|
2007
|
|
|
• Orokorrean erabilera indizea% 0,7 eta% 1en artean hobetzea aurreikusiko nuke: Baxuagoa
|
gertatuko
balitz kezkagarria litzateke (eta ondo aztertu beharrekoa).% 1etik gorakoa balitz, positibotzat baloratuko nuke.
|
|
|
adinekoak bihurtuko direla erabilera indize baxueneko adin multzoa. Eta zalantza, hori noiz
|
gertatuko
bazen ere, 2006ko neurketan jazo da. 2006an, adin multzoak honela sailkatu dira:
|
|
|
Erreferentziatzat, 2001eko neurketako emaitza orokorra harturik (%13.5), erabilera indize orokorra 0,7 eta puntu 1en artean hobetuko zela aurreikusi nuen, ohar hau eginez: " Baxuagoa
|
gertatuko
balitz kezkagarria litzateke(...) %1etik gorakoa balitz, oso positibotzat baloratuko nuke".
|
|
|
Hau da, herri eta eskualde askotan euskararen altxorra galtzen joan da belaunaldiz belaunaldi, orain adineko kategoriara iristen ari den belaunaldiarengan joera horrek hondoa jo duen arte; hau da, Arabako lur gehienetan eta Gasteizen, euskaldunak ia desagertuta egon arte. Horregatik
|
gertatuko
zen erabileraren jaitsiera adinekoen artean, aztertu den hamazazpi urteko tartean.
|
|
|
Baina, aldi berean, familia mistoen kasuetan ere transmisiorako ardura altua da eta, hortaz, euskalduna den amak edo aitak seme alabei euskaraz egingo die kasu gehienetan. Aldiz, umeekin hitz egiteko gaitasun nahikoa izan dezakete guraso batek edo biek, baina ez hizkuntza erregistro edota egoera guztietan hizkuntza hori baliatzeko bezainbeste; halakoetan ere, etxeetako erabileraren joera kontrajarria (etxekoan beherantz eta seme alabekin gorantz) ez litzateke motibazio faltagatik
|
gertatuko
.
|
|
2008
|
|
|
Hortik abiatu naiz eta hipotesitzat hartu dut hori edozein hizkuntzatan berdintsu
|
gertatuko
dela, baina kontuan izan dut hizkuntza guztietan ez dela beti blog hitza erabiltzen. Horregatik Wikipediara jo dut hizkuntza bakoitzean termino hori nola erabiltzen den jakiteko
|
|
|
Nire ustez, lanketa honen bitartez, ondo barneratzen dira ahozko jardun antolatu batean jarraitu beharreko urratsak. Aurrerantzean, antzeko egoeraren bat suertatzen bazaie, oso baliagarria
|
gertatuko
zaie ikasitakoa.
|
|
|
Atal honetan, hizkuntza antolaketaren eskeman zeuden proposamenak agertzen ziren, euskal irakaskuntza ezik. Bidenabar aldaketa batzu
|
gertatuko
dira. Adibidez Obragintza publikoa deritzon agintarien elkartea, Euskararen Erakunde Publikoa bilakatu da.
|
|
|
Hortaz, H proposatuko dugu: mota bakoitzeko prozesu eta portaera bereziak
|
gertatuko
dira, bai positiboki eta baita negatiboki ere.
|
|
|
Diagrama hori ikusita, berehala hautematen dugu feedbacka bi noranzkoa izan daitekeela. Autozuzenketa(= negative feedback)
|
gertatuko
da, funtzio ordena bateko defizit batek konpentsazio ahalegina eragiten badu beste funtzio ordenan. Eta, aldiz, anplifikazioa(= positive feedback) gertatuko da, hasierako defizitak elkarrekiko funtzio defizita eragiten badu, hasierako defizita areagotuko duena, eta horrela etengabe.
|
|
|
Autozuzenketa(= negative feedback) gertatuko da, funtzio ordena bateko defizit batek konpentsazio ahalegina eragiten badu beste funtzio ordenan. Eta, aldiz, anplifikazioa(= positive feedback)
|
gertatuko
da, hasierako defizitak elkarrekiko funtzio defizita eragiten badu, hasierako defizita areagotuko duena, eta horrela etengabe. Lehenengo hipotesian, stressa(" gatazka" deritzot) gainditu egingo da, eta azkenean ezabatuko, hizkuntza sistema horretan eginiko egokitze aldaketen bitartez.
|
|
2009
|
|
|
Orain oso erraza da esatea. Katalana teknologiaren eremuan sartzea arrakasta da, baina zer
|
gertatuko
zen ez zegoen batere seguru. Tokian tokiko ekimena oso garrantzitsua izan zen eta barruraino errotu zen.
|
|
|
Interneten igarri egiten da zer den egia eta zer ez. Beraz, tokian tokiko hainbeste proiektu egin ez balira, katalanezko hainbeste ekimen, jendea ohartu ez balitz hizkuntza bizirik dagoela sarean —gaur egun jende guztiak esaten du biziago dagoela sarean kalean baino—, bestea ez zen
|
gertatuko
, edo ez luke batere zentzurik izango.
|
|
|
Herriak oro har, eta hiztun herriak partikularki, kontaktuan hasten direnean, erlazio hierarkikoan kokatzen dira, beti nabaria ez bada ere. Azkenean, historiaren etengabeko gurpilaren mugimenduan, asimilazioa egongo da, baketsua edo gatazkatsua, edo, agian, gatazkaren ondoren haustura
|
gertatuko
da.
