|
2002
|
|
|
Horretaz baliatzen da, gizateriaren historian ez baitago toxikorik hainbeste kalte eragin duenik, eta oraindik ere hala egiten jarraitzen duenik: Estatu Batuek bezain aurreratuta dauden herrialdeek lehen mailako osasun arazotzat hartzen dute, eta ez da beharrezkoa esatea gutxien
|
garatutako
herrialdeak ez daudela askoz hobeto. Beruna behin eta berriz kendu da:
|
|
2003
|
|
|
Osatze baten ondorioz sortu zen estruktura hura: teknologikoki
|
garatutako
herrialde mendebalekoen kontroleko egitura propioetan integratu zituzten Euskal Herriko eta Espainiako sistema politiko ekonomikoak; are zehazkiago esanda, Europako espazio politiko eta juridiko espezifikoan.
|
|
|
Halaber, dokumentuak gomendatzen du tokiko komunitateekiko arreta indartzea, eta sinatzaileek herrialde pobreenei eta behartsuenei laguntzeko konpromisoa hartzen dutela adierazten du. Halaber, nabarmendu du garrantzitsua dela nazioarteko lankidetza eta gutxien
|
garatutako
herrialdeei laguntzeko ahalegina saneamenduan, baliabide hidrikoen kudeaketan, kutsaduran eta hondamendi ekologikoen prebentzioan. Finantza kapitulua, berriz, garapeneko plan nazionalen eta garapen iraunkorreko estrategien arabera inbertsioak errazteko betebeharrarekin konpondu zen.
|
|
2004
|
|
|
Bai, baina ez nahitaez. Indian, animalienganako sentikortasun handia dago, eta ez da ekonomikoki
|
garatutako
herrialdea. Aitzitik, harreman orokorra dago hezkuntzarik ezaren eta animalien aurkako tratu txarren artean.
|
|
|
Duela hamabost urte inguru, txostenak jarraitzen du, nazioarteko egoera beste testuinguru batean dago. Elementu berriak agertzeak behar berriak ekarri dizkie mundu osoko gobernuei eta haien prestakuntza politikei, batez ere garapen bidean dauden herrialdeetan (PED) eta gutxien
|
garatutako
herrialdeetan (PMA). Nazioarteko behatzaileei ez zaie alde batera uzten herrialde garatuetan elikadura intoxikazio edo krisi kasu jakin batzuk zabaltzeak, eta, orobat, guztiek ezagutzen dituzten fenomeno berriak agertzeak (behien entzefalopatia espongiformea, genetikoki eraldatutako organismoak edo dioxinak, besteak beste) komunikabideen eta kontsumitzaileen sentsibilitate handiagoa eragin dutela elikadura segurtasunaren aldetik.
|
|
2005
|
|
|
Alde horretatik, UNICEFek eta Intervida elkarteak salatu dute ezkontza goiztiar batek ia erabateko segurtasunez dakarrela haurdun garaia baino lehen egotea. Gutxien
|
garatutako
herrialdeetan, 15 eta 19 urte bitarteko neskato ezkonduen %17k baino ez dute erabiltzen antisorgailuren bat, eta emaitza da 14 milioi neskatok ematen dutela argia urtero. Arazo nagusia da gorputzak heldutasun fisikorik ez duenez, haurdunaldian eta erditzean izaten diren konplikazioek heriotza eragiten dutela kasu askotan, eta hori da adin horietako nesken heriotza arrazoi nagusietako bat.
|
|
|
Munduko ingurumenaren degradazioa maila desberdinean eragin dutela kontuan hartuta, estatuek ardura komunak baina berezituak dituzte. Nazioarte mailako garapen iraunkorra lortzeko bidean,
|
garatutako
herrialdeek beren ardura onartzen dute, beren gizarteak ingurumenean egiten duen presioa nolakoa den ikusita eta eskura dituzten teknologiak eta finantza baliabideak kontuan hartuta.
|
|
2006
|
|
|
2001\. urtean, Davoseko Foroari erantzute aldera, MFS Munduko Foro Soziala sortu zen Brasilgo Porto Alegren. Eztabaidarako eta proposamenetarako lekua da, bereziki gutxien
|
garatutako
herrialdeei begira eratua. Inperialismoa baztertzeko aldarria egiten du, eta bilgune alternatiboak proposatzen ditu, «globalizazio solidarioa eraikitzeko».
|
|
|
Aurrerabidearen errua da, halaber, kutsadura atmosferikoa eta espazio itxietan gertatzen dena ere minbizi sortzaile izan daitekeen beste arrazoi bat dela. Azkenik, sexu kutsadurako birus infekzio batzuk edo injektagarrien bidez kutsatutakoak ere minbizi mota batzuen agerpenean daude, batez ere gutxien
|
garatutako
herrialdeetan. Tabakoa, lehen zenbakia Tabakoak eragiten du minbiziak eragindako heriotzen %21 munduan, eta fruta eta barazki gutxi kontsumitzeak, berriz, %5 Tabakoa da, alde handiarekin, minbizia gehien eragiten duen faktorea.
