
|
2023
|
|
|
Hurrengo egunean, Natibitate egunean, mezatara joan, eta, handik bueltan, txokolatea egin eta armozetan zan herriko
|
hainbat
etxetan. Eta bazkari berezia egiten zan eguerdian.
|
|
|
Zapatu Santuan sua eta ura barriztau egiten dira. Pazkodomekaz
|
hainbat
etxetan artxoa jaten izan da. Horrez gainera, aitabitxi amabitxiek besoetakoei hiru puntako opiltxo berezi bat, mokotsa, oparitzeko ohiturea egon da, baina ez familia guztietan.
|