|
|
2010
|
|
|
Ez da, noski, herri guztien eredu eta isla gisa ulertu behar, herri euskaldunen multzo horretan sartzen ditugunen artean aldeak eta ezberdintasunak egon badaudelako. Eta pentsa litekeenez, hemen gertatzen direnak ez dira denak era berean inon
|
gertatuko
. Baina, halaber, hemen jasotakoak eta ikusitakoak ez dira bertako ezaugarri edo fenomeno esklusiboak izanen.
|
|
|
Baina deigarriagoa gertatzen da, gure ustez bederen, etorkinen seme alaben erdarazko diskurtsoan euskarazko hitzak aurkitzea. Ez zaie hori
|
gertatuko
tipologia bereko Iruñeko haurrei (eskolako hitza jakin batzuekin ez bada, behintzat), ezta
|
|
|
Donostiakoei ere ziur asko. Euskarak oso bizitasun handia behar duelakoan gaude, horrelakoak
|
gertatuko
badira.
|
|
|
Horregatik hizkuntza nagusian kontsumitzeari uzten dion kopurua, hizkuntza gutxituan gehitzen duen kontsumoa baino txikiagoa da. Eta bi hizkuntzetako produktuetan antzeko prezioak izatetik, hizkuntza gutxituko produktuak garestiago izatera pasako balira, alderantzizko prozesua
|
gertatuko
litzateke
|
|
|
jatorrizkoa izanda ere, bizirauteko zailtasunak dituen hizkuntzarekin? gurea bezalako gizarte eleanitzean —jatorrizkoena den hizkuntzak erabilera ahulena izanik—, gizartekideon jarrera etikoa ezin besteko baldintza da. hizkuntza anitzen elkarbizitza eta hizkuntza gutxiengotuaren etorkizuna ere, ziurtatuko badira, zera eskatzen du; hiztun ezberdinen askatasuna errespetatzea. hau
|
gertatuko
bada berriz, besteen hizkuntza ezagutu eta bere garapena onartu beharra dago. elkarbizitzarako jarrera etiko hau mantentzen ez denean kritika egin ahal izateko eta joera ez egokiak ikusgarri egin eta zuzendu ahal daitezen ahalegintzeko, garrantzitsua litzateke, euskararen, eta hizkuntza ezberdinen, inguruko eztabaida publikoaren azterketak sistematikoki egite jarraitzea. lan honetan egiten den pr... IV Mapa Soziolingüistikoa. kultura Saila. hpS. eusko Jaurlaritzaren argitalpen zerbitzu nagusia.Vitoriagasteiz. larraÑaga, n. (1996).
|
|
2011
|
|
|
Geroago, ordea, 12 urteetan afektibitateak ez du halako garrantzirik eta umea mundu instituzionalean barneratzen ari da (eskola, lan mundua, lagun taldea,...). Umetan inkontziente zituen ohitura batzuk orain kontziente egin ditu eta hizkuntzarekiko jarrerekin ere halaxe
|
gertatuko
da. Txepetxek ibilbide kulturala deitzen duen hau abiatzeko, beraz, hizkuntzarekiko motibazioa ezinbestekoa da.
|
|
|
Txepetxek ibilbide kulturala deitzen duen hau abiatzeko, beraz, hizkuntzarekiko motibazioa ezinbestekoa da. Hala ere, lehen hizkuntzarekiko motibazio naturala ez bada iristen nahikotasun mailara motibazioan hutsunea
|
gertatuko
da eta hau beste hizkuntza batek beteko du. Kasu horretan hizkuntza ordezkapenaz hitz egin genuke.
|
|
|
Soziogenesiaz azaltzen dituen bereizgarrietan ez gara hemen sartuko, eskuartean dugun lanerako hain funtsezkoak ez direlako. Bai, aldiz, ondorioetan. c) Aldaketarik ausartena, egia
|
gertatuko
balitz teorizazio urrats handiena ekarriko lukeena, beste honetan eragin zuen hudson ek: benetako diglosiaren kasuan, eta" bigarren mailako" horretan, zeharo ondorio diferenteak lortzen dira h eta L artean.
|
|
|
Aldaketarik ausartena, egia
|
gertatuko
balitz teorizazio urrats handiena ekarriko lukeena, beste honetan eragin zuen Hudson-ek: benetako diglosiaren kasuan, eta" bigarren mailako" horretan, zeharo ondorio diferenteak lortzen dira H eta L artean.
|
|
|
...at baino gehiago galdu izan dira. wilhelm humboldtek edo Miguel de unamunok argudioak eta arrazoiak bazeuzkaten esan ahal izateko euskara galduko zela, erabiltzen zituzten arrazoiak, datu, analisi eta euren garaiko teoria sendoetatik eratorriak ziren-eta. euskara, ordea, ez da galdu. gizarte zientzietako ikertzaileak badaki jakin bere metodoa mugatua dela eta ez diola erabateko bermerik eskaintzen
|
gertatuko
dena doi doi jakiteko, lege bati jarraituz edo. gerta daitekeela esatearekin konformatu behar du ikertzaileak, gerta daitekeela baldin eta baldintza jakin batzuk betetzen badira, eta, horrela izanik ere, ez da guztiz segurua gertatuko denik.
|
|
|
...ratorriak ziren-eta. euskara, ordea, ez da galdu. gizarte zientzietako ikertzaileak badaki jakin bere metodoa mugatua dela eta ez diola erabateko bermerik eskaintzen gertatuko dena doi doi jakiteko, lege bati jarraituz edo. gerta daitekeela esatearekin konformatu behar du ikertzaileak, gerta daitekeela baldin eta baldintza jakin batzuk betetzen badira, eta, horrela izanik ere, ez da guztiz segurua
|
gertatuko
denik.