|
|
|
Aparteko jaulkipenak tona bakoitzeko 100 euroko zigorra ordaintzea esan nahi du, nahiz eta bi modu nagusitan ekidin daitekeen. Aukera bat da gutxien
|
garatutako
herrialdeei laguntzea, Garapen Garbiko Mekanismoetan (GGM) inbertituz. Mekanismo horietan, gaur egun, kostua 5 eta 10 euro artekoa da tona bakoitzeko.
|
|
|
Irudi galeria Elikagaien segurtasunaren ikuspegia aldatu egiten da herrialdearen arabera, bereziki elikagaiak inportatzen edo esportatzen badira. Alde horretatik,
|
garatutako
herrialde gehienek argi eta garbi inportatzen dituzte elikagai gordinak; elikagaiak jasotzen dituztenek, berriz, garapen bidean dauden herrialdeetatik jasotzen dituzte. Herrialde inportatzaileak bere tokiko legeria ezarri ohi du, bere eskumenen esparruan kontsumitzen diren elikagai guztiek arau berak bete eta segurtasun maila bera izan dezaten.
|
|
|
Gutxien
|
garatutako
herrialdeetan pobreziaren aurka borrokatzeko ekimenen berri emateko, nazioarteko eta tokiko komunikabideen bidez, Nazio Batuen Erakundeak (NBE) proiektu bat jarri du abian. Horren bidez, atxikitzen diren kideek lehentasuna eman diote hegoaldeko gizarte gaiei buruzko informazioari.
|
|
2007
|
|
|
Arazoa argi ikusi zutenean, alegia, ikusi zutenean ozono geruza oso azkar desagertzen ari zela, jarrera aldaketa nabarmen bat ikusi genuen. Europa, Estatu Batuak, Japonia... laburbilduz,
|
garatutako
herrialde guztiak, ados jarri ziren, eta arazoa konpontzeari ekin zioten.
|
|
|
Esan beharra dago Kyotoko protokoloaren lehenengo pausoan ez zutela esaten garabidean diren herrialdeek ezer berezirik egin behar zutenik. Horrela diseinatu zuten, helburua baitzen
|
garatutako
herrialdeek nagusitasuna azaltzea eta aurrea hartzea. Estatu Batuek ez zuten hori egin nahi izan.
|
|
|
Atmosferan, uretan eta bereziki lurzoruan egiten diren analisiek garbi erakusten dute erlazio zuzena dagoela gasolinari gehitutako berun kantitatearen eta ingurumenean topatutakoaren artean, eta, neurriak hartu ahala, ingurumenean hautemandako berun kantitatea txikitzen joan da. Nolanahi ere, hori
|
garatutako
herrialdeetan gertatu da batez ere, beste herrialde batzuetan oraindik erabiltzen dira berundun gasolinak.
|
|
|
Hau ez da lekua kanpo zorraren analisi sakona egiteko. Hala ere, esandezagun ezen banku diruaren partida bikoitzeko izaerari dagokion nazioartekoordainketen sistema egoki bat ez edukitzeak gutxi
|
garatutako
herrialdeak behartzendituela beren kanpo ordainketen medioak, hots erreserba monetak (gehienetandolarrak), erostera. Ordainketa medio soilaren erosketak kostu positibo neto batdauka, soilik ordainketak unilateralak direnean:
|
|
|
Goklany k (2000) argudiatzen du mundu mailako DDTaren galerazpen absolutua justifikatzeko zuhurtasun printzipiora jotzea diskriminatzailea dela malariari aurre egiteko DDTaren beharradaukaten Hirugarren Munduko herrialdeekiko. Kasu horretan, mundu azpigaratutako milaka pertsonahil egingo lirateke galerazpen uniformearen ondorioz, beraientzako arrisku kostu irabazien balantzeaez delako optimoa,
|
garatutako
herrialdeetan gerta daitekeenaren aurka.
|
|
|
Bigarren edizio honetara mundu osoko 175 agentzia etortzea espero da. Wolfgang Vyslozil ek, berriz, gutxien
|
garatutako
herrialdeek jasaten duten ahanztura kritikatu zuen. Ildo horretatik, adierazi zuen gutxien garatutako herrialdeetako agentziak Esteponako kongresuan sartuko direla.
|
|
|
Wolfgang Vyslozil ek, berriz, gutxien garatutako herrialdeek jasaten duten ahanztura kritikatu zuen. Ildo horretatik, adierazi zuen gutxien
|
garatutako
herrialdeetako agentziak Esteponako kongresuan sartuko direla. Uffe Riis Sorensenek esan zuen agentziak existitzen direla eskaintzen diren albisteak inork zalantzan jar ez ditzan.
