|
2000
|
|
|
Ez pentsa, ordea, soilik pedalen errua izan denik, ez: aterpetxera heldu eta jende mordoa aurkitu nuen hizketan, ea parranda on bat egingo ote
|
genuen
denok batera. Gehienek baietz esan zuten, eta momentu batez ezezkoa eman zutenei begira geratu naiz, euren taldean sartzeko tentazioarekin, hain nekatuta bainengoen.
|
|
2004
|
|
|
Guk aprobetxatu egin genituen, neurriz gain handietsiz. Justu justu lortu
|
genuen
dena estaltzea.
|
|
2005
|
|
|
–O, bai, Ander –zer esan nahi zuen ulertu ez nuen keinua egin zuen eskuarekin zirkulu bat osatuz, eta atxiki arin bi eman zizkion bere zigarroari– Txikitan elkarrekin jolasten
|
genuen
denok, auzuneko neska mutil guztiok. Eta nola dabil gure Ander?
|
|
2006
|
|
|
Ni ez naiz gose! –erantzun
|
genuen
denok, edozer eskuratuz gero amorratuta jango bagenuen ere.
|
|
2008
|
|
|
Squireak arma altxatzeaz batera, arraun egiteari utzi eta kontrako aldera bota ginen oreka gordetzeko; eta hain ederki egin
|
genuen
dena non ez baitzitzaigun ia ur tantarik sartu.
|
|
2009
|
|
|
Nik 20 ere jarriko nituzke! Tira, lau astetan nahikoa denbora izango
|
genuen
denetik hitz egiteko. Carlak banan banan irakurri zituen galderak, guztiak bildu ahala.
|
|
|
Horrela, elkarrekin ibiltzen ginen batetik bestera hiriko aberatsen seme alabak eta herriko arrantzale pobreenak. Neskak behintzat, batzuek eta besteek elkartu egiten genituen geure jostailuak eta denek jolasten
|
genuen
denen jostailuekin, berdin gure trapuzko panpinak eta haien panpina dotoreak, beren detaile txikienak ere bazituztenak; koloreetako begiak, atzamarrak eskuetan, ilea ondo orraztuta eta bakoitzak bere soinekoa, tela hoberenekin eginikoa. Neskato guztiok jolasten genuen guztion panpinekin, harik eta uda bukatu eta udatiarrek gure herri txikitik alde egin arte.
|
|
|
Ez zegoen besterik gehiago desiratzen zuenik. Zelako sorpresa hartu
|
genuen
denok, umerik ezin zuela eduki uste genuenean. Baita Santik ere.
|
|
2010
|
|
|
Gure etxetik entzuten ziren behintzat Maria Pilarrek bere semeari egindako oihuak, baita haiekin batean emandako zartakoen hotsa ere. Ez zen Maria Pilar zapatila sarri dantzatzen zuten horietakoa, baina harakoan semeak ondo merezia zuela ulertu
|
genuen
denok, baita Mikelek berak ere seguruenik, ordurako bere ama bezain altua eta askoz indartsuagoa izan arren ez baitzuen ezer egin haren astinduak geldiarazteko, kolpeak ahalik eta isilen jasan baizik.
|
|
2011
|
|
|
Barre ttiki bat egin
|
genuen
denok edo gehienok, edo irribarre xume bat. Apaizak baietz egin zidan buruaz, arrazoi nuela, eta areto hura ordutik aurrera beilategi bat zela, Xanti anai arrebaren azken ohantze lurtarra.
|
|
|
Barre ttikia egin
|
genuen
denok alkatearen ateraldiarekin. Gure don Servando agure orlegi samarra da?, ez dakit hala esaten den euskaraz, viejo verde bat alegia, eta izugarri atsegin ditu halako berdekeriak.
|
|
2012
|
|
|
Donostiara, unibertsitatera, autobusean joaten ginen herriko gazte guztiek egunero ikusten genituen zure alboan esertzeko Jokinen saiakera ahulak, bi ilara atzeragotik luzatutako irribarreak, begirada iheskorrak. Hasieratik jakin
|
genuen
denok Jokin galtzaile aterako zela korrikalari bakarreko lasterketa hartan, porrotaren hizki guztiak idatzita zeramatzala bere dortsalak.