|
|
|
Ikuspegi soziolinguistikoari esker, gure gazteek ikusiko lukete gutxitutako hizkuntza batean irakaskuntzaeta ikasketa prozesuak zailtasunekin topo egiten duela oinarrizko hiru faktoretan: ...ntzientzia eta hizkuntza erabilera. hasiera batean, eta egoera soziolinguistiko normalizatu batean, inork ez ditu hizkuntzarekiko jarrera negatiboak. hizkuntza aurreiritziak gutxitze egoeretan izaten dira eta, beraz, soziolinguistikaren irakaskuntzak jarrera horiek hobetzen lagundu dezake. horren ondorioz, ikasketa erraztu eta hizkuntza gaitasuna hobetuko da. orduan, zirkuitu osoaren berrelikadura
|
gertatuko
da: gaitasuna handiagoa denez, ikasketa prozesua hobetu egiten da eta jarrerak positiboagoak dira, etab. hala eta guztiz ere, nerabezaroko jarrerak hiru esperientziatatik abiatuta bakarrik hobetu daitezke:
|
|
|
Teoriatik praktikarako urratsa da ekologiatik iraunkortasunerako jauzia. dirudienez, haugen hizkuntzalari norvegiar eta iparramerikarrak erabili zuen lehenbiziko aldiz hizkuntza ekologiaren kontzeptua 1972an. dena den, hizkuntza iraunkortasun ofizialaren kontzeptua 1992an sortu zen rioko goi bileran. han sortu zen, hain zuzen, garapen iraunkorraren kontzeptua, iraunkortasunaren filosofiaren oinarri dena. hasieran, ekologiari buruzko teorizazioak biodibertsitatea eta espezieen habitata hartu zituen ikergaitzat, eta gero, giza espeziea. zer baldintza behar ditu giza espezieak bizitzeko? orain arteko hazkunde neurrigabeak aurrera jarraitzen badu eta natura ekosistemak suntsitzen jarraitzen badugu, landareeta animalia espezieak ez ezik, giza espeziea ere desagertu egingo da. hitzaldi honetan, jakintzat ematen da hori
|
gertatuko
dela. horrek iraunkortasunaren filosofiara garamatza. Filosofia horren helburua da natura ekosistemen babesa eta gizakion
|
|
2012
|
|
|
Baina nola daude debako taldeak jardueraren transmisioari dagokionez? Bada, eskolak antolatu izan dituzte, horretarako, kultur talde gehientsuenek. eskolek erreleborako aukerak irekitzen dituzte, dudarik gabe, baina ez dute %100ean hala
|
gertatuko
denik bermatzen.
|
|
|
" arazo larri bat dugu, urte batzuk barru etorriko dena: euskaldunak diren gazte horiek, ereduetan eta abar ikasi dutenek, ez badute nagusiki euskaraz egiten beren ingurune sozialean, aisialdiarekin eta abar lotutako kontuetan, zer
|
gertatuko
da beren seme alabei transmitituko dieten hizkuntzarekin?...". Baikorragoa da Iñaki Mart� nez de Luna:
|
|
|
ELMaren arabera, hartzailearen motibazioak eta gaitasunak erabakitzen dute zein egoeratan landuko duen hark mezua, zein prozesu psikologikoren bitartez, eta zernola
|
gertatuko
den aktitude aldaketa, gertatzen baldin bada. Hiru lanketa egoera ezberdin bereizten ditu ELMak.
|
|
|
Honenbestez, hartzailearen motibazioak eta gaitasunak erabakiko dute hiru horietako zein egoeratan
|
gertatuko
den pertsuasioa, batetik, eta, bestetik, izango den aktitude aldaketa. Izan ere, lanketa probabilitate txikiko egoeretan –kanpo ibilbidetik edo pentsamendu kopuru txikiko prozesu psikologikoen bitartez– aldatutako aktitudeekin alderatuta, sendo eta indartsuagoak dira informazioaren lanketa zehatz eta sistematiko baten ondorioz aldatzen diren aktitudeak, –barne ibilbidetik edo pentsamendu kopuru handiko prozesu psikologikoen bitartez gertatzen direnak–:
|
|
2013
|
|
|
Nire ustez, diskurtsoaz gain, beste planteamendu batzuk berritzea ere beharrezkoa zaigula, euskara izango bada Framing Berria ereduan esaten den bezalakoa, agian gehiago, edo horrenbeste, praktikekin lotuz, diskurtsoekin lotuz gain. Adibidez, egun hauetan (irailean) telebistan ikusten ari gara zenbait politiko euskararen aldeko diskurtsoak ez dituzten erabiltzen, euskararen aldekoak ere ez direnak, batzuetan euskara erabiltzen dutela, gehienetan irakurriz bada ere, espero dutelako eraginkorragoa
|
gertatuko
zaiela horrela egitea, bere gertuko bezeroak ez direnentzako ere iritsi nahian: agian hauteskunde garaian gaudelako?.