|
|
|
Horrela azaltzen du Magdalena Chiurazzik, Mugarik Gabeko Hezkuntzako boluntarioak, Espainiako milaka haurrek aurten egin duten hezkuntzaren eta ahaleginaren garrantzia, gehien behar dutenei laguntzeko, hezkuntzaren aldeko eskolak eta materialak emanez. Gutxien
|
garatutako
herrialdeetan bereziki, non eskola materialik, langile kualifikaturik eta haurren esplotaziorik eza baitira lankideek, GKEek eta gobernuek dituzten eragozpen nagusiak 2015erako Milurtekoko bigarren helburua betetzeko. “2015erako, 30 milioi haur eskolatu gabe egongo dira oraindik” Amets hori hori besterik ez da:
|
|
|
Miguel Bosék, adibidez, 2005eko abenduan bat egin zuen “Bidezko merkataritza” kanpainarekin. Kanpaina horrek salatzen du iparraldeko eta hegoaldeko herrialdeen arteko alde biko merkataritza akordioen ugaritzea, Afrikako eta Latinoamerikako gutxien
|
garatutako
herrialdeak are gehiago pobretuko direla. Scarlett Johansson aktorea izan da Oxfamen munduko enbaxadoreen planarekin bat egin duen azken famatua.
|
|
|
Azken bosturtekoan, OMEk 1.100 agerraldi epidemiko baino gehiago egiaztatu ditu Nombela irakasleak hauxe ondorioztatu zuen: “azken batean, gaixotasun infekziosoen egoera oso asimetrikoa da munduan, eta gutxien
|
garatutako
herrialdeetan infekzioen ondoriozko hilkortasuna garatutako herrialdeetan baino 5 edo 6 aldiz handiagoa da. Globalizazioak mehatxuak eta arriskuak orekatzeko joera du.
|
|
|
Azken bosturtekoan, OMEk 1.100 agerraldi epidemiko baino gehiago egiaztatu ditu Nombela irakasleak hauxe ondorioztatu zuen: “azken batean, gaixotasun infekziosoen egoera oso asimetrikoa da munduan, eta gutxien garatutako herrialdeetan infekzioen ondoriozko hilkortasuna
|
garatutako
herrialdeetan baino 5 edo 6 aldiz handiagoa da. Globalizazioak mehatxuak eta arriskuak orekatzeko joera du.
|
|
2008
|
|
|
Falopio artifizialeko tronpa bat da, plastikozkoa”, azpimarratu du Fischel ek, eta gogorarazten du umetokiraino iristen diren bi eguneko enbrioiekin %30 inguruko haurdunaldi tasa baino ez dela lortzen, “hain gazteak direnean, arazoak izaten baitituzte beren azken helmugara iristeko”. Bestalde, umetoki barneko “inkubagailu” berriak lagundutako ugalketako laborategi sofistikatuen kostuak murriztu ditzake, eta gutxien
|
garatutako
herrialdeetan antzutasun tratamenduak eskuragarriago egin. Anecovako gailuaz gain, beste konpainia batzuek sistema sinpleagoak garatu dituzte, garapen bidean dauden herrialdeetan oso lagungarriak izan daitezkeenak.
|
|
|
Gaur egun bezala, baina duela 25 urte, GIBa aurkitu zuten, 80ko hamarkadaren hasieratik etengabe hazi den mundu mailako epidemia eragiten duen birusa, batez ere gutxien
|
garatutako
herrialdeetan, non milioika bizitza kobratu diren. 1983ko maiatzaren 20an, Parisko Pasteur Institutuko ikertzaile talde batek, Luc Montagnier irakaslearekin batera, aurkikuntza immunogarri berri bat argitaratu zuen aldizkarian.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere,
|
garatutako
herrialdeek murriztu egin dute herrialde behartsu horiei emandako babesa, krisiak krisi, gastu militarra handitzen doan bitartean. Urtero, ELGA (Ekonomiako Lankidetza eta Garapenerako Antolakundea) barruan dauden herrialdeei 365.000 milioi dolar ematen zaizkie nekazaritzarako, eta gastu militarra, berriz, bilioi bat dolarrekoa da (1.340.000 milioi).
|
|
|
Hain zuzen ere, hori 2007 gertatuko zela uste zuten, baina mapak 2000 urtean izan zela erakusten du. Horrez gain, hiri batetik ordubetera baino gutxiagora bizi da populazioaren erdia baino gehiago, baina alde handia dago
|
garatutako
herrialdeen eta garatze bidean direnen artean: lehenetan populazioaren% 85 bizi da distantzia horretara, eta besteetan,% 35.
|
|
|
Haurdunaldian osasun langile kualifikaturik ez izateak zifra kaotikoak uzten ditu. Okerrenetan, 22 emakumetik bat haurdunaldian hiltzen da, eta 6.000 emakumetik bat kausa berak
|
garatutako
herrialdeetan hiltzen da. Seme alaben kopuruak ere eragina du desberdintasunaren hazkundean.
|
|
|
herrialde aurreratuenetan, berriz, duela urte batzuk debekatu ziren substantzia arriskutsuenak, eta garapen bidean dauden beste herrialde batzuetan, berriz, erabiltzen jarraitzen dute. Gainera, gogorarazi da sektoreko enpresa multinazionalek, beren jatorrizko herrialdeetan fabrikatzen jarraitu ezin dutenez, arriskua dutela gutxiago
|
garatutako
herrialdeetara eramateko, hain burdinazkoak ez diren legeriekin eta kontrolekin. Adibidez, DDT (dikloro difenil trikloroetanoa) erabat debekatuko da mundu osoan 2020an.