|
|
|
Gizarte langileek erabateko isilpean eraman zuten prozesua. Soterok eta biok modu legalean egin
|
genuen
dena. Ustekabe handia hartu genuen Sandra eman behar zigutela jakin genuenean, zerrenda luzea baitzegoen.
|
|
|
Oihu egin
|
genuen
denok batera.
|
|
2013
|
|
|
–Garai berezia izan zen gurea. Derrigorrean eta askoren borondatearen kontra askatu nahi genuen jendea, askatu nahi genituen herriak, askatu nahi
|
genuen
dena. Gogoratzen naiz Frantzian Lorategietako Ipotxen Askatasun Frontea sortu zutela.
|
|
2014
|
|
|
Lokartzeko bere grinan, talde armatuko kidea irakurtzen ari zen nobela hark oso itxura klasikoa zeukan; funtsean, adulterio nobela bat zen, hiruki baten ingurukoa. Bigarren kapituluan jakin
|
genuen
denok zein zen hirugarren erpina: Josean, Elenaren senarraren lagun mina.
|
|
|
Entsalada bukatu zuen eta egongelara eraman
|
genuen
dena. Danik damututa zirudien eta txantxetan hasi zen nirekin.
|
|
2015
|
|
|
Kea bezala desagertu zen, gerran bakea bezala. Begiratu
|
genuen
dena, zenduak eta hilobiak, gurutzeak eta altzifreak, azpiak eta gainak, baratzeak eta paellak, zeruak eta lurrak, gau oso ilunean zehar, eta ez genuen Zerbero berriro ikusi. Lehen argi izpiñoekin batera, bota zuen Otok, ez harridurarik gabe:
|
|
|
Ez genuen elkar ezagutzen, ez genekien batak bestearen izena besterik baina, bidezidorreko zuhaizpeetan elkarri begiratzen genionean, ulertutzat ematen
|
genuen
dena. Ez zegoen sekreturik, ez hitz premiarik.
|
|
|
Jokinek eta Martak hitz egin zuten batez ere, nahiz eta besteren batek, Arrietak esate baterako, datu interesgarri gehiago ere gehitu. Egoeraren berri, gehiago gutxiago, denok
|
genuen
dena dela.
|
|
|
Halaxe proposatu eta halaxe oniritzi zen aho batez: otsailaren zazpian, Madrilgo Burtsa bisitatuko
|
genuen
denok elkarrekin, bertako Presidenteak eskainitako ohore guztiekin.
|
|
2016
|
|
|
Beraz, gure gaurko elkar topatze hau bizitakoak argira ateratzeko hauta genuen, hala nola pederastian eroritako apez haren jokamolde zikinak. Hori jasangaitza
|
genuen
denok, batez ere Georges Parritzkyk. Casimir frailea gure logelaren zaindaria zen eta gure arteko gazteenak, politenak edo nesken antza zeukatenak modu berezi batez maite zituen, batez ere buruz buru morala eman behar zielarik, gaualdian, denak ohera sartu ginelarik, logela handiko garbigela ilunetan.
|
|
|
ONDO egin al nuen, Tzortxoken gonbidapena onartuz? Biok amaitutzat, ondo amaitutzat eman
|
genuen
dena iraganean; zertara orain hondotik atera, argitara ekarri. Agian bera ere bakarrik sentitzen hasia zen?
|
|
|
Bruno Lattesek, Adriana Trentinik, Carletto Sanik, Tonino Collevatik, eta geroago apurka apurka, nire anaia Ernestoz gain, bilduz joan zitzaizkien beste hiruzpalau neska mutilek. Hain sarri etortzen ez zen bakarra, esan dudan bezala, Giampiero Malnate «gurea» zen (horrela deitzen hasi zen Micòl, eta laster berdin egin
|
genuen
denok). Fabrikako ordutegia bete behar zuen, azaldu zuen behin:
|
|
|
Larunbatean, labean erretako arkumea bazkaldu
|
genuen
denok elkarrekin, aitaren itzulera ospatzeko. Amak Tofuri eskatu zion behingoagatik jan zezala animalia baten gorpua, eta honek baietz erantzun zion besagainen mugimendu batekin, ahoa ezertarako ireki gabe.