|
|
|
1) euskararen normalizazioan gehiago eta hobeto eragitea beharrezkoa zaigula, 2) helburu horretarako diskurtso berri baten beharra azpimarratuz, bide ezinbestekoa dena eta garrantzitsuenetakoa izan daitekeena, horretarako Framing Berria eredua proposatuz. Txostena oso mamitsua da, behin baino gehiagotan irakurtzea komeni den horietakoa; baina nik orain aukeratuko ditudan gauza batzuen inguruan bakarrik arituko naiz, pentsatuz eztabaidarako egokiak izan daitezkeela, eta beste partaideek esango dutenenaren osagarriak
|
gertatuko
direla. Ohizkoa den bezala, laburpen gisa, gehien aipatuko ditudanak orain izango dira:
|
|
|
Horregatik, geure buruari egin behar diogun galdera da, ea halako ahaleginetan tematzeak zentzurik ote duen, behinik behin egungo baldintza berberetan. Izan ere, kontsentsu baterako bestelako baldintzarik sortu bitartean kontzeptu hori definitu eta bere diziplinak sailkatzeko asmoarekin abian jar litezkeen saioak, oraingo oztopo eta ezintasun bertsuekin topo eginez, berriz ere antzu
|
gertatuko
lirateke. Hori ez da ulertu behar, ordea, xede horretan amore emateko proposamen gisa, baizik eta, asmo horretan tematuz gero, beste ezeren aurretik baldintza egokiagoak sortzeari lehentasuna eman beharraz ohartarazteko intentzioa.
|
|
|
(Bourhis et al. 1996), Kasu honetan, izan daiteke: 1) edo Euskararen aldeko talde artea, orduan indartsuagoak eta efizienteagoak
|
gertatuko
dira beren ekintzak, edo 2) alderantziz, talde bat Euskararen aldekoa izatea eta bestea kontrakoa izatea.
|
|
|
Gure buruak ez ditu ezberdintzen benetako arriskuak eta irudimenak sorturikoak. Hortaz, nahikoa da etorkizuneko balizko egoera bat aurreikustea, agian, inoiz
|
gertatuko
ez dena, mekanismoa abian jartzeko. Beraz, gure burutik pasatzen dena oso garrantzitsua da.
|
|
|
Badaki, gertatzen denaren aurrean, norberak aukera ditzakeela jarrera eta erantzuna. Beraz, norberak etorrarazten edo baimentzen duela
|
gertatuko
dena; hau da, etorkizuna norberaren esku dagoela.
|
|
2014
|
|
|
Zentzu horretan, BE kideak erreferentziazko lagunak bilakatuz gero, muda errazago
|
gertatuko
da. Eta euskaraz hitz egiteko ohitura dutenei, portaera hori mantentzeko plataforma gisa ere balio die BEk.
|
|
|
" bata elebidun bihurtzea, eta bestea, zeuk dakizun hizkuntza horren kaltean beste hizkuntzara pasatzea (language shift edo mintzaldatzea bezala ezagutua). Kontaktu lingüistikoa dagoenean eta jendea jendearekin nahasten den bitartean, beti
|
gertatuko
dira hiru gauza horiek. Kontua ez baita hemengoa bakarrik, unibertsala da.
|
|
2015
|
|
|
Esan zuen, euskararekin alderatuta, erdara maila altuagoan zegoela, euskarak latigoa jaso zuelako urte askoan. Horregatik, mundu guztiak jakin luke euskara, baina ez da
|
gertatuko
jendeak ez daukalako euskaldun sentimendu hori eta jendeak euskara ETA eta independentziarekin lotzen dituelako.
|
|
|
Gauzak horrela, eskura genuen informazioarekin eta euskal udalerrien geografiaren zatirik handienaz argibideak eskuratu genitzakeela jabeturik, aurrera egin genuen. Ziur ginen ez ginela udalerri guztiak elkarrekin konparatzera iritsiko, baina bagenekien udalerri euskaldunetan gertatzen ari ziren aldaketa sozio-ekonomiko lokalak (ez makroekomikoak) neurtzera iritsiko ginela, eta lagungarri
|
gertatuko
zela datu bilakaera demolinguistikoekin uztarturik.
|
|
|
gizartea, herritarrak edo jendea" hizkuntza komunitate" terminotan ulertuz (Fishman, 1972), hots, barietate jakin bat erabiltzeko arauak dituen kolektibo gisa. Euskararen errealitatearen begiratokitik, gainera, hizkuntza gutxitu bateko hizkuntza komunitate" elebidun edo eleaniztun honen behar komunikatiboez" aritzea aberasgarriagoa
|
gertatuko
litzaiguke. Eta are gehiago, euskal ikerkuntza soziolinguistikotik" normalizazio" bidean jarri nahi den erabileraz eta interbentzioaz jardutea.
|
|
|
Zalantzan jarri ahal dugu helburu eta trataera berezirik ez duen ahozko hori ahozkoa lantzea ote den. Izan ere, eskola adinean garapena
|
gertatuko
da baldin eta irakaskuntzaeta ikaskuntza prozesu horietan intentzionalitatea baldin badago, alegia, Karmele Perez, Agurtzane Azpeitia eta Idurre Alonso – Unibertsitatea eta eskola elkarrekin ahozko hizkuntzaren didaktika lantzen: egunkarien erabilera etengabeko prestakuntzan parte hartzaileek (ikasle zein irakasle) aurrez egoera testuinguratzen eta horren kontzientzia hartzen badute (Dolz & Schneuwly, 1997).
|
|
|
Hiztun mota honen barruan askotariko sailkapenak egin daitezke, hiztun berriaren harreman esparruen ezaugarri soziolinguistikoen arabera. Gure ustez, hiztun mota guztiek daukate zilegitasuna hizkuntza erabiltzeko, moldatzeko, (des) itxuratzeko, eta hori, noski, hiztunen unean uneko behar komunikatiboen arabera
|
gertatuko
da. Alde honetatik, euskararen erabileren (eta ondorioz, alderdi estrukturalen) aniztasunak ez du mugarik.