|
|
|
Urritasuna, saihets daitekeen arrazoia Landare batzuek zenbat iodo kontzentratzen duten, hein handi batean, substantzia horrek laborantzako lurrean eta ureztatzeko uretan duen kontzentrazioaren araberakoa da. Gatzaren iodoazioari esker, ia desagertu egin da herrialde garatuetan haren urritasuna, baina gutxi
|
garatutako
herrialdeetan eta lurzorua oligoelementu horretan pobrea den eremuetan, populazioak haren falta sumatzeko arriskua dago. “Diet, nutritition and the prevention of chronic diseases” Munduko Osasun Erakundearen 2003ko txostenean azaltzen denez, iodo urritasuna da mundu osoko kalte zerebralaren eta atzerapen mentalaren kausa saihestezin nagusia.
|
|
|
Guztira, goi bileran ordezkatutako 192 herrialdeetatik erdiek baino gehiagok eskatu zuten eskaera hori, eta hitzarmen lotesle bat lortzea espero zuten. Gutxien
|
garatutako
herrialdeek, gehienak afrikarrek eta uharte diren estatu txikiek, 2020rako tenperatura igoera mugatzeko helburuaren alde egiten dute. Horretarako, herrialde aberatsek berotegi efektuko gas emisioak gutxienez %45 murriztu lituzkete, 1990eko mailekin alderatuta.
|
|
2010
|
|
|
1.1 taulan agertzen diren zifrek populazioaren banaketa oso desorekatua delaazaltzen dute. Datu orokorrei dagokienez,
|
garatutako
herrialdeetako populazioamunduaren% 18,1ekoa da eta garapen bideko herrialdeetakoa,% 81,9koa. Azkentalde horretan gutxien garatutako herrialdeak (GGH) bereizten dira.
|
|
|
Datu orokorrei dagokienez, garatutako herrialdeetako populazioamunduaren% 18,1ekoa da eta garapen bideko herrialdeetakoa,% 81,9koa. Azkentalde horretan gutxien
|
garatutako
herrialdeak (GGH) bereizten dira. Gaur egun 49herrialdek osatzen dute Nazio Batuen Erakundeak horrela izendatutako taldea, etahorietan 835,5 milioi pertsona bizi dira 2009 urteko datuen arabera.
|
|
|
Gutxi
|
garatutako
herrialdeak
|
|
|
Amaitzeko, BPGk zenbaki zehatzaren itxura dauka baina bere kalkuluan erabiltzen diren tekniken bidez balio hurbila besterik ezin da lortu. Horrela,
|
garatutako
herrialdeetan akatsak% 10 ingurukoak izatea ohikoa da, baina garapen bideandauden herrialdeetan akats horiek askoz handiagoak izatera ailegatzen dira. BPGmerkatuko jardueraren neurri eskasa dela onartzea ez da zaila, baina gizartean etaekonomian azken urteotan aldaketek arazoak areagotu dituzte.
|
|
|
8.B. Gutxien
|
garatutako
herrialdeen premia bereziei erantzutea.
|
|
|
8.C. Gutxien
|
garatutako
herrialdeen, garapen bidean dauden kostarikgabeko herrialdeen eta garapen bidean dauden uharte estatu txikien beharbereziez arduratzea.
|
|
|
lehengaieneta manufaktura gaien esportazio gurutzatuetan oinarritutako kolonia osteko ereduklasikoa indarra galduz joan da eta oinarrian manufaktura gaien trukea duen industria barneko eredurako jauzia egin da. Industria barneko eredu hau dinamikoa daeta aldakorra, II. Mundu Gerraren ostean
|
garatutako
herrialdeen artean egiten zenia soilik manufaktura gaien truke gurutzatua, baina 80ko eta batez ere 90eko hamarkadatik herrialde emergente batzuk ere industria gaien esportazio eta inportazio gune garrantzitsu bihurtu dira.
|
|
|
Batetik herrialde emergenteak beldur diraberen zerbitzu enpresa garrantzitsuenek kanpoko lehiaren bidez beren posizioagaltzeaz. Bestetik, herri txiroenak ez ziren egon Uruguaiko Errondako negoziazioetan eta arlo honetako liberalizazioak beren oinarrizko zerbitzuetako narriaduraekar lezakeela uste dute, zerbitzu publikoena alegia, batez ere zerbitzu horietakoprezio igoerek murriztu egiten dutelako sektore ahulenen hornidurarako aukera.Nolanahi ere, arrisku horren aurrean MMEk malgutasun mekanismoak ditu eta gutxien
|
garatutako
herrialdeei lehentasunezko tratua eskaintzen zaie, esaterako, inportatutako zerbitzuei tratu nazionala eskaintzerakoan. Eztabaidagarria da, dena den, malgutasun hori nahikoa den eta zenbaterainoko maniobra aukera ematen duen.