|
|
|
–Oso oso zaila da koadroak hain denbora gutxian bilatzea. Denborarekin egin behar da, eta guk hiru hilabetean eraiki behar izan
|
genuen
dena. Epearen azken gauean, mezu bat bidali zidan Gillenek, zerrendan sartu ninduela eta nahi banuen uzteko.
|
|
2017
|
|
|
Gero, patiora bildu ginen eta hantxe ohartu Zaharias, gure Judas tzarra, ez zela ageri. . Berak piztu du sua, bera izan da!?,
|
hotsegin
genuen denok, eta trumilka atera ginen haren bila. Egun osoa eman genuen hura bilatzen, eta ezer ez; gero gau osoa, eta berdin.
|
|
|
Segur aski pentsatu zuen Aitaren hiletan egin zezakeen gutxiena edo beharbada arasa pentsatu zuen orduan ere Aita zela eta zangotraba egin zion pasaeran. Nik esaten dudana, zerbait saldu behar bazuen Quentin Harvardera bidaltzeko alde ederra izango
|
genuen
denok arasa hori saldu eta diruaren hainbesteko batekin alkandora hertsagarri bat erosi izan balu. Compsondarren guztia ezabatu egin bada nigana heldu baino lehen Amak esaten duen bezala, zeragatik izango da noski, hark dena edan zuelako.
|
|
|
Abu Amarokoak islamistak ziren, eta Al Xaarren agintzen zuten, baina auzo bakoitzean talde bat zegoen, eta mugimenduak ez ziren errazak?. Armadak setioa gogortu zuenean,, tomate saltsa besterik ez zen gelditu, eta egunero ogia tomatearekin jaten
|
genuen
denok; jaioberriak zein adinekoak izan, denontzat dieta bera?. Inguruan zegoen triskantza ikusita, triste azaldu zen, eta bihotzez espero zuen, jendea azkar bueltatzea.
|
|
|
Nola esan zidan. Nola erreakzionatu
|
genuen
denok, berehala, eta ezetz nik, Iñakirekin lo egingo nuela. Zutabean kontatutakoa, alegia.
|
|
|
Nik jakin nuenean beste kasu bat izan zela 2001ean eta beste bat 2005ean, goitik behera erori nintzen. Isildu egin ginen, gorde egin
|
genuen
dena, ezer erabaki gabe?. –Ni ez nintzen konforme gelditu?, dio batek.
|
|
|
–Ale! , esan
|
genuen
denok aho batez.
|
|
|
Baena, Sanchez, Garcia. Eta amorrazioa sentitu
|
genuen
denok, hortzak estututa, eta ohean hilzorian zegoen kriminal odolgose hura behingoz akabatzeko gogoa. Eta paretak ozen bihurtu ziren berriro, Txiki eta Otaegiren izen eta irudiekin.
|
|
|
–Bai, bai, bai, onartu
|
genuen
denok aho batez.
|
|
|
Gau eta egun lan egin genuen, segurtasun neurri izugarriekin. Hamar egunetan izan
|
genuen
dena prest.
|
|
|
Tamalez, Izaskun eta biok ez dugu seme alabarik eduki, eta Luken da gure loba bakarra. Haurra behar baino gehiago mimatu
|
genuen
denon artean, eta hori izan zen gure akatsik handiena. Gero...
|
|
2018
|
|
|
–Ondo joan, ipurterre kurumino hori! , pentsatu
|
genuen
denok, funtzionarioak ere barne, seguruenik.
|
|
|
Funtzionarioak atea destxapatu zuen, eta jaikitzen hasi beharra zegoen. Zorionez, lortua
|
genuen
denok batera jaiki behar zorrotzetik laxatzeko tolerantzia bat. Bederatzietako erreleborako behean egonez gero, ez zitzaien hainbeste ardura.