|
|
|
Jarreraren aurkako portaerak
|
gertatuko
badira, aurrez jarrera aldaketa bat izan behar da burutu nahi den portaera horren norabidean. ematen euskararen biziraupenari, eta nahiago izaten du eroso bizi euskararen zamarik gabe.
|
|
|
Bai Irastortzak eta bai Olasok diote teoria honetatik atera daitekeen ondorioa honakoa dela: " jarreraren aurkako portaerak
|
gertatuko
badira, aurrez jarrera aldaketa bat izan behar da burutu nahi den portaera horren norabidean."
|
|
2016
|
|
|
Lehenengo biak despolitizazioa eta aldarria egokitzeabadaude jasota diskurtso koherentea osatzeko asmoz arestian aipatu diren puntuetan. Hurrengo bostak, aldiz, lotuago daude euskararen hautemate ludiko, erakargarri eta estetikoarekin, planteamendu filosofiko eta pragmatiko sakonekin baino; alegia, hizkuntza merkaturako euskarari egoki
|
gertatuko
litzaizkiokeen marka izenarekin eta irudiarekin.
|
|
|
Ez dezakegu erabiltzeko gai ez garen hizkuntza erabili. Komunikazioa ez da
|
gertatuko
igorleak darabilen hizkuntza hartzaileak ere ezagutzen ez badu. Gutxieneko gaitasun bat ezinbestekoa da edozein hizkuntza erabiltzeko.
|
|
|
Galdera zailak benetan, erantzun bakarra onartzen ez duena. Nik beste erantzun posible batzuk baztertu gabe, gizarte antropologiatik eta, bereziki, hizkuntz antropologiatik erantzuten saiatuko naiz, jakinda —espazio eta denbora oztopo nagusi izanik—, azalpen partziala eta mugatua
|
gertatuko
dela.
|
|
|
Ahuldutako hiztun herrien kasuan, batak ez du askotan bestea segurtatzen. Etxeaz gainera auzo giroak eta kaleak, lagunarteak, eskolak, kirolak eta aisialdiak, lan esparruak eta, oro har, sozializatzeko edo gizarteko kide bihurtzeko prozesuan parte hartzen duten eragileek erabakitzen dute bere osoan, ez etxeko lehen urteetako mintzajardunak soilik, belaunez belauneko jarraipena edota mintzaldaketa
|
gertatuko
den80 Maiz suertatzen da ahuldutako hiztun taldeetan, etxean hizkuntza propioan egiten ikasi arren etxetik kanpora beste hizkuntza bat nagusi izatea eta neska mutilek, adinean aurrera egin ahala, etxean ikasitako ama hizkuntzatik beste horretara jauzi egitea: bai helduekin jarduterakoan eta bai, une batetik aurrera, beraien artean.
|
|
|
Euskarari
|
gertatuko
zaiona honelako baldintzetan gertatuko da:
|
|
|
Euskarari gertatuko zaiona honelako baldintzetan
|
gertatuko
da:
|
|
|
Inkestek azken mende erdiaren eboluzioaren inguruko irudi sinesgarria erakusten digute, eta baita XX. mendearen erdialdean gertatutako gaztelaniatik asturierarako ordezpenaren gakoak ere. Puntu honetan, nire asmoa da aztertzea zer
|
gertatuko
zatekeen aurreko belaunaldietan, hau da, asturieraz hitz egiteari edo asturiera semeei transmititzeari uko egin zioten lehen asturiarren gurasoen belaunaldietan.
|
|
2017
|
|
|
Batek gehiago daki gai horretan, bertzeena osagarri nuke haatik... Batekin lan egiten badut, zer
|
gertatuko
da bertzeekin. Buruhauste horiekin, azpimarratu nahi dut Hegoaldeko euskalgintza egituren arteko konkurrentzia:
|
|
|
• erabilerak neurtzen baditugu, berdin antzera
|
gertatuko
zaigu: erabilerak izango dira gure eSlaren osagai nagusia, haietara bideratuko ditugu politikak eta erabilera handitzeko politikak ebaluatuko ditugu. aurrekoa gutxitan da horren argia. gehienetan nahasiriko joerak ditugu ikerketa eta politiketan. baina horien bidez ezagutza soziala egituratzen dugun era berean, eSla zehazten dugu. hemen Victor pichérekin bat egin genezake:
|
|
|
J.l. alvarez enparantza Txillardegik eredu matematiko bat garatu zuen, gune jakin batean dauden euskaldunen proportziotik abiatuta, espero daitekeen euskararen erabilerari buruzko kalkulu bat egiteko. zehazkiago: eremu jakin batean, bertan dauden euskaldun guztiak euskararekiko leial izanez gero (hau da, euskaldunek haien artean ahal duten guztietan euskaraz eginez gero), eta herritarren harremanak guztiz ausaz
|
gertatuko
balira, zenbatekoa izango litzatekeen euskararen erabilera. gehiago sakondu nahi izanez gero, ikus: tXillardegi, J. l. Álvarez enparantza (2001):
|
|
2018
|
|
|
Anisotropiko deitzen zien Txillardegik erabilera ezagutza baino portzentaje handiagoan gertatzen deneko egoerei (Alvarez, 2001). Egoera anisotropikoa
|
gertatuko
bada, euskarak oso aldeko habitata behar du, faktore objektiboen nahiz subjektiboen konfluentziatik eratortzen den habitat erosoa. Herri horiek guztiak parez pareko tipokoak dira, jakina.