|
|
|
Aurreko errondetako muga sarien eta oztopoen murrizketa nagusiak arlo honetan lortu ziren, manufaktura gaien merkataritzan izandako liberalizazioa tarteko.Alabaina, prozesu horren amaieran manufaktura gaien muga sariak handiagoak diraGBHetan
|
garatutako
herrialdeetan baino, historikoki lehentasun eta salbuespentratuak izan dituztelako lehenek GATTen zein MMEren baitan. Gaur egungolehentasunezko eskemak nahasiak eta diskrezionalak dira.
|
|
|
MMEko akordioekonartzen dute GBHek behar espezifikoak dituztela baina MMEk ez du zehaztenzertan den tratu berezia eta apartekoa, ezta zein diren GBHei eman beharrekoabantailak ere. Dohako Errondan
|
garatutako
herrialdeak presio berezia egiten arizaizkie GBHei beren manufakturen merkatu nazionalak areago ireki ditzaten. Horren ordain gisa, garatutako herriek beren nekazaritzaren babesa zerbait murrizteaeskaintzen dute.
|
|
|
Uruguaiko Errondaren itxiera osoa orekatua izatea bilatzen zuen etaMFA akordioa neurri osoen atal bat baino ez zen. GBHek
|
garatutako
herrialdeentzat onuragarriagoak ziren atalak onartu izan dituzten bezala (GATS edo TRIPSkasu), herrialde garatuek erreziprozitate hastapena kontuan hartuz beste atalak ereerrespetatu lituzkete.
|
|
|
ETNen lurralde jokabidea aztertuta, egiazta daiteke
|
garatutako
herrialdeetan kontzentratzeko duten joera, batik bat jatorriari erreparatuta. Dena den, azkenaldiangarapen bideko herrialde emergente batzuk gero eta nabarmenagoak dira atzerrikoinbertsio zuzenaren helburu gisa.
|
|
|
Baina duela hamar urte, ETNen% 81ek zuen bere jatorria
|
garatutako
herrialderen batean. Beraz, ETNen egoitza nagusiaren Iparraldeko kontzentrazioa leuntzen ari da denboraren poderioz eta Hegoaldeko herrietako jatorria duten ETNakgero eta ugariagoak dira absolutuki eta erlatiboki.
|
|
|
Aldiz, enpresa filialen kopurua banatuago dago eta erdia baino gehiago garapen bidekoherrialdeetan kokatzen dira. Hemen ere apartekoa da enpresa filialen Asiakokopurua, bertan kokatutako filialen zenbatekoa
|
garatutako
herrialdeetako filialakbeste baitira. Ostera, esan liteke Afrikan kokatutako enpresa filialen kopurua osourria dela eta produkzio globalaren sistematik kanpo geratzen ari dela.
|
|
|
AIZren kanpoeta barne stocka neurtzen du 6.7 taulak, AIZ gauzatzen edo jatorria duen herrialdearen eta herrialde hartzailearen arteko bereizkuntza eginez. Hemen ere
|
garatutako
herrialdeen aldeko kontzentrazio espazialaren jokabidea oso nabarmen antzematen da. Horrela, bada, atzerriko kapitalaren emaile nagusiak Mendebaldekoherrialde garatuak dira alde handiz; izan ere, 2007 urteko datuen arabera AIZrenkanpo stockaren% 83 baino gehiago herri garatuetatik irten zen.
|
|
|
Atzerriko inbertsioaren barne stockarekin ere kontzentrazio geografikorakojoera azaltzen da, neurri apalagoan bada ere. Hemen,
|
garatutako
herrialdeek jasotzen duten AIZren stocka mundukoaren% 68,7 da eta garapen bideko herrialdeenzatia% 28 Kontuan hartzen badugu 6.6 taula, atzerriko etxe filialen kopuruagaratutako herrialdeetan eta garapen bideko herrialdeetan hurrenez hurren% 46 eta% 52 dira. Bi aldagaiak alderatuta ikusgarria da Iparraldean kokatutako enpresafilialaren eta Hegoaldeko enpresa filialaren arteko atzerriko inbertsioaren stockarendesberdintasun erlatiboa.
|
|
|
Adinak zaurgarritasuna dakar, batez ere krisi garaian. Bakarrik bizi direlako edo senideez arduratu behar dutelako, adinekoek bizi baldintza okerragoak dituzte, eta luzeagoak dira; izan ere, gutxien
|
garatutako
herrialdeetan ere, “60 urte arte bizirik irauten duten helduek 15 urte edo gehiago biziko dituzte”. 100 milioi inguru egunean dolar batekin baino gutxiagorekin bizi dira; garapen bidean dauden herrialdeetan bizi direnen %80k, berriz, diru sarrera erregularra dute.