|
|
|
–Putadiola! , pentsatu
|
genuen
denok?. Historia insolitoak azkar amaitu behar du.
|
|
|
–Putian putis! , pentsatu
|
genuen
denok?. Zerbitzu burua behar genuen oraintxe!
|
|
|
–Begira, horrek ere ihes egin du?. Eta barre egiten
|
genuen
denok, baita gure aitak ere. Gure etxean ezer ozen egin zitekeen momentu bakarrenetakoa izaten zen.
|
|
2019
|
|
|
Hortaz, pauso bizian eraman gintuen Puente Busterrin barrena, lau kilometro bidean, eta, bagoi barruan eserita geundenean, tremes ogi koskorra eta sardina zahar bana partitu zizkigun anaiari eta bioi, beti bezala, poliki eta ondo murtxikatuta jateko esanez. Guk, ordea, aitaren batean irentsi
|
genuen
dena, ia ezkata eta guzti. Eta, arrainki lehor haiek gazi demonio zeuden arren, egarririk ere ez genuen sentitu goiz hartan, hain pozik geunden leiho ondoko eserlekuetatik hanka biak dilindan.
|
|
|
La zingarella! , erantzuten
|
genuen
denok ozenki, palak batetik bestera astinduz erritmo berean.
|
|
2022
|
|
|
–Liderrak! –oihu egin
|
genuen
denok batera.
|
|
|
Une batez estatuak bezain geldi iraun
|
genuen
denok, ongi entzun al genuen galdetuz geure buruei. Isabel Galorengana hurbildu eta masail handitua ukitzen saiatu zen.
|
|
|
Hasierako urteetan zalantza bakarra txertoekin izan dugu. Garbi
|
genuen
denak ez genizkiola jarriko, eta lau urteak arte ez genion bakar bat ere eman. Saiatu ginen informatzen, baina irakurtzen genituen oso gauza kontrajarriak.
|
|
|
Ez
|
genuen
dena partekatzen. Ekonomia, denbora.
|
|
|
nondik begiratzen den. Familia bat osatu
|
genuen
denon artean: ongi moldatzen ziren gure burasoak eta bertzeak.
|
|
|
Gorkari bere lagunik onenarekin adarrak jarri nizkionean hil egingo gintuela esan zuen, bere eskuekin akabatuko gintuela. Hitz egiteko modu bat baino ez zela sinistu
|
genuen
denok, hamasei urterekin horrela hitz egiten delako. Baina agian hogei urteren ondoren mendeku gosea etorri zaio eta bere eskuekin akabatu nahi nau.
|
|
2023
|
|
|
Bi astean orpoz orpo aritu ginen lanean. Nahikoa garbitu eta hustu genuenean, goitik behera pintatu
|
genuen
dena (dena: erdiko bizitza; ganbarak eta ukuiluak ez zuten presarik), ateren bat aldatu, leihoak konpondu, hautsa kentzen jarraitu.
|
|
|
Zizurkilgo hilerri dotorean nago, zure hilobiaren aurrean, Ernio eta Andatza mendiek bildutako Aiztondoko bailara berde eta eder honi begira, zure heriotzaren doluaz eta gure herriaren patuaz gogoetan. Zure min infinitu hartatik hartu
|
genuen
denok ere min txiki baina jasangarri bat, zure sakrifizio erraldoi haren gainean zamalka egin nahi izan genuen guk ere trostan, baina ez zen izan kabalkada heroikorik, ez herri osoaren errebolta erabatekorik, apurka apurka gure zaldi hura ñimiñotuz joan zitzaigun, zalditik astora, astotik ardira, arditik erbira, erbitik sagura, o gu hemen, sagu gaineko zaldun patetikoak.
|
|
|
Bere eskuek nireek bezain eztiro pausatzen dute Txikia sehaskan, berak nik bezain ondo daki ezpainen inguruko esne idortua samurki garbitzen eta besaurrera tantatxo batzuk isurita biberoiaren tenperatura neurtzen. Ez genekien ezer, batera ikasi
|
genuen
dena. Uste osoa nuen berarengan, bere keinuetan.
|