|
|
|
Ordea, gainerako kide guztiek aukeran izango dute hizkuntza zaharrean ala berrian aritzea. Zer
|
gertatuko
da harremanetan hasten direnean. Oso ohikoak izan daitezke, esate baterako, ele biko elkarrizketak.
|
|
|
Arrotza eta disonantea izaten da ele biko elkarrizketa. Zer
|
gertatuko
da. Zein norabide hartuko dute kideek disonantzia gainditzeko eta kontsonantzia eskuratzeko?
|
|
|
prestatuta egon behar dute haien osasun zentroan arreta euskaraz behar dutenen profil soziolinguistiko desberdinetara egokitzeko. Hizkuntzalariek eta bitartekariek, kontzientzia linguistiko garatuena duten profesional euskaldunekin batera, komunikazio egoera horietan erabiltzen diren esaldiak, lexikoa eta adierazpideak bildu, aztertu eta antzeko komunikazio egoeretan arituko diren profesionalei lagungarriak
|
gertatuko
zaizkien baliabideetan integratu behar dituzte. Berebiziko garrantzia izango dute horrelako baliabideen diseinuan tratatu beharreko gaiek eta komunikazio trebetasunek, 4 atalean sakonkiago aztertuko ditugunak.
|
|
|
Zumaian badaude dentsitateguneak, euskara hutsean edo batez ere euskaraz funtzionatzen duten espazioak, eta elkarte eta talde gehienetan aurrerapauso nabarmenak ematen ari dira, euskararen presentzia eta erabilera gero eta handiagoa da; hori sarritan (baina ez beti) erlazionatuta dago pertsonen adinarekin, baina erreleboak ez dakar beti aldaketa. Aurrera egiteak, ordea, ez du esan nahi atzerapausorik ez denik
|
gertatuko
; izan ere, borondatezko lanaz ari gara, eta inori ez zaio ezetzik esaten parte hartzeko gogoa azaltzen badu; behar bezala prestatuta egon ezean, nahikoa da pertsona jakin bat sartzea zuzendaritzan jarduera hizkuntza aldatzeko.
|
|
2019
|
|
|
10 Berariazko euskal kultura ahultzen ari da (jan edanean, jazkeran, jolas kiroletan,..), bere hainbat elementu bizirik badago ere oraindik. ez dago motibo argirik, azken urteotako berrikuntza multzo horri buelta emango zaiola uste izateko. errazago
|
gertatuko
da, ezer gertatzekotan, azken hamarkadotako globalizazio prozesuak begien bistako etorkizunean bizirik segitzea eta, agian, are esparru zabalagoak bereganatzea. horrekin kontatu beharra dago, amets sehaskan kulunkatu nahi ez badugu.
|
|
|
c) Konpartimentazio soziolinguistiko eta moldaera soziokultural berria. guztiz bat nator, arnasguneetako etorkizuna bertako biztanleek diseinatu eta garatu behar duten ideiarekin. uste dut gakoetako bat" Moldaera soziokultural berri bat adostu eta aplikatu behar da" esaldia zehaztea dela. hain zuzen ere," gauzak nola egin behar diren hemen eta orain" frogatzeko eta moldaera soziokultural hori zer izan daitekeen usaintzeko, oso informazio iturri interesgarria izango da tolosaldea datozen urteetan. galtzaundi euskara taldea eskualdeko bilakatu da. arnasguneetako gazte talde ekintzaile eta kementsua sartu da bertara lanera, herriz herri batzordeak osatu dituztelarik eta dinamika berriak eragiten ari direlarik. Bestalde, tolosaldeko euskararen mahaia antolatzen ari da eskualde mailako hizkuntza politika koordinatu eta bideratzeko. eskualdearen ezaugarri soziolinguistiko, demografiko eta ekonomikoak zeintzuk diren jakinda eta udalen eta euskalgintzaren arteko harreman normalizatuak eta aktibaziorako aukerak eta borondateak ikusita, sinistuta nago, esperientzia emankorra eta bide erakuslea
|
gertatuko
dela. eta espero dut, urte gutxi barru praktikan ikusi ahal izango dugula, arnasguneen gaur egungo" sabaia" non dagoen eta" moldaera soziokultural" berriak zer eman dezakeen. moldaera soziokultural berri hori sortuko bada, nolanahi ere, arnasguneetako herritarrak ahaldundu egin dira. gaiaren inguruko informazio zuzena zabaldu da herritarren artean eta formakuntza berezia landu... Beti ere oso kontutan izanik, arnasgune guztiak ez direla berdinak eta direla erabili kopia mimetikoak guztietarako. eta honekin lotuta dator hurrengo hausnarketa. arnasguneen bideragarritasuna, nire ustez, inguruko herriburuen ardura ere bada, eta oro har, euskal herriko bilakaera soziolinguistikoarekin lotuta egongo da. adibide batekin esateko:
|
|
|
4 gIZARTE EREDU BERRIA mikel zalbidek aipatzen dituen erronkei dagokienez, gizarte ereduaren bilakaera bat behar dela azpimarratzen da. maila soziokulturalari dagokionez, txostenean aipatzen den moduan Gemeinschaft elkartea eta Gesellschaft gizartea uztartu egin dira: gizarte eredu berri bat osatu da, ez XIX. mendeko gizartearen eredura itzuli. arnasguneetako biztanleriak, ez bestek, erabaki behar du zer nahi duen. antzinako ereduak ez zaizkio, seguruenik, erakargarri
|
gertatuko
. garrantzitsua da, beraz, txostenean eredu berritzeaz esaten den hori. aisialdia eta gertuko komunitatea desmaterializatzen ari dira hein batez: eguneroko solaskideak eta harreman sareak; eta ez dira lehen bezain gertukoak eta trinkoak (hala dira kontuak, bereziki, adin batetik aurrera:
|
|
|
Euskalgintzaren nondik norakoak: gogoeta bat – Iñaki Martinez de Luna ertainean beren ahaleginak galgatuak eta eraginak neutralizatuak
|
gertatuko
dira?