|
|
|
Dirua lortzeko bide bakarra lana da. Kalkuluen arabera, gizon helduen %70ek eta emakumeen %40k “ekonomikoki aktibo” jarraitzen dute gutxien
|
garatutako
herrialdeetan, “bereziki sektore informalean”. Latinoamerikan, Lanaren Nazioarteko Erakundeak onartzen du helduen lan egoerari buruzko azterlanak gutxi direla, nahiz eta hegoaldeko konoko herrialde gehienetan (Argentina, Brasil, Txile, Uruguai eta Paraguai) “60 urtetik gorakoen lan indarraren partaidetza tasak”% 12 eta% 43 artean hazi diren 1993tik 2003ra bitartean.
|
|
|
Garapenerako mundu aliantza sustatzea. Gutxien
|
garatutako
herrialdeen, itsasertzik gabeko herrialdeen eta garapen bidean dauden uharte estatu txikien behar bereziei erantzun nahi zaie, eta, horrez gain, garapen bidean dauden herrialdeei laguntza eman nahi zaie, merkatuetarako sarbide handiagoa izan dezaten. Mugarik Gabeko Ekonomialarien eta 2015 Plataformaren txosten batek, ordea, are gehiago adierazten du 2008aren amaieran finantza krisiaren eta krisi ekonomikoaren eztandatik “garapenerako mundu aliantza ahuldu egin dela”.
|
|
2011
|
|
|
POBREZIA ERLATIBOA (Wikipediaren arabera): " Garapen bidean dagoen gizarte batean, adibidez, bizitzeko' beharrezko' produktuak janaria eta jantzi batzuk besterik ez dira;
|
garatutako
herrialdeetan, berriz,' beharrezko' gauzen artean hilean behin ateratzea edo Gabonetako opariak daude. Bizitzeko behar denaren kontzeptua, eta ondorioz pobreziaren kontzeptu hau, erlatibo da, bizi garen gizartearen araberakoa".
|
|
|
pobreziaren eta gizarte bazterketaren atea. Askotan, bizitzan aukera gutxiago izatearekin eta oinarrizko zerbitzuak gutxiago izatearekin lotzen da; beraz, alfabetatze programa horiek gutxien
|
garatutako
herrialdeetan ezartzen dira. Aukera berriak Alfabetatzeak berekin dakar emakumeak aukera berriak izatea eta gizarte desberdintasuna atzean uztea, Intered ek behar du:
|
|
|
Behar adina fruta eta barazki jateak —gutxienez hiru fruta pieza eta bi barazki anoa egunean— 1,7 milioi bizitza salba litzake urtean mundu osoan, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) nabarmendu duenez, Elikagaien Erregimenari, Jarduera Fisikoari eta Osasunari buruzko Mundu Estrategiaren esparruan. Gaur egun, fruten eta barazkien kontsumoa oso aldakorra da munduan; izan ere, egunean 100 g inguru kontsumitzen dira gutxien
|
garatutako
herrialdeetan, eta 450 g inguru mendebaldeko Europan. Hala ere, OMEk eta Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) gomendatzen dute egunean 400 g fruta eta barazki kontsumitzea gutxienez, kardiopatiak, minbizia, diabetea edo obesitatea bezalako gaixotasun kronikoak saihesteko.
|
|
|
Ipar Amerikan, Suedian eta Japonian lortzen den %80tik gora, diru sarrera ertaineko herrialdeen %60 edo diru sarrera txikiko herrialdeetan gertatzen den %40tik beherako ehunekoak. “Gutxi
|
garatutako
herrialdeetan behatutako biziraupen tasa baxuak, batez ere, garaiz detektatzeko programarik ez egoteagatik azal daitezke. Horren ondorioz, emakume asko gaixotasun oso aurreratua duen medikuarengana joaten dira, baina baita diagnostiko eta tratamendu zerbitzu egokirik ez izateagatik ere”, adierazi dute.
|
|
|
Onurak bai Iparralderako bai Hegoalderako dira. Lehenengo kasuan, negozio horiek martxan jartzen dituen enpresak gizartearen aurrean duen irudia hobetzen duelako; gutxien
|
garatutako
herrialdeetan, aldiz, ekoizleek lan duin baten bidez handitzen dituzte diru sarrerak. Negozio inklusiboen onuradunak Negozio inklusiboak baliabide gutxien dituzten pertsonei zuzenduta daude, bai diru sarrera txikiak dituztenei, bai diru sarrera konstante edo aldizkakorik ez dutenei.
|
|
2012
|
|
|
Kontuan harturik beharrezkoa dela nazioarteko lankidetza sustatzea garapen bidean dauden herrialdeen garapen ekonomikorako, eta
|
garatutako
herrialdeen eta garapen bidean dauden herrialdeen arteko ekonomia eta finantza akordioek berdintasun printzipioak oinarri hartu behar dituztela eta, orobat, herriek eta nazioek determinazio askerako duten eskubidearen printzipioak,
|
|
|
CONSUMER EROSKI Herritarrek hondamendi natural baten aurrean hobeto erantzuten eta babesten dute, horretarako baliabide materialak badituzte, batez ere pertsona behartsuenak. Gutxien
|
garatutako
herrialdeek edo hirietako eremu pobreenek gehiago pairatzen dute hondamendi natural baten ondorioak, eta gehiago kostatzen zaie berreskuratzea. Hala, agerian geratu da Haitiko hondamendietan.