|
|
|
Alegia, euskalgintza soziala eta euskalgintza instituzionala eskutik joatea. tzeko, ala sistemaren oinarri bera aldatu ezean antzu
|
gertatuko
da, hizkuntza gutxituen aurka suertatzen den gizarte globalizatuan nolako aldaketak eragin lirateke hizkuntza gutxituen aldeko ahalegina arrakastatsu gerta dadin?
|
|
|
baliabide gutxiko hizkuntza gutxituak Iktetara ez badira iristen, Ikten nagusitzeak gizartean haien desagerpen prozesua arin lezake eguneroko bizitzako alor garrantzitsuenetako batean (teknologia berriak) ez luketelako tokirik izango. Andras kornai (2013) hizkuntzalari hungariarraren ikerketaren arabera, hori da munduko hizkuntzen %95ari
|
gertatuko
zaiona, ingurune digitalak sortutako bizitasun digital aukeretatik at geratzeak hizkuntza ahulak are ahulago bihurtuko dituelako. Beste aldetik, hizkuntza gutxitu batek trantsizio hori egiteko adina baliabide badu, 3 puntuko jarrera baikorretan ageri den moduan, Iktek hizkuntza gutxituaren mantentze nahiz suspertzearen alde egin dezakete. eta, hortaz, Iktek hizkuntza gutxituetan duten eragina zehazteko, baliabide langa bat ezartzea beharrezkoa da.
|
|
|
Zuri ere
|
gertatuko
zaizu, kalean egon eta kale saltzailea ingurura gerturatzea. Jarri arreta kale saltzailean, edota, hobe beste jendearengan.
|
|
2020
|
|
|
Azken hauen artean LTDaren etorkizuna ageri zaigu, izan ere, adituen arabera ez dago batere argi lurreko telebista digitalaren etorkizuna. Esan zigutenez, Europako Batasunak lurreko telebista digitala 2023 urterarte bermatuko du eta 2025ean berrantolaketa bat egingo du baina ondoren ez dago oso argi zer
|
gertatuko
den.
|
|
|
Ondorengo bost urteotan aldaketa garrantzitsuak
|
gertatuko
dira eta sektoreak prest egon behar du zabalduko diren aukera horiek guztiak baliatzeko.
|
|
|
Ikusi dugunez, ondorengo bost urteotan aldaketa garrantzitsuak
|
gertatuko
dira eta sektoreak prest egon behar du zabalduko diren aukera horiek guztiak baliatzeko. Aurrera egiteko, berriz ere, elkarlana ezinbestekoa izango da, egitasmo zehatzetan gauzatuko den elkarlana.
|
|
2021
|
|
|
Elkarrizketatutako biztanleek zein hizkuntzatan hitz egiten duten identifikatzea ere nahi izan da, batez ere, aurrez hipotesi mailan egindako hurbilketa baieztatzen den ikusteko. adierazi digute ulertzen dutela euskara erabiltzea, eta egoera komunikatiboak beraiek ez baleude
|
gertatuko
liratekeen moduan jarraitzearen aldekoak dira, hizkuntza aldaketarik eragin gabe". (Eizagirre, Urrestarazu, eta Zubiria 2020, 98–99).
|
|
|
Azkenean ikerketa handia da eta pentsatzen duzu: " ez daramat ezer, zer
|
gertatuko
da, ez dut ezer esango, txarto geratuko naiz hauen aurrean".
|
|
|
Eta COVID19aren pandemia bezalako krisietan zentzua da gehien behar duguna, ziurgabetasunari eta segurtasun ezari aurre egiteko eta nola erantzun behar dugun jakiteko. Labur esanda, zer
|
gertatuko
den eta zer egin behar dugun jakin beharra dugu halakoetan. Komunikazioa da, beraz, gakoa.
|
|
2022
|
|
|
Kausak aztertzea amaigabea izan daitekeen arren, ez da zalantzarik XIX. Mendean euskal lurretan bizi izan zen giro ezegonkorrak (sozialki, politikoki zein ekonomikoki) eragin nabarmena izan zuela Euskal Pizkundearen sorreran. Izan ere, mugimendua 1876an
|
gertatuko
den foruen galeraren erantzun gisa sortu zela kontsideratu daiteke (Agirre, 2019). Gainera, honi guztiari, garai hartan Europan arrakasta izan zuen mugimendu Erromantikoaren ezaugarriak gehitu behar zaizkio baita ere (Agirre, 2019).
|
|
|
Bestela, Pizkundea, 1876 eta 1936 urteen artean garatzen den arren, 1918an
|
gertatuko
den instituzionalizazioa medio, mugimendua bi etapatan banatu daiteke: lehena, urteen bitartean garatuko litzateke eta bigarrena aldiz, urteetan (Agirre, 2019).
|
|
|
Lehen pauso garrantzitsu bat 1879an
|
gertatuko
da, Asociación Euskara k Hegoaldeko lehen Lore Jokoak antolatzen dituenean (Amezaga, 1994). Aurretik, 1851an, Antoine Abbadie-k" ekimen partikular gisa" (Agirre, 2019, 88 orr.) Iparraldean Lore Jokoak antolatuko ditu eta hauek gerora etorriko diren jokoen aurrekari eta eredu nagusi bilakatuko dira.