|
|
2014
|
|
|
1 Gutxien
|
garatutako
herrialdeetako bizieta lan baldintzak hobetzea, bertako unibertsitate sistemak edota garapenerako ikerkuntza indartzearen bitartez.
|
|
|
Goi mailako prestakuntza maila herrialdeen garapen ekonomiko handiagoaren jatorria izango litzateke Txostenean hazkunde ekonomikoaren eta hezkuntza mailaren arteko erlazioa nabarmentzen da. Bertan, García Montalvok dioenez,
|
garatutako
herrialdeetan «langileek prestakuntza maila handiagoa dute gutxien garatutako herrialdeetan», eta «kausalitate» hori beste azterlan batzuetan jasotzen da, hau da, «hezkuntza hazkundearen aurrekaria dela» erakusten duten beste azterlan batzuetan. Alderdi hori baieztatzeko, ziurtatzen du ez dela kontuan hartu behar bai faktoreetan, bai ikasle bakoitzeko gastuan, ezagutza estandarizatuen probetan, hala nola ikaskuntzari ematen dioten probetan.
|
|
|
NBEk kalkulatzen du munduan 1.200 milioi pertsona egunean 1,25 dolar edo gutxiagorekin bizi direla NBEko datuen arabera, munduan 1.200 milioi pertsona egunean 1,25 dolar edo gutxiagorekin bizi dira, eta garapen bidean dauden 91 herrialdetan ia 1.500 milioi daude pobreziaren alde. Baina hori ez da kontuan hartzen
|
garatutako
herrialdeetatik. Desberdintasunek eta krisi ekonomikoaren ondorioek erraztu egin dute bazterketa arriskuan dauden herritarren hazkundea.
|
|
2015
|
|
|
Bigarren Mundu Gerraren ostean ongizate estatuak berebiziko garapena ezagutu zuen. Bazirudien txirotasuna eta familien estutasunak betirako desagertu zirela, baina bakarrik kapitalismoa
|
garatutako
herrialdeetan, hirugarren munduaz inor gutxi arduratzen baitzen. Beti bezala, gerraren zama langileriak eraman zuen eta kapitalistek etekina.
|
|
2016
|
|
|
Ekonomikoki gutxiago
|
garatutako
herrialdeak
|
|
|
ekonomikoki
|
garatutako
herrialdeetako/ ekonomikoki garapen bidean dauden herrialdeetako
|
|
|
du. Ekonomikoki gehien
|
garatutako
herrialdeetan
|
|
|
McDonellen arabera, ekonomikoki
|
garatutako
herrialdeetako
|
|
|
|
garatutako
herrialdeak
|
|
|
|
garatutako
herrialdeak
|
|
|
eta gehien
|
garatutako
herrialdeen artean,
|
|
|
– Ekonomikoki gehien
|
garatutako
herrialdeek garapen bidean
|
|
|
– Nazioarteko merkataritza onuragarriagoa da
|
garatutako
herrialdeentzat, eta
|
|
|
Garapena eta erreforma ekonomikoa bultzatu behar ditu. Gutxien
|
garatutako
herrialdeentzat onuragarria izan behar du, eta herrialde horiei egokitzeko denbora gehiago eman behar zaie, bai eta malgutasun handiagoa eta abantaila bereziak ere.
|
|
|
Gutxien
|
garatutako
herrialdeen aldeko erregimen berezia.
|
|
|
Hiru erregimen mota daude: erregimen orokorra, gutxien
|
garatutako
herrialdeentzako erregimen berezia, eta garapen jasangarria eta gobernantza sustatzeko erregimen berezia.
|
|
|
a) Oso inportazio gutxiri aplikatzen zaie. b) Sistemaz baliatzeko EUR dokumentua eskatu behar da. c) Bi erregimen mota daude: erregimen orokorra eta gutxien
|
garatutako
herrialdeentzako erregimen berezia. d) Erregimen orokorrak bere baitan hartzen ditu bai EBko merkatuan kalteak eragin ditzaketenak bai ezin ditzaketenak.
|
|
|
7.7.5.3Gutxien
|
garatutako
herrialdeentzako erregimen berezia, Armak izan ezik
|
|
|
Ekonomikoki gutxiago
|
garatutako
herrialdeak Ekonomikoki herrialde garatuenak
|
|
|
Ekonomikoki gutxien
|
garatutako
herrialdeak
|
|
|
Ekonomikoki gehien
|
garatutako
herrialdeak
|
|
|
Arazo hau globalizazioaren/ kulturizazioaren ondorio onen/ txarren adibide da, ekonomikoki garatutako/ ekonomikoki garapen bidean dauden herrialdeetako multinazionalek ekonomikoki
|
garatutako
herrialdeetako/ ekonomikoki garapen bidean dauden herrialdeetako herritarrak esplotatzen baitituzte, mozkin handiagoak lortzeko.