|
|
|
Garai hartan, ikastola batzuk sortzeaz gain, proiektu interesgarriak planteatu ziren, edonola ere, kuantitatiboki euskarazko hezkuntzaren ezartzea ez zen oso handia eta denboran, luzea izan (Fernandez, 1994). Hein honetan, gerra ostean euskarazko etxe eskola batzuk egon baziren ere, euskarazko hezkuntzaren gaineko benetako salto kualitatiboa 50 hamarkadaren azken urteetan eta 60ko hamarkadaren lehen urteetan
|
gertatuko
da, Ikastolen sorrerarekin (Fernandez, 1994). Ikastolen mugimendua, mugimendu sozial bezala ulertu behar da eta 60ko hamarkadan zehar beraien arteko sareak eratzeaz gain, urteek aurrera egin ahala ikasleen kopurua areagotu egingo zaie baita ere (Fernandez, 1994).
|
|
|
Azkenik, bereziki garrantzitsua izango da 1968an
|
gertatuko
den Euskara Batuaren sorrera. Historikoki, aspalditik egon izan da presente gai hau intelligentsiaren artean behintzat eta badirudi 60ko hamarkadan" euskararen batasuna egiteko giro egokia iritsia zela" (Zuazo, 2005, 151 orr.).
|
|
|
Euskal Pizkundean gertatu bezala, 60ko hamarkadan, etnogenesi kontrakulturalaren aterkipean, hizkuntzaren biziberritzea testuinguru kultural bati inguratuta eman zela. Izan ere, kantagintzan, literaturan edota hezkuntzan euskara ardatz bihurtuko da eta bere garapena alderdi kulturalari lotuta
|
gertatuko
da.
|
|
|
Zer egiten du eta zer gehiago egin dezake Euskara Zerbitzuak prebentzioa lantzeko? Plan edo proiektuen zain egon gabe, oro har lagungarri
|
gertatuko
zaizkion puntuak aurrez jorratzeko eta sendotzeko aukera dauka. Izan ere, zenbat eta oinarri sendoago eraiki, orduan eta txikiagoa izango da proiektuen balizko eragina.
|
|
|
(57) ohituragatik eta erosotasunagatik eta, osea, berdinak nire aldetik eta bestearen aldetik gertatu baldin bada. Ze(...) bera erosoago sentitzen baldin bada euskeraz ba ez da
|
gertatuko
. (BE J)
|
|
|
Edonola ere, garai historikoak zehazteko orduan, euskalgintza garaikidearen sorrera datarekin gertatzen den legez, ez dago batasunik. Lan honetan, garai historikoak hamarkadaka osatzea jo da egokitzat; betiere aldaketak denboran zehar, eta hainbat egitateren ondorioz,
|
gertatuko
direla jakinda.
|
|
|
● Erakunde publikoak eta Administrazioa gakoak dira esparru sozioekonomikoan traktore eta eredu izateko; izan ere, eredu izan behar dute, baina are gehiago ere egin dezakete, adibidez, hizkuntza betebeharrak jarrita lanak edo kontratuak esleitzeko orduan. Atzera begiratuta, ordea, historiak erakutsiko digu ez dagoela zertan zain egon hori noiz
|
gertatuko
, sarritan gizartea aurretik ere joan delako eta erakundeak atzetik etorri direlako gero; ikusi ahal izan dugunez, bien arteko elkarlanetik aurrerapausoak are handiagoak eta azkarragoak izaten dira. 2020an argitaratu zen Eusko Jaurlaritzak" Euskara Eremu sozioekonomikoan Sustatzeko Plana", eta urtebete barru, amaitutakoan, ikusiko dugu zer emaitza eman dituen.
|
|
|
Hortaz, adin talde bakoitzaren EKE datuak ulertzeko ahaleginean, lagungarri
|
gertatuko
zaigu adin talde bakoitzak nolako hizkuntza sozializazioa izan duen ezagutzea. Abiapuntu horretatik abiatuz, saiatuko gara hemen adin taldeen EKE maila ezberdinak ulertzen, batetik, eta balizko interpretazioez hausnartzen, bestetik.
|
|
|
Euskarak presentzia apala badu, orduan, hizkuntza kontaktua ere oso apala izango da. Handiagoa badu, orduan bai, euskaradunen arteko kontaktua
|
gertatuko
da. Honen guztiaren inguruan, arnasguneen eta ezagutzaren nahikotasun mailaren beharraren inguruan asko teorizatu da azken urteotan.
|
|
|
Oso kontuan izatekoa da bidaide indartsu bat aurkitu dezakeela euskarak sektore horretan; baina ibilbidea luzea eta geldoa da, eta seme alabengana transferitzen da. Belaunaldi berri hori guraso estatusera heltzerakoan
|
gertatuko
den jauzia garrantzizkoa izango da.
|
|
2023
|
|
|
Euskaraldiak edo Korrikak sortu duten ilusio hori behar dugu gizarte gisa, eta mota askotako ekintza eta albisteen bidez piz dezakegu poz kolektibo hori. Eragite gaitasun mugatua du Euskaraldiak, eta hortik kanpo
|
gertatuko
diren lorpen berriak behar ditugu. Asko –ez aski egiten da gaur egun, besteak beste, aholkularitzek egiten duten lanari eta entitate batzuek hartutako konpromisoei esker.
|