|
|
|
Diru sarrerak modu egokian kudeatzeko, gastuen estimazioa egitea gomendatzen du. Ekonomikoki gehien
|
garatutako
herrialdeetan ikerketa egin ondoren, gastuak honela banatzea proposatzen du:
|
|
|
McDonellen arabera, ekonomikoki
|
garatutako
herrialdeetako herritarren laurdenek arazo larriak dituzte hilabete amaierara iristeko.
|
|
2017
|
|
|
–Ekonomikoki gehien
|
garatutako
herrialdeek garapen bidean
|
|
|
gehien
|
garatutako
herrialdeen artean, alegia..........
|
|
|
Halaber, biztanleria magrebtarrak eta saharauiarrak dira egoera sozial prekarioena bizi dutenak beren diru sarrerak, hezkuntza, estatus sozial eta estatus legala kontuan harturik (Martínez Taboada, Arnoso eta Elgorriaga, 2006; Sevillano et al., 2013). Era berean, beste komunitateetan gertatzen den moduan (Díez Nicolas, 2010; Navas eta Cuadrado, 2003), Euskal Herrian magrebtarrak eta saharauiarrak dira Europarekin,
|
garatutako
herrialdeekin, Asiarekin edo Latinoamerikarekin alderatuz okerren baloratzen diren taldeak herrialde hartzaileko biztanleriaren aldetik (Arnoso, Martínez Taboada, Elgorriaga eta Otero, 2009).
|
|
|
handia dago ekonomikoki garapen bidean diren eta gehien
|
garatutako
herrialdeen artean, alegia Beraz, guk energia
|
|
|
Ekonomikoki gehien
|
garatutako
herrialdeek garapen bidean direnek baino askoz energia gehiago kontsumitzen dute. Herrialdeen garapenaren adierazleetako bat kontsumitzen duten energia da.
|
|
|
sergis blog Zenbait azterlanen arabera, etxebizitzen poluzio maila kanpokoa baino hainbat aldiz handiagoa izan daiteke. «Gutxien
|
garatutako
herrialdeetan lau milioi heriotza baino gehiago sortzen dira, gehienetan su irekiengatik edo suterik gabeko sukaldeengatik», nabarmendu du Jesús de la Osak», nabarmendu du Jesús de la Osak, Osasun eta Ingurumen Behatokiaren ‘Etxe osasungarriak, eraikin jasangarriak’ txostenaren egilea DKV Seguros Ecodes. 2 Ingurunea eta kanpoarekiko konexioa kontuan hartzea Berokuntzako energia kontsumoa Espainiako etxe guztien% 47 da Etxebizitzaren kokalekuak kontuan izan behar du orientazioa:
|
|
2020
|
|
|
Ford Mondeo motako autoak, gasolina edo diesel motakoak, 17 tona inguru igortzen ditu. Elektrikoak fabrikatzeko, garestiak izateaz gain, gutxiago
|
garatutako
herrialdeetan dauden lehengaiak behar dira. Lehengaiak erauzteak lur mugimendu handiak eragiten ditu, eta CO2 emisioak urritzen dituen makina astunak erabiltzen dira.
|
|
2021
|
|
|
Eztabaidagarriagoa da lehenengo sei hilabete horiek esklusiboak izan luketen. Badirudi eskualde behartsuenetan edo gutxien
|
garatutako
herrialdeetan esklusiboa izan behar duela, une horretan izan dezakeen elikagairik onena baita. Hala ere, herrialde garatuetan sei hilabete baino lehen hasi litzateke elikagai batzuk sartzen.
|
|
|
Gurea ez da, inondik inora,
|
garatutako
herrialdeen kasuaren berbera. Herrialde askok ez dute nahikoa jende txertatua, eta, horrenbestez, ez zaie baimentzen bidaiatzea.
|
|
2022
|
|
|
" Aukera berdintasunei" buruzko eztabaidetan horrela aurkeztu ohi dira datuak. Maskulinitateari buruz pentsatzerakoan, aldiz, hobe da zifrei buelta ematea, eta ikustea Japoniako Dieta Nazionalaren %98 gizonak direla, AEBetako Kongresuaren %93 gizonak direla, etab. Nabarmentzekoa da ordezkaritza politikoa apur bat patriarkalagoa dela ekonomikoki
|
garatutako
herrialdeetan, garapen bidean daudenetan baino, hurrenez hurren %87koa eta %86koa baita gizonezkoen batezbestekoa (1990eko datuak).
|
|
|
Wertkritik2 korronteko autoreek, esaterako, azken urteetan areagotzen ari den kapitalaren kontraesan bat seinalatzen dute: azpigaratutako herrialdeetan" luxuzko irlak eta teknologia berritzaileak" topatu ditzakegun era berean,
|
garatutako
herrialdeetan geroz eta ohikoagoak dira azpigaratutako eremuak," zibilizaziotik kanpo" kokatzen direnak (Maiso, 2016b). Espainiako Estatuaren kasuan, Huelvako tenporeroen asentamenduak edo Cañada Real izan litezke horren adibide garbia.
|